1. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Heiligekerstkerk
1. Plaats - adres
Sint-Salvator38,9000 Gent
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten!Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51.06398311646629, 3.729626393303675
3. Korte omschrijving
De kinderenlerende terugkomende elementenvaniedere kerkzoalsbv.Hetaltaar,de orgel,..
4. Doelgroep
3de
– 4de
leerjaar
5. Tijdsduur
40 minuten
6. Eindtermen
Sociale vaardigheden:
1.5 De leerlingenkunnenbij groepstakenleidinggevenenonderleidingvaneenmedeleerlingmeewerken.
Het leergebiedgodsdienstheeftgeeneindtermen dushierhebikleerplandoelengeselecteerd:
RKIg5 Ontdekkenenzelf ervarenhoe de diepere kantvanhetleven wordtbeleefdineenwaaiervantekens,
rituelen,belevings-envieringsmomenten:
- Eenafgebakende ruimte(gebouw,klaslokaal,klashoek…) waarderenwaarinmensenkunnenstilvallen,
aanvoelendaterdaar eenandere sfeerhangtdaninde rest van de ruimte
- Inzienenmogelijkzelf ervarenhoe mensensamenkomenomsamente vieren,de stiltete beleven,zichte
bezinnen,te bidden…
7. Leerinhoud
Kerkbetekentvergadering. De kerkisde plaatswaar die vergaderingplaatsvindt. Hierkomende christenen
samenom de eucharistie te vieren.
De torenvande kerkverwijstnaarGoddie in de hemel is.
Klokken worden gebruikt om: een uur aan te geven, bij het begin van een eucharistie, voor een trouw
of begrafenis.
Doopvont: waterbekken dat bij het doopsel gebruikt wordt. Vaak heeft het acht hoeken. Het getal
verwijst naar de verrijzenis van Jezus.
Preekstoel: vroeger ging de priester op een preekstoel staan om te preken. Zo legde hij de
boodschap van het evangelie uit aan de gelovigen.
2. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
De lezenaar: het is een boekenhouder. Hier wordt uit het schrift voorgelezen, vaak ook
schuldbelijdenis, de preek en de voorbeden.
Het altaar: dit toont het belang van het sacrament van de eucharistie en dit herinnert aan het laatste
avondmaal.
De paaskaars: de grote kaars die elk jaar vernieuwd wordt en voor de eerste keer aangestoken
tijdens de paasnacht.
Kruis: de christenen verbinden het kruis met het lijden, de dood en de verrijzenis van Jezus.
De brandglazen: De ramen vertellen ook een verhaal uit de bijbel of een christelijke traditie.
De biechtstoel: Plaats van verzoening. De gelovige knielt en vertelt zijn zonden. De priester spreekt
daarna Gods vergiffenis uit.
Het orgel: Het typische kerkinstrument.
De leerlingen kunnen goed samenwerken
8. Lesdoelen
1.Verwoordenwaarhetwoordkerkvandaankomt
2.Vertellenwelke dingeneraltijdaanwezigzijninde kerk
3.Vertellenwaarde aanwezige dingeninde kerkvoorstaan,dienen.
4.De leerlingenwerken sameningroepenluisterennaarelkaar.
9. Materiaal
Het werkblad
Toestel omfoto'smee te trekken
Balpennen
Foto'svan de kenmerken(zietabbladorganisatie)
10.Organisatie
Afsprakenmetde leerlingen:
- Op wegnaar de locatie dragenze allemaal eenfluovestje enlopenze per2op hetvoetpad.
- In de kerkloopje niet
- Je fluistertinde kerk
- We blijvenbijelkaar,niemandlooptweg
Tipsvoor de leerkracht:
- Houdt iedereengoedinde gaten
- Let erop als ze inde kerkbezigzijndatze zich gedragendoor regelmatigeensbinnente gaankijken/
rondlopen.
Praktische info:
- Er iseenpleintjevoorde kerkwaardooreengenoegruimte isomze eengroepjeste verdelen
- Op maandagis de kerkgesloten.
3. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
- Dinsdag,woensdag,donderdagenzaterdagishetopenvan09:00 tot 12:00
- Op vrijdagishetopenvan09:00 tot 11:00
Handigom te weten:
De openingsurenvande kerk:
Op maandagis de kerkgesloten.
Dinsdag,woensdag,donderdagenzaterdagishetopenvan09:00 tot 12:00
Op vrijdagishetopenvan09:00 tot 11:00
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
6. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
13.Bronnen
H. KerstSint-Salvatorkerk(z.d.).Google Maps.Geraadpleegdop27 maart 2021, van
https://www.google.be/maps/place/H.+Kerst+Sint-
Salvatorkerk/@51.0638473,3.7274186,17z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x47c37130bd92223d:0xb8a177d58
ebb19b!8m2!3d51.063939!43.729616
Onderwijsdoelen.(z.d.).Vlaanderen.be.Geraadpleegdop12 april 2021, van
https://onderwijsdoelen.be/resultaten?onderwijsstructuur=LO&filters=onderwijsniveau%255B0%255D%255B
id%255D%3Df7dcdedc9e9c97a653c7dba05896ef57a333480b%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Btitel%
255D%3DBasisonderwijs%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3DBasisonderwijs%26bo_
onderwijs_subniveau%255B0%255D%255Bid%255D%3Dc6770d35508ce6bdab180b85cb08a171f2ed94be%26
bo_onderwijs_subniveau%255B0%255D%255Btitel%255D%3DBasisonderwijs%2520%253E%2520Lager%2520
Onderwijs%26bo_onderwijs_subniveau%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3DLager%2520Onderwijs
Bijbel in1000 seconden|Hetkerkgebouw.(z.d.).Bijbel in1000 seconden.Geraadpleegdop12 april 2021,
van https://www.bijbelin1000seconden.be/menu/tiki-index.php?page=Het+kerkgebouw#Soorten_kerken
Parochiekerkvande HeiligeKerst of Sint-Salvator.(z.d.).InventarisOnroerendErfgoed.Geraadpleegdop12
april 2021, vanhttps://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/19754
7. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
ThierryPauwels.(2020,6 november).Gent,Sint-Salvator/H. Kerst,luidklokken.YouTube.
https://www.youtube.com/watch?v=d5Vc7fpTXI0
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Informatie voorleerlingen:zie leerinhoud
- Informatie voorleerkrachten:
Beschrijvingvande kerk:
Oorspronkelijke HeiligeKerstkerkgelegeninhetSint-Baafsdorpengeslooptin 1540 bij de aanlegvande
citadel.Reliekenenparochiedienstenovergebrachtnaarde kapel vanhet Sint-Jacobshospitaal (in
Nieuwland).In1541 reedsvan daar overgebrachtnaarde zogenaamde "Kapel vande NoodGods",gelegenop
de plaatsvan de huidige kerk.Omgevormdtotparochiekerkkreegze de naamvande Heilige Kerst.In1550,
slopingvande kapel enopbouwvaneennieuwe kerkinlaatgotische stijl ondermeermetsubsidiesvanKeizer
Karel.Eenzuil enbasisvande oude kapel zoudentot1810 aan de westzijde vande kerkbewaardgebleven
zijn.Immersin1810-1812 werdeennieuwevoorgevel inneoclassicistische stijlnaarontwerpvanarchitect
P.J.de Broe voorde laatgotische kerk,die naarmenvermoedonafgewerktgeblevenwas,gebouwd.Het
interieurwerdeveneensinhetbeginvande 19de eeuw aangepastinneoclassicistische stijl dochcirca1855 in
vrij oorspronkelijke staathersteld.Hetkoor,aangepastinde 18de eeuw werdin1857 voorzienvan
polychrome muurschilderingennaarontwerpvanTheodore Canneel;de sacristie dateertvan1722.
De plattegrondontvouwteenbasilicale kerkmetdriebeukigschipvanzestraveeën,onderbrokennade
tweede travee dooreenuitspringendtranseptvanééntravee metrechte sluitingeneentweetraveeëndiep
koor metdriezijdige sluiting.Rechtstoegevoegde sacristie van1722, lateruitgebreidmetwinterkapel.
Beschrijvingtypische kenmerkenineenkerk:
- De toren:Een torenwijstsymbolischnaarGod, 'die inde hemel is'.Vroegerstondde torenlosvande kerk.
- De klokken:Ineenkerktorenhangenéénof meerklokken.Vanaf de achtste eeuw bestaatde gewoonte om
ze te wijdeneneennaamte geven.Eenklokbestaatuiteengrootgedeelte koper(80%) enwattin (20%).
Tijdensde tweedewereldoorlogwerdenvele klokkendoor de bezetteropgeëistomergranatenvante
maken.Hetgeluidvaneenklokheefttelkenseeneigenbetekenis:.
hetluidenvaneenklokalsuitnodigingopeeneucharistieviering
hetluidenvande klokkenbij eenbegrafenisof eenhuwelijk
hetaangevenvan hetoverlijdenvaniemand
hetaangevenvanhetuur.
Het beginvaneeneucharistieviering
- De kerk:Kerk(Grieks:ekklesia) betekentvergadering.Deze betekenisisovergegaanophetgebouwwaardie
vergaderingplaatsvond.Voorchristenenishetde plaats waarze bijeenkomenomeucharistiete vieren.
- Hetdoopvont:Waterbekkendatbij hetdoopselgebruiktwordt.Meestal heefthetachthoeken(ookde
vroegere baptisteria,gebouwenwaarinmensengedooptwerden,haddenachtzijden).Hetgetal achtverwijst
naar de verrijzenis.Jezusisverrezenopde dagna de sabbat. De sabbat was/isvoorde jodende zevende dag.
De zondag,de dag waaropJezusverrezenis,wasdande achtste dag.
- De preekstoel:Vroegergingde priesteropeenpreekstoelomte preken,omde boodschapvanhet
evangelieuitte leggenaande gelovigen.Bovende kuipvande preekstoel iservaakeenluifel.Die zorgt
8. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
ervoordat de klankweerkaatstwordt,zodatmende priestergoedkonhoren.Micro'smakennueen
preekstoeloverbodig.
- De lezenaar:Ditiseenboekenstaander.Vanopdeze plaatswordtuitde schriftvoorgelezen;meestalookde
schuldbelijdenis,de preekende voorbeden.
- Hetaltaar: Het altaar (oorspronkelijk:hoge plaats)staatopde meestcentrale plaatsinde kerk.Alle
kerkstoelenzijnnaarditaltaargekeerd.Dittoonthetbelangvanhetsacramentvan de eucharistie inde kerk.
Eenaltaar herinnertaanhetlaatste avondmaal (tafel),enaande vieringeninde catacomben(sarcofaag).
Somsdoeteenaltaar ookdenkenaanofferaltareninandere godsdiensten.Inhetaltaariseensteen
gemetseld,waarinzichreliekenvanheiligenbevinden.(Bijvoorbeeld:eenstukje beenvandie persoonof een
stukje stof vanzijnkleding.) De vijf kruisjeseropverwijzennaarde vijf wondenvanJezus.
- De biechtstoel:Plaatswaarhetsacramentvande verzoening(biecht) plaatsvindt.Inonze strekenmaken
vooral oudere mensenernoggebruikvan.Jongere gelovigenverkiezencollectieve biechtvieringen.Inde
biechtstoel knieltde gelovigeenbelijdthij zijnzonden.De priesterspreektnadienGodsvergiffenisuit.
- De paaskaars: In alle kerkeniseengrote kaarste zien,de paaskaars.Die wordtelkjaarvernieuwd(opde
kaars staat hetjaartal) envoor heteerstaangestokentijdensde paasnacht.De priesterwijdtze danenzegent
ze met eenkruisteken.Opeenpaaskaarsstaanaltijdde twee Griekseletters:alfaenomega.Ze zijnde eerste
ende laatste lettervanhetGriekse alfabet.Ze willenzeggendatJezusvoorchristenenallesbetekentendat
Hij bij henis vanhet begintotheteinde vande tijd.Hetlichtvan de paaskaarsherinnerteraandatJezushet
lichtisvoor alle mensen.Hij isalseenvuurtorendie inde donkere nachthetschipnaarde havenloodsten
hoopgeeftmiddeninde storm.Bij hetdoopsel steektmende doopkaarsaanaan hetlichtvan de paaskaars.
Met ditgebaar makengelovigenduidelijkdatzij hun'licht'opstekenbij Jezus.
- Hetkruis:Christenenverbindenhetkruismetlijden,doodenverrijzenisvanJezus.Jezusisvoorchri stenen
eenvoorbeeldomnate leven.Zijndoodaanhetkruiswasgeeneinde,maareenbegin.
- brandglazen:Veel kerkenhebbenbrandglazen.Die ramen'vertellen'vaakverhalenuitde bijbelof uitde
christelijke traditie.Oudebrandglazenstellenmeestal heiligenvoor.Hedendaagse glazenierswerkennu
eerdermetkleurenof lijneneenbepaalde sfeeropte roepen.
- De orgel:Vroegerwashetorgel eenhulpmiddelbij hetmuziekonderwijs.Nuisheteentypisch
kerkinstrument.Meteenorgel kanmenheel veel uitdrukken:menkanerzacht opspelenof hard,feestelijk
maar ook droevig.Wie hetorgel inde kerkbespeelt,iseenorganist(e),die metditinstrumentde gelovigen
begeleidtbij hetzingen.
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
…
