Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Uluslararası Örnekler

Eğitimde Toplumsal Cinsiyet
Eşitliğinin Geliştirilmesi
Teknik Destek Projesi

Dünyadan ve Türkiye’den Eğitimde Toplumsal Cinsiyet
Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Örnekler
Hazırlayan
Yrd. Doç. Dr. Gökhan SAVAŞ

Eğitime Erişimde ve Eğitim İçinde Toplumsal Cinsiyet
Eşitliği
Eğitime erişimde toplumsal cinsiyet eşitliği – temsil
Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliği – süreç

Toplumsal Cinsiyet Açısından Eğitime Erişim Eşitliği
Göstergeleri
Eğitimin her kademesinde kayıtlı kız ve erkeklerin sayıları
Eğitimine devam edebilen kız ve erkeklerin sayıları
Eğitimini yarıda bırakan kız ve erkeklerin sayıları
Okula düzenli gelen kız ve erkeklerin sayıları
Sınıf tekrarı yapan kız ve erkeklerin sayıları
Kız ve erkekler için ortalama eğitim süreleri

Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Göstergeleri
Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliği;
Her öğrenciye eşit muamele yapılmasıyla başlar ve bir süreç olarak tüm eğitim kademelerini
içerir. Hiçbir öğrenci, eğitim ortamlarında cinsiyetlerinden kaynaklı ayrımcılığa uğramaz.
Her çocuğun kişisel becerilerini geliştirmesine, kalıplaşmış yargılarla çizilmiş sınırlamalar
olmaksızın seçimler yapmasına fırsat verir.
Öğretmenlerin ve yöneticilerin toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkında olmalarını
içerir.
Eğitim ortamlarında cinsiyetçi olmayan eşitlikçi dilin ve görsellerin kullanımını gerektirir.
Geleneksel cinsiyetçi kalıplardan arındırılmış nitelikli eğitim sistemi sağlar.

Uluslararası Kuruluşların Toplumsal Cinsiyet Temelinde
Eğitime Erişim Eşitliği (Gender Parity in Education)
Çalışmaları
“Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi” (CEDAW)
Pekin Deklarasyonu
Milenyum Kalkınma Hedefleri (Millenium Development Goals)
UNESCO’nun Dakar Eylem Çerçevesi (Dakar Framework for Action)

Uluslararası Kuruluşların
Toplumsal Cinsiyet Temelinde
Eğitime Erişim Eşitliği
(Gender Parity in Education) Çalışmaları
2000 - Milenyum Kalkınma Hedefleri
Hedef 2: 2005 yılına kadar ilk ve ortaöğretimde, 2015 yılına kadar ise eğitimin her düzeyinde
cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırmak
Hedef 3: cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve kadının güçlendirilmesini sağlamak
Kaydedilecek ilerlemeleri ölçebilmek için dört gösterge:
- İlk, orta ve yükseköğretimde okuyan kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranı,
- 15-25 yaş grubunda kadınların erkeklere göre okuma-yazma oranı,
- Kadınların tarım dışı sektörde ücretli istihdamdaki payı,
- Ulusal parlamentoda kadınların sahip olduğu koltuk oranı.

Uluslararası Kuruluşların
Toplumsal Cinsiyet Temelinde
Eğitime Erişim Eşitliği
(Gender Parity in Education)
Çalışmaları
1990: UNESCO “Herkes İçin Eğitim” (EFA:Education For All)
2000: "Dakar Eylem Çerçevesi"
Amaç: İlköğretim ve ortaöğretimde cinsiyete dayalı eşitsizliklerin 2005 yılına
kadar ortadan kaldırılması, 2015 yılına kadar cinsiyetler arasında mutlak bir
eşitliğin sağlanması

Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Temelinde Eğitime
Erişim Eşitliğine Yönelik Çalışmaları
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı (2008 – 2013) (2014 – 2018, onay
aşamasında)
Uluslararası kuruluşlar, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları işbirliği ile
yürütülen kampanya ve projeler:
Haydi Kızlar Okula
Baba Beni Okula Gönder
Kardelenler-Çağdaş Türkiye’nin Çağdaş Kızları
Anne-Kız Okuldayız
Kız Çocuklarının Okullaşmasına Destek Kampanyası
Eğitime %100 Destek
Temel Eğitime Destek Projesi

Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Temelinde Eğitime
Erişim Eşitliğine Yönelik Çalışmaları
Özellikle kız öğrencilerin okuldan ayrılma oranlarının düşürülmesi ve okuldan
ayrılan kız çocukları ve kadınlar için eğitim programlarının düzenlenmesini
hedefleyen bu kampanya ve projeler başarılı bir biçimde uygulanmıştır.

Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Temelinde Eğitim
Eşitliğine Yönelik Çalışmaları
Herkes için Eğitim 2015 Raporu
•Türkiye, okullaşma oranlarında 1999 yılından bu yana hızlı ilerleme sağlayan
ülkeler arasında
•"Haydi Kızlar Okula" kampanyası ile hedef illerde kızların okullaşma oranının
artırılmasında başarı

Türkiye’de Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine
Yönelik Çalışmalar
 2005-2008: Eğitimde ve Toplumsal Katılımda Cinsiyet Eşitliğinin Sağlanması
Projesi (AÇEV – ERG – KaDer)
 2011-2013: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi (İstanbul Bilgi Üniversitesi
Çocuk Çalışmaları Birimi)
 2007-2010: Mor Sertifika Programı

Dünyada Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine
Yönelik Çalışmalar
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Eğitim Personeli İçin Bir Araç (İskoçya)
Eğitim Rehberi: Toplumsal Cinsiyet ve Vatandaşlık (Portekiz)
Asya-Pasifik Eğitim Ağında Toplumsal Cinsiyet (GENIA) Aracı: Eğitimde
Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi (UNESCO)
Öğretmen Eğitimi Politikalarında ve Uygulamalarında Toplumsal Cinsiyet
Eşitliği Kılavuzu (UNESCO)
Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Pedagoji: Öğretmen El Kitabı (Afrika Kadın
Eğitimciler Forumu)

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği:
Eğitim Personeli İçin Bir Araç - İskoçya
2006: Eşitlik Yasası çıkarılmıştır.
Eşit Fırsatlar Komisyonu hazırlanmış ve İskoç yönetimince finanse edilmiştir.
Eğitim personeline yardımcı olmak için geliştirilmiştir.

İçerik
1. Ana Performans Çıktısı
2. Eğitim Uygulamaları (müfredat, dersler vb.)
3. Öğrencilerin deneyimleri
4. Velilerin okulla işbirliği
5. Çalışanların okul ve çalışma yaşamına katkıları

İçerik Örnekler

Eğitim Rehberi:
Toplumsal Cinsiyet ve Vatandaşlık - Portekiz
Temel hedef: Cinsiyet ve kadın çalışmalarının temel ve orta öğrenim
müfredatlarına bilimsel ve pratik yöntemlerle entegre edilmesi.
Farklı sınıflardaki öğrencilere yönelik 5 kılavuz hazırlanmıştır.
Portekiz Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ulusal müfredata uyumlu hale
getirilmiştir.

Eğitim Rehberi:
Proje kapsamındaki faaliyetler;
Kılavuzların ulusal düzeyde kütüphanelere dağıtımı,
Öğretmenlere hizmet içi eğitim dersleri ve uygulamaları,
Kılavuzların uygulamaya geçirilmesinin pilot okullar aracılığıyla denetlenmesi.

Eğitim Rehberi:
İçerik

Eğitim Rehberi:
İçerik Örnekleri

Asya-Pasifik Eğitim Ağında Toplumsal Cinsiyet
(GENIA) Aracı: Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin
Geliştirilmesi (UNESCO)
 2003 yılında özellikle Asya-Pasifik ağındaki ülkelerin kullanımı için
tasarlanmıştır.
 Asya Pasifik ağı ülkeleri; Kamboçya, Çin, Endonezya, Kazakistan,
Kırgızistan, Laos, Moğolistan, Nepal, Pakistan, Tacikistan, Tayland,
Özbekistan ve Vietnam.

İçerik

İçerik Örnek

Öğretmen Eğitimi Politikalarında ve Uygulamalarında
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kılavuzu (UNESCO)
Öğretmen eğitimlerinde toplumsal cinsiyet açısından bir kapasite geliştirilmesi
amaçlanmıştır.
Gana’nın başkenti Akra’da 10 farklı ülkeden gelen 40 öğretmenin katılımlarıyla
kılavuzun pilot uygulaması gerçekleştirilmiştir.

Öğretmen Eğitimi Politikalarında ve Uygulamalarında
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kılavuzu (UNESCO)
İçerik

Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Pedagoji: Öğretmen El
Kitabı (Afrika Kadın Eğitimciler Forumu)
 Öğrenme ve öğretme süreçlerinin toplumsal cinsiyete duyarlı hale gelmesini
amaçlanmıştır.
 Kenya, Ruanda, ve Tanzanya’daki üç okulda düzenlenen çalıştaylar neticesinde
bu el kitabı hazırlanmıştır.
 3 okulda pilot uygulaması yapılmış ve son şeklini almıştır.

İçerik

İçerik Örnek

SONUÇ
 Dünyada, eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi yönelik
uygulamalar giderek artmaktadır.
 Bu uygulamalar eğitime erişimden ziyade, doğrudan eğitim ortamlarının içine
odaklanmaktadır.
 OTCETA benzeri uygulamaların ortak yanları
- Ele alınan alanlarda ortaklaşma
- Standartların hedef olarak okullara ve eğitimcilere rehberlik etmesi
- Okulun öz değerlendirmesinin ve gelişiminin bir aracı olması

Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Uluslararası Örnekler

Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Uluslararası Örnekler

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Uluslararası Örnekler

Similar to Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Uluslararası Örnekler (20)

Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamaya Yönelik Uluslararası Örnekler