4. ¿Qué foi a Guerra Fría?
o Chámase Guerra Fría á disputa entre os EEUU e a URSS tras
finalizar a Segunda Guerra Mundial.
o Este concepto designa a ausencia dun enfrontamento militar
directo entre ambas potencias mundiais, a pesar de que o seu
antagonismo xerou rivalidades militares, económicas e
diplomáticas.
o Estas rivalidades leváronlles a desenvolver unha carreira
armamentística que desembocou en:
o Enfrontamentos atómicos entre ambos países.
o Espionaxe.
o Propaganda hostil entre ambos.
o Intimidación e apoio a terceiros países en guerras locais e rexionais,
sobre todo procedentes do Terceiro Mundo.
5.
6. O inicio da rivalidade
Causas:
o Diferenzas ideolóxicas:
o Nacións Capitalistas (EEUU), con economía de mercado.
o Nacións Comunistas (URSS), con presenza política dun so partido e
economía colectivizada.
o Intereseses contrapostos, posto que a importancia mundial de
ambas potencias leváronlles a queres repartirse as zonas de
influencia:
o Estados Unidos exercería control sobre Europa Occidental.
o A URSS sobre Europa Oriental.
7.
8.
9. o A pesares de que as
discrepancias entre ambas
potencias manifestáronse antes
de finalizar a Segunda Guerra
Mundial, a súa ruptura fíxose
efectiva a partir de 1947, debido
a:
o Os EEUU obligaron aos
países occidentales a expulsar
os partidos comunistas. Para
reforzar dita idea, o seu
presidente formularía a
Doutrina Truman, que
pretendía conter a expansión
do comunismo.
o A URSS desenvolvería, pola
súa parte, o Informe Jdanov,
que opoñíase ao imperialimos
de EEUU. Para reforzalo, na Nas Democracia Popular as
zona de Europa Oriental se clases sociais aliánse baixo a
estableceron democracias
populares baixo o modelo dirección do proletariado como
soviético. clase dominante.
Nalgunhas democracias
10. A consolidación dos bloques
O mundo quedou dividido en dous bloques, o capitalista e o
comunista por unha liña imaxinaria que ía dende o mar Báltico ata
o Adriático, coñecida como “pano de aceiro” (“telón de acero”. W.
Churchill)
Para consolidar a súa hexemonía nas súas zonas de influencia,
ambas superpotencias estableceron organizacións económicas e
militares cos seus respectivos aliados:
EEUU:
Plan Marshall. Foi un programa de créditos aos países europeos que
participaran na II Guerra Mundial e eran capitalistas e democráticos.
Buscaba, asímesmo, frenar o avance do comunismo.
OTAN. A Organización do Tratado do Atlántico Norte foi unha alianza
militar contra a ameaza soviética. 1949
URSS:
CAME ou Comecon. Consello de Axuda Económica Mutua entre os
aliados da URSS.
Pacto de Varsovia. Alianza militar contra a ameaza estadounidense.
11.
12.
13. Os primeiros conflitos
A división de Alemania tras a Segunda Guerra Mundial en
catro partes, foi un dos fenómenos que dividiu ao mundo en
dous bloques:
En 1948 os aliados occidentais (Gran Bretaña, Francia e EEUU)
uniron os territorios para formar a República Federal Alemana
ou RFA).
Como protesta, a URSS, en cuxa zona se atopaba Berlín –capital
alemá-, tamén dividida en catro sectores de ocupación, iniciou
o bloqueo de Berlín, polo que todos os accesos por terra a
Berlín Occidental quedaron pechados durante case un ano. Os
aliados responderon cuha ponte aérea para abastecer á cidade.
En 1949 a zona rusa convertiríase na República Democrática
Alemá (RDA).
En Grecia estalou unha guerra civil en 1947 entre
comunistas, apoiados pola URSS, e monárquicos,
sustentados por EEUU.
O mesmo ocurriu en China, onde os comunistas de Mao
Zedong venceron aos membros do bando nacionalista de
Chinag Kai-Chek e estos establecéronse en Taiwan gracias
ao apoio de EEUU.
14.
15. Lección 2. {
A Guerra Fría.
Etapas e conflitos
16. As tensións internacionais
O caso da GUERRA DE COREA foi o
primeiro conflicto armado da Guerra
Fría. Trala derrota xaponesa, a península
de Corea quedara dividida en dúas
zonas de ocupación (paralelo 38º): a
norteamericana no Sur e a rusa no
Norte. A pesares de que en 1948 as dúas
potencias retiran as súas tropas de
Corea, deixaron establecidos dous
estados distintos, cada un deles afín a
cada potencia. Isto provocou que en
1950 Corea do Norte invadira Corea do
Sur. Tanto EEUU como a URSS apoiaron
aos seus respectivos aliados, dendo por
finalizada a contenda en 1953, volvendo
á situación normal.
17. CRISE DE SUEZ: o presidente exipcio Nasser nacionalizou nos anos
cincuenta o Canal de Suez (no século XIX parte das accións do canal
foran postas á venda e compradas, sobre todo por Reino Unido) . Reino
Unido, Francia e Israel atacaron Exipto, pero ane o risco de intervención
soviética, EEUU forzaron a súa retirada.
18. Tras a morte de Stalin (anos 50) e
ante a certeza de que, de continuar
A coexistencia
coas amenzas nucleares o mundo
quedaría totalmente amenazado, pacífica
Nikita Khrushchev promoveu o
concepto de COEXISTENCIA
PACÍFICA, é dicir, ambos bloques
aceptaban a existencia dunha
superpotencia rival.
Isto centralizou a rivalidade no
plano simbólico, iniciando a coñecida
CARREIRA ESPACIAL. A URSS
lanzaría o seu primer satélite, o
Sputnik, a finais dos anos 50 e en
1961 enviarían o primeiro home ao
espazo (Yuri Gagarin). Un pouco http://www.20minut
despóis, en 1969, EEUU enviaría a os.es/noticia/47862
nave Apolo XI á Lúa, coa expedición 0/0/carrera/espacia
formada polos astronautas l/guerra-fria/
Amstrong, Aldrin e Collins.
19. Os novos conflitos
¿A coexistencia pacífica entre os dous bloques era foi real?
A construción do Muro de Berlín en 1961 pon de manifesto
o limitada que foi esta boa relación. Este muro, creado pola
Alemaña Oriental (RDA) dividía Berlín na súa parte
Oriental e Occidental. O motivo da súa creación foi que,
debido a recuperación económica da RFA, os habitantes da
zona comunista (RDA) escapaban en masa cara a outra
parte, por iso, os soviéticos decidiron separar ambos
sectores.
20.
21.
22. A crise dos mísiles
Foi un dos episodios máis sonados e complexos da Guerra Fría
polas consecuencias que tivo.
No ano 1961, a CIA (Axencia Central de Intelixencia de EEUU)
organizou e financiou o desembarque de cubanos anticastristas (en
contra de Fidel Castro) na Bahía de Cochinos (Cuba). O único que
se acadou foi un maior achegamento entre Cuba e a URSS, que
asinaron un acordo defensivo.
Como consecuencia do acordo, produciuse a crise dos mísiles en
1962. Un avión norteamericano fotografou en Cuba ramplas
(pendentes) de mísiles soviéticos que apuntaban aos Estados
Unidos. Ao coñecer a súa existencia, Kennedy, ordeou o bloqueo
naval da illa anunciando que daría orde de afundir calquera barco
que intentase rompelo.
O mundo temía ante a posibilidade de que estoupase a temida
guerra nuclear, sobre todo mentres estiveron en Cuba os mísiles
soviéticos. Finalmente Khruschev deu orden de retirada aos seus
barcos e comprometeuse a desmantelar as ramplas.
23.
24. O final da Guerra Fría
CAUSAS QUE PUXERON FIN AO MODELO CLÁSICO DE GUERRA
FRÍA:
Esgotamento económico por parte de ambas potencias, sobre todo a
comunista.
Conflitos internos:
EEUU:
Rebelión contra a Guerra de Vietnam.
Rebelión en favor dos deritos da poboación negra.
Guerrillas comunistas en América Latina.
Escándalo do Watergate.
URSS:
Sublevación de Praga.
Rivalidades con Iugoslavia.
Conflitos noutros escenarios:
Conflito árabe-israelí.
Descolonización.
25. A pesares de que a Guerra Fría acabaría coa caída do Muro de
Berlín (1989), o seu fin “simbólico” mostraríase a través de dúas
iniciativas:
O desarmamento a través dos acordos Salt I, que limitaban a
construcción de armas nucleares.
As propostas diplomáticas entre as dúas Alemañas (Ostpolitik
de Willy Brandt) e a Conferencia de Seguridade e Cooperación
en Europa (anos 70. Helsinki), na que se recoñecerían as
fronteiras establecidas tras a Segunda Guerra Mundial.
