SlideShare a Scribd company logo
1 of 13
 ऋतुस्तु द्वादशरात्रं भवतत दृष्टाततवः,
अदृष्टाततवाऽपि अस्तीत्येके भाषन्ते॥
सु. शा. ३/६
 द्वादशाद्वत्सरादूर्धवतमािञ्चाशत्समाः स्त्स्त्रयः।
 मासस मासस भगद्वारा प्रकृ त्यैवात्ततवं स्रवेत॥
(भा.प्र.िू.गभतप्रकरण)
भावप्रकाश संहिता
िूवतखण्ड
(गभतप्रकरण)
अष्टाङग हृदय
शारीरस्थान १/२४-२५
(गभातवक्रास्त्न्तशारीर)
सुश्रुत संहिता
शारीरस्थान २/२५-२७
(शुक्रशोणणतशुपिशारी
रं)
चरक संहिता
शारीरस्थान ८/५
(जाततसूत्रीयशारीरा
र्धयाय)
ब्रह्मचर्यपालन ब्रह्मचर्यपालन ब्रह्मचर्यपालन ब्रह्मचर्यपालन
शर्ीत दर्यशय्र्ा दर्यसंस्तरशायर्नी अधःशार्ीयन
स्नान वर्जर्य स्नान वर्यर्ेत स्नान वर्जर्य
पश्र्ेदपप पयतं न च
करे शरावे पर्णे वा
हपवष्र्ं त्र्र्हमाहरेत।
पर्णे शरावे हस्ते
वा र्ुञ्र्ीत।
पाणर्णभ्र्ामन्नर्र्यर
पात्राद र्ुञ्र्ान
अश्रुपात रोदन वर्जर्य
नखच्छेद नख कतयन वर्जर्य न काञ्ञ्चन्मृर्ाम
आपद्र्ते।
अभ्र्ङ्ग अभ्र्ङ्ग वर्जर्य
अनुलेप अलङ्काररहहत चंदनाहद लेप वर्जर्य
के शप्रसाधन वर्जर्य
अञ्र्न अञ्र्न वर्जर्य
भावप्रकाश संहिता
िूवतखण्ड (गभतप्रकरण)
अष्टाङग हृदय
शारीरस्थान १/२४-२५
(गभातवक्रास्त्न्तशारीर)
सुश्रुत संहिता
शारीरस्थान २/२५-२७
(शुक्रशोणणतशुपिशारीरं)
चरक संहिता
शारीरस्थान ८/५
(जाततसूत्रीयशारीरार्धया
य)
हदवास्वाप हदवास्वाप वर्जर्य
प्रधावन धावन वर्जर्य
अत्र्ुच्चशब्दश्रवर्ण अयतशब्दश्रवर्ण वर्जर्य
हसनं हसन वर्जर्य
बहुर्ाषर्ण बहुर्ाषर्ण वर्जर्य
आर्ास आर्ास वर्जर्य
र्ूममखनन
प्रवात वर्यर्ेत वात सेवन वर्जर्य
क्षैरेर्ं र्ावकं स्तोकं
कोष्ठशोधन
कषयर्णम।
अहहंसा कल्र्ार्णध्र्ायर्नी
भावप्रकाश (भा.प्र.िू.गभतप्रकरण) सुश्रुत (शा.२ शुक्रशोणणतशुपिशारीरं)
रडल्र्ाने - नेत्र पवकृ यत हदवास्वाप - यनद्रालु
नख कापल्र्ाने - खराब नख वाला अञ्र्न लावल्र्ाने - आंधळा
तेल लावल्र्ाने - कु ष्ठ असलेला मशशु रडल्र्ाने - नेत्र पवकृ यत
लेप आणर्ण स्नान के ल्र्ाने - सदा दुःखी
असलेला
स्नान, अनुलेपन - दुःखशील ( चचडखोर)
अञ्र्न लावल्र्ाने - आंधळा तेल लावल्र्ाने - कु ष्ठी ( त्वचा रोग)
हदवास्वाप ने - यनद्रालु नख कापल्र्ाने – कु नखी
पळाल्र्ाने - चल स्वर्ावाचा पळाल्र्ाने - चल स्वर्ावाचा
मोठा आवार् ऐकल्र्ाने - बहहरा र्ास्त बोलल्र्ाने - बडबडा
हसल्र्ाने - ञ्र्व्हा, तालु, दंत,
ओष्ठ, श्र्ाव वर्णायचे होतात.
अयतशब्द ऐकल्र्ाने - बचधर
भावप्रकाश (भा.प्र.िू.गभतप्रकरण) सुश्रुत (शा.२ शुक्रशोणणतशुपिशारीरं)
र्ास्त बोलल्र्ाने - बडबडा अवलेखन - खामलत्र्
पररश्रम के ल्र्ाने - वेडा, उन्मादी वार्ुसेवन, पररश्रम - उन्मत्त
माती उकरल्र्ाने - लंगडत चालता
चालता पडर्णारा
वार्र्ाच्र्ा हठकार्णी बसल्र्ाने -
गर्यस्थ मशशु उन्मादी होतो.
पूवं पश्र्ेदृतुस्नाता र्ादृशं नरमङ्गाना ।
तादृशं र्नर्ेत पुत्रं ततः पश्र्ेत्पयतं पप्रर्म ।
आर्ुः क्षर्र्र्ाद्भताय प्रथमे हदवसे ञ्स्त्रर्म ॥१३॥
द्पवतीर्ऽपप हदने रत्र्ै त्र्र्ेदृतुमतीं तथा ।
तत्र र्श्चहहतो गर्ो र्ार्मानो न र्ीवयत ॥१४॥
अहहतो र्स्तृयतर्ेऽञ्ह्न स्वल्पार्ुपवयकलाङ्गकः ।
 प्रथमेऽहयन चाण्डाली द्पवतीर्े ब्रह्मघायतनी ।
 तृतीर्े रर्की पुंसां र्था वर्जर्ाय तथाङ्गना ॥२४॥
Rajaswalaa paricharyaa

More Related Content

What's hot

Artava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycle
Artava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycleArtava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycle
Artava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycleAnish Viswanadhan
 
Navajaat shishu poshana
Navajaat shishu poshanaNavajaat shishu poshana
Navajaat shishu poshanadobariyamiral
 
Artava and modern aspects
Artava and modern aspectsArtava and modern aspects
Artava and modern aspectsAnuradha Roy
 
UTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptx
UTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptxUTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptx
UTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptxDrMukeshKumarSagar
 
Kaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptxKaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptxDr Soumya Patil
 
Prameha, Madhumeha - Diabetes & it's complications
Prameha, Madhumeha  - Diabetes & it's complicationsPrameha, Madhumeha  - Diabetes & it's complications
Prameha, Madhumeha - Diabetes & it's complicationsvdsriram
 
Uttara basti Indications & Contraindications
Uttara basti Indications & ContraindicationsUttara basti Indications & Contraindications
Uttara basti Indications & ContraindicationsAkshay Shetty
 
Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana
Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana
Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana Priyanka Buragohain
 
Garbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhitha
Garbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhithaGarbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhitha
Garbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhithasuji sukumardas
 
Rajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease Review
Rajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease ReviewRajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease Review
Rajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease Reviewijtsrd
 
Shodananga snehana swedana
Shodananga snehana swedanaShodananga snehana swedana
Shodananga snehana swedanaAnanthram Sharma
 
Aushadh matra in ayurveda
Aushadh matra in ayurvedaAushadh matra in ayurveda
Aushadh matra in ayurvedageeti sood
 

What's hot (20)

Prameha
PramehaPrameha
Prameha
 
Artava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycle
Artava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycleArtava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycle
Artava vijnana, Ayurvedic physiology of Menstrual cycle
 
Navajaat shishu poshana
Navajaat shishu poshanaNavajaat shishu poshana
Navajaat shishu poshana
 
Hikka shwas
Hikka shwasHikka shwas
Hikka shwas
 
Yoni samavaranam
Yoni samavaranamYoni samavaranam
Yoni samavaranam
 
Sootikopachara
SootikopacharaSootikopachara
Sootikopachara
 
Artava and modern aspects
Artava and modern aspectsArtava and modern aspects
Artava and modern aspects
 
UTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptx
UTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptxUTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptx
UTTARA BASTI & ITS IMPORTANCE.pptx
 
Kaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptxKaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptx
 
Prameha, Madhumeha - Diabetes & it's complications
Prameha, Madhumeha  - Diabetes & it's complicationsPrameha, Madhumeha  - Diabetes & it's complications
Prameha, Madhumeha - Diabetes & it's complications
 
Uttara basti Indications & Contraindications
Uttara basti Indications & ContraindicationsUttara basti Indications & Contraindications
Uttara basti Indications & Contraindications
 
Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana
Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana
Understanding the samprapti of gulma in Charak Nidan Sthana
 
Garbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhitha
Garbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhithaGarbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhitha
Garbini nidana, sadya grahitha and vyakta grhitha
 
HRIDROGA.pptx
HRIDROGA.pptxHRIDROGA.pptx
HRIDROGA.pptx
 
Rajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease Review
Rajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease ReviewRajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease Review
Rajonivritti Perimenopause Ayurvedic Disease Review
 
Dushi visha
Dushi vishaDushi visha
Dushi visha
 
Shodananga snehana swedana
Shodananga snehana swedanaShodananga snehana swedana
Shodananga snehana swedana
 
Aushadh matra in ayurveda
Aushadh matra in ayurvedaAushadh matra in ayurveda
Aushadh matra in ayurveda
 
Rasayana
RasayanaRasayana
Rasayana
 
Swedana Adhyaya
Swedana AdhyayaSwedana Adhyaya
Swedana Adhyaya
 

Similar to Rajaswalaa paricharyaa

आहार मात्रा.pptx
आहार मात्रा.pptxआहार मात्रा.pptx
आहार मात्रा.pptxDRMAYACHANDERIA
 
Sodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxSodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxe-MAP
 
Adharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr Preetam
Adharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr PreetamAdharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr Preetam
Adharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr PreetamDocPreet2013
 
Rajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryalRajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryalHari Aryal
 
Pathya Kalpana in Samsarjana Krama
Pathya Kalpana in Samsarjana KramaPathya Kalpana in Samsarjana Krama
Pathya Kalpana in Samsarjana KramaEbinuday
 
मैत्रायणी-उपनिषद.pdf
मैत्रायणी-उपनिषद.pdfमैत्रायणी-उपनिषद.pdf
मैत्रायणी-उपनिषद.pdfRashmiTiwari72
 
Concept of aartava
Concept of aartavaConcept of aartava
Concept of aartavaAkhila A K
 
concept of srotras finalढढझझढढ ppt.pptx
concept  of srotras finalढढझझढढ ppt.pptxconcept  of srotras finalढढझझढढ ppt.pptx
concept of srotras finalढढझझढढ ppt.pptxArpitMalhotra16
 
Madya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEAR
Madya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEARMadya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEAR
Madya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEARSmrutirekhaMishra4
 
७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptx७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptxAnjaliSolanki50
 
Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )
Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )
Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )Dr. Vijay Kumar Pathak
 
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptxपंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptxNAGESHRANJANE1
 

Similar to Rajaswalaa paricharyaa (20)

Rajayakshma chikitsa - Charak Samhita
Rajayakshma chikitsa - Charak SamhitaRajayakshma chikitsa - Charak Samhita
Rajayakshma chikitsa - Charak Samhita
 
Adharaniya vega
Adharaniya vegaAdharaniya vega
Adharaniya vega
 
tridosha final.pptx
tridosha final.pptxtridosha final.pptx
tridosha final.pptx
 
आहार मात्रा.pptx
आहार मात्रा.pptxआहार मात्रा.pptx
आहार मात्रा.pptx
 
Kas chikitsa
Kas chikitsaKas chikitsa
Kas chikitsa
 
Sodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxSodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptx
 
Adharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr Preetam
Adharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr PreetamAdharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr Preetam
Adharabhuta siddhanta of dravyaguna shastra By Dr Preetam
 
Rajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryalRajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryal
 
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majjaQualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
 
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majjaQualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
 
Pathya Kalpana in Samsarjana Krama
Pathya Kalpana in Samsarjana KramaPathya Kalpana in Samsarjana Krama
Pathya Kalpana in Samsarjana Krama
 
मैत्रायणी-उपनिषद.pdf
मैत्रायणी-उपनिषद.pdfमैत्रायणी-उपनिषद.pdf
मैत्रायणी-उपनिषद.pdf
 
05_Sundara Kandam_v3.pdf
05_Sundara Kandam_v3.pdf05_Sundara Kandam_v3.pdf
05_Sundara Kandam_v3.pdf
 
Concept of aartava
Concept of aartavaConcept of aartava
Concept of aartava
 
concept of srotras finalढढझझढढ ppt.pptx
concept  of srotras finalढढझझढढ ppt.pptxconcept  of srotras finalढढझझढढ ppt.pptx
concept of srotras finalढढझझढढ ppt.pptx
 
Madya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEAR
Madya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEARMadya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEAR
Madya barga, Astanga hridaya, BAMS 1ST YEAR
 
७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptx७. मल निरुपण.pptx
७. मल निरुपण.pptx
 
Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )
Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )
Jaatharini (Kashyap samhita, Revati kalp )
 
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptxपंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
 
DOC-20230327-WA0005^.pptx
DOC-20230327-WA0005^.pptxDOC-20230327-WA0005^.pptx
DOC-20230327-WA0005^.pptx
 

More from Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune

More from Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune (20)

Hybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralayaHybridization & mahapralaya
Hybridization & mahapralaya
 
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
Chavanprash Nirman - Dr saurabh kadam)
 
MCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
MCQ POINT - 1 PG CET AyurvedaMCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
MCQ POINT - 1 PG CET Ayurveda
 
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET AyurvedaSushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
Sushruta Sharir Sthansa - PG CET Ayurveda
 
Sharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
Sharangdhar Samhita - PG CET AyurvedaSharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
Sharangdhar Samhita - PG CET Ayurveda
 
Kashyap Samhita -PG CET Ayurveda
Kashyap Samhita -PG CET AyurvedaKashyap Samhita -PG CET Ayurveda
Kashyap Samhita -PG CET Ayurveda
 
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET AyurvedaCharak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
Charak Samhita - Shariir,Nidan,Indriya,Viman - PG CET Ayurveda
 
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET AyurvedaStrirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 2 PG CET Ayurveda
 
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET AyurvedaStrirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
Strirog prasuti Tantra 1 PG CET Ayurveda
 
Stanya Balgraha - PG CET Ayurveda
Stanya  Balgraha - PG CET AyurvedaStanya  Balgraha - PG CET Ayurveda
Stanya Balgraha - PG CET Ayurveda
 
Shalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
Shalakya MukhaRoga - PG CET AyurvedaShalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
Shalakya MukhaRoga - PG CET Ayurveda
 
KC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
KC Vatvyadhi -2 PG CET AyurvedaKC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
KC Vatvyadhi -2 PG CET Ayurveda
 
KC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
KC Vatavyadhi 1 - PG CET AyurvedaKC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
KC Vatavyadhi 1 - PG CET Ayurveda
 
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET AyurvedaKayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
Kayachikitsa Panchkarma - PG CET Ayurveda
 
Balrog - 1 PG CET Ayurveda
Balrog - 1 PG CET AyurvedaBalrog - 1 PG CET Ayurveda
Balrog - 1 PG CET Ayurveda
 
Swasthavritta -2 PG CET Ayurveda
Swasthavritta -2 PG CET AyurvedaSwasthavritta -2 PG CET Ayurveda
Swasthavritta -2 PG CET Ayurveda
 
Rognidan - PG CET Ayurveda
Rognidan - PG CET AyurvedaRognidan - PG CET Ayurveda
Rognidan - PG CET Ayurveda
 
Rasa shastra - PG CET Ayurveda
Rasa shastra - PG CET AyurvedaRasa shastra - PG CET Ayurveda
Rasa shastra - PG CET Ayurveda
 
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatmentGuidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
Guidelines for insurance coverage to ayurvedic treatment
 
Swasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
Swasthavrutta Psm PG CET AyurvedaSwasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
Swasthavrutta Psm PG CET Ayurveda
 

Rajaswalaa paricharyaa

  • 1.
  • 2.  ऋतुस्तु द्वादशरात्रं भवतत दृष्टाततवः, अदृष्टाततवाऽपि अस्तीत्येके भाषन्ते॥ सु. शा. ३/६
  • 3.  द्वादशाद्वत्सरादूर्धवतमािञ्चाशत्समाः स्त्स्त्रयः।  मासस मासस भगद्वारा प्रकृ त्यैवात्ततवं स्रवेत॥ (भा.प्र.िू.गभतप्रकरण)
  • 4.
  • 5.
  • 6.
  • 7. भावप्रकाश संहिता िूवतखण्ड (गभतप्रकरण) अष्टाङग हृदय शारीरस्थान १/२४-२५ (गभातवक्रास्त्न्तशारीर) सुश्रुत संहिता शारीरस्थान २/२५-२७ (शुक्रशोणणतशुपिशारी रं) चरक संहिता शारीरस्थान ८/५ (जाततसूत्रीयशारीरा र्धयाय) ब्रह्मचर्यपालन ब्रह्मचर्यपालन ब्रह्मचर्यपालन ब्रह्मचर्यपालन शर्ीत दर्यशय्र्ा दर्यसंस्तरशायर्नी अधःशार्ीयन स्नान वर्जर्य स्नान वर्यर्ेत स्नान वर्जर्य पश्र्ेदपप पयतं न च करे शरावे पर्णे वा हपवष्र्ं त्र्र्हमाहरेत। पर्णे शरावे हस्ते वा र्ुञ्र्ीत। पाणर्णभ्र्ामन्नर्र्यर पात्राद र्ुञ्र्ान अश्रुपात रोदन वर्जर्य नखच्छेद नख कतयन वर्जर्य न काञ्ञ्चन्मृर्ाम आपद्र्ते। अभ्र्ङ्ग अभ्र्ङ्ग वर्जर्य अनुलेप अलङ्काररहहत चंदनाहद लेप वर्जर्य के शप्रसाधन वर्जर्य अञ्र्न अञ्र्न वर्जर्य
  • 8. भावप्रकाश संहिता िूवतखण्ड (गभतप्रकरण) अष्टाङग हृदय शारीरस्थान १/२४-२५ (गभातवक्रास्त्न्तशारीर) सुश्रुत संहिता शारीरस्थान २/२५-२७ (शुक्रशोणणतशुपिशारीरं) चरक संहिता शारीरस्थान ८/५ (जाततसूत्रीयशारीरार्धया य) हदवास्वाप हदवास्वाप वर्जर्य प्रधावन धावन वर्जर्य अत्र्ुच्चशब्दश्रवर्ण अयतशब्दश्रवर्ण वर्जर्य हसनं हसन वर्जर्य बहुर्ाषर्ण बहुर्ाषर्ण वर्जर्य आर्ास आर्ास वर्जर्य र्ूममखनन प्रवात वर्यर्ेत वात सेवन वर्जर्य क्षैरेर्ं र्ावकं स्तोकं कोष्ठशोधन कषयर्णम। अहहंसा कल्र्ार्णध्र्ायर्नी
  • 9. भावप्रकाश (भा.प्र.िू.गभतप्रकरण) सुश्रुत (शा.२ शुक्रशोणणतशुपिशारीरं) रडल्र्ाने - नेत्र पवकृ यत हदवास्वाप - यनद्रालु नख कापल्र्ाने - खराब नख वाला अञ्र्न लावल्र्ाने - आंधळा तेल लावल्र्ाने - कु ष्ठ असलेला मशशु रडल्र्ाने - नेत्र पवकृ यत लेप आणर्ण स्नान के ल्र्ाने - सदा दुःखी असलेला स्नान, अनुलेपन - दुःखशील ( चचडखोर) अञ्र्न लावल्र्ाने - आंधळा तेल लावल्र्ाने - कु ष्ठी ( त्वचा रोग) हदवास्वाप ने - यनद्रालु नख कापल्र्ाने – कु नखी पळाल्र्ाने - चल स्वर्ावाचा पळाल्र्ाने - चल स्वर्ावाचा मोठा आवार् ऐकल्र्ाने - बहहरा र्ास्त बोलल्र्ाने - बडबडा हसल्र्ाने - ञ्र्व्हा, तालु, दंत, ओष्ठ, श्र्ाव वर्णायचे होतात. अयतशब्द ऐकल्र्ाने - बचधर
  • 10. भावप्रकाश (भा.प्र.िू.गभतप्रकरण) सुश्रुत (शा.२ शुक्रशोणणतशुपिशारीरं) र्ास्त बोलल्र्ाने - बडबडा अवलेखन - खामलत्र् पररश्रम के ल्र्ाने - वेडा, उन्मादी वार्ुसेवन, पररश्रम - उन्मत्त माती उकरल्र्ाने - लंगडत चालता चालता पडर्णारा वार्र्ाच्र्ा हठकार्णी बसल्र्ाने - गर्यस्थ मशशु उन्मादी होतो.
  • 11. पूवं पश्र्ेदृतुस्नाता र्ादृशं नरमङ्गाना । तादृशं र्नर्ेत पुत्रं ततः पश्र्ेत्पयतं पप्रर्म ।
  • 12. आर्ुः क्षर्र्र्ाद्भताय प्रथमे हदवसे ञ्स्त्रर्म ॥१३॥ द्पवतीर्ऽपप हदने रत्र्ै त्र्र्ेदृतुमतीं तथा । तत्र र्श्चहहतो गर्ो र्ार्मानो न र्ीवयत ॥१४॥ अहहतो र्स्तृयतर्ेऽञ्ह्न स्वल्पार्ुपवयकलाङ्गकः ।  प्रथमेऽहयन चाण्डाली द्पवतीर्े ब्रह्मघायतनी ।  तृतीर्े रर्की पुंसां र्था वर्जर्ाय तथाङ्गना ॥२४॥