enzymes

2. ფერმენტის მოლეკულის ზოგადი აგებულება

3. ფერმენტების კლასები
A B C A B C
A B
H
H
O A B
O
H
H
A B C
A B
A B
A B
B A C
1. ოქსიდორედუქტაზები
2. ტრანსფერაზები
3. ჰიდროლაზები
4. ლიაზები
5. იზომერაზები
6. ლიგაზები A B
P

4. ფერმენტების კლასიფიკაცია
კლასი რეაქციის ტიპი მაგალითო
1.ოქსიდორედუქტ
აზები
ელექტრონების გადატანა კატალაზა,
ალკოჰოლდეჰიდროგენაზა
2. ტრანსფერაზები ატომთა ჯგუფის გადატანა ორ
მოლეკულას შორის
კინაზები
3. ჰიდროლაზები ბმების ჰიდროლიზი პეპსინი, ტრიპსინი,
ამილაზა
4. ლიაზები ქიმიური ბმის გახლეჩა
ჰიდროლიზის გარეშე (ორმაგი
ბმის წარმოქმნა)
პირუვატდეკარბოქსილა
ზა
5. იზომერაზები მოლეკულის სტრუქტურის
შეცვლა
ტრიოზოიზომერაზა
6. ლიგაზები ქიმიური ბმის წარმოქმნა ატფ-ს
ჰიდროლიზის ხარჯზე
დნმ პოლიმერაზა

5. აქტივაციის ენერგია
ენერგიის იმ რაოდენობას,
გამოსახულს კალორიებში,
რომელიც საჭიროა
იმისათვის, რომ ერთი მოლი
ნივთიერების ყველა
მოლეკულამ მიაღწიოს
გარდამავალ მდგომარეობას
აქტივაციის ენერგია
ეწოდება.
S + E —> SE—> P + E

6. Km ეს არის სპეციფიური სუბსტრატის
კონცენტრაცია, რომლის დროსაც მოცემული
ფერმენტი მუშაობს ისეთი სიჩქარით,
რომელიც Vmax-ის ნახევრის ტოლია.
მიხაელის-მენთენის განტოლება
E + S↔ES
I
ES → E + P
II
V1 >> V2

7. ლაინუივერ-ბერკის განტოლება

8. ორსუბსტრატიანი ფერმენტული რეაქციების
მიმდინარეობა
ორჯერადი ჩანაცვლება
ერთჯერადი ჩანაცვლება
ა
ბ
შემთხვევითი
მიმდევრობით

9. ფერმენტების მახასიათებელი სიდიდეები
• აქტივობის ერთეული - საერთაშორისო შეთანხმებით ფერმენტის
აქტივობის ერთეულად მიღებულია ფერმენტის ის რაოდენობა,
რომელიც აკატალიზებს 1 მიკრომოლი სუბსტრატის გარდაქმნას 1
წუთის განმავლობაში 25C0- ზე ამ ფერმენტის ოპტიმალურ
პირობებში.
• ფერმენტის ხვედრით აქტივობას უწოდებენ ფერმენტის
აქტივობის ერთეულის რაოდენობას 1 მგ. ცილაზე. ფერმენტის
აქტივობა სხვა ცილებისაგან სისუფთავის საზომია. ცილოვანი
მინარევებისაგან სრულებით გაწმენდილ პრეპარატს ექნება
მაქსიმალური ხვედრითი აქტივობა
• ფერმენტის ბრუნვის რიცხვი ეწოდება სუბსტრატის
მოლეკულების იმ რაოდენობას, რომელიც გარდაიქმნება
პროდუქტად ერთი მოლეკულა ფერმენტის მიერ დროის
ერთეულში. მაგალითად კარბოანჰიდრაზა, რომელიც გვხვდება
ერითრიციტებში და მონაწილეობს ნახშირორჟანგისაგან და
წყლისაგან ნახშირმჟავის წარმოქმნის რეაქციაში წარმოადგენს
ერთერთ ყველაზე აქტიურ ფერმნეტს ბრუნვის რიცხვით 36
მლნ./წთ (რეაქციას აჩქარებს 107 -ჯერ).

10. ფერმენტების სპეციფიურობა
სხვადასხვა სპეციფიურობის პროტეოლიტური
ფერმენტების რიგი
1. სუბტილიზინი ნებისმიერი პეპტიდური ბმა
2. ქიმოტრიპსინი Phe, Try, Tir-თან
3. ტრიპსინი Lyz-თან ან Arg-თან
4. თრომბინი Arg-Gly შორის

11. ფერმენტ-სუბსტრატის სპეციფიურობა

12. ქიმოტრიპსინის აქტიური ცენტრი
ცნობის უბანი
(სუბსტრატის სწორი
ორიენტირება)
კატალიზური
უბანი

13. S1 ჯიბე განსაზღვრავს ცნობის უბანს
ქიმოტრიპსინი ტრიპსინი ელასტაზა
Arg
ან
Lys
Ala
Gly