1. 1#6
Week
van
de
Alfabetisering
2015:
Tijd
voor
Taal
Juryrapport
nominaties
Nationale
Alfabetiseringsprijzen
2015
Juryleden
• Abdelkader
Benali
(voorzitter):
schrijver
en
tv-­‐presentator;
• Stijn
Fransen:
actrice
(oa
‘Spangas’),
danser,
presentatrice
en
model;
• Inge
Vossenaar:
directeur
Middelbaar
Beroepsonderwijs
van
het
ministerie
van
Onderwijs,
Cultuur
en
Wetenschap;
• Marco
Zeeman:
Taalambassadeur,
was
onder
andere
te
zien
in
het
tv-­‐programma
‘Zeg
eens
B’
van
Caroline
Tensen.
Genomineerden
door
jury
Categorie
Agendering
Nominatie
1:
Project
Gezondheidsvaardigheden
en
Laaggeletterdheid
Nominatie
2:
De
Kraamvogel
zet
zich
in
voor
laaggeletterden
Nominatie
3:
Taalcafé
Geldermalsen
Categorie
Preventie
Nominatie
1:
Kijk
en
Lees
Nominatie
2:
Scoor
een
Boek!
Nominatie
3:
Voorleesalliantie
Arnhem
Categorie
Taalscholing
Nominatie
1:
Taalles
in
het
Taalhuis
Nominatie
2:
Taal
en
Ouderbetrokkenheid
/
Taal
en
Financieel
Ouderschap
Nominatie
3:
Taalondersteuning
voor
laaggeletterden
Onderbouwing
van
de
nominaties
Zie
volgende
pagina’s.

2. 2#6
Categorie
Agendering
#
Nominatie
1
Projectnaam:
Project
Gezondheidsvaardigheden
en
Laaggeletterdheid
Organisatie:
GGD
Gelderland
Zuid
en
Gemeente
Nijmegen
Beschrijving:
Voor
de
periode
2015
t/m
2018
is
in
Nijmegen
een
projectleider
Gezondheidsvaardig-­‐
heden
en
Laaggeletterdheid
aangesteld.
Deze
projectleider,
met
kennis
over
en
ervaring
in
het
werken
met
laaggeletterden,
zet
zich
specifiek
in
om
binnen
de
gezondheidszorg
in
de
meest
brede
zin
van
het
woord
extra
aandacht
te
geven
aan
laaggeletterdheid.
Binnen
het
project
is
specifiek
aandacht
voor
inbedding
binnen
alle
producten
van
de
GGD.
Dit
project
maakt
onderdeel
uit
van
het
Nijmeegse
beleid
Gezond
in
de
Stad
en
zal
worden
uitgevoerd
door
GGD
Gelderland
Zuid.
Onderbouwing
nominatie:
Inzetten
op
gezondheid
is
erg
belangrijk
omdat
het
iedereen
in
de
samenleving
raakt.
Een
GGD-­‐
instelling
heeft
een
groot
bereik
en
kan
als
voorbeeld
dienen
voor
andere
zorggerelateerde
instellingen.
Het
is
een
laagdrempelig
project
met
de
potentie
om
meest
toegankelijk
en
effectief
te
zijn
vanwege
het
structurele
karakter
van
de
activiteiten.
#
Nominatie
2
Projectnaam:
De
Kraamvogel
zet
zich
in
voor
laaggeletterden
Organisatie:
De
Kraamvogel
Beschrijving:
Kraamzorgorganisatie
de
Kraamvogel
is
in
de
zomer
van
2014
begonnen
met
het
uitzetten
van
de
e-­‐learning
(ontwikkeld
door
Stichting
Lezen
&
Schrijven)
onder
kraamverzorgenden.
Kraamverzorgenden
leren
door
deze
e-­‐learning
hoe
zij
laaggeletterd
kunnen
signaleren
en
bespreken.
Naast
deze
e-­‐learning
hebben
de
kraamverzorgenden
flyers
over
taalstimulering
en
boomerangkaarten
met
een
tekst
over
taal
uitgedeeld
aan
de
ouders
waar
zij
naartoe
gaan.
Dit
gebeurt
om
ouders
mee
te
geven
dat
taal
ontzettend
belangrijk
is
voor
de
verdere
ontwikkeling
van
het
kind.
Om
laaggeletterdheid
te
borgen
is
op
overdrachtsdossier
van
de
kraamzorg
naar
de
jeugdgezondheidszorg
een
kopje
neergezet
met
Taal/communicatieproblemen.
Zo
kunnen
kraamverzorgenden,
mochten
zij
het
lastig
vinden
om
laaggeletterdheid
bespreekbaar
te
maken,
hun
vermoedens
ook
doorgeven
aan
de
jeugdgezondheidszorg.
Verder
zijn
de
Rayonmanagers
van
de
Kraamvogel
getraind
op
het
gebied
van
laaggeletterdheid.
Zij
bespreken
in
de
werkoverleggen
hoe
het
gaat
met
het
doorverwijzen
en
maken
tijd
om
casussen
te
bespreken.
De
e-­‐learning
is
daarnaast
opgenomen
in
het
scholingsaanbod
van
de
Kraamvogel.
Onderbouwing
nominatie:
Dit
project
richt
zich
op
de
ouders,
maar
tegelijkertijd
zullen
de
kinderen
van
deze
ouders
hier
veel
baat
bij
hebben
omdat
beiden
op
weg
worden
geholpen.
De
omvang
van
het
bereik
dat
Kraamvogel
heeft
is
groot
en
kan
tevens
een
sneeuwbaleffect
hebben
op
andere
organisaties.
Wat
erg
aanspreekt
is
het
feit
dat
hier
met
een
overdrachtsrapport
wordt
gewerkt
waardoor
de
koppeling
met
JGZ
wordt
gemaakt.
Hierdoor
wordt
het
project
breder
uitgedragen
en
kan
het
een
nog
groter
effect
hebben
dan
alleen
bekendheid
binnen
de
kraamzorgorganisaties.

3. 3#6
#
Nominatie
3
Projectnaam:
Taalcafé
Geldermalsen
Organisatie:
Welzijn
Geldermalsen
Beschrijving:
Sinds
13
januari
2015
is
in
Geldermalsen
een
Taalcafé
van
start
gegaan.
Iedereen
die
de
Nederlandse
taal
wat
beter
onder
de
knie
wil
krijgen,
mag
binnenwandelen.
Het
Taalcafé
is
iedere
dinsdagmorgen
geopend
-­‐
behalve
in
de
schoolvakanties.
Tijdens
de
inloop
van
09:30
tot
10:00
uur
staat
de
koffie
of
thee
klaar.
Kosten:
vijftig
cent.
Van
10:00
tot
11:30
uur
wordt
er
vervolgens
geoefend
met
de
Nederlandse
taal
door
samen
te
praten
over
een
thema.
Ook
zijn
er
taalactiviteiten.
Onderbouwing
nominatie:
Taalcafé
is
een
mooi
initiatief
waarbij
onbekenden
elkaar
kunnen
ontmoeten.
Het
is
laagdrempelig,
vaak
dichtbij
in
de
buurt
en
geeft
houvast.
Mensen
die
kampen
met
taalproblemen
kunnen
zo
lotgenoten
treffen
en
spreken,
wat
zorgt
voor
(h)erkenning
en
moed
geeft
om
een
eerste
stap
te
gaan
zetten
om
taalles
te
gaan
volgen.
Het
is
een
sociaal
initiatief
dat
hier
prevaleert
boven
het
bereik.
Categorie
Preventie
#
Nominatie
1
Projectnaam:
Kijk
en
Lees
Organisatie:
Plan
A
Uitgevers
Beschrijving:
Het
project
Kijk
en
Lees
is
een
boekenreeks
die
beginnende
lezers
even
een
andere
manier
biedt
om
te
oefenen
met
lezen:
met
strips
op
hun
eigen
leesniveau.
Vooral
lezers
met
een
lees
-­‐
en/of
motivatieprobleem
hebben
baat
bij
de
serie.
Dat
komt
doordat
de
focus
van
Kijk
en
Lees
ligt
op
een
belangrijk
element
van
het
leren
lezen:
leesplezier.
Deze
boekenreeks
is
bedacht
en
opgezet
door
de
twee
bevriende
stripmakers
(Gerben
Valkema
en
Michiel
van
de
Vijver)
die
om
hun
droomproject
te
kunnen
verwezenlijken
eind
2012
zelf
een
uitgeverijtje
zijn
begonnen
en
in
één
keer
9000
boeken
hebben
laten
drukken.
Daarmee
waagden
ze
de
sprong
om
de
boeken
te
maken
die
ze
zelf
vroeger
graag
hadden
gehad
toen
zij
begonnen
met
lezen,
speciaal
voor
lezers
die
lappen
tekst
nog
een
flinke
uitdaging
vinden.
Kijk
en
Lees
bestaat
uit
negen
boeken,
drie
voor
elk
leerjaar:
per
AVI
niveau
één
boek.
Voor
elk
kind
met
een
bepaald
leesniveau
in
groep
3
tot
en
met
5
is
er
een
boek
op
maat.
AVI
lezen
met
strips
is
een
laagdrempelige
manier
om
het
lezen
(weer)
leuk
te
maken.
Lezers
hebben
veel
baat
bij
de
combinatie
van
de
teksten
op
leesniveau
en
de
ondersteuning
van
de
tekeningen.
Maar
bovenal
zijn
het
erg
leuke
boeken
door
de
grappige
verhaaltjes
en
personages,
die
kinderen
graag
keer
op
keer
lezen.
Meer
informatie
en
voorbeeld
strips
zijn
te
vinden
op
www.kijkenlees.nl
Onderbouwing
nominatie:
Veel
personen,
laaggeletterd
of
niet,
denken
in
beelden.
Zo
ook
Stijn
uit
de
jury,
zo
gaf
zij
zelf
aan.
Laaggeletterden
zijn
niet
goed
met
letters,
maar
des
te
beter
met
beelden.
Net
als
bij
kleine
kinderen
die
het
leerproces
van
lezen
en
schrijven
doormaken,
helpen
beelden
bij
het
begrijpen
van
taal.
Om
die
reden
is
dit
een
sterk
project
qua
communicatie
vanwege
deze
combinatie.

4. 4#6
#
Nominatie
2
Projectnaam:
Scoor
een
Boek!
Organisatie:
Biblionet
Groningen
Beschrijving:
Goed
leren
lezen
is
voor
opgroeiende
kinderen
van
groot
belang.
Daarbij
helpt
het
als
ze
plezier
beleven
aan
het
lezen.
Met
die
gedachte
voeren
de
bibliotheken
in
de
provincie
Groningen
het
project
Scoor
een
Boek!
uit:
een
uniek
leesproject
voor
leerlingen
uit
groep
5
en
6
van
het
primair
onderwijs.
Scoor
een
Boek!
combineert
lezen
met
sport,
want…
scoren
kun
je
overal!
De
leerlingen
gaan
tijdens
Scoor
een
Boek!
tien
weken
lang
hun
best
doen
om
zoveel
mogelijk
boeken
te
lezen
in
de
klas.
Op
een
poster
houden
ze
bij
hoeveel
boeken
er
worden
‘gescoord’.
De
kinderen
worden
extra
gestimuleerd
door
een
speler
van
FC
Groningen.
Door
middel
van
filmpjes
moedigt
de
voetballer
de
kinderen
aan
om
te
lezen.
Aan
het
eind
van
het
project
vindt
een
sportieve
afsluiting
plaats,
georganiseerd
met
lokale
sportpartners.
Na
het
scoren
in
de
klas,
mogen
de
kinderen
scoren
op
het
veld.
Bekijk
de
filmpjes
van
Scoor
een
Boek!
op
http://bit.ly/scooreenboek2015.
Onderbouwing
nominatie:
De
combinatie
van
sport
en
taal
spreekt
erg
aan.
Het
plezier-­‐element
wat
hier
ook
in
zit,
maakt
je
enthousiast
en
laagdrempelig
om
aan
mee
te
doen.
Kinderen
leren
op
deze
wijze
dat
lezen
leuk
is,
waar
zij
op
latere
leeftijd
veel
profijt
van
zullen
hebben.
Er
zijn
veel
partijen
bij
betrokken
en
wordt
daardoor
breed
gedragen.
Daarom
kan
het
een
groot
bereik
hebben.
#
Nominatie
3
Projectnaam:
Voorleesalliantie
Arnhem
Organisatie:
Stichting
PAS
namens
verzamelde
organisaties
Beschrijving:
De
organisaties
in
Arnhem;
Bibliotheek
Arnhem,
VoorleesExpress
Arnhem,
Stichting
PAS,
gemeente
Arnhem,
Kunstbedrijf
Arnhem,
Rijnstad,
Kinderopvang
SKAR
en
SPA
zijn
overtuigd
van
de
toegevoegde
waarde
van
voorlezen
voor
de
schoolprestaties
en
toekomstkansen
voor
kinderen
in
Arnhem.
Daarom
slaan
we
de
handen
ineen
en
bundelen
onze
krachten
om
Arnhemse
kinderen
de
kans
te
bieden
om
vroeg
kennis
te
maken
met
lezen
en
te
ervaren
hoe
leuk
lezen
is.
Daarbij
zullen
we
ouders
meer
middelen
aanreiken
om
met
hun
kinderen
op
een
positieve
manier
met
taal
bezig
te
zijn
en
hun
taal-­‐
en
leesvaardigheid
te
stimuleren.
Als
samenwerkende
organisaties
tekenen
we
een
Voorleesalliantie
en
verplichten
onszelf
tot
samenwerken
op
gebied
van
voorleesstimulering
en
het
bereiken
van
doelen.
De
doelen
waaraan
we
de
komende
tijd
onder
anderen
zullen
werken
zijn:
Boekstart
breder
geïmplementeerd,
aandacht
voor
voorlezen
door
een
voorleesflashmob
in
het
centrum
van
Arnhem,
uitreiken
van
boekenleggers
met
voorleestips
voor
laaggeletterde
ouders,
uitbreiden
van
het
bereik
van
de
VoorleesExpress
en
het
uitreiken
van
een
prentenboek
over
de
basisschool
voor
kinderen
uit
laaggeletterde
gezinnen.
Onderbouwing
nominatie
Het
project
kent
een
brede
betrokkenheid
van
diverse
organisaties
en
heeft
structurele
aanpak.
Komt
als
zeer
professioneel
over
en
gereed
om
grotere
groepen
te
kunnen
verder
helpen.
Nadruk
ligt
hier
op
het
werken
aan
de
‘voorkant’
i.p.v.
het
‘achteraf’.
De
VoorleesExpress
is
daarnaast
een
organisatie
dat
een
groot
bereikt
heeft.
In
het
kader
van
preventie
is
dat
zeer
waardevol.

5. 5#6
Categorie
Taalscholing
#
Nominatie
1
Projectnaam:
Taalles
in
het
Taalhuis
Organisatie:
De
Bibliotheek
MM
en
ROC
Albeda
college
Beschrijving:
Het
ROC
en
de
Bibliotheek
MM
stimuleren
samen
met
de
andere
leden
van
het
Taalfront
Maassluis,
door
middel
van
taallessen
de
geletterdheid
van
inwoners
van
Maassluis.
Daarvoor
worden
de
volgende
acties
ondernomen:
aanbieden
van
taallessen
door
professionele
docenten
van
het
ROC
in
de
Bibliotheek,
werven
en
trainen
van
vrijwilligers,
werven
van
leerlingen,
docenten
en
leerlingen
maken
gebruik
van
de
ICT
omgeving
van
de
Bibliotheek,
leerlingen
worden
door
het
Taalhuis
gekoppeld
aan
een
taalmaatje,
leerlingen
worden
ook
na
de
taallessen
van
40
weken
begeleid
door
een
taalmaatje
en
laaggeletterdheid
wordt
onder
de
aandacht
gebracht
van
maatschappelijke
ketenpartners
voor
laaggeletterdheid.
Bij
dit
project
gaat
het
om
een
traject
van
een
jaar
(40
weken,
exclusief
vakanties)
waarbij
cursisten
3
klokuren
per
week
lessen
gaan
volgen.
Elke
cursist
zal
via
het
Taalhuis
(dat
onderdak
heeft
gevonden
bij
de
Bibliotheek
MM)
een
taalmaatje
toegewezen
krijgen.
Cursisten
kunnen
in
het
Taalhuis
zelfstandig
en
onder
begeleiding
van
zijn
/
haar
taalmaatje
oefenen.
De
lessen
worden
door
professionele
docenten
van
het
ROC
gegeven.
De
Bibliotheek
draagt
zorg
voor
de
leslocatie.
Onderbouwing
nominatie:
Dit
project
is
een
continue
en
laagdrempelig
proces.
Iemand
committeert
zich
hier
echt
aan
omdat
het
intensief
is
(herhaling!).
Het
project
heeft
een
groot
bereik
en
de
koppeling
en
samenwerking
van
vrijwilligers
met
professionals
wordt
als
zeer
positief
en
sterk
ervaren.
Inspirerend
voor
velen.
#
Nominatie
2
Projectnaam:
Taal
en
Ouderbetrokkenheid
/
Taal
en
Financieel
Ouderschap
Organisatie:
Poema
&
Qualitas
in
samenwerking
met
Stichting
EDUZA
Beschrijving:
Tijdens
Taal
en
Ouderbetrokkenheidslessen
krijgen
ouders
van
basisschoolleerlingen
twee
keer
in
de
week
les
op
school,
tijdens
schooltijden
van
hun
kinderen.
Het
taal-­‐
en
opleidingsniveau
van
de
deelnemers
(12-­‐20)
is
divers.
Veel
ouders
hebben
in
hun
thuisland
geen
basisonderwijs
gevolgd,
anderen
zijn
wel
naar
school
geweest
maar
spreken
de
Nederlandse
taal
niet
of
nauwelijks,
naast
enkele
deelnemers
die
de
Nederlandse
taal
redelijk
beheersen,
maar
hun
schrijfvaardigheid
willen
verbeteren.
De
combinatie
van
taal
en
ouderbetrokkenheid
heeft
een
empowerment
effect,
ouders
krijgen
meer
vertrouwen
in
eigen
kunnen.
Ouders
durven
en
kunnen
beter
communiceren
met
de
leerkracht
van
hun
kind(eren),
weten
waar
hun
kind(eren)
op
school
mee
bezig
is
en
kunnen
daardoor
hun
kind(eren)
beter
ondersteunen,
begeleiden
en
aansporen
t.b.v.
hun
schoolloopbaan.
Kinderen
tonen
zich
trots
op
hun
ouders,
die
beter
Nederlands
gaan
spreken,
ouders
worden
zelfstandiger
qua
taal
(kinderen
hoeven
b.v.
niet
meer
mee
naar
de
huisarts
als
tolk).
Kinderen
zijn
trots
dat
zij
hun
ouders
zien
leren
op
hun
school.
Een
belangrijk
onderdeel
van
onze
aanpak
is
het
inzetten
van
een
taalvrijwilliger
naast
een
gecertificeerde
NT2
docent.
Deze
werkwijze
biedt
de
mogelijkheid
om
de
deelnemers
op
eigen
taalniveau
te
ondersteunen.
Alfabetiseerders
krijgen
tijdens
de
les
specifieke
aandacht
van
taalvrijwilligers.

6. 6#6
Van
leerkrachten
en
directies
van
scholen
horen
we
dat
deelnemers
vaak
voor
het
eerst
zelfstandig
naar
10
minuten
gesprekken
komen,
zich
opgeven
voor
activiteiten
binnen
de
school,
zich
betrokken
tonen
bij
de
schoolloopbaan
van
hun
kind(eren).
Deelnemers
ervaren
de
taal
en
ouderbetrokkenheidslessen
als
een
veilige
en
stimulerende
leeromgeving
waarin
zij
zich
ontwikkelen.
Onderbouwing
nominatie:
In
dit
project
komt
sterk
de
koppeling
met
de
school
van
de
kinderen
terug.
Zo
zijn
ouders
en
andere
deelnemers
zeer
betrokken
bij
de
school
en
hun
kinderen,
leren
direct
in
de
praktijk
en
hebben
er
direct
profijt
van.
Ouderbetrokkenheid
is
erg
belangrijk
en
dat
wordt
in
dit
project
mooi
opgepakt.
#
Nominatie
3
Projectnaam:
Taalondersteuning
voor
laaggeletterden
Organisatie:
NV
Irado
Beschrijving:
NV
Irado
is
een
organisatie
met
255
medewerkers,
waarvan
220
medewerkers
werkzaam
zijn
in
de
openbare
ruimte
van
Schiedam
en
Vlaardingen.
Daarnaast
werken
er
gemiddeld
-­‐
40
Schielanders
-­‐
stagiaires
die
met
behoud
van
uitkering-­‐
een
werkstage
van
3
–
12
maanden
doorlopen
-­‐
40
mensen
met
een
WSW-­‐indicatie
-­‐
40
vrijwilligers
En
bieden
15
stageplaatsen
aan
stagiaires
met
een
SVO-­‐HBO+
opleiding.
Het
afgelopen
jaar
hebben
12
medewerkers
van
Irado
taalondersteuning
gevolgd
op
individueel
niveau.
Met
iedereen
is
een
persoonlijk
doel
afgesproken.
Bijv.dat
men
-­‐
beter
leert
lezen,
spreken
en/of
schrijven
-­‐
beter
leert
schrijven
van
zakelijke
e-­‐mails,
klantbonnen,
etc.
-­‐
ondersteuning
krijgt
bij
het
volgen
van
opleidingen
bijv.
VCA,
BHV,
etc.
Bij
de
aanmelding
van
nieuwe
kandidaten
voor
het
werkervaringsproject
van
de
Schielanders
zitten
regelmatig
kandidaten
met
een
taalachterstand
(gem.
A1-­‐).
Daarnaast
beschikt
ook
niet
iedereen
over
een
VCA
certificaat.
Taal
is
o.i.
de
basis
voor
integratie
en
speelt
een
belangrijke
rol
voor
langdurig
werklozen
om
regulier
betaald
werk
te
krijgen
en
te
behouden.
Taalondersteuning
is
dan
ook
essentieel.
Door
te
communiceren
in
het
Nederlands
en
het
VCA
te
behalen
wordt
de
veiligheid
vergroot.
Het
lesboek
en
het
examen
van
VCA
is
geschreven
op
taalniveau
MBO+.
Te
hoog
voor
mensen
die
de
taal
niet
goed
beheersen.
De
VCA
organisatie
wil
op
dit
moment
het
taalniveau
niet
aanpassen
aan
laaggeletterden.
De
gemiddelde
laaggeletterdheid
in
Schiedam
is
20%.
Bij
Irado
volgt
ca
5%
van
de
medewerkers
taalles.
Onderbouwing
nominatie:
Het
project
is
genomineerd
omdat
het
bedrijf
Irado
zich
inzet
voor
laaggeletterdheid
en
die
inzet
uitrolt
over
de
verschillende
(landelijke)
filialen.
Irado
heeft
zo
een
belangrijke
voorbeeldfunctie
dat
kan
zorgen
voor
een
sneeuwbaleffect
voor
andere
(afvalverwerkings)bedrijven
om
hier
ook
mee
aan
de
slag
te
gaan.
Wat
als
zeer
waardevol
wordt
gezien
is
dat
Irado
het
belang
erkend
dat
beter
kunnen
begrijpen
van
teksten
op
de
werkvloer
direct
een
weerslag
heeft;
medewerkers
snappen
beter
wat
ze
doen,
is
de
veiligheid
verhoogd
en
kunnen
medewerkers
beter
hun
werk
doen.