1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Kerkelijke puzzel
1. Plaats - adres
Onze-Lieve-Vrouwekerk Deinze. Kaaistraat 6, 9800 Deinze
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
50°58'59.7"N 3°31'37.7"E
3. Korte omschrijving
De leerlingen gaan op zoek naar het voorwerp op de foto uit de kerk. Daar hangt een infofiche, waar ze het
antwoord op hun vraag kunnen vinden. Indien ze de vraag juist hebben krijgen ze een puzzelstuk, waar ze
uiteindelijk de plattegrond van de kerk mee kunnen vormen. Ze komen op een speelse wijze dus meer te
weten over de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Deinze.
4. Doelgroep
Ontworpen voor leerlingen van het vijfde leerjaar. Ook haalbaar met kinderen van het vierde of zesde
leerjaar.
5. Tijdsduur
Uitleg vooraf: 10 minuten
Verplaatsing: 5 minuten
Activiteit zelf: 30 minuten
Totale tijd: 45 min
6. Eindtermen
Mens en Maatschappij:
Tijd
3.7.De leerlingen kennen de grote periodes uit de geschiedenis en ze kunnen duidelijke historische elementen
in hun omgeving en belangrijke historische figuren en gebeurtenissen waarmee ze kennis maken, situeren in
de juiste tijdsperiode aan de hand van een tijdband.
3.9.De leerlingen tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst, hier en elders.
Ruimte
4.4.De leerlingen kunnen bij een oriëntatie in de werkelijkheid de windstreken (hoofd- en tussenrichtingen)
bepalen aan de hand van de zonnestand of een kompas.
Wiskunde
4.2De leerlingen zijn in staat om de geleerde begrippen, inzichten, procedures, met betrekking tot getallen,
meten en meetkunde, zoals in de respectievelijke eindtermen vermeld, efficiënt te hanteren in betekenisvolle
toepassingssituaties, zowel binnen als buiten de klas.
2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
7. Leerinhoud
• Gotische stijl is een bouwstijl met spitsbogen, kruisribgewelven en roosvensters als kenmerken.
• Romaanse stijl is een bouwstijl met rondbogen, kleine ramen en zware muren en een tonggewelf als
kenmerken.
• De grotetertsbeiaard telt 48 klokken. Daarnaast beschikt de toren ook over vier afzonderlijke
luidklokken.
• Branden in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Deinze braken uit in 1327, 1381 en 1382. Deze jaartallen
vinden allemaal plaats in de middeleeuwen.
• De Onze-Lieve-Vrouwekerk in Deinze telt 52 klokken.
• De historische periodes:
o prehistorie / oudheid (van … tot ca. 500 n.C)
o middeleeuwen (van ca. 500 n.C tot ca. 1500)
o nieuwe tijden (van ca. 1500 tot 1945)
o onze tijd (van 1945 tot …)
• Biechtstoel wordt gebruikt om te biechten en vindt plaats in de kerk.
• Het altaar is een tafel in de kerk waar rituele handelingen gebeuren, zoals de eucharistie.
• De preekstoel is een verhoogde plaats in de kerk waar een geestelijke spreekt.
• Kompas correct hanteren: Kompas vlak leggen op de plattegrond/kaart. De rode pijl wijst het
noorden aan. Het noorden aanduiden op de kaart, daarna de drie andere hoofdwindstreken
aanduiden.
• De 4 hoofdwindrichtingen
o noorden
o oosten
o zuiden
o westen
8. Lesdoelen
De leerlingen kunnen…
1. … de gotische stijl van de Onze-Lieve-Vrouwekerk Deinze benoemen.
2. … een vraagstuk met optelling van drie getallen onder de honderd oplossen.
3. … de branden in de kerk in de juiste historische periode plaatsen.
4. … een historische periode op de tijdlijn aanduiden.
5. … de biechtstoel, het altaar en de preekstoel benoemen.
6. … een kompas correct hanteren.
7. … de vier hoofdwindrichtingen op een plattegrond aanduiden.
8. Materiaal
Leerling: materiaalzakje met:
• balpen
• schrijfplankje
• eerste puzzelstuk
• kompas
• alcoholstift
Leerkracht: puzzelstukken 2, 3, 4 en 5 voor elke groep
3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
9. Organisatie
Afspraken met de leerlingen:
1. Je loopt maximum met twee naast elkaar op het voetpad.
2. Je houdt de verkeersregels in je achterhoofd.
3. Je blijft in je eigen groep.
4. Je bent stil in de kerk en gebruikt je fluisterstem.
5. Je loopt niet in de kerk en hebt respect voor de materialen.
6. Je werkt goed mee bij het maken van de opdrachten.
7. Iedereen vult zijn eigen bundel in.
Tips voor de leerkracht:
1. Blijf de hele tijd op dezelfde plek, zodat leerlingen je steeds terugvinden. Vermeld dit duidelijk aan de
leerlingen. (Bijvoorbeeld aan de ingang)
2. Overloop de bundel in de klas voor ze aan de slag gaan, zodat alles zeker duidelijk is.
3. Maak de groepenverdeling op voorhand, zodat de leerlingen meteen aan de slag kunnen.
4. Bespreek na het bezoek waarom de kerken (bijna) altijd naar het oosten gericht zijn.
Praktische info:
- Voorzie een rugzak voor elke groep met de benodigdheden (schrijfgerei, werkbundel, schrijfplankje,
kompas)
- Zorg ervoor dat de leerlingen na deze opdrachten nog een klassikale nabespreking kunnen doen. De
leerlingen vertrekken dus best in de voormiddag.
Handig om te weten
Naast de kerk in Deinze zijn er nog enkele bezienswaardigheden die zeker de moeite zijn om met leerlingen te
bezoeken. Zoals het standbeeld van Reynaert de Vos, het stadhuis, het Sint-Poppoplein,...
8. Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
https://documentcloud.adobe.com/link/track?uri=urn%3Aaaid%3Ascds%3AUS%3A1ed56ed6-33f8-4b69-
b1e7-921d73e85a5d
9. Oplossingen - sleutel
https://documentcloud.adobe.com/link/track?uri=urn%3Aaaid%3Ascds%3AUS%3A88ffad74-b613-411b-af90-
f0b9d7320ef9
10.Bronnen
(2016). Omgevingsboek Deinze: Puzzel je informatie. Geraadpleegd op 9 april 2020, van
http://omgevingsboek.weebly.com/deinze.html
(z.j.). Kunst in de middeleeuwen: Romaanse kunst. Geraadpleegd op 10 april 2020, van http://kunst-
middeleeuwen.blogspot.com/p/romaanse-kunst.html
(29 augustus, 2019). Onze-Lieve-Vrouwekerk (Deinze). Geraadpleegd op 10 april 2020, van
https://nl.wikipedia.org/wiki/Onze-Lieve-Vrouwekerk_(Deinze)
Het agentschap Onroerend Erfgoed. (2020). Decanale kerk van Onze-Lieve-Vrouw. Geraadpleegd op 10 april
2020, van https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/38013
4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
CultuurregioLeie Schelde. (z.j.). Onze Lieve Vrouwekerk Deinze. Geraadpleegd op 10 april 2020, van
https://www.polsregio.be/poi/dnz01
11.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
De klokken van de kerk:
In 1988 heeft men een grotetertsbeiaard geïnstalleerd met 37 klokken, die gegoten werden bij de
Klokkengieterij Eijsbouts. In 1994 werden nog eens 11 klokken van Eijsbouts aan deze beiaard toegevoegd.
Het is de eerste grotetertsbeiaard die ooit werd geïnstalleerd ter wereld. Er is een automatische
speelcomputer aanwezig die om het half uur een melodie laat weerklinken. Het instrument wordt ook
regelmatig door een beiaardier bespeeld.
De toren beschikt ook nog eens over vier afzonderlijke luidklokken die niks met de beiaard te maken hebben,
waarvan 1 historisch klokje uit 1652, de drie andere klokken werden gegoten in 1883, 1948 en 1964, waarvan
de 2 laatste door Marcel Michiels Jr en Petit en Fritsen.
Brand in de Onze-Lieve-Vrouwekerk Deinze:
De kerk is een aantal keer gerestaureerd geweest. Ze hebben dus vaak enkele dingen van de kerk vernieuwd
of heropgebouwd, zoals na de brand in het jaar 1327. Na de heropbouw ontstonden nieuwe stadsbranden in
1381 en 1382. Deze vernielden vermoedelijk het koor en de heropbouw en vergroting ervan. Hier zijn ze niet
100% zeker van.
Kenmerken van Romaanse kunst:
tongewelven of koepelgewelven, dikke, zware muren, aan de buitenzijde verstevigd met steunberen,
rondbogen, kleine raampjes, lisenen, vlakke plafonds, of tongewelven, een zware vieringtoren
Kenmerken gotische kunst:
Spitsbogen, Kruisribgewelf, streven naar verticaliteit, ribben, dragende pijlers, luchtbogen en steunberen
12.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
- Bespreken waarom alle kerken naar het oosten gericht zijn.
- Schilderijen uit de kerk bespreken
- Kringgesprek voeren over hoe de kinderen de opdrachten vonden, of ze veel hebben bijgeleerd, wat hen het
meest is bijgebleven,…
- Muzische verwerking: gedicht schrijven over hun ervaringen.
