Useful for B.Ed. & BPEd. students & Teacher Education

1. Dr. Makarand Joshi,
Professor & Head
MSM,s College of Physical Education,
Aurangabad, (M.S).

2. A) Contribution of Biology :-
जीवशास्त्राचे योगदान
1) Human has a huge physiological mechanism which
enables him to perform many fundamental physiological
process like breathing, digesting and eliminating.
मनुष्याला खूप मोठी शरीरक्रिया यंत्रणा क्रमळालेली आहे. या
यंत्रणेमुळे क्रवक्रवध शारीररक क्रिया करणे, मनुष्यास सहज शक्य
होते. उदाहरणार्थ :- पचनक्रिया, श्वशनक्रिया, क्रवसजथन क्रिया.
6/27/2023 Prof. Dr. Makarand Joshi

3. A) Contribution of Biology :-
 2) He is also endorsed with may intake potentialities which
develop as he grows, become an adult member of the society.

मनुष्याला क्रनसगथदत्त अनेक प्रक्रतभा बहाल झालेल्या आहेत. यामुळे
मनुष्याची वाढ होऊन तो समाजातील प्रौढ व्यक्ती होऊ शकतो
 3) He has a learning ability or educability which enables him
to learn many things that are needed for successful living.

मनुष्याला अध्ययन व क्रशक्रित होण्याची िमता क्रमळालेली असून
त्याद्वारे तो अनेक गोष्टी क्रशक
ू न यशस्वी जीवनशैलीसाठी आवश्यक
कायथ करू शकतो.
6/27/2023 Prof. Dr. Makarand Joshi

4. A) Contribution of Biology :-
 4) He is endorsed with brain which is the organ of mind, which
enables him to overcome his biological unfinished ness through
acquisition of knowledge and skills.

मनुष्यप्राण्याला मेंदू हा अवयव क्रवशेष तत्वाने बहाल झालेला असून ते
मनाचे अवयव आहे. ज्याद्वारे मनुष्य आपल्या जैक्रवक अपूणथ इच्छा,
आकांिा, ज्ञान व कौशल्य प्राप्त करून पूणथ करू शकतो.

5) he has ability to speak which helped him to develop his cultural
and literature perceive it and pass it on to the future generation.

मनुष्याला बोलण्याची िमता असून त्याद्वारे त्याने संस्क
ृ ती आक्रण साक्रहत्य
/वांॾग्मय क्रनमाथण क
े ले असून जतनही क
े ले आहे.
6/27/2023 Prof. Dr. Makarand Joshi

5. A) Contribution of Biology :-
 6) He is endorsed with intelligence by virtue of which, he
is able to develop Science and technology. Which enables
him to conquer not only his nature but also nature itself.

मनुष्याला बुद्धी बहाल क
े ल्यामुळे त्याने क्रवज्ञान आक्रण तंत्रज्ञानाचा
क्रवकास क
े ला. यामुळे क्रनसगाथवर त्याला क्रवजय क्रक
ं वा मात करता
आली.
मानसशास्त्राचे क्रशिणातील योगदान :-
6/27/2023 Prof. Dr. Makarand Joshi

6. B) Contribution of Psychology:-
 1) मानसशास्त्रामुळे व्यक्तीला त्याचा स्वभाव आक्रण वतथन समजून घेण्यास मदत
होते.
Psychology helps to understand nature and his behavior.

2) मनुष्याच्या प्रसूक्रतपूवथ अवस्र्ेपासून वाधथक्य अवस्र्ेपयंतच्या वाढ व
क्रवकासाच्या बाबतीत समजावून घेण्यास मानसशास्त्राचे मोठे योगदान आहे.

Psychology contributed in understanding of human pre-birth stage to
old stage growth and development.

3) शैिक्रणक दृक्रष्टकोनातून पाहता मानसशास्त्राद्वारे क
े ले जाणारे वैयक्तक्तक
भेदनीकरण अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

Individual differences according to the psychological perspective are
very important in education.
6/27/2023 Prof. Dr. Makarand Joshi

7. Contribution of Psychology:-
 4) मानसशास्त्राचे महत्त्वाचे क्रशिणातील योगदान म्हणजे अध्ययन, अध्यापन
आक्रण चाचणी प्रक्रियेचे समायोजन होय.

Learning, teaching and adjustment of testing process are the important
contribution by psychologist.

5) प्रायोक्रगक मानसशास्त्रामुळे स्मृती, अध्ययन प्रक्रिया, अध्यापन पद्धती आक्रण
चाचणीच्या क
ृ ती इ.च्या ज्ञानात भर पडलेली आहे.

Memory, learning process, teaching methods and procedure of test are
the major contribution occurred due to experimental Psychology.
 6) व्यक्तक्तमत्व गुणक्रवशेष त्यांच्या मापन तंत्राचे क्रवकास मानसशास्त्रामुळे च शक्य
झाले आहे.

Psychology developed personality traits assessment techniques.
6/27/2023 Prof. Dr. Makarand Joshi

8. C) contribution of sociology:-
 समाजशास्त्राचे योगदान

1) Social adjustment
सामाक्रजक समायोजन
2) Transformation of culture and nurture of culture.
संस्क
ृ ती संिमण व संस्क
ृ ती संवधथन.
3) Development of cohesiveness emotions.
आंतर समूह भावनेचा क्रवकास
4) Education of citizenship
नागररकत्वाचे क्रशिण
5) Spiritual and Ethical education.
धाक्रमथक नैक्रतक संस्कार.

6/27/2023 Prof. Dr. Makarand Joshi