treatment

1. CẬP NHẬT VỀ TÌNH HÌNH XÉT NGHIỆM VÀ
CHẤT LƯỢNG XÉT NGHIỆM
SARS-CoV-2
SARS_CoV -2
BS. Văn Đình Tráng Tráng
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung Ương

2. Trong phòng xét
nghiệm
Vận chuyển
mẫu
Bên ngoài PXN
Bảo quản
mẫu
Chuẩn bị
Người bệnh
Yêu cầu
về loại XN
Nhận mẫu
bệnh phẩm
Lấy mẫu
bệnh phẩm
Người bệnh
Bác sĩ
chỉ định XN
Thực hiện
xét nghiệm
Báo các
kết quả
Kết quả
Vận chuyển
mẫu
Trong PXN
Các yếu tố ảnh hưởng đến
kết quả xét nghiệm
Loại
mẫu
Dụng cụ
lấy mẫu

3. Vai trò thiết yếu của phòng xét nghiệm trong phòng chống dịch

4. Các phương pháp xét nghiệm hiện tại
4
Nuôi Cấy Vi Rút Giải trình tự Gene
Xét nghiệm
huyết thanh học
Real time RT-PCR
Quốc Gia
Khu Vực
Tỉnh
Huyện
• Xác định tình trạng phơi nhiễm với
virus
• Hiện đã có kit thương mại và sinh
phẩm ELISA do VN sản xuất
• NGS tại phòng xét
nghiệm chuyên sâu
• Khẳng định và mô tả
đặc tính
• Phòng xét nghiệm chuyên sâu đạt
An toàn sinh học cấp 3 (BSL-3)
• Phát triển và kiểm soát
• Nghiên cứu
• Tuyến Trung ương, khu vực, tỉnh
(bệnh viện, CDC tỉnh)
• Sàng lọc ban đầu
• Khẳng định: SARS-CoV-2

5. Sau khi có triệu chứng
Trước khởi phát TC
Nhiễm SARS-CoV-2
Minh họa diễn tiến dấu ấn sinh học phân tử và huyết thanh học
Phơi nhiễm
SARS-CoV-2
RNA - PCR
dịch hầu
họng
Antigen -
Phân lập
virus từ dịch
hô hấp
IgM
antibodies
Không thể phát hiện
Tăng khả
năng phát
hiện
Khởi phát TC
Week -2 Week -1 Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6
Phát hiện kháng thể
PCR có thể + PCR có thể -
IgG
antibodies
Ngày trung bình
chuyển đối huyết
thanh
Cần nghiên cứu thêm
về tình trạng kháng
thể từ sau thời điểm
này
Adapted from Sethuraman et al. Estimated time intervals and rates of viral detection are based on data from several published reports. Because of variability in
values among studies, estimated time intervals should be considered approximations and the probability of detection of SARS-CoV-2 infection is presented
qualitatively.
Sethuraman N, Jeremiah SS, Ryo A. Interpreting Diagnostic Tests for SARS-CoV-2. JAMA. Published online May 06, 2020. doi:10.1001/jama.2020.8259

6. Đáp ứng kháng thể trong máu khi nhiễm SARS-
CoV-2
Kháng thể-SARS-CoV-2 IgM không là dấu chỉ đặc hiệu cho nhiễm
sớm
(1) Okba NMA, Müller MA, Li W, Wang C, et al. medRxiv 2020.03.18.20038059; (2) To KKW et al. (2020). Lancet Infect Dis 2020; DOI:10.1016/ S1473-3099(20)30196-1
(2) *after symptom onset
(3) Wu F et al. medRxiv 2020.03.30.20047365; doi: https://doi.org/10.1101/2020.03.30.20047365; (4) Long et al. (2020). Nat Med. https://doi.org/10.1038/s41591-020-0897-1
Kháng thể kháng protein spike (S) &
protein nucleocapsid (N) 1,2
Anti-N antibodies
Anti-S antibodies
IgM & IgG xuất hiện gần như đồng thời,
IgG có thể xuất hiện sớm hơn IgM! 2,3
IgM
antibodies
IgG
antibodies
Serum antibody levels were not directly
correlated with clinical severity
IgM
antibodies
IgG
antibodies
10d
*
IgG earlier 2
26% anti-N
57% anti-S
10d*
Nồng độ kháng thể không trực tiếp tương
quan với độ nặng lâm sàng. 2-4
mild
or
severe

7. Lấy bệnh phẩm dịch họng
- Bệnh nhân há miệng to
- Đè nhẹ nhàng lưỡi bệnh nhân
- Dùng tăm bông miết và xoay tròn nhẹ 3 đến 4 lần tại
khu vực 2 bên vùng a-mi-đan và thành sau họng để lấy
được dịch và tế bào vùng họng.
- Đưa tăm bông vào ống chứa 3ml môi trường vận
chuyển (VTM hoặc UTM).
- Đầu tăm bông phải ngập hoàn toàn trong môi trường
vận chuyển.

8. Lấy bệnh phẩm dịch tỵ hầu
- Bệnh nhân ngồi yên, mặt hơi ngửa, trẻ nhỏ thì phải
có người lớn giữ.
- Nghiêng đầu bệnh nhân ra sau khoảng 70o, tay đỡ
phía sau cổ bệnh nhân.
- Tay kia đưa nhẹ nhàng tăm bông vào mũi, vừa đẩy
vừa xoay giúp tăm bông đi dễ dàng vào sâu 1 khoảng
bằng ½ độ dài từ cánh mũi đến dái tai cùng phía.
Hình: Vị trí lấy bệnh phẩm

9. Lấy bệnh phẩm dịch tỵ hầu
- Giữ tăm bông tại chỗ lấy mẫu trong vòng 5 giây
- Từ từ xoay và rút tăm bông ra
- Đặt đầu tăm bông vào ống đựng bệnh phẩm có chứa môi trường vận chuyển, bẻ cán tăm bông
để có độ dài phù hợp
- Đóng nắp, xiết chặt, bọc ngoài bằng giấy parafin
- Bảo quản mẫu trong điều kiện nhiệt độ 2-8°C trước khi chuyển về phòng xét nghiệm.
- Nếu bệnh phẩm không được vận chuyển đến phòng XN trong vòng 72 giờ  phải bảo quản -
70°C và sau đó phải được giữ đông trong quá trình vận chuyển đến phòng XN

10. 10
- Bệnh phẩm gồm 1 que dịch tỵ hầu và 1 que ngoáy họng cho
vào trong cùng 1 ống môi trường vận chuyển.
- Bệnh phẩm lấy xong để vào hộp có nắp kín, dán nhãn như
hình và vân chuyển ngay đến khu vực làm xét nghiệm.
- KHÔNG VẬN CHUYỂN MẪU BẰNG ĐƯỜNG ỐNG HÚT
CHÂN KHÔNG
Vận chuyển bệnh phẩm đến nơi làm xét nghiệm

11. Chất lượng bệnh phẩm đóng vai trò then chốt
• Do đó, nhân viên y tế (điều dưỡng, kĩ thuật viên) cần được đào
tạo kĩ càng để thực hiện việc lấy mẫu xét nghiệm chẩn đoán virus
Sars-Cov-2.
• Nguyên tắc: giảm thiểu tối đa số người tiếp xúc với bệnh nhân
(Mỗi ca làm việc điều dưỡng sẽ làm tất cả công việc từ đo nhiệt
độ, phát thuốc, lấy bệnh phẩm)

12. GIAI ĐOẠN TRONG XÉT NGHIỆM:
QUI TRÌNH CHẨN ĐOÁN SARS-COV-2
 Quy trình của Thái Lan: Realtime RT-PCR – gen đích N
 Quy trình của Nhật Bản: PCR và sequencing – gen đích ORF1a , Realtime RT-PCR – gen đích N
 Quy trình của Hồng Kong: Realtime RT-PCR – gen đích ORF1b và N
 Quy trình của US-CDC: Realtime RT-PCR – gen đích N
 Quy trình của China-CDC: Realtime RT-PCR – gen đích ORF1ab
 Quy trình của Pháp: Realtime RT-PCR – gen đích RdRp
 Quy trình của Đức: Realtime RT-PCR – gen đích E, N, RdRp

13. Nội dung yêu cầu đối với PXN
Đối với các PXN sàng lọc
• Có đủ cơ sở vật chất, TTB, phương tiện phù hợp với kỹ thuật xét nghiệm sử
dụng
• Cán bộ xét nghiệm được tập huấn về xét nghiệm, lấy mẫu, an toàn sinh học
• Có đủ các dụng cụ phòng hộ cho người làm XN, bảo đảm an toàn cho PXN.
• Có TTB đáp ứng theo Phụ lục 2 và Phụ lục 3 tại Quyết định số 1282/QĐ-
BYT về việc Ban hành “Hướng dẫn tạm xét nghiệm COVID -19 ” ngày 21
tháng 3 năm 2020.

14. SƠ ĐỒ CHẨN ĐOÁN XÉT NGHIỆM BỆNH PHẨM NGHI NGỜ NHIỄM SARS-COV-2
Realtime RT-PCR SARS-CoV-2
E gene: (+)
Ca nghi ngờ nhiễm SARS-CoV-2
Mẫu bệnh phẩm
-RdRp gene: (+)
- N gene: (+)
DƯƠNG TÍNH
-RdRp gene: (-)
- N gene: (-)
????
Realtime RT-PCR SARS-CoV-2
E gene: (-)
ÂM TÍNH

15. HỆ THỐNG MÁY XÉT NGHIỆM REAL-TIME PCR

16. NHẬN ĐỊNH VÀ TRẢ KẾT QUẢ
• Kết quả xét nghiệm được chấp nhận khi:
+ Chứng âm (NTC): không có tín hiệu huỳnh quang
+ Chứng âm tách chiết (NEC): không có tín hiệu huỳnh quang
+ Chứng dương (POS): có tín hiệu huỳnh quang ≥28 ≤ 35 chu kỳ
• Mẫu dương tính: khi tín hiệu huỳnh quang ≤ 37 chu kỳ
• Mẫu âm tính: khi tín hiệu huỳnh quang: khi tín hiệu huỳnh quang > 40 chu kỳ
• Mẫu nghi ngờ: khi tín hiệu huỳnh quang > 37 - ≤ 40 chu kỳ
• Trong trương hợp kết quả real-time RT PCR cho kết quả E gene dương tính
nhưng RdRp và N gene âm tính thì cần lấy mẫu lại và làm xét nghiệm lại.

17. Tần suất xét nghiệm SARS-CoV-2 cho người bệnh
(Áp dụng theo Quyết định số 1344/QĐ-BYT ngày 25/03/2020)
Theo dõi xét nghiệm trong điều trị:
• Trường hợp xác định mắc COVID-19, cần lấy mẫu bệnh phẩm dịch hô hấp
và xét nghiệm nhắc lại với khoảng cách mỗi 5 ngày hoặc ngắn hơn nếu cần
thiết cho tới khi kết quả âm tính.
• Những trường hợp bệnh nghi ngờ, kể cả ở những trường hợp đã xác định
được tác nhân thông thường khác, cần làm xét nghiệm khẳng định để xác
định SARS-CoV-2 ít nhất một lần.
Yêu cầu xét nghiệm trước khi ra viện:
 Có ít nhất hai mẫu liên tiếp bệnh phẩm dịch đường hô hấp (dịch tỵ hầu và
họng), lấy mẫu cách nhau ≥ 24 giờ, xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2.

18. Ngày 30/7/2020 BỘ Y TẾ CHO PHÉP THỰC HIỆN XÉT NGHIỆM KHẲNG ĐỊNH COVID-19
Tổng cộng: 67 đơn vị
Miền Bắc
• Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương
• Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP. Hà Nội
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang
• Trung tâm y tế dự phòng Hải Phòng
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Phú Thọ
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Hải Dương
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Ninh
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Hòa Bình
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Hà Tĩnh
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Bình
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Nam Định
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Điện Biên
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn
• Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương
• Bệnh viện Nhi Trung ương
• Bệnh viện Bạch Mai
• Bệnh viện Phổi Trung ương
• Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên
• Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ
• Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình
• Bệnh viện Medlatec
• Bệnh viện Đa khoa Đức Giang
• Bệnh viện 108
• Viện Y học dự phòng Quân đội
• Trung tâm chẩn đoán Thú y trung ương
• Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga
• Bệnh viện 103
• Chi cục Thú y vùng II
• Chi Cục Thú Y vùng III

19. Miền Trung
• Viện Pasteur Nha Trang.
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng
• Bệnh viện Trung ương Huế
Tây Nguyên
• Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật Gia Lai
Miền Nam
• Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh
• Trường Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật Cần Thơ
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Kiên Giang
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Tây Ninh
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Lâm Đồng
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP. Hồ Chí Minh
• Trung tâm y tế dự phòng Hậu Giang
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bạc Liêu
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau
• Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
• Trung tâm Y tế Phú Quốc
• Bệnh viện Chợ Rẫy
• Bệnh viện Thống Nhất TP.HCM
• Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh
• Bệnh viện Nhi Đồng 1
• Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Nai
• Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất Đồng Nai
• Bệnh viện Nhi đồng TP. Hồ Chí Minh
• Bệnh viện FV– TP. Hồ Chí Minh
• Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang
• Bệnh viện đa khoa Thanh Vũ Medic Bạc Liêu
• Bệnh viện Đa khoa tỉnh Long An
• Chi cục Thú y vùng 6
• Chi cục Thú y vùng 7
• Bệnh viện Quân y 175
• Bệnh viện Quân y 7A

20. Danh sách phòng xét nghiệm tham chiếu
SARS-CoV do WHO chỉ định
• Các phòng xét nghiệm khuyến khích gửi 5 mẫu dương tính đầu tiên và 10 mẫu âm tính đầu tiên của
COVID-2019 tới các phòng xét nghiệm tham chiếu để khẳng định.
• Có thể có chi tiết liên hệ của các phòng xét nghiệm tham chiếu trên thế giới từ văn phòng quốc gia của WHO
và văn phòng khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO
Liên
tục
cập
nhật
Quốc gia Thành phố Phòng xét nghiệm
China, Hong Kong, SAR Hong Kong The University of Hong Kong
Japan Nagasaki Nagasaki University
Australia Melbourne Victorial Infectious Diseases Reference Laboratory
Singapore Singapore National Public Health Reference Laboratory
The Netherlands Rotterdam Erasmus MC, Department Viroscience
Germany Berlin Institute of Virology, Charité - Universitätsmedizin Berlin
United Kingdom London Public Health England
France Paris Institute Pasteur Paris
USA Atlanta Respiratory Viruses Diagnostic Laboratory, US-CDC
South Africa Johannesburg National Institute for Communicable Diseases
India Pune ICMR - National Institute of Virology
Thailand Nonthaburi National Institute of Health
Thailand Bangkok Armed Forces Research Institute of Medical Science
Russian Federation Koltsovo The State Research Center of Virology and Biotechnology

21. Năng lực xét nghiệm SARS-CoV-2 của NHTD
• 19-23/1/2020: Bắt đầu nhận thông tin về một bệnh viêm phổi lạ từ Vũ Hán
• Tới 31/01/2020: Có một số ca đầu tiên bị nhiễm nCoV, BV bắt đầu chuẩn bị
nguồn lực chống dịch. Chưa tự làm được xét nghiệm sàng lọc và khẳng định
Covid-19 bằng kỹ thuật RT-PCR.
• 6-7/02/2020: Bắt đầu tự xét nghiệm được vài ca nhiễm nCoV đầu tiên bằng
phương pháp RT-PCR theo khuyến cáo của WHO.
• 03/03/2020: NIHE đánh giá và công nhận năng lực xét SARS-CoV-2 Khoa VS-
SHPT, NHTD.
• 13/03/2020 bắt đầu bước vào làn song thứ 2 của dịch đánh dấu bằng ca Số 17.
Cho tới nay BV đã xét nghiệm sàng lọc và khẳng định Covid-19 bằng kỹ thuật
RT-PCR cho khoảng 16.000 lượt xét nghiệm.
• Hỗ trợ cho CDC Hà Nội và CDC Nghệ An hàng nghìn mẫu xét nghiệm SARS-CoV-
2
• Công xuất xét nghiệm SARS-CoV-2 đạt 1000 mẫu/ngày.

22. Tham gia ngoại kiểm xét nghiệm Sars-Cov-2

23. HÌNH ẢNH VỀ BỆNH VIỆN
23
Cơ sở Giải Phóng – 350 giường Cơ sở Kim Chung – 500 giường

24. XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!