2. PËRMBAJTJA
I.EKONOMIA
Të ardhurat dhe zhvillimi njerëzor
Bujqësia
Energjia
Integrimet ekonomike dhe tregtia me jashtë
Transporti dhe komunikacioni
II.DEPOZITAT MINERALE
Linjit
Plumb zinku-argjendi
Nikel
Ore kromi
Boksit
Magnezit
III.TREGTIA
IV.BANKAT NË KOSOVË
V.FALEMINDERIT
3. I.Ekonomia
Të ardhurat dhe zhvillimi njerëzor
Papunësia e lartë në Kosovë ka bërë që PVB të përqendrohet në sektorin e
shërbimeve (60%), ndërsa pjesa tjetër është në mënyrë të barabartë e ndarë
mes bujqësisë dhe industrisë. Për dallim nga shtetet e zhvilluara, ku sektori i
shërbimeve ngërthen përqindje të lartë të të punësuarve në korporata të
mëdha financiare, të teknologjisë informative dhe shëndetësore.
4. Bujqësia
Bujqësia nuk i plotëson nevojat e popullsisë, mirëpo ka shënuar së fundmi
përparime të dukshme në sajë të ndihmës nga jashtë. Sipas vlerësimeve të vitit 2007,
bujqësia kontribuon 7% të PVB.Prodhimet kryesore bujqësore
janë misri,gruri dhe elbi, patatet, mollat, kumbullat dhe duhani. Njëherësh, shitja me
shumicë e drurit ka ngjallur shqetësime rreth zhveshjes së pyjeve.
5. Energjia
Përkundër hapësirës së vogël territoriale, Kosova është e kamur me burime
energjetike; janë vlerësuar 10-12 miliard tonë qymyr linjit të shtrirë përgjatë dy
rrafsheve të vendit. Me 1.800-2.000 kalori, qymyri kosovar është i përshtatshëm për
prodhim të rrymës elektrike, gazra për plehra artificiale, si dhe për nxemje qendrore.
Prej viteve ’60, qymyri nxirret në afërsi të Kastriotit në sasi që së fundmi sillet rreth
6 milion tonë në vit.
6. Integrimet ekonomike dhe tregtia me jashtë
Që prej vitit 2002, euro (€)zëvendësoi markën gjermane si valuta zyrtare e
Kosovës, ndonëse nuk ekziston ndonjë marrëveshje zyrtare për përdorimin e kësaj
valute me institucionet evropiane. Dinari serb përdoret ilegalisht nëpër enklava
serbe. Megjithëse përdorimi i euros është parë si mundësi për kontrollimin e
inflacionit, Kosova qe vendi më i shtrenjtë në rajon në vitin 2008.
Më 29 qershor 2009, Republika e Kosovës u pranua zyrtarisht anëtare e Bankës
Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar.Projektimet e FMN-së tani vlerësojnë
se rritja ekonomike do të ngrehet në 5% më 2010.
7. Transporti dhe komunikacioni
Në Kosovë sipas statistikave të vitit 2011, janë 1.963 km rrugë, prej të cilave 38 km
ndërkombëtare, 630 km janë magjistrale dhe 1.294 km rajonale. Shumica e këtyre rrugëve janë
të asfaltuara, gjithsej 1.843 km dhe 120 km të paasfaltuara. Gjithashtu janë edhe 430 km
hekurudhë, prej të cilave 333 km shfrytëzohen për transport të udhëtarëve dhe 97 km për
transport industrial.
Kosova ka Aeroportin Ndërkombëtar të Prishtinës, që gjendet në Sllatinë të Lypjanit. Në vitin
2011, u realizuan 6738 fluturime me gati 1,4 milion udhëtarë. Njëherësh, Kosova ka edhe
nëntë aeroporte të tjera, pesë prej tyre me pista të shtruara.
8. II.DEPOZITAT MINERALE
Linjiti
Linjiti ka një rëndësi të jashtëzakonshme në Kosovë. Ajo kontribuon me
97% të prodhimit të përgjithshëm të energjisë elektrike, me vetëm 3% të
bazuara në hidrocentralet. Në 14,700 MT, Kosova ka rezervat e pestë më të
mëdha në botë të provuara të linjitit. [25] Linjiti shpërndahet nëpër pellgjet
e Kosovës, Dukagjinit dhe Drenicës, edhe pse minierat deri më tani janë
kufizuar në pellgun e Kosovës
9. Plumb zinku-argjendi
Në Kosovë, minierat e bazës metalike kanë qenë një shtyllë e
ekonomisë, që nga kohët para-romake. Ilirët, romakët, bizantinët, saksonët,
turqit, frëngjishtët dhe britanikët kanë kryer të gjitha minierat e gjera në
rajon. Vendodhjet e minierave të Trepçës përcaktojnë Rripin Mineral të
Trepçës
10. Nikel
Miniera e xeherorve Ferronikeli dhe kompleksi metalurgjik u krijua në
vitin 1984 për të prodhuar ferro-nikel për eksportet. Ai prodhoi dhe
eksportonte 6.800 ton në vit të nikelit, në ingot hekur-nikel, para viteve
1990, por që nga viti 1998 ka qenë i papunë. Ferronikeli ka tre miniera të
hapura: minierën e Dushkajës me rezerva të vlerësuara prej 6.2 milion ton;
miniera Suka - 0.8 milion ton dhe Gllavica me 6.8 milion ton. Ferronikeli
tani është një nga eksportuesit kryesorë të Kosovës.
11. Kromi
Një zinxhir i pods kromit të tipit alpin në Kosovën jugperëndimore janë
pjesë e një serie depozitash lineare që vazhdojnë në Shqipëri. Këto pods
janë të vogla, por të klasës së lartë dhe në Shqipëri janë të njohur të kenë
nivele të zgjeruara të metaleve të grupit platin
12. Ore Kromit
Nga fundi i Luftës së Dytë Botërore deri në vitin 1956, ores ishin punuar,
kryesisht nga miniera e Gjakovës nga kompania mbajtëse e Deva, dhe xehet
e drejtpërdrejtë të transportit u dërgua në Shqipëri për trajtim. Kur xeherori i
klasës së lartë u varfërohej, Kosova filloi të importonte 30,000-50,000 ton /
vit të mineral kromit nga Shqipëria. Kjo pushoi kur fabrika u mbyll në vitin
1991. Asnjë eksplorim domethënës për kromin nuk është ndërmarrë për disa
dekada.
13. Boksiti
Depozitat e boksitit të Kosovës janë vendosur në gëlqerorë karstik dhe
janë shfrytëzuar në një seri gropash që përbëjnë minierën e Grebnikut.
Gëlqerori pritës është punuar si një material ndërtimor dhe një rezervë e
konsiderueshme e gurëve të thyer gëlqerorë mbetet në vend. Minierat filluan
në vitin 1966 dhe pushuan në vitin 1990, për shkak të përkeqësimit të
klimës politike në Kosovë.
14. Magnezit
Kosova posedon dy miniera magnezit (MgCO3) në Golesh dhe
Strezovc. Që të dyja fillimisht punonin si gurore dhe të dy u zhvendosën në
operacione nëntokësore para mbylljes së tyre në 1999. Para vitit 1990,
operacioni Golesh prodhoi 110,000 ton magnezit, 22,000 ton magnezit të
sintered dhe 10,000 ton magnezitet të kalcinuar kaustik në vit. Miniera e
Goleshit arrihet përmes një boshe, ndërsa Strezovci arrihet nëpërmjet një
shtrirje horizontale në kodër.
15. III.TREGTIA
Kosova është një ekonomi e vogël e hapur dhe kryesisht importon më
shumë mallra dhe shërbime sesa eksportet. Është e angazhuar për
liberalizimin e tregtisë. Pjesëmarrja në mekanizmat rajonal dhe më të gjerë
të lehtësimit të tregtisë ka qenë një nga objektivat kryesore të politikave të
institucioneve të Kosovës. Rritja e tregtisë në Kosovë përmes tregtisë së
liberalizuar kërkon tri aspekte, racionalizimin dhe zëvendësimin e importit,
lehtësimin e tregtisë dhe promovimin e eksportit. Tregu më i madh
eksportues i Kosovës është Italia (mesatarisht 84 milionë euro), pasuar nga
Shqipëria (34 milionë euro), Republika e Maqedonisë (31 milionë euro) dhe
Gjermania (24 milionë euro). Importet janë kryesisht nga vendet e
Bashkimit Evropian dhe ato të CEFTA-s. Republika e Maqedonisë është
eksportuesi më i madh në Kosovë (me 366 milionë euro), ndjekur nga
Gjermania (293 milionë euro), Serbia (255 milionë euro) dhe Turqia (184
milionë euro.
16. IV.BANKAT NË KOSOVË
Bankat komerciale të Kosovës
Banka Ekonomike
BKT Kosove
BPB Banka per Biznes
NLB Prishtina
Procredit Bank Kosova
Raiffeisen Bank në Kosovë
TEB Kosovë
Türkiye İş Bankası (ISBANK)
