2. Gestalt Kuramı Nedir?
◦ Gestalt psikolojisi ya da 1912’de Almanya Wertheimer’in yazdığı bir makale ile başlamış ve
kuramının ilkelerini Wertheimer, Köhler ve Koffka tarafından geliştirilmiştir. Bu kurama göre
bütün, parçaların toplamından farklı bir anlam ifade eder ve birey, bütünü parçalarına
ayrıştırarak değil, bütünlük içinde algılar.
3. Gestalt İlkeleri Nelerdir??
◦ Gestalt kuramının ana bileşenleri olan Gestalt İlkeleri, tasarımda görsel algıyı açıklamak
amacıyla kullanılır. Bu ilkeler şunlardır:
4. Yakınlık İlkesi:
◦ Bu ilkeye göre insanlar çeşitli nesneleri algılarken birbirine yakın olanları grup oluşturarak
algılarlar. Bu yakınlık fiziksel, zamansal veya çağrışımsal olabilir.
5. Benzerlik
İlkesi:
◦ Bu ilkeye göre eğer parçalar birbirine benziyorsa,
bu çeşitli parçalar algısal olarak birbirleriyle
gruplaşır. Bu benzerlik; şekil, renk, gölgelendirme ya
da bu gibi diğer özelliklerle meydana gelebilir.
6. Tamamlama (Kapatma) İlkesi:
◦ Bu ilkeye göre nesneler tamamlanmasa bile insanlar bu nesneleri bütün bir şekil, harf,
resim gibi algılar. Yani resmin bütünün bazı parçaları olmadığı zaman bizim algımız bu görsel
parçaları tamamlar.
7. Simetri İlkesi:
◦ Bu ilkeye göre akıl nesneleri simetrik olarak ve bir merkez noktası etrafında şekillendirerek
algılar. Nesneleri eşit sayıda simetrik olarak bölmek algısal olarak memnuniyet vericidir. Sonuç
olarak birbirine bağlı olmayan iki simetrik parça olduğunda akıl algısal olarak uyumlu bir şekil
oluşturmak için onları birleştirir.
8. Ortak Kader İlkesi:
◦ Bu ilkeye göre nesneler düzgün bir
yörünge şeklinde ilerleyen sıralar
olarak algılanır. Araştırmacılar görsel
duyu şekilleri (modeliteleri) kullanarak
insanların yörünge üzerindeki hareketli
unsurlardan oluşan objeyi algılamasını
bulmuşlar. Bu ilke aynı hareket eğilimi ve
sonuçta aynı yörünge üzerinde olan bir
araya gruplanmış nesneleri ifade eder.
9. Devamlılık İlkesi:
◦ Devamlılık İlkesi, nesnelerin parçalarının bir grup oluşturuyormuş
gibi algılanma eğiliminde olduğunu, ve bu sebeple bir nesnenin
parçalarının, yan yana konumlandırıldıkları durumda algısal
bütünlük yarattıklarını belirtir. İki nesnenin kesişmeleri
durumunda, bireyler bu iki nesneyi iki ayrı bölünmemiş nesne
şeklinde algılarlar. Uyarıcılar, kesişime rağmen ayrı görünmeyi
sürdürürler. Keskin ve net yön değişimleri olan nesneleri grup olarak
görüp tek bir nesne olarak daha az algılama eğilimindeyizdir.
10. Pragnanz
İlkesi
◦ Eğer bir nesnenin parçaları düzenli, yalın ve sıralı bir
örüntü oluşturuyorlarsa grup oluşturuyorlarmış gibi
algılanırlar. Bu yasadan çıkarılabilecek şey şudur: Bireyler
dünyayı algılarken karmaşık ve yabancı olanı ortadan
kaldırırlar ki gerçekliği en yalın hali ile gözlemleyebilsinler.
Konu dışı uyarıcıları dikkate almamak aklın çevresini
anlamlandırmasına yardımcı olur. Algılama sırasında
yaratılan bu anlam, zihnin konumsal ilişkilerden üstün
tuttuğu evrensel düzen unsurlarının yardımıyladır. Pragnaz
İlkesi, tüm gestalt teorisinin temeli olan netlik fikrine
odaklanır.
11. Geçmiş
Deneyim
İlkesi:
◦ Geçmiş Deneyim İlkesi’ne göre bazı koşullarda
görsel uyarıcılar geçmiş deneyimlere göre
kategorize edilir. Eğer iki nesne mekansal yakınlık
içinde veya küçük zaman aralıklarında birlikte
gözlemlenmişlerse bu nesnelerin birlikte algılanma
ihtimali yüksektir.