2. СОДРЖИНАСОДРЖИНА
Обновливи извориОбновливи извори
Енергија на ветарЕнергија на ветар
Ветерници во МакедонијаВетерници во Македонија
Енергија од сонцетоЕнергија од сонцето
Колку Македонија ја користи сончевата енергијаКолку Македонија ја користи сончевата енергија??
ХидроенергијаХидроенергија
БиогориваБиогорива
БиомасаБиомаса
ПридобивкиПридобивки
4. Обновливи извориОбновливи извори
Обновливата енергија сеОбновливата енергија се
добива од оние извори надобива од оние извори на
енергија кој што континуираноенергија кој што континуирано
се обновуваат во текот на еднасе обновуваат во текот на една
година. За разлика одгодина. За разлика од
фосилните горива, кој штофосилните горива, кој што
имаат ограничени залихи,имаат ограничени залихи,
залихите на обновливитезалихите на обновливите
извори на енергија не можат даизвори на енергија не можат да
се потрошат. Во обновливитесе потрошат. Во обновливите
извори на енергија спаѓаат:извори на енергија спаѓаат:
Сончевата енергија, ветернатаСончевата енергија, ветерната
енергија, водата (реки, плима иенергија, водата (реки, плима и
осека, морските бранови),осека, морските бранови),
геотермална енергија игеотермална енергија и
биомаса.биомаса.
5. ЕНЕРГИЈА НА ВЕТРОТЕНЕРГИЈА НА ВЕТРОТ
Користењето на енергијатаКористењето на енергијата
на ветeрот за производствона ветeрот за производство
на електрична енергијана електрична енергија
почнала да се развива вопочнала да се развива во
триесеттите години на XXтриесеттите години на XX
век и тогаш започнувавек и тогаш започнува
изградбата на првитеизградбата на првите
ветерници – објекти заветерници – објекти за
електромеханичкаелектромеханичка
конверзија на енергијата наконверзија на енергијата на
ветeрот. Денесветeрот. Денес
производството напроизводството на
електрична енергија оделектрична енергија од
ветер претставува гранка одветер претставува гранка од
енергетиката која успешноенергетиката која успешно
се развивасе развива
6. Турбините на ветротТурбините на ветрот
произведуваат струјапроизведуваат струја
на ,,фармите на ветер”,на ,,фармите на ветер”,
како што е онаа во Атмонткако што е онаа во Атмонт
Пас во Калифорнија. ВоПас во Калифорнија. Во
80те години ширум светот80те години ширум светот
биле поставени повеќе одбиле поставени повеќе од
20.000 такви турбини.20.000 такви турбини.
Научниците проценуваатНаучниците проценуваат
дека по 2030 година моќтадека по 2030 година моќта
на ветрот ќе произведувана ветрот ќе произведува
повеќе од 10% одповеќе од 10% од
светската енергија.светската енергија.
7. ВЕТРЕНИЦИ ВО МАКЕДОНИАЈАВЕТРЕНИЦИ ВО МАКЕДОНИАЈА
Во Македонија сеВо Македонија се
поставени првитепоставени првите
ветреници во близина наветреници во близина на
Богданци.Богданци. 16-те16-те
ветерници од Богданци ќеветерници од Богданци ќе
продуцираат струја запродуцираат струја за
околу 15.000 домаќинстваоколу 15.000 домаќинства
или вкупно 60.000 граѓани.или вкупно 60.000 граѓани.
Годишното производствоГодишното производство
на паркот треба дана паркот треба да
достигне 100 гигават-достигне 100 гигават-
часови ветерна енергија,часови ветерна енергија,
што е 2 отсто одшто е 2 отсто од
годишното производствогодишното производство
на струја во Македонија.на струја во Македонија.
Ветерниците во Богданци
8. Енергија од сонцетоЕнергија од сонцето
Сонцето е чист извор наСонцето е чист извор на
обновлива енергија.обновлива енергија.
Соларната енергија сеСоларната енергија се
претвора во струја сопретвора во струја со
помош на фотонапонскипомош на фотонапонски
(соларни, сончеви)(соларни, сончеви)
ќелии, кои потоаќелии, кои потоа
напојуваат различнинапојуваат различни
апарати: калкулатори,апарати: калкулатори,
вештачки сателити ивештачки сателити и
телефонски релеи вотелефонски релеи во
зафрлени краеви.зафрлени краеви.
9. Спектарот на користењеСпектарот на користење
на сончева енергијана сончева енергија
како алтернатива екако алтернатива е
голем: за производствоголем: за производство
на топлина (за топлана топлина (за топла
вода, загревање ивода, загревање и
разладување наразладување на
простории, готвење), запростории, готвење), за
производство напроизводство на
електрична енергијаелектрична енергија
(фотонапонски,(фотонапонски,
топлински ситеми), затоплински ситеми), за
транспорт (сончевитранспорт (сончеви
возила), за природновозила), за природно
осветлување, заосветлување, за
отсолување, заотсолување, за
фотосинтеза, итн.фотосинтеза, итн.
10. Колку Македонија ја користи сончеватаКолку Македонија ја користи сончевата
енергијаенергија??
Карактеристиките наКарактеристиките на
сончевото зрачењесончевото зрачење
укажуваат дека интензитетотукажуваат дека интензитетот
на сончевото зрачење вона сончевото зрачење во
нашата земја е поволен занашата земја е поволен за
добивање на енергија и тоадобивање на енергија и тоа
максимално во западнамаксимално во западна
Македонија – Охрид, кадеМакедонија – Охрид, каде
што достигнува 1590што достигнува 1590
kWh/m2. Просечниот број наkWh/m2. Просечниот број на
сончеви часови восончеви часови во
Македонија, текот на 12Македонија, текот на 12
месеци, земајќи го опсеготмесеци, земајќи го опсегот
на мерења од 2001 годинана мерења од 2001 година
до 2009 година, изнесувадо 2009 година, изнесува
2199,9 сончеви часови на2199,9 сончеви часови на
годишно ниво.годишно ниво.
Иако Македонија еИако Македонија е
опкружена со поволности одопкружена со поволности од
аспект на изобилие нааспект на изобилие на
сончеви денови во текот насончеви денови во текот на
целата година,целата година,
истражувачитеистражувачите
предупредуваат дека кај наспредупредуваат дека кај нас
е многу мал процентот нае многу мал процентот на
искористеност на сончеватаискористеност на сончевата
енергија.енергија.
11. ХидроенергијаХидроенергија
Околу 70% од површинатаОколу 70% од површината
на земјата е покриена сона земјата е покриена со
вода. Таа отсекогашвода. Таа отсекогаш
претставувала централенпретставувала централен
ресурс во човековиотресурс во човековиот
развој. Употребата наразвој. Употребата на
хидроенергијата бележихидроенергијата бележи
континуиран техничкиконтинуиран технички
развој и во моментовразвој и во моментов
претставува вториотпретставува вториот
најкористен извор нанајкористен извор на
обновлива енергија вообновлива енергија во
светот, веднаш задсветот, веднаш зад
цврстата биомаса.цврстата биомаса.
12. Хидроенергијата во МакедонијаХидроенергијата во Македонија
Просторот во МакедонијаПросторот во Македонија
според конфигурацијата наспоред конфигурацијата на
теренот и климатскитетеренот и климатските
услови е предодреден зауслови е предодреден за
искористување наискористување на
проточните води од реките,проточните води од реките,
изградба на брани иизградба на брани и
формирање на поголеми иформирање на поголеми и
помали акумулациии.помали акумулациии.
Денес, со постојнатаДенес, со постојната
изграденост наизграденост на
хидроенергетските извори,хидроенергетските извори,
од технички искористивиотод технички искористивиот
потенцијал се користи самопотенцијал се користи само
26,6%.26,6%.
13. Со потенцијалнитеСо потенцијалните
хидроцентрали во Републикахидроцентрали во Република
Македонија може да сеМакедонија може да се
покрие 10% до 20% одпокрие 10% до 20% од
целата побарувачка нацелата побарувачка на
електрична енергија.електрична енергија.
Со оглед на ограниченостаСо оглед на ограниченоста
на природните ресурси вона природните ресурси во
Република Македонија,Република Македонија,
искористувањето наискористувањето на
хидропотенцијалот е одхидропотенцијалот е од
витално значење за развојотвитално значење за развојот
на електроенергетскиотна електроенергетскиот
сектор и државата восектор и државата во
целост.целост.
14. БИОГОРИВАБИОГОРИВА
Биогоривата, какоБиогоривата, како
горива од обновливигорива од обновливи
извори, се единственаизвори, се единствена
алтернатива воалтернатива во
сообраќајот насообраќајот на
глобално ниво, што воглобално ниво, што во
големи размери можеголеми размери може
да ги заменатда ги заменат
фосилните горива ифосилните горива и
значително да гизначително да ги
ублажат негативнитеублажат негативните
последиците од нив.последиците од нив.
За биогоривата постоиЗа биогоривата постои
докажана и засегадокажана и засега
единствена технологија, штоединствена технологија, што
овозможува директнаовозможува директна
примена во возилата безпримена во возилата без
модификација на моторот.модификација на моторот.
15. Биогоривата сеБиогоривата се
произведуваат одпроизведуваат од
биомаса, пред сe, одбиомаса, пред сe, од
растително потекло.растително потекло.
Моментално, воМоментално, во
светот најактуелнисветот најактуелни
се три видасе три вида
биогорива:биогорива:
биодизел,биодизел,
биоетанол и биогас.биоетанол и биогас.
16. Намалена зависност одНамалена зависност од
увоз на сурова нафта;увоз на сурова нафта;
ПоголемаПоголема
разнообразност воразнообразност во
снабдувањето соснабдувањето со
транспортни горива;транспортни горива;
Можност за локалноМожност за локално
производство напроизводство на
суровини за биогорива,суровини за биогорива,
а со тоа и можност заа со тоа и можност за
ревитализација наревитализација на
руралните средини ируралните средини и
ангажирање домашнаангажирање домашна
работна силаработна сила
Употребата на биогорива воУпотребата на биогорива во
транспортот дополнително значи:транспортот дополнително значи:
17. БИОМАСАБИОМАСА
БиомасатаБиомасата може да семоже да се
употребува заупотребува за
производствопроизводство
на топлина, горива, ина топлина, горива, и
струја. Ова еструја. Ова е
наречено биоенергија.наречено биоенергија.
Дрвото, најголемиотДрвото, најголемиот
извор на биоенергија,извор на биоенергија,
било користено собило користено со
илјадници години заилјадници години за
производство напроизводство на
топлинатоплина
18.
19. ПридобивкиПридобивки
голема улога воголема улога во
намалувањето нанамалувањето на
јаглерод диоксид војаглерод диоксид во
атмосфератаатмосферата
Од сончевата енергијаОд сончевата енергија
топла вода.топла вода.
Од ветерот струја.Од ветерот струја.
Од водатаОд водата
(хидроцентралите) вода(хидроцентралите) вода
за наводнување иза наводнување и
струја.струја.
