190131 2e bijeenkomst dementiezorg voor migranten def

1. Middel-management bijeenkomst
‘dementiezorg voor migranten’
31 januari 2019

2. Bedankt!
Vragen?
Voorstellen
Kiyomid van der Veer
Adviseur
k.vanderveer@vilans.nl
06-22810695
www.dementiezorgvoorelkaar.nl
Dr. Jennifer van den Broeke
Adviseur
j.vandenbroeke@pharos.nl
06-11731522

3. Welkom en introductie
Jennifer van den Broeke, Dementiezorg voor Elkaar
Cultuursensitieve dementiezorg; Hoe kan je maatwerk bieden?
Gözde Duran, ProMemo
Korte pauze met lichte maaltijd
Cultureel interview
Kaveh Bouteh, Pharos
Programma
3

4. Deltaplan Dementie: 3 pijlers
Memorabel (ZonMW)
Dementiezorg voor Elkaar
(Vilans, NIVEL, Movisie, Pharos en
Trimbos-instituut)
Samen op weg (Zorgverzekeraars NL)
Actieplan casemanagement dementie
(i.o. VWS en Deltaplan)
Samen dementievriendelijk
(Alzheimer NL en PGGM)
1.
2.
3.
4

5. Vragen van
samenwerkingsverbanden
Randvoorwaarden:
Organisatie en financiering
Kennisnetwerk Register Dementie
v
Persoonsgerichte
en integrale zorg
en ondersteuning
v
Zorgstandaard 2.0
1 2
53 4
6

7. Cultuursensitieve dementiezorg;
Hoe kan je maatwerk bieden?
Gözde Duran, ProMemo
Spreker
7

8. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Cultuursensitieve dementiezorg: bottom – up
Gözde Duran
ProMemo, Expertisecentrum Dementie voor Professionals
Hogeschool Windesheim
31 januari 2019

9. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Het Zwolse Bottom Up verhaal: co-creatie

10. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Co-creation
“Co-creation is when persons relate to each other and interact in
defining, designing and implementing a particular service, product or
practice” (Prahalad & Ramaswamy 2004).

11. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Het begin
• 4 mantelzorgers die obstakels hebben ervaren in de zorg voor hun
ouder(s)
• Expertise en ervaringen in de zorg voor oudere migranten
• Generatie: taal, kennis, netwerk

12. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Cocreatie: van Persona naar Manifest
• Project sinds 2016
• 4 Turks-Nederlandse mantelzorgers
• Windesheim lectoraat, ProMemo & ZwolleDoet!
• Maandelijkse bijeenkomsten
• Student-inzet
• Bundeling krachten aanwezig in de regio
• Opzoek naar versterking en samenwerkingen
• Persoonlijk contact(!)

13. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Criteria voor cultuursensitieve zorg
• moedertaal elke dag beschikbaar;
• vertrouwen, warmte en veiligheid;
• communicatie en samenwerking met mantelzorgers;
• respect voor oudere cliënt: senioriteit;
• kennis van en respect voor religieuze rituelen en rituelen inzake de persoonlijke zorg;
• gebedsruimte, moskeebezoek, samenwerken met imam, maar ook ruimte voor
andere geloofsovertuigingen!;
• kennis over dementie;
• beperkt aantal gezichten in de zorg;
• bij de cultuur passende activiteiten; televisie in de moedertaal;
• Halal/cultuurspecifieke voeding; samen met familie eten.

14. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Basis verstevigen: ProMemo
• Windesheim Expertisecentrum dementie voor Professionals
• Doelgroepen: beroepsopleidingen en professionals in de
beroepspraktijk
• Uitbreiding netwerken
• Vraag opgehaald bij professionals, bestuurders en sleutelfiguren
van migrantengroepen
• Netwerk voor Professionals
• Training Cultuursensitief werken in de dementiezorg

15. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Professionele netwerken
• Netwerk voor professionals
zorg, welzijn & beleidsniveau
(Dementiezorg Voor Elkaar)
• Cursus: Culturele Diversiteit &
Dementie

16. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Lessen uit het Zwolse
• Kracht van bottom-up;
• Bundeling nodig in de regio;
• Sociale kaart regio moet helder zijn;
• Contacten moeten gelegd en
verstevigd worden onder
professionals/organisaties  Leren
van elkaar
• Ingang migrantengroepen erg
belangrijk voor blijvende input!
Carolien Smits en Gözde Duran

17. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Samenvattend

18. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

19. Cultureel interview
Kaveh Bouteh, Pharos
Spreker
19

20. Het doel van Pharos is:
• Steun verlenen aan professionals en organisaties in de gezondheidszorg
(en bijbehorende dienstverlening) die werken met migranten.
• Bijdragen aan het terugdringen van grote gezondheidsverschillen
Pharos ontwikkelt praktisch toepasbare kennis en interventies.
Motto: Niet over, maar met
Kaveh Bouteh
k.bouteh@pharos.nl
Het landelijk expertisecentrum

21. • Laagopgeleiden, Migranten en vluchtelingen / (statushouders).
• Zo sluit het zorgaanbod beter aan bij het taalniveau, opleidingsniveau, de
gezondheidsvaardigheden en culturele achtergrond van de cliënt, patiënt,
kind of ouder.
• Training: Zorgen doe je samen – communicatie met migranten
met dementie en hun mantelzorgers
• Je leert je communicatie beter aan te laten sluiten op de behoefte van
de (mantelzorger van) migranten met dementie.
Trainingen
Onze trainingen stellen je in staat om effectiever te communiceren met:

22. • Zo verbeter je de communicatie tussen mantelzorger en zorgprofessional;
• Migranten ouderen en mantelzorgers hebben vaak andere ideeën en
gewoonten op het gebied van zorg en mantelzorg.
• Familie speelt een steeds grotere rol in de langdurige zorg en
ondersteuning.
• Door dit netwerk te betrekken kan de best mogelijke zorg geleverd
worden.
Waarom scholing;
Communicatie met migranten met dementie en hun mantelzorgerstraining?

23. • Meneer Ibrahim is 75 jaar en woont thuis met zijn vrouw. Hij heeft drie
inmiddels volwassen kinderen.
• Dhr. Ibrahim heeft dementie met alle bijkomende beperkingen en stoornissen.
Hun dochter komt regelmatig op bezoek. Tijdens een bezoek bemerkt zij dat
de moeder geïrriteerd reageert naar haar vader.
• De laatste tijd schreeuwt dhr. Ibrahim de hele dag door. ’s Nachts is hij
onrustig en wordt vaak roepend wakker. De moeder vertelt dat hij bezeten is
door djinns.
• De dochter probeert moeder uit te leggen dat dit niets met djinns te maken
heeft. Moeder reageert geïrriteerd naar haar dochter.
• Dochter is machteloos en voelt zich schuldig…
Voorbeeldcasus

24. In samenspel met mantelzorger is communicatie de smeerolie.

25. • An heeft voor haar Jan worstjes gebakken. Hij merkt op dat zijn vrouw de
uiteinden van de worstjes gesneden heeft voordat ze deze ging bakken.
• Op zijn vraag waarom ze dat doet antwoordt An: 'Omdat mijn ma dat ook deed,
je moet haar maar vragen waarom.'
• Bij de eerste gelegenheid vraagt Jan aan zijn schoonmoeder waarom ze de
uiteinden van de worstjes snijdt voordat ze ze bakt.
• Antwoord van schoonmoeder: 'Mijn ma deed dat ook, je moet het haar maar
vragen.‘
• Het zit Jan hoog. Jan wil van oma een antwoord op zijn vraag krijgen.
• Oma kijkt verbaasd en zegt dan: 'Hoe is het mogelijk, bakken jullie nog altijd in
dat kleine pannetje?
Een verhaaltje over Jan en An
2 oktober 2014

26. Cultureel interview
Komt voort uit de Culturele Formulering, bijlage in de
DSM-4 (classificatiesysteem psychiatrie)
• Culturele identiteit (taal, etniciteit)
• Culturele verklaring voor de ziekte
• Psychosociale omgeving (familie, geloof)
• Culturele elementen in relatie hulpverlener – cliënt
• Observaties
Hulpmiddel voor de hulpverlener
pagina 26

27. 6D-model van cultuur (Hofstede)
1. Machtsongelijkheid
2. Individualisme / vrouwelijk
3. Mannelijkheid
4. Onzekerheidsvermijding
5. Langetermijn oriëntatie
6. Zich laten gaan

28. • Bewust aandacht voor culturele dimensies
• Overbruggen van verschillen in het coderen en
interpreteren van een bericht
• Makkelijker als je je bewust bent dat er
verschillen kunnen bestaan
Cultuursensitieve communicatie

29. Effectieve communicatie
14 februari 2019 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 29

30. Mogelijke Interventies

31. • Benut machtsongelijkheid
Vertel je ervaring/kennis
• Benut de ‘relatie’ voor het contact
Welkom heten en KKKK
• Benut ‘teach back’ methode;
wat weet / begrijpt de klant?
• Openvragen stellen
Wat, Hoe, Wanneer, Wie en eventueel Wanneer
• Wees (OEN) Oprecht, Eerlijk en Nieuwsgierig
Doorvragen.
• Maak korte zinnen, eenvoudige woorden
• Wees voorzichtig met oordelen
Tip voor effectieve communicatie
14 februari 2019 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 31

32. TAKE-HOME MESSAGE
• Wat gaat u als manager als eerste oppakken?
• Oproep Bijeenkomst 3:
Samen naar de volgende stap
• Hoe kan samenwerking met partners
(Gemeenten/welzijn, eerste lijn)
En hoe kunt u dat aanpakken?

33. Bedankt!
Vragen?
Vragen of meer weten?
Kiyomid van der Veer
Adviseur
k.vanderveer@vilans.nl
06-22810695
www.dementiezorgvoorelkaar.nl
Dr. Jennifer van den Broeke
Adviseur
j.vandenbroeke@pharos.nl
06-11731522