ลัทธิคอมมิวนิสต์

2. • คอมมิว นิส ต์ (Communism) คือ ระบอบแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับ
การปกครองสังคมและการเคลื่อนไหวทางการเมือง ภายใต้ข้อกำาหนด
ของความเป็นเจ้าของร่วมกัน และการมีรายได้ที่ขนอยู่กบการผลิต การ
ึ้ ั
เคลื่อนไหวทางการเมืองในแง่นี้หมายถึงระบอบคอมมิวนิสต์มงจุด ุ่
ประสงค์ให้สังคมไร้ชนชั้น ประชาชนทุกคนมีฐานะทางสังคมเท่าเทียม
กัน ระบอบคอมมิวนิสต์ถอว่าเป็นระบอบมหาอำานาจของการเมืองโลกใน
ื
ช่วงต้นคริสตศ์ตวรรษที่ 20 ในขณะที่ในคอมมิวนิสต์สมัยใหม่มกจะยึด
ั
ตามคำาประกาศเจตนาคอมมิวนิสตื ของคาร์ล มาร์กซ และฟรีดริช เอง
เกล์ส ที่ว่าด้วยการแทนที่ระบบวัตถุแบบทุนนิยมที่เน้นกำาไรเป็นหลัก
ด้วยระบอบสังคมคอมมิวนิสต์ที่ผลผลิตโดยรวมที่ได้มาจะกลายเป็นของ
ส่วนรวม ลัทธิมาร์กซล่าวไว้ว่ากระบวนการดังกล่าวสามารถทำาให้เกิด
ขึนได้ โดยการปฏิวัติรัฐประหารต่อบรรดานายทุนและชนชั้นสูง จากนัน
้ ้
จึงเปลียนถ่ายการปกครองไปสู่สถานะของการปกครองระบอบสังคมนิยม
่
การกระทำาดังกล่าวเรียกกว่าอำานาจเผด็จการโดยชนชั้น
กรรมาชีพ (Dictatorship of the proletariat) ระบอบคอมมิวนิสต์ที่แท้
จริงทีไม่มีรัฐบาลบริหารยังไม่เคยเกิดขึ้น และยังเป็นไปได้ในแง่ทฤษฎี
่
เท่านั้น เพราะความหมายที่แท้จริงของคำาว่า "ระบอบคอมมิวนิสต์" ตาม

3. ค้อนเคียว สัญลักษณ์ของอุดมการณ์คอมมิวนิสต์

4. • ความคิดที่มรากฐานไปสู่ลัทธิคอมมิวนิสต์มมานานมากแล้วในโลก
ี ี
ตะวันตก นานกว่าที่มาร์กซ์และเองเกลส์จะเกิดเสียอีก ความคิดทีว่านี่
่
ย้อนไปได้ถึงยุคกรีกโบราณที่ลัทธิคอมมิวนิสต์ถูกโยงเข้าไปเกี่ยวข้อง
กับตำานานเกี่ยวกับยุคทองของมนุษยชาติ ที่ ๆ สังคมอยู่ดวยกันด้วย
้
ความสามัคคีปรองดองกันเสียก่อน จึงร่วมกันสร้างความงอกงามทาง
วัตถุในภายหลัง แต่บางคนก็แย้งว่าตำาราสาธารณรัฐ (The Republic)
ของเพลโตและผลงานอื่นๆ ของนักทฤษฎีรัฐศาสตร์ในยุค
โบราณ เพียงแค่สนับสนุนลัทธิคอมมิวนิสต์ในด้านการอยู่รวมกันใน
สังคมอย่างปรองดองเท่านั้น รวมถึงหลาย ๆ นิกายในคริสตจักรสมัย
เก่า และเน้นเป็นพิเศษในโบสถ์สมัยเก่า ดังที่บนทึกไว้ในบัญญัติแห่ง
ั
บรรดาอัครสาวก (Acts of the Apostles) อีกทั้งชนเผ่าพืนเมืองแห่ง
้
ทวีปอเมริกาก่อนยุคโคลับัสบุกบิก ก็ยังปฏิบัติตามแนวคิดของลัทธิ
คอมมิวนิสต์ว่าด้วยการอยู่ดวยกันเป็นสังคมและครอบครองวัตถุร่วมกัน
้
รวมถึงอีกหลายๆ ชนชาติที่พยายามที่จะก่อตั้งสังคมคอมมิวนิสต์
ได้แก่ นิกายเอซเซนแห่งยิว (Essenes) และนิกายยูดายทะเลทราย

5. • ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 นักบุญโทมัส มอร์ นักเขียนชาวอังกฤษ กล่าวใน
หนังสือยูโทเปีย (Utopia) ของเขาว่า สังคมทุกสังคมมีรากฐานอยู่ที่การ
ครอบครองวัตถุชิ้นใดๆ ร่วมกัน โดยมีหัวหน้าอยู่หนึ่งคนหรือหนึ่งคณะที่
มีหน้าที่นำามันไปใช้ตามหลักแห่งเหตุและผลที่เหมาะสม ต่อมาใน คริสต์
ศตวรรษที่ 17 แนวคิดคอมมิวนิสต์ผดขึนมาอีกครั้งในประเทศอังกฤษ
ุ ้
เมื่อเอ็ดเวิร์ด เบิร์นสไตส์ กล่าวในผลงานแห่งปี พ.ศ. 2438 (ค.ศ.
1895) ของเขา ครอมเวลล์และคอมมิวนิสต์ (Cromwell and
Communism) อย่างเผ็ดร้อนว่ามีหลาย ๆ กลุ่มในสงครามกลางเมือ
อังกฤษ โดยเฉพาะพวกนักขุดหรือผูเผยเปลือกใน (Digger หรือ True
้
Leveller) ที่แสดงการสนับสนุนแนวคิดแบบคอมมิวนิสต์อย่างชัดเจน เน้น
ความสำาคัญไปที่บรรดาชาวไร่ชาวนา ซึ่งทัศนคติของ โอลิเวอร์ ครอม
เวลล์ ต่อคนกลุ่มนีมักเป็นความรำาคาญ หรือแม้กระทังแสดงความเป็นศัตรู
้ ่
ต่อคนกลุ่มนี้อย่างชัดเจน ความไม่เห็นด้วยต่อการครอบครองวัตถุแต่
เพียงผูเดียวยังคงถูกแย้งมาโดยตลอดในยุคแสงสว่าง (The Age of
้
Enlightenment) แห่ง คริสต์ศตวรรษที่ 18 ผ่านนักวิชาการชื่อดัง
เช่น ชอง ชาก ชูโรส รวมถึงนักเขียนสังคมนิยมโทเปียเช่น โรเบิร์ต โอ
เว่น ซึ่งบรรดาบุคคลเหล่านี้ก็ถูกขนานนามว่าเป็นคอมมิวนิสต์ในบาง
ครั้ง

6. • คาร์ล มาร์กซ์เห็นว่าแนวคิดคอมมิวนิสต์ในช่วงเริ่มแรกนันคือสถานะ
้
ดังเดิมของมนุษยชาติที่พัฒนาตนเองขึนมาตั้งแต่ยุคดึกดำาบรรพ์ ควบคู่
้ ้
ไปกับระบอบศักดินา ที่เป็นสถานะของระบบทุนนิยมในขณะนั้น เขาจึง
เสนอก้าวต่อไปในวิวัฒนาการทางสังคมกลับไปสู่ระบอบคอมมิวนิสต์ ที่
มีระดับสูงกว่าแนวคิดคอมมิวนิสต์เก่าๆ ทีมนุษยชาติเคยปฏิบัติกันมา
่
• ในขณะเดียวกัน ลัทธิคอมมิวนิสต์ก็เติบโตมาจากการเคลื่อนไหวของ
ชนผูใช้แรงงานในยุโรปช่วง คริสต์ศตวรรษที่ 19 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่
้
การปฏิวัติทางอุตสาหรกรรมพัฒนายิ่งขึ้น แต่นักวิชาการหัวคิด
สังคมนิยมเห็นว่าระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมทำาให้กำาลังแรงงานด้อย
คุณภาพลง ในขณะทีคนงานที่ทำางานในโรงงานกลางเมืองก็ต้อง
่
ทำางานในสภาพแวดล้อมที่เลวร้ายยิ่งขึ้น และช่องว่างที่แคบลงระหว่าง
คนรวยและคนยากไร้

7. ลัท ธิม าร์ก ซ์
• มาร์กซ์และเองเกลส์พยายามหาแนวทางที่จะนำาจุดจบมาสู่ระบบ
ทุนนิยมและการกดขี่ผใช้แรงงานเหมือนกับนักสังคมนิยมคนอื่นๆ แต่
ู้
ในขณะที่นกสังคมนิยมคนอื่นหวังถึงการค่อยๆ ปฏิรูปสังคมในระยะ
ั
ยาว ทั้งมาร์กซ์และเองเกิลส์คดว่ามีอยู่หนทางเดียวเท่านั้นที่จะนำาไปสู่
ิ
ระบอบสังคมนิยมได้ นั่นคือการปฏิวัติ
• ตามที่ข้อสนับสนุนลัทธิคอมมิวนิสต์ของมาร์กซ์กล่าวไว้ว่า ลักษณะ
เฉพาะของเผ่าพันธุมนุษย์ในสังคมชนชั้นคือความไม่สนใจซึ่งกันและ
์
กัน และยังกล่าวอีกว่าความคิดแบบคอมมิวนิสต์คอสิงทีมนุษย์
ื ่ ่
ปรารถนา เพราะมันนำามาซึ่งความหยั่งรู้และการพบกับอิสรภาพแห่ง
มนุษย์อย่างแท้จริง มาร์กซ์ในที่นี้กล่าวตามนักปรัชญาชาวเยอรมัน
ยอร์ช วิลเฮล์ม ฟรีดดิช อีเกล (G.W.F. Hegel) ที่กล่าวว่าอิสรภาพ
มิใช่เพียงแค่การมิให้อำานาจเข้ามาควบคุมเท่านั้น แต่ยังหมายถึงการก
ระทำาที่มสำานึกศีลธรรมอีกด้วย ไม่เพียงแค่ระบอบคอมมิวนิสต์จะทำาให้
ี
คนทำาในสิ่งที่พวกเขาต้องการเท่านั้น แต่การทำาให้มนุษย์ที่มี
สถานภาพเดียวกันและความเหมือนกันนั้น จะทำาให้พวกเขาไม่

10. • ลัทธิมาร์กซ์นั้นยึดถือว่า กระบวนการแตกแยกระหว่างชนชั้นที่ต่างกัน
ผสมกับการดินรนต่อสู่ที่จะปฏิวิติ จะนำาชัยชนะมาสู่ชนชั้นแรงงาน
้
และนำามาซึงการก่อตั้งสังคมคอมมิวนิสต์ที่ที่สิทธิในการการครอบ
่ ์
ครองทรัพย์สมบัติส่วนบุคคลจะค่อย ๆ ถูกลบล้างไป และรายได้ของ
ประชาชนจากการผลิต และความเป็นอยู่ทยึดติดอยู่กับชุมชนจะค่อย ๆ
ี่
เข้ามาแทนที่ ตัวมาร์กซ์เองนั้นชี้แจงไว้เพียงเล็กน้อย เกี่ยวกับชีวติ
ความเป็นอยู่เมืออยู่ภายใต้ระบอบคอมมิวนิสต์ แต่กล่าวถึงข้อมูลเฉพาะ
่
ส่วนหลัก ๆ ที่เป็นแนวทางไปสู่ระบอบคอมมิวนิสต์เท่านั้น ซึ่งส่วนมาก
จะเกี่ยวกับการลดขอบเขตของสิ่งที่บคคลพึงกระทำา เห็นได้จาก
ุ
สโลแกนของกลุ่มเคลื่อนไหวลัทธิคอมมิวนิสต์ที่มความว่า สังคม
ี
คอมมิวนิสต์คือโลกที่ทุก ๆ คนทำาในสิ่งที่พวกเขาถนัด และได้รับตามที่
พวกเขาต้องการ ตัวอย่างที่อธิบายแนวคิดของมาร์กซ์มาจากผลงาน
เขียนเพียงไม่กี่ชิ้นของเขาที่มข้อมูลเกียวกับอนาคตของลัทธิ
ี ่
คอมมิวนิสต์โดยละเอียด คือแนวคิดลัทธิของเยอรมัน (The German
Ideology) ในปี พ.ศ. 2338(ค.ศ. 1845) งานชิ้นนั้นมีใจความว่า:
"ในสังคมคอมมิวนิสต์ที่ไม่มใครถูกจำากัดภาระหน้าที่อย่างใด
ี
อย่างหนึ่งโดยเฉพาะ แต่ทุกคนสามารถประสบความสำาเร็จในทุกๆ
สาขาที่เขาต้องการ เมือสังคมกำาหนดเป้าหมายการผลิตทำาให้มนเป็น
่ ั
ไปได้ที่จะทำาสิ่งหนึงวันนี้ และทำาให้อีกสิงในวันพรุ่ง ล่าสัตว์ในตอน
่ ่
เช้า, ตกปลาในตอนกลางวัน, ต้อนวัวในตอนเย็น และวิจารณ์หลัง
อาหารคำ่า ดังที่ตัวเองปรารถนา โดยไม่ต้องมีอาชีพเป็นนักล่าสัตว์ ชาว
ประมง คนเลี้ยงสัตว์และนักวิจารณ์"

11. • วิสัยทัศน์ทมั่นคงของมาร์กซ์ ทำาให้วิสัยทัศน์นี้กลายเป็นทฤษฎี
ี่
วิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวกับความเป็นไปของสังคมที่เป็นระบบ ภายใต้
ระบอบการปกครองแบบคอมมิวนิสต์อย่างแท้จริง และเป็นทฤษฎี
ทางการเมืองที่อธิบายถึงความจำาเป็นที่จะต้องกระทำาการปฏิวัติเพื่อที่
จะได้สงใดๆ มาที่มข้อกังขาเล็กน้อย
ิ่ ี
• ในช่วงครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 19 นิยามของคำาว่า ระบอบ
สัง คมนิย ม และ ระบอบคอมมิว นิส ต์ มักถูกใช้แทนกัน อย่างไร
ก็ตาม มาร์กซ์และเองเกิลส์เห็นว่า สังคมนิยมคือระดับปานกลางของ
สังคมที่ทรัพย์สมบัติส่วนใหญ่จากการผลิตมีมวลชนเป็นเจ้าของร่วมกัน
โดยที่ยังคงความแตกต่างระหว่างชนชั้นไว้เล็กน้อย โดยทีพวกเขา
่
สงวนนิยามของระบอบคอมมิวนิสต์ไว้ว่า เป็นขั้นสุดท้ายของสังคมที่
ไม่มความแตกต่างระหว่างชนชั้น ทุกคนอยู่ร่วมกันอย่างสามัคคี และ
ี
รัฐบาลเป็นสิ่งที่ไม่จำาเป็นอีกต่อไป
• หลักเกณฑ์เหล่านีต่อมาจึงถูกพัฒนา โดยเฉพาะจากวลาดิมร์ เลนินซึ่ง
้ ี
มีอิทธิพลในการกำาหนดลักษณะของพรรคคอมมิวนิสต์ในคริสต์
ศตวรรษที่ 20 ให้โดดเด่น นักเขียนรุ่นต่อมาเปลี่ยนแปลงวิสัยทัศน์ขอ
งมาร์กซ์โดยมอบอำานาจให้กับรัฐให้เป็นศูนย์กลางของการพัฒนา

12. • คนรุ่นเดียวกับมาร์กซ์บางคน เช่น อนาธิปตย์อย่าง มิคาเอล บาคูนิน ก็
ั
สนับสนุนแนวคิดคล้าย ๆ กัน แต่ต่างกันในทัศนคติของพวกเขาใน
เรื่องของวิธีที่จะนำาไปสู่สังคมสามัคคีที่ไร้ชนชั้นได้ จนมาถึงทุกวันนี้ยัง
คงมีการแบ่งกลุ่มเคลื่อนไหวของคนงานอยู่ระหว่างกลุ่มลัทธิ
คอมมิวนิสต์ของมาร์กซ์และกลุ่มอนาธิปัตย์ โดยที่พวกอนาธิปตย์มี ั
ความคิดเป็นปฏิปักษ์และต้องการที่จะล้มล้างทุกอย่างที่เป็นของรัฐบาล
แต่ในหมูพวกเขาก็มนักอนาธิปตย์-คอมมิวนิสต์อย่างปีเตอร์
่ ี ั
โคพ๊อตคิน ที่เชื่อในการเปลี่ยนแปลงสังคมให้ไร้ชนชั้นในทันที ใน
ขณะที่นกอนาธิปตย์-สหการนิยมเชื่อในสหภาพแรงงานที่เป็นองค์กรที่
ั ั
ทำาหน้าที่เป็นผูนำาในสังคม ตรงกันข้ามกับพรรคคอมมิวนิสต์ (ที่เชื่อใน
้
สังคมไร้ชนชั้น นั่นคือไม่มีผนำา)
ู้

13. ยุคปัจจุบัน
• ในช่วงปลาย คริสต์ศตวรรษที่ 19 แนวทฤษฎีของมาร์กซเป็นแรงกระตุ้นให้
เกิดพรรคสังคมนิยมทั่วยุโรป แม้ว่านโยบายของพวกเขาในเวลาต่อมาจะ
ค่อนข้างคล้อยตามกับระบอบทุนนิยมที่กำาลังปรับเปลี่ยนตัวเอง มากกว่าที่จะ
ก่อการรัฐประหาร ยกเว้นพรรคแรงงานแห่งประชาธิปัตย์ของ
รัสเซีย (Russian Social Democratic Workers' Party) โดยหนึ่งในกลุ่มใน
พรรค ที่เป็นที่รู้จักในนามของกลุ่มบอลเซวิค ซึ่งนำาโดยจากวลาดิมีร์ เลนินที่
ประสบความสำาเร็จในการปกครองประเทศหลังจากการล้มล้างรัฐบาลรักษา
การณ์ในการปฏิวัติรัสเซีย (Russian Revolution of 1917) ใน พ.ศ. 2460
(ค.ศ. 1917) ในปีต่อมา พรรคดังกล่าวเปลี่ยนชื่อเป็นพรรคคอมมิวนิสต์ ซึ่ง
จากนั้นมาทำาให้เกิดข้อแตกต่างอย่างชัดเจนระหว่างระบอบคอมมิวนิสต์และ
ระบอบสังคมนิยม
• หลังจากประสบความสำาเร็จในการปฏิวัติตุลาคม (October Revolution) ใน
รัสเซีย ทำาให้พรรคสังคมนิยมในหลายๆ ประเทศเปลี่ยนตัวเองเป็น พรรค
คอมมิวนิสต์ ซึ่งมีความภักดีต่อพรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียตที่แตก
ต่างกันไป เมื่อสงครามโลกครั้งที่ สอง สิ้นสุดลง คณะบริหารที่เรียกตนเองว่า
คอมมิวนิสต์ก็เข้ายึดอำานาจในยุโรปตะวันออก ในปี พ.ศ. 2492 (ค.ศ.

14. • ความเชื่อแบบคอมมิวนิสต์ถือว่าเป็นเรื่องต้องห้ามใน
สหรัฐอเมริกา จากประวัติศาสตร์การต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์มาตั้งแต่
สมัยก่อนสงครามเย็นของอเมริกา ต่อมาในต้นคริสตทศวรรษที่ 1970
นิยามใหม่ที่เรียกว่า “ยูโรคอมมิวนิสต์" (Eurocommunism) ก็ถูกใช้
ระบุถงนโยบายใหม่ของพรรคคอมมิวนิสต์ในยุโรปตะวันตก ซึงเป็น
ึ ่
แนวคิดใหม่ที่ตั้งใจจะปฏิเสธการช่วยเหลือที่ไม่มากนักและไม่คงเส้น
คงวาของสหภาพโซเวียต บางพรรคดังกล่าวถือว่าเป็นพรรคใหญ่และ
เป็นหัวคะแนนในการเลือกตั้งได้แก่ในฝรั่งเศษและอิตาลี แต่จากการ
ล่มสลายของรัฐบาลคอมมิว นิส ต์ในยุโรปตะวันออกจากช่วงปลาย
ทศวรรษที่ 1980 จนไปถึงการล่มสลายของสหภาพโซเวียตใน พ.ศ.
2534 (ค.ศ. 1991) ทำาให้อิทธิพลของลัทธิคอมมิวนิสต์ลดลงไปอย่าง
มากในยุโรป อย่างไรก็ตามประชากรหนึ่งในสามของโลกก็ยังคงตก
อยู่ภายใต้การปกครองระบอบคอมมิวนิสต์อยู่ดี

15. • ประเทศทีปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์เป็นหลักใน
่
ปัจจุบันได้แก่
• สาธารณรัฐประชาชนจีน
• สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี
• สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม
• สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
• สาธารณรัฐคิวบา

16. ที่ม า
• http://th.wikipedia.org/wiki/
• http://www.surasee.com/index.php?
lay=show&ac=article&Id=301681
• http://www.oknation.net/blog/print.php?
id=139569

17. จัดทำาโดย
นายยุทธพงษ์ เข็มคด เลขที่ 35
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6.10
เสนอ
คุณครู เตือนใจ ไชยศิลป์
โรงเรียนสามัคคีวิทยาคม