4. Kader: Onroerenderfgoeddecreet van 12 juni 2013 en
Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014
• Vervangt het Monumentendecreet van 1976, het Archeologiedecreet van
1993 en het Landschapsdecreet van 1996
• Nieuwe/ gewijzigde instrumenten:
• Vastgestelde inventarissen:
• De minister kan verschillende inventarissen vaststellen =>
rechtsgevolgen koppelen (o.a. GGA kaart, archeologische zones)
• Archeologietraject is sterk gewijzigd t.a.v. vorige decreet
• Vooraf aan de aanvraag voor een stedenbouwkundige
vergunning of verkavelingsvergunning
5. De procedure:
• Procedure is eenvoudig.
• Geen openbaar onderzoek.
• Digitaal bestand.
• Ministerieel besluit dat het vorige opheft
en nieuwe bestand bekrachtigt.
• Ontsluiting via het ‘Geoportaal
Onroerend Erfgoed’.
8. Wat?
>Gebieden waar we op basis van waarnemingen en wetenschappelijke
argumenten kunnen onderbouwen dat er geen “overblijfselen, voorwerpen
of andere sporen van menselijk bestaan aanwezig zijn die getuigenis
afleggen van tijdperken en beschavingen waarvoor opgravingen of vondsten
of andere methoden van onderzoek een betekenisvolle bron van informatie
zijn”; of waar deze met zekerheid onvoldoende goed bewaard zijn om
archeologische waarde te hebben.
Dus: gebieden waar, op basis van de huidige kennis, bij
toekomstige ingrepen redelijkerwijs geen verder onderzoek
nodig is in functie van archeologie.
9. Twee hoofdcriteria:
1) Het gebied is reeds archeologisch onderzocht en op basis van die kennis is er
geen archeologisch erfgoed aanwezig of meer aanwezig (want opgegraven).
2) Op basis van andere beschikbare gegevens is het gebied in die mate verstoord
dat er, in combinatie met gegevens over de potentiële dikte van het bodemarchief,
geen archeologisch erfgoed (meer) te verwachten valt.
> Complexer dan op het eerste zicht lijkt.
10. 1) Het gebied is reeds archeologisch onderzocht en op basis
van die kennis is er geen archeologisch erfgoed aanwezig of
meer aanwezig (want opgegraven).
Oude opgravingen (referentie in Centrale Archeologische
Inventaris) meestal eerder beperkt.
Vooronderzoeken en opgravingen sinds het archeologiedecreet
afhankelijk van aard van de ingreep.
In beide gevallen is een screening van deze bronnen nodig.
11. 2) Op basis van andere beschikbare gegevens is het gebied in die mate
verstoord dat er, in combinatie met gegevens over de potentiële dikte van
het bodemarchief, geen archeologisch erfgoed (meer) te verwachten valt.
Enkele nuances:
>vroeg prehistorische sites (neanderthaler) zijn dikwijls diep begraven.
Dit is afhankelijk van de geologie van het gebied.
Dit is echter onmogelijk te ‘voorspellen’: in het kader van de “gebieden…”
wordt hier geen rekening mee gehouden.
! Noodzaak tot het voeren van een pro-actief traject hieromtrent, genereren
meer kennis, en …de opmaak van een GGA kaart in 3D?
12. 2) Op basis van andere beschikbare gegevens is het gebied in
die mate verstoord dat er, in combinatie met gegevens over de
potentiële dikte van het bodemarchief, geen archeologisch
erfgoed (meer) te verwachten valt.
Enkele nuances:
Zelfs in intensief verstoorde zones kunnen nog diepe archeologische structuren
(bv. waterputten) aanwezig zijn.
>Ook met deze mogelijkheid wordt in de afbakening geen rekening gehouden.
13. 2) Op basis van andere beschikbare gegevens is het gebied in
die mate verstoord dat er, in combinatie met gegevens over de
potentiële dikte van het bodemarchief, geen archeologisch
erfgoed (meer) te verwachten valt.
Enkele nuances:
>In sommige gebieden wordt het archeologisch erfgoed afgedekt door relatief
‘jonge’ afzettingen, bijvoorbeeld langs rivieren. Deze afdekkingen zijn vrij goed in
kaart gebracht.
>Hier wordt wél rekening mee gehouden.
14. 2) Op basis van andere beschikbare gegevens is het gebied in
die mate verstoord dat er, in combinatie met gegevens over de
potentiële dikte van het bodemarchief, geen archeologisch
erfgoed (meer) te verwachten valt.
Enkele nuances:
>In historische stads- en dorpskernen is er dikwijls een dik archeologisch pakket
aanwezig,
die soms zelfs het ‘natuurlijk’ oppervlak afdekt.
Via historische kaarten werden de grootste kernen reeds afgebakend.
>hier wordt dus ook wél rekening mee gehouden
15. Eerste versie van de kaart in april 2016
- Verstoringen op basis van bodemkaart en enkele andere vlakdekkende
bronnen, afbakening op basis van Digitaal Hoogtemodel, orthofoto’s, …
- Concrete afbakening steeds afgstemd op het Grootschalig Referentiebestand
(GRB).
- 1750 Gebieden, 184m², ca. 135% van Vlaanderen.
16. Tweede versie van de kaart in juli 2016
- Verstoringen op basis van bodemkaart en enkele andere vlakdekkende
bronnen, afbakening op basis van Digitaal Hoogtemodel, orthofoto’s, …
- Concrete afbakening steeds afgestemd op het Grootschalig Referentiebestand
(GRB).
- Input van archeologische diensten (vooral Antwerpen en Gent).
- 2519 zones, 1,55% van de totale oppervlakte Vlaanderen.
17. Derde versie van de kaart (nu)
- Vooral aanvullingen op basis van archeologische bronnen (input
erfgoedconsulenten; screening (gedeelte) CAI)
- Input van o.a. IOED Haspengouw- Voeren (Oost)
- 2519 zones, 1,55% van de totale oppervlakte Vlaanderen.
- 1196 zones toegevoegd op basis van archeologische bronnen, ca. 28,8 km².
- 3636 zones, ca. 240 km² of ca 1,78% Vlaanderen.
- 647 zones, 5,5km², in Archeologische Zones Historische stadskernen.
18. Volgende versies van de kaart:
-Versie 4 reeds eind december 2016 afwerken;
-Eventuele gegevens doorsturen tot midden december 2016;
-Intern: vooral verdere focus op aanduiden van Gebieden op basis van
archeologische bronnen.
-2017: ook piste met OVAM (saneringen) verder bekijken en opstarten.
20. Verplichting tot archeologienota’s algemeen
Geen vastgestelde archeologisch zone: percelen
groter dan 3000m² (= Bruine percelen) =>
archeologienota indien ingreep in de bodem
groter is dan 1000m²
Wel vastgestelde archeologische zone: percelen
groter dan 300m² (= Bruine en Oker percelen)
=> archeologienota indien ingreep in de bodem
groter is dan 100m²
Percelen kleiner dan 300m²: (Gele percelen):
geen archeologienota .
Algemeen: de oppervlaktenorm is gekoppeld
aan de vergunningsaanvraag. Dat wil zeggen
dat wanneer een vergunningsaanvraag
betrekking heeft op meerdere percelen samen
de elk individueel wel kleiner dan 300m² zijn
en hierdoor de percelen samen boven de
300m² oppervlakte uitkomen er bij een
bodemingreep van meer dan 100m² in een
vastgestelde archeologische zone wel een
archeologienota vereist is. Dezelfde redenering
geldt ook voor de oppervlaktenorm buiten
vastgestelde archeologische zones.
21. Geen bekrachtigde archeologienota is nodig indien:
- de aanvraag betrekking heeft op gebieden waar geen
archeologisch erfgoed (meer) te verwachten valt
- Het gaat om werkzaamheden binnen het gabarit van
bestaande lijninfrastructuur
- ! Overgangstraject: opname van reeds ‘vrijgegeven’
gebieden in het kader van het archeologiedecreet ‘93
nodig om verplichting tot archeologienota te
vermijden.
- Regelgeving m.b.t. toevalsvondsten en metaaldetectie
is uiteraard nog wel van kracht.
