Safety and environmental impacts in the marine oil transportation (Hellenic Language)

1. [Ασφάλεια και περιβαλλοντικές επιπτώσεις στις
θαλάσσιες μεταφορές πετρελαίου]
[δεξαμενόπλοια τάνκερς]
Α.Μ.: 26, Κώνστας Μιχαήλ
11/16/2016
[Αν ο κυριότερος στόχος ενός καπετάνιου ήταν να διατηρήσει το πλοίο του σώο
και αβλαβές, θα το κρατούσε στο λιμάνι για πάντα. Thomas Aquinas]

2. Πίνακας Περιεχόμενων
Εισαγωγή .............................................................................................................................. 1
Κεφάλαιο 1: Νομικό πλαίσιο και περιγραφή ενός τάνκερ ...................................................... 1
Ενότητα 1.1. Η Πολιτική της Προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην Ελλάδα ..... 1
Ενότητα 1.2. Περιγραφή ενός τάνκερ .................................................................................. 2
Κεφάλαιο 2: Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από θαλάσσια Ατυχήματα εξαιτίας των τάνκερς 5
Κεφάλαιο 3: Μέτρα Ασφάλειας ενός δεξαμενόπλοιου τάνκερ ............................................... 8
Ενότητα 3.1 Όταν το άνκερ είναι εν πλω ............................................................................ 8
Ενότητα 3.2 Μέτρα Ασφαλείας Τάνκερ στο λιμάνι ............................................................. 10
Συμπεράσματα ...................................................................................................................... 12
Βιβλιογραφία ......................................................................................................................... 13

3. 1
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Εισαγωγή
Υπολογίζεται ότι διακινούνται περίπου 2 δυσεκατομμύρια τόνοι πετρελαίου
κάθε χρόνο με την χρήση των θαλάσσιων μεταφορών πετρελαίου. Λόγω της
υψηλής ευαισθησίας και των πολλών ατυχημάτων, υπόκεινται σε αυστηρούς
ελέγχους και κανονισμούς λειτουργίας.
Ως εκ τούτου, ο στόχος του άρθρου είναι να εξετάσει τις επιπτώσεις από τα
ατυχήματα στις θαλάσσιες μεταφορές πετρελαίου και πώς αυτές επηρέασαν
στην λήψη μέτρων ασφαλείας για την αντιμετώπιση παρόμοιων ατυχημάτων.
Αναμφησβήτητα, οι θαλάσσιες μεταφορές αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό
μερίδιο του διεθνούς εμπορίου και κατ’ επέκταση της παγκόσμιας οικονομίας.
Η θαλάσσια μεταφορά πετρελαίου είναι ίσως το σημαντικότερο ορυκτό. Η
παγκόσμια οικονομία επηρεάζεται από την βιομηχανία πετρελαίου.
(Goulielmos & Anastasakos, 2005).
Κεφάλαιο 1: Νομικό πλαίσιο και περιγραφή ενός τάνκερ
Δεν είναι λίγα, τα προβλήματα που έχουν καταγραφεί από τα ατυχήματα των
πετρελαιοφόρων πλοίων και σε πολλές περιπτώσεις έχουν κοστίσει τόσο σε
βιολογικά θέματα των περιοχών, οι οποίες επλήγηκαν από τέτοια ατυχήματα,
αλλά όσο και σε μερικά δυσεκατομμύρια δολάρια τόσο για την αντιμετώπιση
της περιβαλλοντικής καταστροφής, όσο και της λήψης μέτρων ασφαλείας στα
νεώτερα πετρελαιοφόρα πλοία για την αποφυγή νέων δυσάρεστων
επιπτώσεων από ατυχήματα. Οι σοβαρές επιπτώσεις από αυτά τα ατυχήματα
έχουν οδηγήσει τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς κυβερνητικούς οργανισμούς
να θεσπίσουν ανάλογους αυστηρότατους κανονισμούς για τον περιορισμό των
ατυχημάτων στην θάλασσα.
1.1. Η Πολιτική της Προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην
Ελλάδα
Με το άρθρο 24 παρ.1 του Συντάγματος ορίζεται ρητά: «Η προστασία του
φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους
και δικαίωμα του καθενός. Για την διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση
να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής
της αειφορίας», (Σύνταγμα της Ελλάδος, 27ης Μαΐου 2008). Έτσι το κράτος είναι
υποχρεωμένο να προστατεύει το φυσικό περιβάλλον, όπως είναι και το

4. 2
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
θαλάσσιο. Το Ελλινικό δίκαιο της θάλασσας έχει εναρμονιστεί τόσο με το
Διεθνές όσο και με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο της θάλασσας.
Έτσι με την περίφημη σύμβαση του Λονδίνου για την Πρόληψη της
Θαλάσσιας Ρύπανσης από τη ρίψη απορριμάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον
θεσπίζεται ένα σημαντικό μια σειρά απαγορεύσεων ή ρυθμίσεων για τη ρήψη
απορριμμάτων στη θάλασσα. Η κυριότερη σύμβαση είναι η MARPOL 73/78, η
οποία αφορά στην Πρόληψη της Ρύπανσης από Πλοία. Η ρύπανση που
προέρχεται από πλοία από την περιστασιακή απόρριψη ορισμένων ουσιών, τις
διαδικασίες καθαρισμού και εκφόρτωσης κάποιων τάνκερ, καθώς και από
ορισμένα ατυχήματα.
1.2. Περιγραφή ενός τάνκερ
Τα τάνκερ για τις θαλάσσιες μεταφορές χωρίζονται σε επτά κατηγορίες: τα
δεξαμενόπλοια μεταφοράς πετρελαίου και παραγώγων διύλισης (Oil Tanker
Ships), πλοία μεταφοράς LNG – Liquid Natural Gas, πλοία μεταφοράς LPG –
Liquid Petroleum Gas, δεξαμενόπλοια ανεφοδιασμού καυσίμου (Bunkering
Tanker), δεξαμενόπλοια μεταφοράς χημικών (Chemical Tankers),
δεξαμενόπλοια μεταφοράς νερού και κρασιού. Η παρούσα εργασία ασχολείται
με την πρώτη κατηγορία. Καθώς, για την ανάλυση όλου του κλάδου των
δεξαμενόπλοιων απαιτείται μεγαλύτερη έρευνα.
Η θαλάσσια μεταφορά αργού πετρελαίου, των παραγώγων διύλισης αργού
πετρελαίου, καθώς και των υγροποιημένων αερίων καυσίμων) είναι ο
βασικότερος όγκος μεταφερόμενων υγρών φορτίων. Στα πετρελαιοφόρα
εφαρμόζεται από το 1954 ιδιαίτερη κωδικοποίηση με το σύστημα AFRA
(Average Freight Rate Assessment) συνδυαζόμενο με άλλα κριτήρια.
Σημαντικό ρόλο στην σχεδίαση ενός τάνκερ λαμβάνεται υπόψιν κάποια
ιδιαίτερα χαρκατηριστικά, όπως είναι η απαιτούμενη χωριτικότητα, ο
συντελεστής ασφαλείας από τον κίνδυνο πυρκαγιάς και ειδικά φρεάτια για τον
σωστό αερισμό των δεξαμενών και την αποφυγή διαρροών πετρελαίου. Μέσα
στις δεξαμενές τοποθετούνται διάφορα συστήματα ασφαλείας, όπως
θερμοστάτες και ανιχνευτές πίεσης.
Ο χώρος αποθήκευσης και μεταφοράς διαιρείται σε τρια μέρη με δυο
εγκάρσια διαχωριστικά διαφράγματα και σε επιμέρους εγχώρια εγκάρσια
διαφράγματα.

5. 3
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Πίνακας 1: Επικρατούσα άτυπη κατηγοριοποίηση
Κατηγορία Μεταφορική ικανότητα σε dwt Κατηγορία
Μεταφορική
ικανότητα σε dwt
General Purpose (GP) 10.000-24.999 dwt Product Tanker 10.000-60.000 dwt
Medium Range (MR) 25.000-44.999 dwt Panamax 60.000-80.000 dwt
Large Range 1 (LR-1) 45.000-79.999 dwt Post Panamax 75.000-90.000 dwt
Large Range 2 (LR-2) 80.000-159.999 dwt Aframax 80.000-120.000 dwt
Very Large Crude Carrier
(VLCC)
160.000-319.999 dwt Suezmax
120.000-200.000
dwt
Ultra Large Crude Carrier
(ULCC)
320.000-549.999 dwt VLCC
200.000-315.000
dwt
ULCC
315.000-550.000
dwt
Πηγή: Κλαδική Μελέτη 21, Πετρελαιοφόρα (Oil & Products Tankers), Σεπτέμβριος 2013, Δρ. Δαγκαλίδης
Αθανάσιος
Τα εγχώρια εγκάρσια διαφράγματα τοποθετούνται όταν η δεξαμενή
υπερβαίνει το 5% ή 10% της χωριτικότητας. Συνήθως, η συνολική μέγιστη
χωριτικότητα είναι 20% L (όπου L, το μήκος του πλοίου). Οι δεξαμενές είναι
συνήθως αριθμημένες ανάλογα με τη θέση τους, τον προορισμό και τον όγκο
τους. Τα αντλιοστάσια τοποθετούνται ανάλογα με το μέγεθος του
δεξαμενόπλοιου στα πιο μικρά πίσω από τις δεξαμενές, ώστε να γίνεται πιο
εύκολα φορτοεκφόρτωση του μεταφερόμενους υγρού. Στα μεγαλύτερα
δεξαμενόπλοια μπορεί να υπάρχουν δυο αντλιοστάσια και τοποθετούνται στα
χωρίσματα των δεξαμενών σε τρία τμήματα.
Το σύστημα των αγωγών που χρησιμοποιείται σε ένα δεξαμενόπλοιο είναι
σχεδιασμένο με την ανάλογη ευελιξία για τη διευκόλυνση της διαδικασίας
φόρτωσης και εκφόρτωσης. Στην περίπτωση των διαφορετικών πακέτων
φορτίου μπορεί να είναι εντελώς απομονωμένοι ο ένας από τον άλλο κατά τη
διάρκεια της φόρτωσης και εκφόρτωσης για λόγους ευελιξίας και ασφαλείας. Σε
ορισμένες περιπτώσεις υφίσταται ένας μικρός, ξεχωριστός αγωγός, ο οποίος
χρησιμοποιείται για την πλήρη εκκαθάριση.
Στην περίπτωση των μηχανοστασίων σύμφωνα με τα μέτρα ασφαλείας
πρέπει να τοποθετείται πίσω από τις δεξαμενές φορτίου και καταλοίπων. Τα
αντλιοστάσια φορτίου και τα φρεάτια εξαρισμού των δεξαμενών βρίσκονται
μπροστά από τα μηχανοστάσια. Οι δεξαμενές αποθήκευσης των καυσίμων
τοποθετούνται πίσω από τα μηχανοστάσια για λόγους ασφαλείας. Κάθε
μηχανοστάσιο πρέπει να είναι καλά στεγανοποιημένο από τις δεξαμενές
φορτίου και καταλοίπων με διακριτά και διαχωριστικά φρεάτια.

6. 4
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Τα αντλιοστάσια που βρίσκονται δίπλα στις δεξαμενές φορτίου και
καταλοίπων και τις αντλίες μεταφοράς καυσίμου για το πλοίο πρέπει να
θεωρείται ισοδύναμο σε επίπεδο ασφάλειας με το αντίστοιχο αντλιοστάσιο του
φορτίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις το αντλιοστάσιο φορτίου μπορεί να
βρίσκεται σε μια εσοχή κάτω από το μηχανοστάσιο με την προϋπόθεση το
πλοίο δεν υπερβαίνει το όριο 25.000 τόνων νεκρού βάρους. Γιατί σε αντίθετη
περίπτωση, ο καπετάνιος δεν θα μπορεί να κρατήσει το πλοίο στο μέγιστο
δυνατό βάθος που είναι το ένα τρίτο της καρίνας.
Οι χώροι διαμονής, οι κύριοι σταθμοί ελέγχου φορτίου, οι σταθμοί ελέγχου
της κατάστασης του πλοίου, καθώς και οι χώροι υπηρεσίας τοποθετούνται
πίσω από τις δεξαμενές φορτίου και το μηχανοστάσιο και μπροστά από τις
δεξαμενές καυσίμου. Αυτοί οι χώροι πρέπει να είναι καλά προστατευμένοι από
μια ενιαία βλάβη καταστρώματος ή διαφράγματος και να εμποδίζει την είσοδο
αερίων και αναθυμιάσεων στους προαναφερόμενους χώρους.
Οι δεξαμενές καταλοίπων πρέπει να είναι πλήρως στεγανοποιημένες. Αυτές
οι δεξαμενές δεν θα πρέπει να έχουν διπλό πυθμένα, σύραγγα σωληνώσεων,
αντλιοστάσιο σε κλειστό χώρο και να μην έρχονται σε επαφή με τα σύστημα
αγωγών των δεξαμενών φορτίου.
Οι ιδιαίτεροι χώροι του πλοίου πρέπει να έχουν συστήματα ώστε να
εμποδίζονται οι διαρροές. Αυτό γίνεται με την εφαρμογή ενός μόνιμου
τοιχώματος ανάλογου ύψους που επεκτείνεται από την μια πλευρά στην άλλη
πλευρά του πλοίου. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στιςρυθμίσεις που
απαιτούνται κατά την φόρτωση του φορτίου.
Στις περιπτώσεις των μεγάλων δεξαμενόπλοιων τύπου, οι ιδιαίτεροι χώροι
μονώνονται με πρότυπο Α60 για το σύνολο των τμημάτων που βρίσκονται στην
περιοχή των δεξαμενών φορτίου.
Οι είσοδοι, οι εισαγωγές αέρα και τα ανοίγματα στους ιδιαίτερους χώρους σε
καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να είναι κοντά στην περιοχή των δεξαμενών
φορτίου. Για την ακρίβεια θα πρέπει έχουν απόσταση το 4% του μήκους του
πλοίου από την εν λόγω περιοχή, δηλαδή περίπου 3 με 5 m απόσταση.

7. 5
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Εικόνα 1: Σχεδιάγραμμα δεξαμενόπλοιου
Πηγή: tankerfleet.ru/info/OIL_TANKER_DESIGN_EQUIPMENT.pdf
Κεφάλαιο 2: Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από θαλάσσια
Ατυχήματα εξαιτίας των τάνκερς
Σύμφωνα με την ομοσπονδία ITOPF (International Tanker Owners Pollution
Federal), το σοβαρότερο ατύχημα από πετρελαιοφόρο τάνκερ που έχει
καταγραφεί είναι το Atlantic Empress, West Indies, 1979. Στις 27 Ιουλίου 1979,
δυο μεγάλα τάνκερ συγκρούστηκαν με αποτέλεσμα την διαρροή πετρελαίου και
την πρόκληση ανάφλεξης. Αρκετά μέλη του πλήρωμάτος έχασαν τη ζωή τους.
Υπολογίζεται ότι 287.000 τόνοι ή 3.500.000 βαρέλια αργού
πετρελαίου χύθηκαν από τον Atlantic Empress, γεγονός που την
καθιστά ως τη μεγαλύτερη πετρελαιοκηλίδα από τάνερ που έχει
καταγραφεί επισήμως. Επειδή δεν πραγματοποιήθηκαν οι ανάλογες
μελέτες επιπτώσεων, γι 'αυτό δεν είναι γνωστό τι ποσότητα πετρελαίου
κάηκε ή βούλιαξε. Το μόνο που αναφέρθηκε είναι πολύ μικρή ρύπανση
στην ακτή των κοντινών νησιών.

8. 6
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Πίνακας 2: Οι μεγαλύτερες πετρελαιοκυλίδες από το 1967
Πηγή: Oil Spill Stats, ITOPF, 2016
.Ως συνέπεια του ατυχήματος ήταν να τεθεί μια μεγάλη ομάδα
ανθρώπινου και υλικού μηχανισμού διάσωσης και αντιμετώπισης της
καταστροφής.
Το πρωί της 28 Μαΐου 1991 συνέβη ένα από τα πιο περίεργα και
ασυνήθιστα ατυχήματα τάνκερ. Περίπου 1.300 χιλιόμετρα μακριά από
την ακτογραμμή της Αγκόλα, το ABT Summer εξερράγη. Με
αποτέλεσμα ένα μέλος του πληρώματος να χάσει την ζωή του και
άλλοι τέσσερα μέλη να δηλωθούν ως αγνοούμενοι.
Η πυρκαγιά ήταν ανεξέλεγκτη για περίπου πάνω από τρεις μέρες
υπολογίζεται ότι πάνω από 2.500.000 βαρέλια αργού πετρελαίου
διέρευσαν στην επιφάνεια του νερού. Η πετρελαιοκυλίδα κάλυψε μια
έκταση 80 μίλια γύρω από τη θέση του συμβάντος.
Ωστόσο είναι γεγονός ότι το ατύχημα ήταν ένα από τα σοβαρότερα,
διότι υπενθύμισε ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψην τα μέτρα
ασφαλείας για την θαλάσσια μεταφορά. Γιατί αν το ατύχημα είχε συμβεί
κοντά σε κάποια πιο ευαίσθητη γωνιά του πλανήτη, ίσως οι συνέπειες
να ήταν διαφορετικές.

9. 7
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Στις 6 Αυγούστου 1983, το ισπανικό τάνκερ Castillo de Bellver, το
οποίο μετέφερε περισσότερο από 250.000 τόνους ελαφρού αργού
πετρελαίου, 80 χιλιόμετρα από την Ακτή Table (Table Bay) στη Νότια
Αφρική εξερράγη και προκλήθηκε σοβαρή πυρκαγιά.
Το πλοίο κόπηκε στα δυο με αποτέλεσμα να διαρρεύσουν 50-
60.000 τόνοι ελαφρού αργού πετρελαίου. Το τμήμα της πρήμνης
συνετρίβη στα βράχια και βυθίστηκε 36 χιλιόμετρα μακριά από την
ακτή, απελευθερώνοντας περίπου 100.000 τόνους ελαφρού αργού
πετρελαίου. Το τμήμα του τόξου ρυμουλκήθηκε μακριά από την ακτή
και βυθίστηκε με χρήση εκρηκτικών υλών.
Το ατύχημα θεωρείται αρκετά σοβαρό, αφού προκάλεσε αρκετά
μεγάλη καταστροφή στην περιοχή. Η περιοχή που συνέβη, είναι ένα
αρκετά πλούσιο οικοσύστημα σε χλωρίδα και πανίδα. Αλλά και
σοβαρή οικονομική καταστροφή, καθώς στην περιοχή αλιεύεται
αστακός και ψάρια, όπου είναι μια σημαντική περιοχή αναπαραγωγής.
Στις 16 Μαρτίου 1978, το πετρελαιοφόρο Amoco Cadiz, το οποίο
μετέφερε περίπου 227.000 τόνους αργού πετρελαίου, υπέστη
αποτυχία του μηχανισμού διεύθυνσής του. Παρά τις αποτυχημένες
προσπάθειες του γερμανικού ρυμουλκού το πλοίο προσάραξε στο
Portsall Rocks, στις ακτές της Βρετάνης. Με αποτέλεσμα να
διαρρεύσει το σύνολο του φορτίου, καλύπτοντας μια απόσταση 360
χιλιομέτρων ακτογραμμής, από το Μπρεστ μέχρι το Σεντ Μπριέκ.
Αυτό το ατύχημα έχει καταγραφεί ως η μεγαλύτερη πετρελαιοκυλίδα
μέσα στην ακτογραμμή. Οι επιπτώσεις του εν λόγω ατυχήματος ήταν
σοβαρότατες, οδηγώντας την Γαλλική Κυβέρνηση να εφαρμόσει μέτρα
πρόληψης μελλοντικών παρόμοιων συμβάντων.

10. 8
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Κεφάλαιο 3: Μέτρα Ασφάλειας ενός δεξαμενόπλοιου τάνκερ
Ενότητα 3.1: Όταν το άνκερ είναι εν πλω
Λόγω των σοβαρότατων ατυχημάτων και να αποτραπούν μελλοντικά
παρόμοια περιστατικά εφαρμόστηκαν ορισμένα άκρως αυστηρά μέτρα
ασφαλείας για την αποφυγή πυρκαγιάς και έκρηξης πάνω σε ένα τάνκερ. Ο
πρώτος κανόνας είναι να αποφεύγονται η κάθε μορφής πηγή ανάφλεξης και
μια εύφλεκτη ατμόσφαιρα στο σημείο που βρίσκονται οι δεξαμενές με το φορτίο.
Για τις δεξαμενές φορτίου, τα αντλιοστάσια και αρκετές φορές το
κατάστρωμα των δεξαμενών δεν είναι παράξενο να υπάρχουν επικινδύνως
εύφλεκτα αέρια και για αυτό θα πρέπει να αποτρέπεται κάθε μορφής πιθανή
πηγή ανάφλεξης.
Οι καμπίνες, τα μαγειρεία και σε άλλες περιπτώσεις όπου μπορεί να γίνεται
χρήση φλόγας θα πρέπει να υπάρχουν αυστηρά πλαίσια λειτουργίας και
τοποθέτησης επάνω στο δεξαμενόπλοιο. Με αυτό το δεδομένο θα πρέπει να
αποφεύγονται σε αυτά σημεία η είσοδος εύφλεκτου αερίου.
Διάγραμμα 1: Drift of the Amoco Cadiz.
Πηγή: wwz.Cedre.fr, 2008
Διάγραμμα 2: Oil spills off the Breton coast before
1990
Πηγή: wwz.Cedre.fr, 2008
Διάγραμμα 3: Tanker Top 20 Incidents Map
Πηγή: ITOPF, 2015

11. 9
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Στο μηχανοστάσιο και λεβητοστάσιο δεν είναι δυνατόν να αποτραπεί η πηγή
ανάφλεξης και ως εκ τούτου θα πρέπει να εμποδιστεί η είσοδος εύφλεκτων
αερίων στις ανάλογες περιοχές. Όπως θα πρέπει να αποφεύγεται η ανάμειξη
του πτητικού φορτίου σε δεξαμενές καυσίμων. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να
γίνεται επιμελής έλεγχος από το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό για την
αποφυγή ενός πρόσθετου κινδύνου.
Είναι αυστηρή υποχρέωση, ο σωστός σχεδιασμός και η επιχειρισιακή
πρακτική, τόσο για τα επικίνδυνα εύφλεκτα αέρια όσο και πηγές ανάφλεξης
πρέπει να ελέγχεται με ασφάλεια σε ειδικά εργαστήρια στο κατάστρωμα,
αποθήκες, πλώρη, στον πύργο.
Όσο το τάνκερ είναι στην θάλασσα, για το κάπνισμα θα πρέπει να υπάρχουν
ειδικοί χώροι – καπνιστήρια καθορισμένα από τον πλοίαρχο για την αποφυγή
δυσάρεστων συνεπειών.
Τα καθορισμένα σημεία πρέπει να συμφωνείται εγγράφως μεταξύ του
πλοίαρχου και του εκπρόσωπου του λημεναρχείου πριν από την έναρξη των
εργασιών. Ο πλοίαρχος έχει την ευθύνη να υποδείξει στο πλήρωμα τα
επιλεγμένα σημεία που θα λειτουργούν ως καπνιστήρια και για την ύπαρξη
ανάλογων ανακοινώσεων, εκτός από τις μόνιμες και σε εμφανή σημεία
ανακοινώσεις του δεξαμενόπλοιου.
Τα κριτήρια είναι τρία:
 Οι εγκεκριμένες θέσεις καπνιστηρίων πρέπει να περιορίζονται στις
θέσεις πίσω από τις δεξαμενές φορτίου, εκτός εάν η είσοδος των
εύφλεκτων αερίων στου πλοίου τα καταλύματα είναι εξαιρετικά
απίθανη.
 Οι εγκεκριμένες θέσεις καπνιστηρίων δεν θα πρέπει να έχει πόρτες ή
θύρες που ανοίγουν άμεσα στο κατάστρωμα.
 Πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν των συνθηκών που ενδεχομένως να
υποδηλώνουν κίνδυνο, όπως μια ένδειξη των ασυνήθιστων υψηλών
συγκεντρώσεων εύφλεκτων αερίων, ιδιαίτερα στην απουσία ανέμου
και όταν υπάρχουν επιχειρήσεις σε γειτονικά δεξαμνόπλοια ή στην
προβλήτα.
Η χρήση σπίρτων και αναπτήρων τσιγάρων θα πρέπει να απαγορεύεται έξω
από τους χώρους διαμονής και προβλεπόμενων καπνιστηρίου. Γενικά θα

12. 10
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
πρέπει να αποφεύγεται η χρήση τους σε χώρους όπου μπορεί να υπάρχει
εύφλεκτο αέριο. Η χρήση γυμνής φωτιάς είναι λογικό να απαγορεύεται σε
ευαίσθητους χώρους.
Θα πρέπει να υπάρχουν φορητές και μόνιμες πινακίδες που θα
απαγορεύουν το κάπνισμα ή την χρήση αναπτήρων και γυμνής φωτιάς σε
ευδιάκριτα σημεία. Οι σχετικές οδηγίες με το κάπνισμα θα πρέπει να είναι
αναρτημένες και εντός της περιοχής διαμονής.
Στην περίπτωση των μηχανοστασίων και λεβητοστάσιων, ως προληπτικό
μέτρο κατά την διοχέτευση φλόγας, τους σπινθήρες, καυστήρες, αγωγούς,
πολλαπλές εξατμίσεις και οι ανάλογες φλογοπαγίδες θα πρέπει να υπάρχει μια
ανάλογη κατάσταση λειτουργίας.
Τα αντλιοστάσια φορτίου, λόγω τοποθεσίας, το σχεδιασμό και τη λειτουργία
που απαιτεί στον χώρο που βρίσκονται, τα αντλιοστάσια θα πρέπει να
επιτρέπεται σε ανάλογα εξειδικευμένων ατόμων. Ένα αντλιοστάσιο περιέχει τη
μεγαλύτερη συγκέντρωση των αγωγών φορτίου και άρα η διαρροή εύφλεκτου
και πτητικού αερίου μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Σε
περίπτωση που περιέχονται στο αντλιοστάσιο πηγές ανάφλεξης θα πρέπει να
τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ασφαλείας.
Όπως και στην περίπτωση των καπνιστηρίων έτσι και στα μαγειρεία πρέπει
να καθορίζονται εγγράφως μεταξύ του πλοίαρχου και του λιμενάρχη.
Λαμβάνοντας υπόψιν την τοποθεσία, την κατασκευή και ο εξαερισμός των
μαγειρείων σε σημεία που δεν υπάρχει κίνδυνος.
3.2 Μέτρα Ασφαλείας Τάνκερ στο λιμάνι
Είναι φυσικό επακόλουθο ότι ένα τάνκερ είτε όταν εισέρχεται είτε εξέρχεται
από ένα λιμάνι πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας για την
αποφυγή δυσάρεστων περιστατικών. Γιατί τελικά τα πιο επικύνδυνα και
επιβλαβέστερα ατυχήματα είναι αυτά που συμβαίνουν εντός της περιοχής των
λιμανιών. Ένας λόγος είναι ότι ο θαλάσσιος χώρος του λιμανιού είναι ήδη
επιβεβαρυμένος, για αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η περαιτέρω επιβάρυνσή
του με νέα πετρελαιοκυλίδα.
Οι απαραίτητες απαιτούμενες πληροφορίες που πρέπει να γνωστοποιούνται
στην υπηρεσία του λημεναρχίου είναι:
 Το όνομα και ο κωδικός του σκάφους

13. 11
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
 Χώρα προέλευσης
 Οι πλήρεις διαστάσεις του σκάφους
 Είτε το λιμάνι και η ώρα αναχώρησης είτε το λιμάνι και η εκτιμώμενη
ώρα άφιξης
 Το είδος φορτίου που μεταφέρεται
 Ο τρόπος φορτοεκφόρτωσης του φορτίου
 Αν το σκάφος διαθέτει σύστημα αδρανούς αερίου και αν βρίσκεται σε
πλήρη λειτουργία
 Αν απαιτείται καθαρισμός και συντήρηση της δεξαμενής φορτίου
 Πιθανές βλάβες του σκάφους, οι οποίες επηρεάζει την ευελιξία του
τάνκερ ή την ασφάλεια των άλλων πλοίων, αν το θαλάσσιο
περιβάλλον διατρέχει κάποιος κίνδυνος μόλυνσης και αν κινδυνεύει
το προσωπικό και οι επιβαίνοντες επί του πλοίου ή το προσωπικό του
λιμανιού
 Οι λεπτομέρειες των πιστοποιητικών καθώς και η ημερομηνία λήξης
τους
Οι πληροφορίες που πρέπει να δοθούν από το τάνκερ στο λιμάνι είναι:
 Το πλήρες σχεδιάγραμμα του τάνκερ
 Το μέγιστο βύθισμα και το κατώτερο σημείο του πλοίου τόσο κατά την
μεταφορά όσο και μετά το άδειασμα του φορτίου
 Οδηγίες ρυμούλκησης
 Εφοδιασμός με την απαραίτητη ποσότητα αδρανούς αερίου
 Περιεκτικότητα σε οξυγόνο στις δεξαμενές φορτίου
 Πληροφορίες καθαρισμού των δεξαμενών φορτίου και καυσίμου
 Πλήρες σχεδιάγραμμα των δεξαμενών με υπόμνημα
 Οι απαιτούμενες επισκευές του σκάφους
 Πολλαπλές πληροφορίες του πλοίου
 Την εξωτερική επίστρωση καθοδικής προστασίας του σκάφους
 Ο τρόπος φορτοεκφόρτωσης του φορτίου.
 Πληροφορίες για τυχόν πρόσθετα χημικά πρόσθετα
Οι πληροφορίες που πρέπει να δοθούν από το λιμάνι στο τάνκερ είναι:
 Το βάθος του λημανιού και το εύρος αλατότητας στο αγκυροβόλιο
 Διαθεσιμότητα ρυμουλκών

14. 12
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
 Σχοινιά πρόσδεσης και συναφή εξαρτήματα, τα οποία πρέπει να
διαθέτει το εν λόγω πλοίο
 Στοιχεία του αγκυροβόλου που θα προσαράξει το πλοίο
 Από ποια πλεύρα θα πρέπει να αγκυροβολήσει το πλοίο
 Απαιτήσεις αδρανούς αερίου για τη μέτρηση του φορτίου
 Κάθε ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προβλήτας που κρίνεται
απαραίτητο να γνωστοποιείται στον πλοίαρχο
 Η μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα και η γωνία προσέγγισης στην
προβλήτα
 Τα ανάλογα σήματα είτε οπτικά είτε ακουστικά κατά την διαδικασία
ελλημανισμού
 Για τον τρόπο προσέγγισης της προβλήτας
 Απαιτήσεις για την εκκαθάριση των δεξαμενών.
 Απομάκρυνση των αναθυμιάσεων των υδρογονανθράκων για τη
φόρτωση μη πτητικών στατικών προϊόντων
 Περιβαλλοντικές συμβουλές σχετικά με τους περιορισμούς φορτίου
που ισχύουν στη θέση ελλιμενισμού
Συμπεράσματα
Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκαν τα μέτρα ασφαλείας των
δεξαμενόπλοιων μεταφοράς υδρογονανθράκων. Στο πρώτο κεφάλαιο έγινε
αναφορά τόσο στο νομικό πλαίσιο και δόθηκε η περιγραφή ενός τυπικού
δεξαμενόπλοιου καθώς και οι κατηγορίες που υφίστανται.
Στο δεύτερο κεφάλαιο αναπτύχθηκαν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από
θαλάσσια ατυχήματα και παρουσιάσθηκαν κάποια σοβαρά περιστατικά που
είχαν συνέπειες τόσο περιβαλλοντικά όσο οικονομικά και κοινωνικά.
Τέλος στο τρίτο κεφάλαιο μελετήθηκαν, τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας που
πρέπει να έχουν ληφθεί κατά την κατασκευή ενός τάνκερ. Καθώς και τα
ανάλογα μέτρα ασφαλείας στην άφιξη και αποχώρηση από το λιμάνι.
Μέσα από αυτή την μελέτη γίνεται γνωστό πόσο σημαντικό είναι να
λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας και πόσος ιδιαίτερο ρόλο παίζει
η αυστηρότητα του ανάλογου νομικού καθεστώτος τόσο για την κατασκευή του
δεξαμενόπλοιου όσο για την διάρκεια ζωής του, αλλά και όσο για την
καταστροφή του δεξαμενόπλοιου.

15. 13
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Ωστόσο, το πιο νευραλγικό σημείο, όπου συνήθως γίνονται τα περισσότερα
και επιβλαβέστερα θαλάσσια ατυχήματα είναι ο θαλάσσιος χώρος των
λιμανιών. Πράγμα που κάνει αναγκαίο την σωστή και εύρυθμη εφαρμογή των
μέτρων ασφαλείας που προβλέπονται σε αυτές τις περιπτώσεις.
Βιβλιογραφία
Βιβλία και Δηπλωματικές Εργασίες
 Δαγκαλίδης Α., (2013), Κλαδική Μελέτη 21 Πετρελαιοφόρα (Oil &
Products Tankers), Τράπεζα Πειραιώς, Οικονομική Ανάλυση και
Αγορές.
 Παπαϊώαννου Κ., (2010), Διεθνές δίκαιο θάλασσας: η ρύπανση του
θαλάσσιου περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
 Αθανασίου Ε., (2011), Διεθνές δίκαιο θάλασσας: η ρύπανση του
θαλάσσιου περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
 Κοφινάς Γ., (2011), Εκτίμηση της «αξίας» ρύπανσης από
πετρελαιοκηλίδες στις Ελληνικές θάλασσες: εφαρμογή της Μεθόδου
υποθετικής αξιολόγησης, Εθνικό Μετσόβιο πολυτεχνείο.
 International Chamber of Shipping, (1996), International Safety Guide
for Oil Tankers & Terminals, Witherby & Co. Ltd., 32/36 Aylesbury
Street, London, EC1R 0ET, England
 International Maritime Organization, (2005), MARPOL - International
Convention for the Prevention of Pollution from Ships, Lloyd's
Register or International Maritime Organization
Επίσημα Έγγραφα – Νόμοι
 ΝΟΜΟΣ 2943/2016 δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2471/Β/10-8-2016
(Τροποποίηση και κωδικοποίηση της υπουργικής απόφασης
1958/2012 - Κατάταξη δημοσίων και ιδιωτικών έργων και
δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το
άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.9.2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011))
 Οδηγία 2008/56/ΕΚ, 17.6.2008 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη
Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 25.6.2008. περί πλαισίου
κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο
περιβάλλον (οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική).

16. 14
MOGMAT – OIL N GAS TANKERS
Στατιστικά στοιχεία – άρθρα από ιστοσελίδες
 ITOPF, (2015), « OIL TANKER SPILL STATISTICS 2014», Ανάκτηση
16-11-2016, http://www.itopf.com/knowledge-resources/data-
statistics/statistics/
 ITOPF, (2016), « OIL TANKER SPILL STATISTICS 2015», Ανάκτηση
16-11-2016, http://www.itopf.com/knowledge-resources/data-
statistics/statistics/
 ITOPF, (2016), « OIL TANKER SPILL Case Study», Ανάκτηση 16-11-
2016, http://www.itopf.com/in-action/recent-case-studies/