2. WITAMINA E
TO 8 RÓŻNYCH ZWIĄZKÓW NALEŻĄCYCH DO DWÓCH GRUP:
1. TOKOFEROLE
2. TOKOTRIENOLE
OZNACZANE: ALFA, BETA, GAMMA, DELTA.
KAŻDA Z 8 FORM WITAMINY E WYKAZUJE
NIECO INNĄ AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNĄ.
3. Witaminy
grupy E
- W temperaturze pokojowej - bezbarwne lub
jasnożółte substancje oleiste, nierozpuszczalne w
wodzie, rozpuszczalne w tłuszczach.
- W środowisku beztlenowym są odporne na
działanie wysokiej temperatury (nawet do 200 °C)
oraz kwasów i zasad.
- Bardzo wrażliwe na działanie promieni UV oraz
tlenu.
- W obecności soli żelaza łatwo ulegają utlenieniu -
podczas przyjmowania żelaza nie powinno się
jednocześnie stosować witaminy E.
4. Witaminy
grupy E
- Nie są syntezowane w ludzkim
organizmie.
- Występują powszechnie w
mitochondriach i chloroplastach roślin.
- W dużych ilościach w kiełkach pszenicy i
nasionach soi.
5. - Synonim terminu witaminy E
- Największa aktywność biologiczna, najpowszechniej
występujący
- Najpowszechniej występujący
- Najlepiej przyswajalny przez organizm ludzki ze
względu na specyficzne transportery dla tego związku
(αTTP , ang. α-tocopherol transfer protein)
znajdujące się w ludzkiej wątrobie.
- "WITAMINA PŁODNOŚCI" - ma najsilniejsze działanie
z całej grupy we wspomaganiu reprodukcji, chroniąc
przed śmiercią płody w łonach matek.
- Jedyna forma produkowana syntetycznie
ALFA-
TOKOFEROL
(gr. tokos - poród; pherein
- nieść, ol - alkoholowy
charakter związku)
6. - Naturalny alfa-tokoferol oznaczany jest zwykle
jako d-alfa-tokoferol, syntetyczny: dl-alfa-tokoferol.
Syntetyczna witamina E używana do:
- suplementowania żywności
- konserwowania jej (przeciwutleniacz - zapobiega
jełczeniu tłuszczu),
- produkcji kosmetyków i wzbogacania karmy dla
zwierząt.
TOKOFEROLE
Przemysł spożywczy - oznaczenia:
E 306 – mieszanina tokoferoli
E 307 – alfa-tokoferol
E 308 – gamma-tokoferol
E 309 – delta-tokoferol
7. ROLA
BIOLOGICZNA
- Ochrania organizm przed działaniem wolnych
rodników oraz nadtlenków lipidowych – mniejsze
ryzyko postania nowotworów czy miażdżycy,
- Hamuje rozpad czerwonych krwinek,
- Zapobiega stłuszczeniu wątroby,
- Bierze udział w transporcie składników
odżywczych do komórek,
- Wpływa na utrzymanie odpowiedniej wilgotności
skóry.
8. -"WYMIATACZ"
WOLNYCH
RODNIKÓW
- ZDOLNOŚCI
ANTYOKSYDACYJNE
- Przeciwdziała utlenianiu białek,
lipidów i DNA w organizmie,
zapobiegając ich niszczeniu.
- Zapobiega negatywnym skutkom
działalności wolnych rodników za
sprawą obecności grupy
hydroksylowej przyłączonej do
pierścienia chromanowego, która z
nimi reaguje.
Wolne rodniki, w tym reaktywne
formy tlenu, tzw. ROS, prowadzą do
szybszego starzenia się skóry,
dysfunkcji tkanek i komórek,
rozwoju wielu chorób, w tym
nowotworów.
9. -
ZAPOTRZEBOWANIE
Istniejące na świecie normy
zapotrzebowania na witaminę E są
bardzo zróżnicowane i wynoszą od 10
do 30 mg na dzień.
Amerykańskie normy żywieniowe
podają, że dzienne zapotrzebowanie
na witaminę E dla osoby dorosłej
wynosi conajmniej 15 mg.
Przelicznik z IU na mg:
1 IU naturalnej formy odpowiada 0.67
mg alfa-tokoferolu.
1 IU of the syntetycznej formy
odpowiada 0.45 mg alfa-tokoferolu.
Źródło: U.S. Department of Health & Human Services
10. -NADMIAR WITAMINY E
Dopuszczalne dzienne spożycie
Źródło: U.S. Department of Health & Human Services
W przypadku spożywania
codziennie przez dłuższy okres
dawki większej niż 1000 mg mogą
wystąpić następujące objawy:
- biegunka
- zmęczenie, osłabienie mięśni
- bóle i zawroty głowy
- nudności
- nieostre widzenie
11. - Wchłanianie witaminy E w jelitach zależy
od obecności tłuszczów w pożywieniu.
- Nośnikami materiału tłuszczowego w
organizmie są lipoproteiny o różnej
gęstości, nazywane potocznie
cholesterolem.
- Witamina E chroni lipoproteiny przed
utlenianiem, czyli powstawaniem
„złego cholesterolu”, którego nadmiar może
prowadzić do miażdzycy.
- Proces wchłaniania witaminy może zostać
zakłócony przez choroby wątroby, trzustki i
jelit, zażywane leki, dieta niskotłuszczowa.
NIEDOBÓR
WITAMINY
E
12. Objawy niedoboru pojawiają się zwykle przy
stężeniu tokoferoli poniżej 0,5 mg/dl [1]
NIEDOBÓR
WITAMINY
E
osłabienie koncentracji i rozdrażnienie
zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni
szkieletowych,
osłabienie układu odpornościowego
osłabienie mechanizmów obronnych skóry,
odwodnienie naskórka i wiotczenie cery,
rogowacenie i wczesne starzenie się skóry,
niedokrwistość,
wzrost ryzyka wystąpienia chorób sercowo - naczyniowych,
bezpłodność.
14. SUPLEMENTACJA
Aby odpowiednio uzupełnić dietę należy przyjmować wszystkie 8 form wit.E w
odpowiednich ilościach.
Na etykietach suplementów i innych preparatów, naturalna witamina E jest
wymieniana jako:
d-alfa-tokoferol (konfiguracja RRR-alfa-tokoferol)
octan d-alfa tokoferolu
bursztynian d-alfa tokoferolu.
Naturalna witamina E jest pozyskiwana w większości z destylatu oleju
sojowego i kukurydzianego, a także słonecznikowego.
Destylaty z oleju palmowego i z otrąb ryżowych są wykorzystywane
do produkcji tokotrienoli.
15. SUPLEMENTACJA WIT. E
Naturalna witamina E o 50% lepiej
przyswajalna niż jej syntetyczna forma.
Żródło: http://www.brenntag.com/
16. SUPLEMENTACJA WIT. E
Wchłanianie większa się, jeżeli spożywamy ją
wraz z niezbędnymi nienasyconymi kwasami
tłuszczowymi (zawartymi w rybach, olejach
roślinnych).
Inne związki:
- witamina A,
- witaminy z grupy B,
- witamina C,
- mangan,
- selen,
- fosfor.
Wchłanianie zmniejsza się:
- Przy stosowaniu środków
przeczyszczających, antykoncepcyjnych,
hormonów tarczycy
- Przy spożywaniu olejów rafinowanych (75 %
mniej wit. E).
- Przy paleniu papierosów (dym tytoniowy
sprzyja jej degradacji)
Oleje oraz warzywa należy przechowywać w
ciemnych pomieszczeniach.
Wybierać oleje tłoczone na zimno.
17. SUPLEMENTACJA
Stosuje się w leczeniu i profilaktyce niedoboru witaminy E spowodowanego:
- długotrwałym nieprawidłowym odżywianiem
- zaburzeniami przemiany materii (np. dziedzicznymi zaburzeniami metabolizmu
lipidów: abetalipoproteinemią, zespołem złego wchłaniania, mukowiscydozą).
Wspomagająco:
- w miażdżycy
-chorobie niedokrwiennej serca i jej wtórnej profilaktyce
- we wszystkich chorobach, których etiologia związana jest ze stresem
oksydacyjnym.
Żródło: Ulotka Vitaminum E Hasco 300 mg/ml, krople doustne, roztwór
21. [1] Eitenmiller RR wy L. Landen WO Analiza witaminy w naukach medycznych
i spożywczych. Druga edycja. Taylor & Francis Group, 2008.
[2] Świat Przemysłu Farmaceutycznego 3/2016
[3] https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/images/Files/Witamina
_E_Co_kryje_swiat_tokoferoli_Bozena_Milanovic.pdf
[4] http://www.hasco-lek.pl/assets/Uploads/Vitaminum-E-Hasco-krople-
ulotka.pdf
[5] https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminE-HealthProfessional/
[7] http://miesiecznikchemik.pl/wp-
content/uploads/2015/02/chemik_2014_07-1.pdf
LITERATURA