1. Joods
Muziek
Festival
28 t/m 31 oktober
Conservatorium van Amsterdam
Programmainformatie, achtergronden enbiografieën van allemusici
www.joodsmuziekfestival.nl
2. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
2
LEXUS AMSTERDAM
PIETER BRAAIJWEG 8 • A’DAM/DUIVENDRECHT • TEL. (020) 599 64 00
De nieuwe Lexus RX 450h is er vanaf €62.650,-. Prijs incl. BTW, excl. kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage. Leaseprijs vanaf €1.109,- per maand o.b.v. full operational lease, 60 maanden
en 20.000 km per jaar, 75% bonus/malus, excl. BTW en brandstof. (Lexus Financial Services). Wijzigingen voorbehouden. Importeur: Louwman & Parqui B.V. Meer info: bel 0162 – 585 288.
Brandstofverbruik 2004/3/EC gecombineerd 6,0 - 6,3 l/100 km (15,9 - 16,7 km/L). CO2 emissie gecombineerd 140 - 148 g/km.
De mens is verwend. We willen het één zonder het ander
te hoeven laten. We willen de lusten, niet de lasten.
We willen de antwoorden, zonder de lastige vragen.
We willen een auto die heel snel is, en toch weinig CO2
uitstoot. We willen ruimte, luxe en comfort maar ook
20% bijtelling. We willen een groen label, en tegelijkertijd
van 0 tot 100 in zo’n 8 seconden. We willen een auto die
zuinig is, maar ook 299 pk/220kW weet te genereren.
Daarom is er de Lexus RX 450h Full Hybrid.
De auto die antwoord geeft op de vragen van vandaag.
299 PK ÉN MAAR 20% BIJTELLING.
DE LEXUS RX450h FULL HYBRID.
DE LUSTEN
NIET DE LASTEN
A
777 RX 450h 210x297 Adam.indd 1 08-03-2010 07:57:14
4. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
4 Internationaal Joods Muziek Festival 2010
4
Naklanken
Dank!
Het was een fantastisch festival met heel veel ‘nesjomme’
(ziel)! In alle hoeken en gaten was er muziek te horen. (staf)
De sfeer in het publiek sprak boekdelen: niemand
wilde de zaal verlaten, iedereen was blij en tijdens
één van de toegiften begonnen de jongere toeschouwers
spontaan in het gangpad te dansen. (publiek)
Ireally am so grateful to the IJMF journey. It was such an
incredible growth experience for our group and gave us so
much confidence to really go for it. (concours deelnemer)
PAULA
SALOMON-
LINDBERG
STICHTING
IJMF 2010 is mede mogelijk gemaakt door de vrijgevigheid
van o.a. de volgende fondsen, sponsors en supporters. De
Stichting Internationaal Joods Muziekfestival 2010 wil deze
en de vele vrijwilligers en supporters die wij hier niet kunnen
noemen bedanken voor hun onmisbare bijdragen aan IJMF
2010 (alfabetisch):
American Embassy in the Netherlands, Amsterdams Fonds
voor de Kunst, AVRO, Blumlein Records, Center for Jewish
Culture and Creativity, Conscious Hotels, Conservatorium
van Amsterdam, Crescas, Eye2Eye Media, Fonds voor
Cultuurparticipatie, Gassan Diamonds, Jewish Historical
Museum, Joodse Omroep, Levi Lassen Fonds, Maison
Descartes, Stichting Collectieve Maror-gelden, MaxProg
Software, Oosterdok Parking, Het Parool, Partners in
Culture, Paula Salomon-Lindberg Stichting, Prins Bernhard
Cultuurfonds, Silicium Interactief, SNS REAAL Fonds,
United States Consulate, Vertical Response, VSBfonds
Wilt u ons ook steunen?
Uw donatie aan Stichting Internationaal Joods Muziekfes-
tival is fiscaal aftrekbaar. Door ons werk te steunen, helpt u
honderden jonge musici in hun professionele ontwikkeling
en carrière. U kunt uw fiscaal aftrekbare bijdrage op reken-
ing 55.02.81.606 (t.n.v. Stichting IJMF te Amsterdam) stor-
ten, en graag ook contact met ons opnemen als u vragen of
ideeën heeft over hoe uw donatie best kan worden ingezet.
Thanks for all your hard work in making this festival
happen. For us it was the dream of lifetime and we
are still so very high from it all! (concours deelnemer)
5. Eigenlijk
zijn wij een hele
logische keuze...
De groei van uw vermogen begint met de bescherming ervan.
Tegelijkertijd zoekt u nieuwe kansen om uw rendement naar een hoger
niveau te tillen. Sommige beleggingsvormen beantwoorden vandaag niet
aan uw verwachtingen. Bovendien stelt u zich ongetwijfeld de vraag:
hoe selecteert u uit de toevloed van financiële producten de winnaars van
morgen? Vertrouw bij uw keuzes op Petercam. Want Petercam beschikt
over de juiste instrumenten en een knowhow gebaseerd op jarenlange
ervaring. Met het persoonlijk advies van onze specialisten hebt u dan ook
dé troef in handen om een uitgebalanceerde portefeuille samen te stellen
en uw persoonlijke doelstellingen te bereiken.
Bel voor meer informatie met ons kantoor in Amsterdam 020 573 55 55,
Rotterdam 010 412 80 01 of kijk op www.petercam.nl.
Petercam Bank N.V. is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam
Petercam adv AM_215x285.indd 1 21-05-10 14:25
6. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
6 Internationaal Joods Muziek Festival 2010
6
28, 29 en 30oktober
Prijzengeld, opnamecontracten, prestigieuze optre-
dens – voor de 24 deelnemers aan het internationale
muziekconcours staat er veel op het spel. In eigen land
zijn ze vaak al wereldberoemd. Maar een prijs pakken
op het Internationaal Joods Muziekfestival, dat bete-
kent nét de beslissende stap richting de vurig gewenste
internationale doorbraak.
Geen concours met zoveel variatie. Waar dein je mee op
dampende hiphoprock voor kids om vervolgens per tijdma-
chine te belanden bij een authentiek concert in een joodse
tempel van drieduizend jaar geleden? Waar hoor je klezmer
in alle soorten en maten? Zwoele jazz? Sereen klassiek? Pop?
Welkom bij de tweede editie van het concours van het In-
ternationaal Joods Muziekfestival. 24 ensembles maken
er hun opwachting, afkomstig uit twaalf landen, verspreid
over vier continenten. Ze werden geselecteerd uit de bijna
honderd groepen die zich afgelopen voorjaar bij het festival
aanmelden. ‘We werden getroffen door de kwaliteit’, vertelt
festivaldirecteur Ken Gould. ‘Ook ensembles die zich voor
de eerste editie misschien nog te groot voelden, hebben nu
het belang en de reikwijdte van het concours ontdekt.’
Hoe kon de selectiecommissie een keuze maken uit zo’n
verscheidenheid in aanbod? ‘We hebben gelet op zaken als
zuiverheid en authenticiteit’, zegt Gould. ‘Dat zijn universele
criteria die de genres ontstijgen.’
Nieuw onderdeel
Het concours is een relatief nieuw onderdeel van het festival.
‘Het Nederlandse publiek was redelijk vertrouwd geraakt met
klezmer en met de Jiddische muziek, zoals we die voorheen
programmeerden’, zegt Gould. ‘De joodse muziekcultuur van
nu is breder, spannender. Op dit festival zie je bands die de
traditie vernieuwen door verschillende muziekgenres zoals
jazz en rap te laten versmelten. Daarnaast zijn er groepen die
eeuwenoude, inmiddels bijna vergeten muziek opnieuw laten
klinken. Nog steeds maakt misschien wel de helft van de
deelnemers een vorm van klezmer, maar dan zo persoonlijk
opgetuigd dat het bij wijze van spreken allemaal genres op
zich zijn.’
De verschillen tussen de artiesten zijn groot. Sommige deel-
nemers zijn in eigen land het afgelopen jaar als een komeet
omhoog geschoten. Andere schurken al jaren tegen de top
aan en hopen via het festival het laatste stapje omhoog te
zetten. ‘Het zijn misschien wel de meest gemotiveerde musi-
ci die ik ooit heb gezien’, zegt Gould. ‘Ze moeten ontzettend
veel investeren, zowel financieel als qua tijd en energie, om
hier te komen optreden. Gelukkig kunnen we voor sommige
deelnemers die het van verst weg komen de financiële zorgen
iets verlichten door voor onderdak te zorgen.’
Een uniek concoursDoor Martin Hendriksma
Jury
De jury van het muziekconcours bestaat uit zangeres
Adrienne Cooper (VS), klezmerexpert Hankus Netsky
(VS), RASA Wereld Muziek Centrum-directeur Wieland
Eggermont (NL) en dirigent Jules van Hessen (NL).
De jury staat onder leiding van voormalig rechter Manja
Pach. In de finale wordt Jules van Hessen vervangen door
de Amerikaans/Nederlandse componist Jeff Hamburg.
Verslag op tv
Nagenieten van het concours? De Joodse Omroep
doet uitgebreid verslag van het Internationaal Joods
Muziekfestival.
Uitzending op 14 november op Nederland 2.
Prijzen
De hoofdprijs, een trofee met diamant, gaat naar de
winnaar van de juryprijs. Verder is er onder meer een
publieksprijs en een prijs voor de beste uitvoering van de
verplichte compositie A Glezele Yash. Winnaars maken
kans op prijzengeld, opnamecontracten, boekingen in
zalen en festivals wereldwijd, en vertegenwoordiging door
het gerenommeerde New-Yorkse agency Golden Land.
Hoofdprijs • ontwerp Ida Kleiterp van albast en blauwsteen met diamant van Gassan Diamonds
foto: Michael Wesseling
7. 7Internationaal Joods Muziek Festival 2010
7Internationaal Joods Muziek Festival 2010
Sterke opleving
Groepen die eerder aan het concours deelnamen loven de
onderlinge saamhorigheid en de internationale contacten die
werden opgedaan. ‘Alle deelnemers van 2008 constateerden
daarna een sterke opleving in hun carrière’, bevestigt Gould.
‘Dit festival is een uniek platform om je talent aan een ge-
mêleerd publiek van muziekliefhebbers, programmeurs van
buitenlandse festivals en impresario’s te tonen.’
Hoe uniek het festival wereldwijd is, merkte Gould in New
York waar hij tot twee keer toe werd uitgenodigd om over het
concours te komen vertellen. ‘Het is het enige concours voor
joodse muziek ter wereld. Mensen waren heel benieuwd hoe
we dat nou organiseerden en boden spontaan hun mede-
werking aan. Zo heb ik een internationale adviescommissie
kunnen instellen, die actief meepraat over de verdere ontwik-
keling van het festival.’
Glas whisky
Hoe selecteer je uit dit zeer gevarieerde aanbod de uiteinde-
lijke winnaars? De juryleden hebben een klein voordeel op de
commissie die de concoursdeelnemers selecteerde: alle deel-
nemers spelen naast hun eigen repertoire een verplicht stuk:
A Glezele Yash (een glaasje whisky), een pittige, vrolijke
melodie. Een ding is nu al zeker: geen whisky zal hetzelfde
smaken. Juist de verschillende uitvoeringen van dit ene stuk
maken duidelijk via welke uiteenlopende routes joodse mu-
ziek de luisteraar recht in het hart weet te raken.
En de winnaars? Die beginnen hun internationale carrière
meteen de ochtend na het festival met een optreden in de
Spiegelzaal van Het Concertgebouw. Of tekenen een contract
bij een wereldwijd vermaard agency. Of benutten hun prij-
zengeld om eindelijk, eindelijk die cd-opname te bekostigen.
Kortom: alle 24 zullen eind oktober spelen alsof hun leven
ervan afhangt.
Data
Het voorrondes spelen zich af op donderdag 28 en
vrijdag 29 oktober, vanaf 10.00 uur. De ensembles
die doorgaan treden dezelfde dag ’s avonds vanaf 19.30
uur op in de halve finale. De beste ensembles plaatsen
zich voor de finale op zaterdag 30 oktober. Aanvang
19.30 uur. Dankzij sponsoring zijn toegangsprijzen zeer
laagdrempelig: €10,- (voorronde), €12,- (halve finale),
€20,- (finale). Kijk voor vroegboekkortingen en voordelige
passe-partouts op www.joodsmuziekfestival.nl
Website
Links naar filmpjes en geluidsvoorbeelden van alle
concoursdeelnemers zijn te vinden op de vernieuwde
website van het Internationaal Joods Muziekfestival:
www.joodsmuziekfestival.nl
De geschiedenis in het kort
In 1993 richtte de bekende Amsterdamse theatermaak-
ster en vertaalster Mira Rafalowicz het Internationaal
Jiddisj Festival op. De nadruk in de programmering
lag aanvankelijk op literatuur, maar de focus werd in de
loop der jaren steeds breder. Ook Jiddische muziek, van
solozang tot klezmerbands, werd een vast onderdeel
van het festival dat zich jaarlijks afspeelde in het intieme
muziekpodium Cristofori aan de Prinsengracht. Sinds
2007 wordt het Internationaal Joods Muziekfestival
geleid door Ken Gould. Het festival verhuisde naar de
nieuwe muziekpodia aan het IJ en presenteert nu de
enorme diversiteit van de hedendaagse joodse muziek:
van klezmer en klassiek tot folk en jazz. Hoogtepunt
van het festival is het muziekconcours, het enige voor
joodse muziek ter wereld, waarin een sterk internationaal
deelnemersveld om de prijzen strijdt.
De jury • Foto: Michael Wesseling
Vocolot • foto: Michael Wesseling
8. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
8 Internationaal Joods Muziek Festival 2010
8
Meer informatie over de workshopleiders vindt u op pagina
11 en 30. Voertaal voor deze activiteiten met uitzondering
van Het Instant Kinderkoor is Engels.
10.00 uur • Workshop Chassidische Muziek • Hankus Netsky
Meer dan 250 jaar vormt de Chassidische niggun (melodie)
een steunpilaar van de joodse muziekcultuur. Door verdie-
ping in de grote verscheidenheid van niggunim uit diverse
Chassidische bronnen, zullen we de oorsprong, de unieke
kenmerken en de spirituele betekenis van deze bijzondere
joodse compositievorm onderzoeken.
10.00 uur • Workshop Vrouwen in joodse liederen
• Adrienne Cooper
Van bos tot fabrieksvloer, van wieg tot choepah, van keuken
tot kibboets, in de synagoge en aan de kust van de zee. Vijf
eeuwen lang dienen de ervaringen van vrouwen als onder-
werp van het joodse lied. In drie joodse talen (Jiddisch/He-
breeuws/Ladino) zullen we liederen leren zingen. Liederen
Workshops &meer
foto: Michael Wesseling
over en gezongen door vrouwen in Ashkenaz, Sefarad, pre-
staat Palestina en Israel.
11.30 uur • Lezing Voorzangersmuziek • Hankus Netsky
Voorzangersmuziek (chazzanoet) is artistiek gezien wellicht
de meest diverse vorm binnen de joodse muzikale traditie.
Tijdens deze lezing luisteren we naar opnames van de be-
roemdste voorzangers van de twintigste eeuw, waarbij we de
spirituele krachten en de muzikale nuances van deze virtuoze
en creatieve kunstvorm gaan onderzoeken.
13.00 uur • Familieworkshop Blauwe koeien & groene een-
den (vanaf 4 jaar) • Adrienne Cooper
Met verhalen, liederen en afbeeldingen van Chagall’s prach-
tige schilderijen gaan we op een speelse manier de liederen
uit de kindertijd van Marc Chagall ervaren en leren zingen.
De liederen, in het Jiddisch, Russisch, Frans en Engels, ver-
tellen over Chagall en zijn familie, zijn huis en zijn dorp, zijn
leraren en rabbijnen, en de Tsaar die over Rusland heerste in
de kindertijd van Chagall. Liederen die, net zoals de schilde-
rijen van Chagall, zijn gevuld met kleuren en dieren, ouders
en kinderen, huizen en paarden, en met mensen die over
toppen van daken vliegen.
zondag 31oktober
9. 9Internationaal Joods Muziek Festival 2010
9Internationaal Joods Muziek Festival 2010
13.00 uur • Masterclass Voorzangersmuziek
• Hans Bloemendal
Tijdens deze masterclass zullen voorzangers met verschil-
lende achtergronden suggesties en feedback krijgen van de
grootvader van de Nederlandse chazzanoet (voorzangersmu-
ziek). Iedereen is van harte uitgenodigd om te kijken en
luisteren als Hans Bloemendal, bijgestaan door pianist Joppe
Poolman van Beusekom, zijn vergaarde wijsheden aan een
nieuwe generatie doorgeeft. Ticketverkoop is voor toehoor-
ders.
14.30 uur • Workshop Instant Kinderkoor (8 t/m 14 jaar)
• Marcela Obermeister Shasha
Ontdek de Hebreeuwse taal door de muziek. Zingen en
bewegen in een ontspannen sfeer met liederen in het He-
breeuws en Ladino. Na de workshop zullen de kinderen op
het Open Podium laten horen wat ze geleerd hebben!
Marcela Obermeister Shasha heeft bekende kinder- en jeugd-
koren geleid en heeft bijgedragen aan grote evenementen en
aan verschillende televisieprogramma’s. Ze is onder andere
de muziekleerkracht van de Liberaal Joodse Gemeente Am-
sterdam.
14.30 uur • Masterclass Jiddisch & Ladino Lied
• Adrienne Cooper
Laat de expressieve en artistieke kracht van Jiddische en La-
dino liederen in uw eigen uitvoering van de liederen naar bo-
ven halen! Onze diepste ervaring van de betekenis, de emoti-
onele inhoud, de vocale mogelijkheden en de vreugde van het
zingen zelf is vaak het meest intens aanwezig wanneer we
een lied instuderen voor een uitvoering. Voor zangers en mu-
sici vormt deze masterclass een laboratorium van onderzoek,
experiment en avontuur. Toehoorders worden uitgenodigd
dit proces te volgen. Ticketverkoop is voor toehoorders.
14.30 uur • Workshop Instant Klezmer • Hankus Netsky
Verander je instrument in een klezmerinstrument! Tijdens
deze workshop leren we over de grondbeginselen van het
klezmergeluid, de termen en versieringen, en de traditionele
rol van elk instrument in een klezmerensemble. Voor alle ni-
veaus.
16.00 - 18.00 uur • Open Podium • gratis
Het Open Podium biedt dit jaar aan Nederlandse koren,
(dans-)ensembles en solisten de kans om de bühne te ver-
overen. Een verscheidenheid van optredens van hoge kwali-
teit. Kom kijken, luisteren, genieten en toejuichen!
11.00 - 16.00 uur • Joodse Cultuurmarkt • gratis
Een gratis toegankelijke markt met boekverkopers, bladmu-
ziek en cd’s, hapjes en drankjes en stands van verschillende
joodse culturele organisaties. Tijdens de markt zijn er optre-
dens van verschillende joodse koren uit Nederland.
Marcela Obermeister Shasha • Foto: Joop van Nimwegen
Koor tijdens cultuurmarkt • foto: Joop van Nimwegen
Slotfeest!
Deze spetterende marathon-jamsessie met meer dan
100 concoursmusici wordt aan elkaar gedraaid met jazz-
en soulmuziek van de bekende DJ Missing Links. DJ
Missing Links is een all-round DJ en brengt in zijn werk
de warmte van jazzmuziek en de energie van heden-
daagse dansmuziek bij elkaar.
Een prachtig feest om met z’n allen het weekeinde
af te sluiten.
Eten & drinken op het festival
Tijdens het festival worden er ‘kosher-style’ maaltijden en ver-
snaperingen aangeboden. Koffie, thee en drankjes worden ge-
schonken voorafgaand aan alle voorstellingen en in de pauzes.
DJ Missing Links • foto: Dennis Branko
10. Discover Europe at surprisingly low
online fares. Book now at lufthansa.com
Precious moments
A product of Lufthansa.
LUFT1010_16_ SunSet 210X297.indd 1 04/10/10 11:19
11. 11Internationaal Joods Muziek Festival 2010
11Internationaal Joods Muziek Festival 2010
Adrienne Cooper
Met meer dan twintig platen
en cd’s, optredens op televisie
en radio heeft de Amerikaanse
zangeres Adrienne Cooper
de revival van de klezmer
vormgegeven. Met collega’s
als The Klezmatics, Mikveh,
Zalmen Mlotek, David Kra-
kauer en The Flying Bulgar
Klezmer Band heeft zij haar
eigen interpretatie neergezet
van het Jiddische lied. In bin-
nen- en buitenland heeft zij
masterclasses en workshops
gehouden over het Jiddische
lied. Zij speelde een belangrijke
initiërende rol in organisaties
als het YIVO Institute for Je-
wish Research en Klezcamp.
Hankus Netsky
De multi-instrumentalist,
componist en etnomusicoloog
Hankus Netsky is onder
meer de voorzitter van de afde-
ling Contemporary Improvi-
sation aan het New England
Conservatory en de oprichter
en leider van de internationaal
vermaarde Klezmer Conser-
vatory Band. Hij heeft veel
muziek gecomponeerd voor
films, theater en televisie, en
hij werkte samen met musici
als Itzhak Perlman en Theo-
dore Bikel. Hij heeft ettelijke
cd’s op zijn naam staan, onder
meer met Marty Ehrlich, Jeff
Warschauer, Margot Lever-
ett en Another Realm.
Wieland
Eggermont
Wieland Eggermont stu-
deerde historische blaasinstru-
menten op de conservatoria
van Antwerpen en Amster-
dam, volgde zanglessen bij
Heent Prins (Den Haag) en
Hedda Szamosi (Wenen) en
studeerde musicologie, medië-
vistiek en iranistiek in Utrecht.
Hij is een kenner van de kunst
uit de islamitische wereld en
de oriëntaals-joodse diaspora.
Hij is bijzonder geïnteresseerd
in de historische rol van de
sefardische gemeenschap in
het doorgeven van verschillen-
de oosterse muziekculturen.
Sinds 1990 is hij verbonden
aan RASA – het wereldcultu-
rencentrum in Utrecht.
Je≠ Hamburg
Jeff Hamburg studeerde
compositie en akoestiek aan
de University of Illinois en
compositie bij Louis An-
driessen aan het Koninklijk
Conservatorium in Den Haag.
Hamburgs muzikale zelfont-
dekkingstocht voerde hem
terug naar het land dat zijn
grootouders ontvluchtten,
Oekraïne, waar hij tot verras-
sende muzikale ontdekkingen
kwam. Hamburg ontving de
Visser-Neerlandia Mu-
ziekprijs 2002 wegens ‘de
kwaliteit van zijn oeuvre’.
Begin 2008 werd hij voorzitter
van het Genootschap voor
Nederlandse Componis-
ten (Geneco). Hij is tevens
bestuurslid van de auteurs-
rechtenorganisatie Buma/
Stemra.
Jules van Hessen
Jules van Hessen is vaste
dirigent van het Philips Sym-
fonieorkest en het Neder-
lands Theaterorkest en een
veel gevraagd gastdirigent in
binnen- en buitenland. Hij
heeft onder meer in China,
de VS, Denemarken, Enge-
land, Mexico en het Midden
Oosten gedirigeerd, waaronder
onlangs het Symfonieorkest
van Cairo en het Ammans
Symfonie Orkest in Jordanie.
Daarnaast is hij ook Artistiek
Leider van het Landgoed
de Keukenhof en een veel
gevraagd spreker in het be-
drijfsleven met zijn onderhou-
dende presentatie “De dirigent
als manager, de manager als
dirigent”.
de Jury
Manja Pach (voorzitter jury)
Na haar studie rechten in
Amsterdam specialiseerde
Manja Pach zich in het
sociaal recht en werkte
zij dertig jaar als rechter.
Daarnaast was zij tot 2003
ook actief als conflict-
bemiddelaar. Binnen de
joodse gemeenschap in
Nederland heeft zij belangrijke bijdragen geleverd met de
oprichting van het Herinneringscentrum Kamp Wester-
bork en het Etty Hillesum Centrum. De afgelopen jaren
was zij nauw betrokken bij de aankoop, restauratie/renova-
tie en herinwijding van de synagoge van Dieren.
foto: Anja Hoogewerfffoto: Frits Grimmelikhuizen
foto: Diane Grilichesfoto: Ian Brown
foto: Leendert Jansen
foto: M. Wesseling
14. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
14 Internationaal Joods Muziek Festival 2010
14
Voor de deelnemers aan het muziekconcours is het
Internationaal Joods Muziekfestival een ideale spring-
plank. Vijf prijswinnaars van twee jaar geleden over de
grote gevolgen van hun deelname.
Meer dan tweehonderd optredens
‘De Simcha Award betekende voor ons een soort diploma’,
vertelt Doni Zasloff van de Mama Doni Band uit de Ver-
enigde Staten. ‘Ineens deden we ertoe en werd over ons ge-
schreven in de New York Times, de Los Angeles Times en in
een heleboel andere kranten. Onze carrière nam een enorme
vlucht. Sinds het winnen van de Simcha Award hebben we
meer dan tweehonderd optredens gegeven. Trouwens, de
aanvragen stromen nog steeds binnen. De afgelopen twee
jaar hebben we drie cd’s gemaakt, drie videoclips, zes ver-
schillende shows ontwikkeld en een educatieve workshop
samengesteld. Ja, het Internationaal Joods Muziekfestival
heeft ons leven totaal veranderd.’
Hier heb ik mijn begeleider ontmoet
‘Ik ontmoette mijn begeleider Yair Schneider op het festi-
val van 2008’, zegt de Engelse zangeres Hilda Bronstein,
die de Mira Rafalowicz Prize won voor de beste Jiddische
liedinterpretatie. ‘Ik was onder de indruk van zijn piano- en
gitaarspel en vroeg hem of hij mij ook niet wilde begeleiden.
Sindsdien spelen we samen. We hebben een nieuwe klezmer
swingband opgericht en een cd gemaakt die ons zelfs heeft
gebracht tot het populaire programma Woman’s Hour op
de BBC. Dat stimuleerde de aandacht voor Jiddische muziek
in Engeland. We genereren nu veel meer media-aandacht en
ons zelfvertrouwen is sterk gegroeid. Kortom: het effect van
de prijs op mijn carrière is gewoon sensationeel.’
We speelden zelfs in het Concertgebouw
‘Het winnen van de juryprijs voor beste ensemble heeft
onze band profiel gegeven’, zegt Susi Evans van het Engelse
She’Koyokh. ‘Je kunt op je cv vermelden dat je een interna-
tionaal concours hebt gewonnen. Daardoor nemen pers en
programmeurs je serieus. We merken echt dat ons ensemble
er sindsdien ook internationaal toe doet. We mochten het
Jewish Cultural Festival in München openen en speelden
zelfs in Het Concertgebouw – de grootste zaal waar we ooit
hebben opgetreden.’
Inspiratie voor nieuwe projecten
‘We hebben enorm veel inspiratie ontleend aan het Inter-
nationaal Joods Muziekfestival’, aldus violist Pauline
Terlouw van het Orion Ensemble. ‘Onze concertagenda liep
ineens vol en het festival heeft ons direct geïnspireerd tot
nieuwe projecten. We hebben met zanger Tom Fürstenberg
een cd opgenomen vol bekende joodse melodieën in nieuwe,
verrassende arrangementen. Dat wij met onze versie van
het verplichte Ale Brider de prijs voor de beste uitvoering
wonnen, is vast ook te danken aan de saamhorigheid die je
op dit festival voortdurend voelt. Dat gaf aan dit lied, een
aangrijpend pleidooi voor vrede, een extra dimensie.’
Cd-opname bij een vooraanstaand label
‘Dankzij het festival konden we een volgende stap in onze
carrière zetten’, zegt componist Stefan Sablic, die met zijn
Servische ensemble Shira U’tfila onder meer winnaar was
van de publieksprijs. ‘We mochten een cd opnemen bij
het vooraanstaande music label Music and Words. Daarna
werden we uitgenodigd voor een optreden in een aantal van
de beste concertpodia in de Benelux.’
‘Ineens deden we ertoe’Door Martin Hendriksma
foto: Pierre Marcar
foto: Ron Holz
15. Home cinema uit slechts twee zichtbare luidsprekers.
Genieten van het krachtige geluid van een Bose®
3·2·1®
-systeem
wordt nu nog gemakkelijker. Het 3·2·1®
GSX DVD home entertainment-
systeem, gebaseerd op de exclusieve TrueSpace®
digitale signaal-
verwerking, brengt films en muziek tot leven met geluid dat u lijkt
te omringen. Twee krachtige Gemstone®
luidsprekerarrays en een
uit het zicht te plaatsen Acoustimass®
-module produceren een vol
ruimtelijk geluid waarvan u zou verwachten dat alleen een
systeem met vijf luidsprekers het kan produceren.
Intelligente muziekweergave. Het systeem kan ook
uw favoriete muziek opslaan (tot 200 uren cd- en
MP3 muziek) en is uitgerust met het
nieuwe en innovatieve uMusic®
+
intelligente weergavesysteem. Dit
systeem ontwikkelt de vaardigheid
om muziek voor u uit te zoeken, selecteert
automatisch de muziek waarvan u het meest geniet en doet voor-
stellen voor andere nummers die u al lang niet meer hebt afgespeeld.
Eenvoudig te installeren en te gebruiken. Dankzij de
HDMI-aansluiting is het makkelijk om uw HDTV aan te sluiten. Het
3·2·1®
GSX-systeem kan uw dvd’s upscalen naar 1080p (full HD)
voor een betere beeldkwaliteit. Het elegante mediacenter is uit-
gerust met alle functies die u nodig hebt om te genieten van films
en muziek, inclusief een dvd/cd-speler en een am/fm-ontvanger. Met
de universele afstandsbediening kunt u uw systeem en de meeste
aangesloten apparatuur eenvoudig bedienen.
Overtuig uzelf. Vraag om een demonstratie bij de
geautoriseerde Bose dealer en hoor wat er gebeurt
wanneer hightech en eenvoud samenkomen.
VOOR FILMS. VOOR MUZIEK. VAN BOSE.
Hightech kan eenvoudig zijn.
Levensechte film- en muziekbeleving, gewoon thuis.
Maak kennis met het 3·2·1®
GSX DVD home entertainment-systeem van Bose.
Voor dealer-adressen bel +31 (0)299 - 390290, e-mail consumenteninfo@bose.com of bezoek www.bose321.nl
DVD home entertainment-systeem
3·2·1®
GSX
Bose_321_Israel_weekbl_210x297.indd 1 04-10-10 11:38
16. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
16 Internationaal Joods Muziek Festival 2010
16
Programma
Hoofdonderdeel van het festival is het muziekcon-
cours, het enige concours voor joodse muziek ter
wereld, waaraan dit jaar 24 ensembles uit 12 landen
deelnemen.
Donderdag & vrijdag - voorrondes & halve finales
In elke voorronde spelen zes ensembles maximaal 15 mi-
nuten. Naast een vrij programma speelt elk ensemble één
verplicht stuk: ‘A Glezele Yash’ (een glaasje whisky), een
uitdagende melodie waaraan de muzikanten hun eigen draai
geven. Tijdens de voorrondes velt de jury haar deskundige
oordeel over de optredens.
Rond 17.15 uur op donderdag en vrijdag kondigt de jury aan
welke ensembles doorgaan naar de halve finale op diezelfde
avond. Deze halve finalisten spelen een programma gedeelte-
lijk bepaald door de jury. Na de halve finale op vrijdag kondigt
de jury de finalisten aan.
Zaterdag - finale & prijzenuitreiking
In de finale spelen maximaal zes ensembles in de grote
Bernard Haitinkzaal. Prijzen zijn o.a. concertboekingen bij
grote festivals, opnamecontracten, geldprijzen en de mooie
hoofdprijstrofee. Daarnaast mag het publiek ook een stem
uitbrengen voor de publieksprijs. Na rijp beraad worden de
keuzes van de jury aangekondigd en worden de prijzenwin-
naars bekend gemaakt!
De workshops (omschrijvingen ) worden verzorgd door
niemand minder dan de wereldwijd bekende Jiddische
zangeres Adrienne Cooper, klezmerexpert Hankus
Netsky, en Nederlands boegbeeld voor chazzanoet,
Hans Bloemendal.
Tijdens de workshops is er de hele dag een bruisende joodse
cultuurmarkt: stands met boeken, cd’s, bladmuziek, koo-
sjer eten en joodse (cultuur-) organisaties. Het gratis Open
Podium biedt Nederlandse koren, ensembles en solisten de
kans om de bühne te veroveren. Tenslotte een spetterende
marathon-jamsessie met meer dan 100 concoursmusici. Deze
wordt aan elkaar gedraaid met jazz- en soulmuziek van de
bekende DJ Missing Links. Een prachtig feest om met z’n
allen het weekeinde af te sluiten.
Het Concours
(donderdag t/m zaterdag)
Workshops, markt, open podium,
feest (zondag)
foto: M. Wesseling
foto: Michael Wesseling foto: M. Jacobs
Conservatorium van Amsterdam
Oosterdokskade 151 (naast OBA/bij CS)
Openbaar vervoer
Te bereiken met alle metro’s, trams en bussen met
halte Amsterdam Centraal Station. Tramlijn 26 (IJtram)
en 25 hebben een halte bij het Muziekgebouw aan ‘t IJ.
Daarvandaan is het een paar minuten lopen naar het
Conservatorium van Amsterdam.
Vanaf Centraal Station is het slechts een 5 minuten
wandeling naar het Conservatorium.
Parkeren
Oosterdok Parking (Oosterdokskade 3) is ideaal
gelegen direct onder het Conservatorium, naast het
Centraal Station met een nieuwe entree aan de noordzijde
van het Oosterdokseiland. Er is 24-uur toezicht aanwezig
en het uurtarief is €4,-.
17. 17Internationaal Joods Muziek Festival 2010
17Internationaal Joods Muziek Festival 2010
van dag tot dag
donderdag 28 oktober
10.00 uur Voorronde 1
• Di Gojim
• Is Real! Project
• Jewsers
• KlezmaFour
• Robyn Helzner Trio
• Yonit Shaked Golan & Gabi Argov
13.45 uur Voorronde 2
• Justyna Steczkowska
• Levantijns Orkest Alaturka
• Nicole Borger & Klezmer 4
• The Heart & the Wellspring
• Voices of the Levites
• Yoni Eilat
19.30 uur Halve finale Dag 1
Winnaars van voorronde 1 & 2 spelen
in Halve finale dag 1
vrijdag 29 oktober
10.00 uur Voorronde 3
• Duo Bilitis
• Ewelina Nowicka & Pola Lazar
• Sára Gutvill & Harimada Kusuma
• Trio C tot de derde
• Trio Klezele
• Vent d’Ouest Klezmer Band
13.45 uur Voorronde 4
• Kat Parra/Sephardic Music
Experience
• Klezzmates
• LAFRA
• Mames Babegenush
• Shir
• Soulaviv
19.30 uur Halve finale Dag 2
Winnaars van voorronde 3 & 4
spelen in Halve finale dag 2
zaterdag 30 oktober
19.30 uur Finale & Prijsuitreiking
zondag 31 oktober
Workshops · Cultuurmarkt
Open Podium · Slotfeest
10.00 uur Workshop1
Chassidische Muziek
10.00 uur Workshop2
Vrouwen in joodse liederen
11.30 uur Lezing1
Voorzangers Muziek
13.00 uur Familieworkshop2
Blauwe koeien en
groene eenden
13.00 uur Masterclass3
Voorzangersmuziek
14.30 uur Kinderactiviteit4
Instant kinderkoor
14.30 uur Masterclass2
Jiddisch en Ladino lied
14.30 uur Workshop1
Instant Klezmer
11.00-16.00 uur Joodse Cultuurmarkt (gratis)
16.00-18.00 uur Open Podium (gratis)
18.00-22.00 uur Slotfeest!5
Marathon Jamsessie
m.m.v.: Hankus Netsky (1
), Adrienne Cooper (2
),
Hans Bloemendal (3
), Marcela Obermeister Shasha (4
),
Concoursdeelnemers (5
)
Kaartverkoop
• Online via www.joodsmuziekfestival.nl
• Geen internet? Bel onze ticketlijn: (020) 89 32 456
• Of aan de deur, maar op = op!
Concours tot 18/10 normaal
Voorronde €7,50 €10,00
Halve finale €10,00 €12,00
Finale €15,00 €20,00
Workshops
Volwassenen €7,50 €10,00
t/m 14 jaar €4,00 €5,00
Cultuurmarkt gratis gratis
Open Podium gratis gratis
Slotfeest €12,50 €15,00
Dagpassen & Passe-partout
Donderdagpas €24,00 €30,00
Vrijdagpas €24,00 €30,00
Zondagpas €40,00 €52,00
Passe-partout €105,00 €125,00
CJP/65+ €1,00 korting op normaal tarief vanaf 18/10/2010
Geen transactie- of reserveringskosten
18. Welkom in een nieuwe
dimensie van luxe.
HIJ IS ER. DE NIEUWE JAGUAR XJ. BIJ DEZE BENT U UITGENODIGD OM HEM TE KOMEN
ERVAREN BIJ UW REGIONAAL JAGUAR CENTRUM. GENIET VAN DIT UITGESPROKEN VOOR-
BEELD VAN JAGUARS NIEUWE DESIGNFILOSOFIE. EEN SPORTSALOON MET GEDURFDE
LIJNEN, WAARMEE ONOPGEMERKT VOORBIJRIJDEN GEEN OPTIE IS. ONDER HET GLAZEN
PANORAMADAK VINDT U EEN VIRTUEEL INSTRUMENTARIUM, HIGH DEFINITION TOUCH
SCREEN, FOSFORBLAUW LICHT EN NATUURLIJK WEELDERIG HOUT EN ZACHTGELOOID
LEDER. ÉN EEN VAN DE BESTE GELUIDSSYSTEMEN TER WERELD. KORTOM, EEN AMBIANCE
DIE MET RECHT EEN NIEUWE DIMENSIE VAN LUXE GENOEMD MAG WORDEN.
» KIES EEN NIEUWE WEG:
WWW.KIMMAN.NL
tot en met 31 december
5,9%rente op financial lease
via Jaguar Financial Services
KIMMAN AMSTERDAM B.V.
KOLLENBERGWEG 74
1101 AV AMSTERDAM
TEL.: 020 – 696 49 49
KIMMAN HAARLEM B.V.
SCHIPHOLWEG 5
2034 LS HAARLEM
TEL.: 023 - 533 90 69
GEMIDDELD BRANDSTOFVERBRUIK VARIEERT VAN 7,0 L/100 KM TOT 12,1 L/100 KM. GEMIDDELDE CO2
-UITSTOOT VARIEERT VAN 184 G/KM TOT 289 G/KM. 3 JAAR FABRIEKSGARANTIE ZONDER KILOMETERBEPERKING. CONSUMENTENPRIJS VANAF € 103.420,- INCL. BTW EN BPM.
LEASEPRIJS VANAF € 1.899,- P.M. EXCL. BTW OP BASIS VAN FULL OPERATIONAL LEASE, 48 MAANDEN, 20.000 KM/JAAR VIA JAGUAR BUSINESS PARTNER. PRIJS- EN SPECIFICATIEWIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN.
20100930-XJtechnology-Dealer-210*297.indd 1 01-10-2010 09:29:12
19. 19Internationaal Joods Muziek Festival 2010
Een ‘concours voor joodse muziek’ roept
al snel de vraag op “Wat is joodse mu-
ziek?”. Een goede en geen makkelijke
vraag. Waar men vroeger alleen aan chaz-
zanoet of oosterse toonladders dacht,
herkent men inmiddels iets joods in veel
muzieksoorten. Ongeacht het genre, reso-
neert er letterlijk een herkenbaar stukje
nesjomme (ziel) en draagt joodse muziek
bij aan het ervaren van de joodse identi-
teit. De verscheidenheid aan ensembles
die dit jaar aan het concours deelneemt,
illustreert de enorme variatie binnen het begrip ‘joodse
muziek’.
Dit concours blijft uniek in de wereld en trekt niet voor niets
opnieuw ruim 100 musici en 24 ensembles naar Amster-
dam. Ook motiveert het een twintigtal muziekfestivals, agen-
ten en opnamemaatschappijen om te komen scouten tijdens
de voorstellingen. Er is simpelweg geen ander evenement
ter wereld met een dergelijke kwaliteit en kwantiteit van ‘up-
and-coming’ joodse muziekensembles. Wij zijn erg dankbaar
om dit jaar weer over drie hypermoderne concertzalen van
het Conservatorium van Amsterdam te kunnen beschik-
ken. Wij kunnen ons geen betere ambiance wensen.
Ook dit jaar is er achter de schermen weer hard gewerkt om
dit bijzondere festival neer te zetten. Dit kan niet zonder
het enthousiasme en de inzet van vrijwilligers, stafleden en
bestuur. Kijkt u naar het colofon en de lijsten met fondsen,
sponsors en partnerorganisaties om een indruk te krijgen van
de betrokkenheid van velen. Onze oprechte dank aan de ge-
nereuze fondsen en sponsors die het mogelijk maken om een
ongekende verscheidenheid aan joodse muziek naar Amster-
dam te halen en de evenementen voor een lage prijs of zelfs
gratis aan te bieden.
Als luisteraar zie ik uit naar de ruim 40 concoursoptredens,
workshops, masterclasses, cultuurmarkt, het open podium
en de grootse slotavond met de ‘marathon jamsessie’. Ik
wens u een mooi en inspirerend festival.
Kom en feest mee!
Wat is joodse muziek?
Programmeurs van festivals en podia uit de hele
wereld scouten naar talent op het concours door
afgevaardigden naar IJMF 2010 te sturen. Ook
scouten zij via beeld en geluid online.
14th Street Y, New York (VS), Ashkenzaz Festival,
Toronto (Canada), Atlanta Jewish Music Festival (VS),
Boston Jewish Music Festival (VS), Center for Jewish
Creativity & Culture, Jeruzalem (Israel), Chutzpah!
Festival, Vancouver (Canada), City Winery, New York
(VS), Festival Internacional de Música Sefardi Córdoba
(Spanje), Gershman Y, Philadelphia (VS), International
Jewish Performing Arts Festival, Leeds (UK), Internatio-
nal Jewish Presenters Association (VS), Internationales
Klezmer Festival Fürth (Duitsland), Jewish Music Com-
mission of Los Angeles (VS), Jewish Music Festival San
Francisco (VS), Joods Cultureel Festival Apeldoorn (NL),
LABA Jewish House of Culture & Study, New York (VS),
Pittsburgh Jewish Music Festival (VS), RASA World
Music Center, Utrecht (NL), Washington DC Jewish
Community Center (VS)
Muzieklabels en agentschappen zijn na het succes
van het eerste concours deze keer in grotere getal-
len aanwezig, waaronder:
Cumbancha Records, Vermont (VS), Golden Land Con-
cert Connections, New York (VS), Music and Words (NL),
PAN Records (NL), Putumayo Records) (NL), Shemspeed
Records, New York (VS), Universal Music (NL)
Netwerk Joodse Muziek
Met het nieuwe Netwerk Joodse Muziek bevordert
IJMF gedurende het jaar het programmeren van joodse
muziek door het hele land. Dankzij de tweejaarlijkse mu-
ziekcompetitie heeft het IJMF een netwerk opgebouwd
van eersteklas gezelschappen die naam beginnen te
maken met joodse muziek. Het doel is om deze musici,
die graag allerlei nieuwe vormen van joodse muziek wil-
len presenteren, te koppelen aan podia overal in het land.
Door de podia te ondersteunen bij de programmering,
de marketing en de coördinatie van de concerten hoopt
Stichting IJMF een stevige impuls te geven aan de
carrière van de artiesten én aan het aanbod van joodse
muziek voor het Nederlandse publiek.
Muziekpartners wereldwijd
DirecteurKen Gould
20. DUIKELMAN
FERD. BOLSTRAAT 68
1072 LM AMSTERDAM
020-6712230
WWW.DUIKELMAN.NL
KOOKGEREEDSCHAP
DUIKELMAN
GERARD DOUSTR. 54
1072 VT AMSTERDAM
020-4715472
KOOKBOEKEN &
WIT PORSELEIN
DUIKELMAN KOKEN
GERARD DOUSTR. 50-52
1072 VT AMSTERDAM
020-6712230
WWW.DUIKELMAN.NL
FORNUIZENWINKEL
Mandolines, bekkens,
cornets en andere
kookgereedschappen bij
20.000
Duikelman.
Museum Square & Vondel Park
Conscious Hotels kenmerken
zich door een volledig duur-
zaam maar hip interieur. We
hebben bureaus van gerecy-
clede yoghurtverpakkingen,
wastafelbladen van Paperstone
en natuurlijk cradle to cradle
tapijt. In beide hotels is kosher
ontbijt mogelijk en voor groepen
kan een kosher diner worden
geregeld. Beide hotels bieden
gratis wireless internet aan en in
Conscious Hotel Vondelpark is
een trendy bar en een eigen
parkeergarage voor gasten.
81 luxe kamers aan het Vondelpark.
Online reserveren? www.conscioushotels.com
Nieuw geopend sinds oktober:
Conscious Hotel Vondelpark
Conscious Hotel Museum Square
De Lairessestraat 7
1071 NR Amsterdam
museumsquare@conscioushotels.com
Conscious Hotel Vondelpark
Overtoom 519
1054 LH Amsterdam
vondelpark@conscioushotels.com
21. 21Internationaal Joods Muziek Festival 2010
21Internationaal Joods Muziek Festival 2010
foto: Klaas Fopma
Di Gojim Nederland
Di Gojim (‘De niet-Joden’) combineert het vakmanschap van
westerse klassieke muziek met de kracht van de Oost-Euro-
pese etnische en joodse traditie. De musici hebben verschil-
lende muzikale achtergronden (jazz, folk, klassieke muziek
en fanfare) en Di Gojim wordt gezien als de band die klezmer
in Europa nieuw leven heeft ingeblazen.
De groep werd opgericht in 1988 en zijn duidelijk eigen stijl
van Jiddische zang en instrumentele muziek in een drama-
tisch kader heeft bezoekers in Europa en zelfs tot in New
York voor zich ingenomen. Di Gojims optreden op het Inter-
national Klezmer Festival van Sfad (Israel) werd geroemd als
de beste klezmer van het festival.
Ensembleleden:
Jaap Mulder - klarinet, saxofoon, mandoline, zang
Vincent - drums, gitaar, cymbaal
Kay Krijnen - accordeon, ud, saz, kaval
Eric Roelofsen - tuba, trombone, viool
Sjaak van der Reijden - trompet, piano, bugel, accordeon
Joris van Beek - viool, contrabas, saz
foto: Merlijn Doomernik
Duo Bilitis Nederland
Sinds hun oprichting in 2004 heeft het Duo Bilitis naam ge-
maakt met hun opmerkelijke samenstelling, hun betoverende
programma en hun spannende muzikale interactie.
De harpistes Eva Tebbe en Ekaterina Levental delen niet al-
leen hun passie voor hetzelfde instrument, maar ook hun
muzikale mentaliteit; enthousiast gaan
zij het avontuur aan, concessies en
compromissen zijn hen vreemd. Door
Ekaterina Leventals dubbelrol als har-
piste en mezzosopraan bekleedt het
duo zowel in Nederland als in het bui-
tenland een unieke positie in de wereld
van de kamermuziek.
Het duo won het Internationaal Kamer-
muziekconcours in Almere, evenals de
vijfde editie van het Uitmarkt Kamer-
muziek Concours in Amsterdam.
Ensembleleden:
Ekaterina Levental - harp en zang
Eva Tebbe - harp
foto: Steffen Gottschling & Franck Duez
Ewelina Nowicka & Pola Lazar Polen
De jonge Poolse componiste
en violiste Ewelina Nowicka en
pianist Pola Lazar vinden hun
inspiratie in de joodse cultuur;
de laatste tien jaar hebben zij
samengewerkt in veel projecten
met een joods thema, zoals
Ewelina’s composities ‘Kad-
dish 1944’ (Jeugd Composi-
tieprijs) en ‘Concerto Ebraico’
(Compositieprijs Bremen), en
uitvoeringen van muziek van
joodse componisten als Bloch,
Rubinstein, Schulhoff en min-
der bekende Poolse stukken.
Beiden studeerden met lof af aan hun conservatoria – Pola
in Danzig en Brussel, Ewelina in Hamburg en Bremen. Zij
traden op voor de Poolse radio en voor de Muziekacademie
van Danzig, ook hebben zij als solisten internationale con-
coursen gewonnen.
Ensembleleden:
Ewelina Nowicka - viool
Pola Lazar - piano
foto: Robert Fono
Is...Real! Project Hongarije
Het orkest Is...Real! Project vindt zijn oorsprong in 2008
in de groep Fourtissimo. In korte tijd heeft het gezelschap
naam gemaakt als dé Hongaarse vertolker van authentieke
crossover joodse wereldmuziek.
Hun muziek is een mengeling van de karakteristieken van
hun joodse wortels, een klassieke muzikale vorming en jaren
ervaring. Niemand blijft onberoerd door de hartstochtelijke
melodieën, de bitterzoete ballades en eeuwenoude liturgi-
sche liederen, gecombineerd met unieke joodse, folk- en
rockarrangementen.
Is...Real! Project wil niets weten van muzikaal compromissen
en zoekt de grenzen op. Is...Real! Project zit nooit stil.
Ensembleleden:
Valeria Kuna - zang, trompet
Bence Kuna - zang, hoorn
Kata Kuna - zang
Gyula Kuna - trompet
Marton Kuna - trombone
Tamas Gal - toetsenbord
Attila Geier - gitaar
Peter Szuna - basgitaar
Tamas Katai - slagwerk
22. Bij aankoop van een Loewe-televisie uit de Xelos SL-, Connect LCD- of Art SL-reeks ontvangt u een prijsvoordeel tot
€ 400 in ruil voor uw oude televisie.
Actie geldig van 1 september tot en met 30 oktober 2010. Actievoorwaarden beschikbaar bij uw Loewe-verdeler.
Uw oude televisie
is tot € 400 waard!
Bij aankoop van een Loewe-televisie uit de Xelos SL-, Connect LCD- of Art SL-reeks ontvangt u een prijsvoordeel totBij aankoop van een Loewe-televisie uit de Xelos SL-, Connect LCD- of Art SL-reeks ontvangt u een prijsvoordeel totBij aankoop van een Loewe-televisie uit de Xelos SL-, Connect LCD- of Art SL-reeks ontvangt u een prijsvoordeel tot
Dealer_Herfstactie_A4_vl.indd 1 25/08/10 14:26
Stationsstraat 22 1182 JN Amstelveen
Tel 020 641 3006 Fax 020 647 7025
www.koudijsonline.nl
23. 23Internationaal Joods Muziek Festival 2010
23Internationaal Joods Muziek Festival 2010
Jewsers Kroatië
Jewsers, opgericht in 2002, is een klezmerband uit Zagreb
van vier academisch gevormde musici. Muziekrecensenten in
Kroatië hebben Jewsers geroemd om zijn vernieuwende aan-
pak. Bij het publiek is de populariteit van de band gegroeid
met optredens tijdens de Zomerspelen in Dubrovnik, op
straatfestivals en in het Lisinski concert- en congrescentrum
in Zagreb.
Hun muziek laat zich het beste
omschrijven als “mondiale
klezmer”: invloeden uit Ame-
rika, de Balkan, het Midden-
Oosten en Oost-Europa,
vermengd met pittige jazz,
zigeunermuziek, Kroatische
folk, rock en Latin ritmes plus
een vleug improvisatie. In
2003 bracht Anubis Records
hun eerste album uit, Jewbox,
gevolgd door een live album in
2004.
Ensembleleden:
Neven Tabaković - klarinet
Ozren Tabaković - percussie
Mario Igrec - gitaar
Dinko Stipanićev - basgitaar
foto: Natasha Popovich
KlezmaFour Polen
KlezmaFour werd in 1999 opgericht in Lublin. De geschiede-
nis van die stad, waar muzikale tradities uit verschillende
windstreken zich in het verleden met elkaar vermengden,
vormt hun inspiratiebron. KlezmaFour speelt muziek die is
geworteld in de joodse traditie en de cultuur van de Balkan,
evenals eigen composities.
Hét concept van de groep is perfecte harmonie. ‘Onze muziek
moet klinken alsof die voortkomt uit één instrument. Ons
doel is steeds een uitgebalanceerd gevoel van klankkleur,
goede verhoudingen en dynamiek.’ Veel oefenen en een brede
muzikale vorming, gecombineerd met een professionele op-
stelling en jaren ervaring maken dat zij die ‘perfecte harmo-
nie’ kunnen realiseren.
Ensembleleden:
Wojciech Czapliński - klarinet, bandleider
Andrzej Czapliński - viool
Gabriel Tomczuk - contrabas
Rafał Grząka - accordeon
Tomasz Waldowski - percussie
foto: Paweł Supernak
Justyna Steczkowska Polen
Met een stembereik van vier octaaf is Justyna
Steczkowska een uitermate veelzijdig zangeres,
instrumentaliste en componist. Zij treedt al meer
dan vijftien jaar op en beperkt zich niet tot één mu-
zikaal genre... zij gaat graag op avonuur uit.
Haar album Alkimja (2002), geïnspireerd door
traditionele joodse muziek, leverde haar in de ca-
tegorie etno/folk een van haar vijf Fryderyk Prijzen
op. Zij heeft zelf tien albums uitgebracht en heeft
meegewerkt aan veel andere muziekprojecten.
Justyna Steczkowska is een artieste die de luiste-
raar met haar stem en muziek naar een magische
wereld van ‘alchemie’ voert; niemand blijft onbe-
roerd.
Ensembleleden:
Justyna Steczkowska - zang, viool
Marcin Steczkowski - saxofoon, zang, viool, fife
Paweł Steczkowski - contrabas, zang)
Krystyna Steczkowska - viool, zang
Andrzej Paśkiewicz - gitaar, zang
Grzegorz Daroń - trommels
Paweł Łuczak - toetsenbord, accordeon
Andrzej Chorab - dans
Krzysztof Baliński - dans
foto: Justyna Steczkowska archives
foto: Michelle Longosz
Kat Parra & the Sephardic
Music Experience Verenigde Staten
Kat Parra & the Sephardic Music
Experience (SME), voortgeko-
men uit Parra’s banden met
het Spaanse Jodendom, kwam
tot stand om kleine en grotere
gemeenschappen een dieper
begrip te geven van de geschie-
denis die zij samen delen en om
die gezamenlijk te vieren.
SME wil het bewustzijn vergro-
ten van de sefardische tradities
en verhalen, en combineert
sefardische muziek met eigen-
tijdse Cubaanse, Peruaanse,
Braziliaanse, Argentijnse, Spaanse en Midden-Oosterse mu-
ziek; het brede scala van de muziekgemeenschap wordt zo
alleen maar groter.
Door de veeltalige en multi-muzikale ervaring die SME biedt,
wordt het publiek meegenomen op een spannende en brui-
sende reis naar sefardische worldjazz.
Ensembleleden:
Kat Parra - zang
Murray Low - piano/muzikale leiding
Peter Barshay - contrabas
Paul van Wageningen - trommels
Remko de Landmeter - dwarsfluit en bamboefluiten
24. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
24Internationaal Joods Muziek Festival 2010
24
foto: Frank Leenhouts
Levantijns Orkest Alaturka Nederland
Klarinettist Frank Leenhouts, die jarenlang ud en laouto
(Griekse luit) speelde in het Nederlandse Balkanorkest
Çalgija, richtte in 2008 het Levantijns Orkest Alaturka op.
De aanwezigheid van verschillende multi-instrumentalisten
maakt van Alaturka een
veelzijdig ensemble.
Alaturka speelt muziek
uit de Levant, het ooste-
lijke deel van de Middel-
landse Zee, met de nadruk
op het sefardische lied.
Alle bandleden beheersen
verschillende muzikale
genres, maar hun hart
ligt bij de muziek uit het
Midden-Oosten en de
Balkan.
Het ensemble speelt in
verschillende samenstellingen, wat resulteert in een brede
klankkleur: van het etherische geluid van zang met ud en
gitaar tot een vollere klank met percussie en accordeon.
Ensembleleden:
Frank Leenhouts - klarinet, mandoline, ud
Berna van Vilsteren - ud, gitaar
Stefanie de Melker - zang, zil bekken
Yevgeni Suvorkin - accordeon
Robbe Kieckens - darboeka, bendir, riqq (Arabische tamboerijn)
foto: Tobias Kiel Lauesen
Mames Babegenush Denemarken
De muziek van Mames
Babegenush is tegelijker-
tijd upbeat en doortrok-
ken van melancholie – een
frisse mengeling van klez-
mer, rock/electronische
muziek en nigoenim. Het
sextet uit Kopenhagen
bestaat sinds zes jaar en
heeft recent zijn tweede album uitgebracht, My Heart Aches
When The Angels Dance.
Mames Babegenush trad op in allerlei concertzalen en op
festivals, onder meer Carnegie Hall (New York), Roskilde
Festival (Denemarken), KlezFiesta (Argentinië) en VEGA (be-
geleidingsband van Gogol Bordello), en met musici als David
Krakauer, Socalled en Christian Dawid.
De band is deze herfst op tournee door Denemarken en Eu-
ropa (Amsterdam, Berlijn, Boekarest en Wenen).
Ensembleleden:
Emil Goldschmidt - klarinet, zang
Bo Rande - flügelhorn, omnichord, zang
Nicolai Kornerup - accordeon, gitaar, zang
Lukas Rande - saxofoon, zang
Andreas Møllerhøj - contrabas, versterkte contrabas, zang
Christian Hørsted - trommels, piano, zang
Lafra Kroatië/Hongarije/Bulgarije
Om professionele en persoonlijke redenen belandden alle
leden van Lafra in Spanje, maar zij komen uit Kroatië, Hon-
gerije en Bulgarije. Wat hen samenbrengt, zijn hun diepe
wortels en een persoonlijke verbintenis met de eigen cultuur.
Naast sefardische muziek en klezmer speelt Lafra oorspron-
kelijke folk-achtige melodieën met een jazzy accent en een
grote mate van virtuositeit.
Lafra trad op op festivals in heel Spanje, zoals het ‘Jornadas
Europeas de la Cultura Judía’, ‘Festival Internacional de Música
Sefardí’ en het ‘Festival Caminos de Sefarad’. Voor de Spaanse
televisie deed Lafra mee aan het programma ‘Shalom’, samen
met Eduardo Paniagua and Jorge Rosemblum.
Ensembleleden:
Jasmina Petrovic - zang
Andrea Szamek - viool)
Nasco Hristov - accordeon
Ivo Hristov - klarinet
Krastyo Metodiev - trommels
foto: Paco Fernandez
Klezzmates Polen
In januari 2005 besloten de leden van Klezmates een band
op te richten met een repertoire waarin hun persoonlijke
muzikale interesses en hun ervaring worden gecombineerd.
Ieder lid was vertrouwd met klezmermuziek en werd bekoord
door de schoonheid en veelzijdigheid ervan. Geruime tijd
bekeken zij hoe de band hun muzikale ideeën het beste zou
kunnen vertolken en ten slotte zag hun programma het licht.
In hun optreden zitten
de meest karakteristieke
elementen van joodse
muziek en Balkanmuziek
– de toonschalen, ritmes,
harmonieën -, maar ook
eerdere ervaringen met
jazz en klassieke muziek
worden gebruikt. Het
resultaat is een eigen kijk
op klezmermuziek.
Ensembleleden:
Bartek Staniak - viool
Tomek Polak - klarinet
Marcin Wiercioch - accordeon
Krzysztof Kossowski - slagwerk
Jarek Wilkosz - contrabas
foto: Przemek Stachyra
25. 25Internationaal Joods Muziek Festival 2010
25Internationaal Joods Muziek Festival 2010
25
Robyn Helzner Trio Verenigde Staten
Met hun repertoire van authentiek joodse muziek uit alle
delen van de joodse wereld – in het Hebreeuws, Jiddisch, La-
dino, Russisch en Engels – presenteert het Robyn Helzer Trio
de indringende melodieën en ritmes die het joodse culturele
landschap kenmerken.
Hun rijke vocale harmonieën en dynamische
instrumentele arrangementen van nieuwe
en traditionele liederen raken alle culturele
grenzen. Met hun aantrekkelijke combinatie
van zang, stijl en kunstzinnig talent heeft het
trio van Beijing tot Boston en van Moskou
tot Miami naam gemaakt als een belangrijke
vertolker van joodse wereldmuziek.
Het trio heeft drie opnames uitgebracht: A
Fire Burns, Hearts Awaken en Signs & Won-
ders.
Ensembleleden:
Robyn Helzner - zang, gitaar
Matt Holsen - zang, contrabas, toetsenbord
Dov Weitman - zang, mandoline, gitaar, blokfluit
Sára Gutvill & Harimada Kusuma
Hongarije/Indonesië
De Hongaarse mezzosopraan Sára
Gutvill en de Indonesische pianist
Harimada Kusuma leerden elkaar
kennen op het Conservatorium
van Amsterdam; het was muzikale
liefde op het eerste gezicht.
Sinds vier jaar treden zij op als duo
en in die tijd hebben zij vele malen
geconcerteerd en deelgenomen
aan masterclasses.
De factoren die het tweetal ver-
binden, zijn hun passie voor een
breed scala aan vocale muziek,
voor het opzoeken en verleggen
van grenzen en hun schier onein-
dige lust om muziek te maken.
Hun programma van ‘klassieke’
joodse liederen laat zich ervaren
als een intieme reis naar Sára’s
muzikale wortels.
Ensembleleden:
Sára Gutvill - zang
Harimada Kusuma - piano
foto: Cheng-Yu Wu
Shir Engeland
Shir is de totale joodse muziekgroep: klezmer, muziek van Is-
raëlische, sefardische, Mizrachi, Jiddische, Ladino en Simcha
herkomst vormen samen een mix die garant staat voor een
spontane, virtuoze, bruisende, bezielde en ‘heimische’ erva-
ring. Op die manier geven de musici uiting aan hun joodse, e
en Poolse wortels.
Het kwartet is al twaalf jaar een populaire speler in het En-
gels-joodse muziekcircuit, daarnaast heeft het getourd door
Spanje en Nederland.
Shir heeft drie CD’s uitgebracht: From The Heart, Israeli Songs
(ARC Records) en Ashk’farad, met instrumentele muziek en
liederen uit de klezmer en de Ladino traditie.
Ensembleleden:
Maurice Chernick - klarinet, zang
Ivor Goldberg - gitaar, zang
Piotr Jordan - viool
Steve Rose - contrabas, darboeka, zang
Nicole Borger & Klezmer4 Brazilië
Klezmer4 werd in 2007 gevormd om een eigen insteek te
geven aan joodse muziek uit alle delen van de wereld. In de
verschillende talen en muzikale thema’s toont hun repertoire
de verscheidenheid van joodse muziek en de invloeden van
de gebieden waar Joden zich hebben gevestigd.
De groep trad op in Brazilië en het buitenland en heeft net
zijn tweede CD uitgebracht: Klezmeriando - Novas (e Velhas)
Canções (Klezmering - Nieuwe (en oude) Liederen). Er waren
optredens op Klezfiesta (Buenos Aires), Klezfest (Londen), en
de City Winery (New York). Afgelopen september organiseer-
de Klezmer4 het eerste klezmerfestival in Brazilië: Kleztival.
Ensembleleden:
Nicole Borger - zang, percussie
Marcelo Cohen - gitaar, trombone, dwarsfluit
Aloisio Oliver - accordeon
Daniel Tápia - klarinet, viool, gitaar
Daniel Stein - viool
foto: Edy Borger
foto: Yvonne Taylor
foto: Carlos Suarez
26. BEL NU VOOREXCLUSIEVEBEZICHTIGING
Het énige appartementengebouw
aan de Zuidas dat àlles heeft…
Nu te koop & Nu te huur
New Amsterdam is uniek. Zèlfs voor de high standards van de Zuidas. Er is namelijk geen ander
appartementengebouw met zo veel extra’s op het gebied van kunst, design, luxe, comfort. En veel
mooie uitzichten over de stad. Voor meer informatie bel met Heeren makelaars: +31(0)20 470 22 55
of Broeren & Wiegers: +31(0)20 573 38 44 of kijk op www.newamsterdam.nl.
Zwembad • Sauna • Fitness • Service team
NA_joods_magazine_210x297mm.indd 1 04-10-2010 09:37:11
27. 27Internationaal Joods Muziek Festival 2010
27Internationaal Joods Muziek Festival 2010
Trio C tot de derde Nederland
De drie jonge musici van Trio C tot
de derde - Carel, Coos and Caspar
– geven een onverwachte twist aan
klezmer, Balkanmuziek en zigeuner-
muziek en scheppen zo hun eigen
unieke geluid.
De jongens houden zozeer van im-
proviseren, een speelse uitwisseling
van virtuoze uitdagingen, dat geen
enkel stuk ooit twee keer helemaal
hetzelfde klinkt. Hun muziek geeft
uitdrukking aan alle emoties, van
euforie tot diepe melancholie, ge-
schikt om op te dansen of bij weg te
dromen.
Trio C tot de derde kan overal optre-
den, op verjaarspartijen, trouwerijen
en begrafenissen, in concertzalen,
kerken en rokerige kroegen, op
festivals en straathoeken overal ter
wereld.
Ensembleleden:
Caspar Terra - klarinet
Carel den Hertog - viool
Coos Lettink - accordeon
foto: Baris Demiray
Trio Klezele Frankrijk
Klezele (Jiddisch voor “kleine klez”) is voortgekomen uit een
gedeelde liefde voor klezmer. Het jonge trio werkte vele jaren
voor vermaarde musici als David Krakauer, Merlin Shepherd,
Giora Feidman of Franck London, doorliep het Conservatoire
National Supérieur de Musique de Paris, en heeft authen-
ticiteit hoog in het vaandel. Hun technische vermogens op
de instrumenten staan geheel ten dienste van de essentie
van deze muziek: ongebruikelijke versieringen, keuze van de
toonsoort, improvisatie, fantasie, lol en een feestelijk gevoel.
Klezele treedt regelmatig op in Frankrijk en in het buiten-
land, onder meer in Engeland, Spanje, Rusland, Israel, Litou-
wen en Taiwan.
Ensembleleden:
Yannick Lopes - accordeon
Julien Petit - saxofoon
Rémy Yulzari - contrabas
foto: Marc Rouvé
SoulAviv Verenigde Staten
SoulAviv, opgericht in 2007, is een vier leden tellende zang-
groep uit Santa Barbara in Californië. In drie jaar tijd hebben
zij overal in Noord-Amerika opgetreden in synagoges, joodse
gemeenschapscentra, op conferenties en joodse festivals.
Het viertal zingt in het Engels en Hebreeuws; in hun muziek
hoor je het geluid van folk, Motown, gospel, Memphis soul
en de toonaangevende harmony groepen uit de jaren zestig
en zeventig doorklinken.
Teksten over sociale kwesties gaan gepaard met joods erf-
goed, spiritualiteit en een feestelijk gevoel. Combineer dat
met wat Californische zonneschijn en SoulAviv staat garant
voor een aansprekende, unieke muzikale ervaring.
Ensembleleden:
Jamie Green - zang en percussie
Liat Wasserman - zang
Roxanne Morganstern - zang
Rob Raede - zang en gitaar
The Heart & the Wellspring Israel
De ‘chassidische nigoen’ heeft een mystiek en kabbalistisch
aspect en beïnvloedt de spirituele niveaus van de schepping
én van de menselijke geest. De wijze waarop The Heart and
the Wellspring chassidische nigoenim speelt, is trouw aan de
traditie en toch steeds weer nieuw
en spannend. In de fascinerende
arrangementen klinkt de invloed
door van de verschillende muzikale
milieus waar chassidim in hebben
verkeerd. Goed herkenbaar zijn de
klanken van de Weense wals, Pool-
se marsmuziek, zigeunermuziek en
oosterse muziek.
De bandleden komen uit verschil-
lende chassidische bewegingen. Elk
van hen heeft geregeld opgetreden
in Israel en elders.
Ensembleleden:
Chilik Frank - klarinet, zang
Naor Carmi - contrabas
Oren Tsor - viool
Ariel Alayev - accordeon, percussie
Ilan Kachka - percussie, slagwerk
foto: Sivan Ophir
foto: Larry Mills
28. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
28Internationaal Joods Muziek Festival 2010
28
Vent d’Ouest Klezmer Band Frankrijk
Sinds de oprichting in Normandië in 2002, heeft Vent
d’Ouest Klezmer Band zijn liefde voor muziek en muziek
maken op vele locaties gedeeld met het publiek. Zowel live
optredens als studio-opnames worden door hun talent en
hun positieve energie gekenmerkt door een karakteristieke
originaliteit, eenvoud en vreugde.
Begonnen als een zigeunerjazzband, richt het kwartet zich
door zijn twee meest recente leden nu vooral op klezmer,
maar het repertoire wordt ook geïnspireerd door Centraal- en
Oost-Europese invloeden en jazz. De muziek is afwisselend
zacht, koortsachtig, opwindend of intiem, een rijk palet van
klanken dat een intens gevoel van vreugde teweegbrengt.
Ensembleleden:
Patrick Vinot - klarinet/saxofoon
Rodolphe Moutier - accordeon
Christophe Grisard - gitaar
Baptiste Dasilva - basgitaar
foto: Baptiste Dasilva
Voices of the Levites Israel
Voices of the Levites reconstrueert de instrumenten uit de
tijd van de Tempel en geeft een artistieke interpretatie van
het spel.
De musicus en instrumentenbouwer Ilan Green, tevens
oprichter en hoofd van de afdeling Nieuwe muziek aan de
Musrara-Naggar School of Art in Jeruzalem, heeft op crea-
tieve wijze zestien instrumenten uit de tijd van de twee Jeru-
zalemse Tempels ontworpen en gebouwd.
Samen met drie andere musici componeert en speelt Green
nieuwe muziek bij bijbelse teksten en andere geschriften uit
hetzelfde tijdvak. Op die manier presenteren zij het verhaal
van deze instrumenten en de context waarin zij werden be-
speeld.
Ensembleleden:
Avital Raz - zang, gitit, asor, te’ena
Guy Sherf - sjeminit, de harp van David, rimon, zilzal, zang
Shachar Katchka - machol, zilzal, ajelet hasjachar, anawim, se’ora,
tamar, zang
Ilan Green - gitit, asor, sjosjanim, zait, jidotun, te’ena, chita, sjemi-
nit, zang, bandleider
foto: Yotam Liman
foto: Yanai Yechiel
Yoni Eilat Israel
De acteur en zanger Yoni Eilat studeerde af aan de Beit Zvi
Academy of Performing Arts in Israel en treedt al ruim tien
jaar op in allerlei theater- en musicalproducties. Hij is vooral
bekend om zijn Israëlische sing along evenementen (‘shira
betsiboer’) en zijn solo-optredens
met Jiddische muziek.
Hij is lid van Yiddishpiel Theater,
het Israëlische nationale Jiddische
theater, en heeft daar recent twee
kleine muziekproducties geregis-
seerd. In 2007 won hij de Yid-
dishpiel prijs voor zijn bijdragen. In
2010 bracht hij zijn eerste album
uit, Tzigayner Neshume, Jiddische
vertolkingen van zigeunermuziek.
Ensembleleden:
Yoni Eilat - zang
Daniel Koren - piano
Avner Kelmer - viool
Tal Cohen - slagwerk
Alon Azizi - contrabas
Yonit Shaked Golan & Gabi Argov Israel
De Israëlische zangeres Yonit Shaked-Golan is gespeciali-
seerd in Israëlische nieuwe en etnische muziek. Haar karak-
teristieke geluid is een combinatie van haar Jemenitische en
Syrische wortels en haar klassieke conservatoriumopleiding.
Zij zingt Israëlische liederen op klassieke arrangementen en
wereldmuziek, zoals liederen van Mercedes Sosa.
Gabi Argov werd geboren in Zuid-Afrika. Ook zij heeft een
Masters in muziek en zij heeft zich
gespecialiseerd in de begeleiding van
zangers. Zij voerde de muzikale direc-
tie in een aantal shows en zij schrijft
onder meer arrangementen voor het
toneel en musicals.
Yonit en Gabi treden op in heel Israel,
zowel als duo, als met grotere gezel-
schappen.
Ensembleleden:
Yonit Shaked Golan - zang
Gabi Argov - piano, slagwerk
Ilan Kachka - darboeka, bekken, enkelbel-
len, Jemenitische trom
foto: Nir Golan
29.
30. Internationaal Joods Muziek Festival 2010
30Internationaal Joods Muziek Festival 2010
30
Hans Bloemendal is meer dan zestig jaar chazzan
(voorzanger). Op IJMF 2009 werd aan hem een oeu-
vreprijs door burgemeester Job Cohen uitgereikt. Zijn
voorganger in de Amsterdamse Obrechtstraatsjoel, de
zogeheten Gneser chazzen, Isaak Chaim Heiman, was
vijftig jaar voorzanger. Bloemendal: „Die heb ik versla-
gen.” Hij zegt het meer als kwinkslag dan als triomf.
Waarom zou hij zich er ook op laten voorstaan? Zijn
carrière bewijst genoeg. Er is een verzamel-cd waarop
spirituele liederen worden gezongen door grootheden
als Elly Ameling, José Carreras, Nicolai Gedda en…
Hans Bloemendal.
Van welk soort muziek houdt u, naast chazzanoet?
Opera. Vlak na de oorlog zat ik in een joodse operaclub. We
traden op in de mediene (provincie). Een neef die dirigent
was in het Rijnland, bracht me met opera in aanraking. De
verhalen zijn vaak belachelijk, daar luister ik niet naar, maar
ik vind het mooie vloeiende melodieën.
Wat vindt u het mooiste stuk chazzanoet?
Oenetanne tokef, dat op de Hoge Feestdagen wordt gezongen.
Vroeger werd het in de orthodoxe gemeenten niet gezongen,
de laatste jaren doen we dat wel. Ik zelf heb het onlangs op
een cd vastgelegd, die binnenkort verschijnt. Met een koor.
De bestaande opnamen geven altijd de verkorte versie van de
beroemde componist Lewandowsky, waarin bepaalde stuk-
ken van het gebed niet op melodie zijn gezet. Ik heb de ont-
brekende stukken in zijn stijl gecomponeerd. Op zo’n manier
dat de mensen die het horen denken dat het één melodie is.
Staan er meer eigen composities op deze cd?
Ja. Sommigen zijn uit nood geboren. Er was geen melodie
voor psalm 21, de koningspsalm, die in Amsterdam in sjoel
wordt gezongen bij een bezoek van een lid van het koninklijk
huis. Toen koningin Beatrix op bezoek kwam, ben ik in de
pen gekropen.
Welk stuk chazzanoet vindt u het lelijkste?
Er is een aantal liederen met een banale deun. Maar de ge-
meente zingt juist die graag mee. Maar in de dienst zet je je
over het negatieve oordeel heen, want die liederen passen in
het karakter van de dienst.
Wie was uw voorbeeld?
Chazzan Marokko, die voorzanger was in de Grote Sjoel aan
het Jonas Daniel Meijerplein. De wijze waarop hij de gebeden
voordroeg, was een openbaring. Hij had een zilverachtige
stem. Geen grote stem, maar een lieflijke stem. Ik heb nooit
meer dat type stem gehoord. Het is triest dat er geen bandop-
namen van hem zijn. De Gemeente was er niet zo kien op dat
de chazzan radio-opnamen of platen maakte; ze hebben dat
niet gestimuleerd.
Wat was voor u de grootste moeilijkheid?
Gebrek aan lef. Herman Schey, een van mijn eerste leraren,
een beroemde bas-bariton, heeft me meer lef bijgebracht.
Jongeren houden niet van klassieke muziek, dus ook
niet van chazzanoet. Bovendien groeien ze er niet
mee op. Baart u dat zorgen?
De vertrouwde Amsterdamse noesach (vaste melodieën en
melodische structuren) dreigt verloren te gaan. Mijn zoon
zong dit jaar tijdens de Omer-tijd, Lecha Dodi, op een andere
melodie dan de traditionele van de Gneser chazzen. Veertig
jaar geleden zouden de sjoelgangers hem er bijna om hebben
vermoord. Nu merkt men het niet. Overal in Europa wordt het
traditionele chazzanoet verdrongen door Amerikaans of Isra-
elisch chazzanoet. Maar je weet het nooit, misschien komt er
een revival.
Wordt u wel eens heel diep geraakt door wat u zingt?
Dat is een van de vreselijkste dingen die je kan gebeuren,
want dan kun je niet verder zingen, dan stokt je stem. Sam
Engelander, de dirigent van het sjoelkoor, componeerde een
week voor zijn deportatie, een melodie voor één van de psal-
men. Toen we dat hebben opgenomen, wist ik dat niet. Nu ik
het weet, kan ik het niet meer zingen.
Waar bent u trots op?
Op mijn compositie van Awinoe Malkenoe. Op uitzondering
van het laatste vers, heb ik daar een andere compositie voor ge-
maakt. Die compositie is traditie geworden, maar zoals dat met
traditie gaat, men weet niet meer van wie die compositie is.
Traditie wordt behouden omdat hij vertrouwd is?
Zo kun je het zeggen. Je moet bedenken dat een hoog percen-
tage mensen niet muzikaal is, die is het lood om oud ijzer,
maar als melodieën vaak worden herhaald, raken mensen
ermee vertrouwd.
‘Misschien komt er een revival’Door Tamarah Benima
foto: Michael Jacobs
31. Presidentieel klokkijken
Nicolas Sarkozy wordt soms President
Bling-bling genoemd vanwege zijn Rolex
Cosmograph Daytona van 30.000 euro.
Collega Vladimir Poetin heeft een twee
keer zo duur horloge, een Patek Philippe.
Silvio Berlusconi draagt een Vacheron
Constantin van een half miljoen.
En Barack Obama? De machtigste man op
aarde heeft een Jorg Gray 6500 Chronograph
om zijn pols. Kosten: 325 euro. De fabriek kan de
vraag de laatste tijd niet aan: een presidentieel
horloge binnen ieders bereik.
ex
pe.
In Nederland verkrijgbaar via www.ruttenwatches.nl
