climate of India

1. ಭಾರತದ ಮಾನ್ಸೂನ್ ವಾಯುಗುಣದ ಋತುಮಾನ್ಗಳು ಮತುು
ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಭಾರತವು ಹೆಚ್ುು ವಿಸ್ಾುರ ಮತುು ವಿವಿಧ ಮೈಲ್ೆೈ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ
ಕಸಡಿರುವುದ ರಿಂದ ಇಲ್ಲಿನ್ ವಾಯುಗುಣ ವೆೈವಿಧಯತೆಯಿಂದ ಕಸಡಿದೆ.
¨7] ‘ಕೆಸೋಮುವಾದ ಸಮಾಜದ ಶತುು’ ಹೆೋಗೆ ?sÁರತವು ಉಷ್ಣವಲಯದ
ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾದರಯ ವಾಯುಗುಣವನ್ುು ಹೆಸಿಂದಿದದೆ.
ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳು ಎಿಂದರೆೋನ್ು?
“ವಷ್ಷದ ವಿವಿಧ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಪರಸಪರ ವಿರುದದ ದಿದಕ್ಕಿನ್ಲ್ಲಿ ಬೋಸುವ
ಮಾರುತಗಳಗೆ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳೆನ್ುಲ್ಾಗಿದದೆ.”
ವಷ್ಷದ ಅಧಷಭಾಗ ನೆೈಋತಯ ದಿದಕ್ಕಿನಿಂದ ಈಶಾನ್ಯದ ಕಡೆಗೆ, ಉಳದ
ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈಶಾನ್ಯದಿದಿಂದ ನೆೈಋತಯದ ಕಡೆಗೆ ಬೋಸುತುವೆ.
ಜೆಸತೆಗೆ ಭಾರತವು ಭೌಗೆಸೋಳಕವಾಗಿದ ಉಷ್ಣವಲಯ ಹಾಗಸ
ಸಮಶೋತೆಸೋಷ್ಣ ವಲಯಗಳೆರಲ್ಲಿಯಸ ಹಿಂಚಿಕೆಯಾಗಿದದೆ.

2. ಭಾರತದ ವಾಯುಗುಣವನ್ುು ನಧಷರಸುವ ಅಿಂಶಗಳು
ಯಾವುವು?
ಅಕ್ಾಿಂಶ
ಸಮುದು ಮಟ್ಟದಿದಿಂದ ಇರುವ ಎತುರ
ಸ್ಾಗರಗಳಿಂದ ಇರುವ ದಸರ
ಮಾರುತಗಳ ದಿದಕುಿ
ಪವಷತ ಸರಣಿಗಳು ಹಬಿರುವ ರೋತಿ
ಸ್ಾಗರ ಪುವಾಹಗಳು – ಇತಾಯದಿದ
ಭಾರತದ ವಾಯುಗುಣವನ್ುು ನಧಷರಸುವು ಮುಖ್ಯ ಅಿಂಶ
ಯಾವುದು?
“ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳು.”

3. ಭಾರತದ ವಾಯುಗುಣದಲ್ಲಿರುವ
4 ಋತುಗಳಾವುವು?
ಬೆೋಸಿಗೆಕಾಲ: ( ಮಾರ್ಚಷ - ಮೋ )
ನೆೈರುತಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಕಾಲ (ಮಳೆಗಾಲ)
(ಜಸನ್-ಸ್ೆಪೆಟಿಂಬರ್)
ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳ ನಗಷಮನ್ ಕಾಲ
(ಹಿಂಗಾರು ಮಳೆಗಾಲ)(ಅಕೆಸಟೋಬರ್-
ನ್ವೆಿಂಬರ್)
4. ಚ್ಳಗಾಲ: ( ಡಿಸ್ೆಿಂಬರ್ - ಫೆಬುವರ )

4. 1. ಬೆೋಸಿಗೆ ಕಾಲ: ( ಮಾರ್ಚಷ - ಮೋ )
ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಸಯಷನ್ ಲಿಂಬ ಕೆಸೋನ್ಗಳು ಉತುರಾಧಷಗೆಸೋಳದಲ್ಲಿ ಬೋಳುತುವೆ.
ಹಾಗಾಗಿದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಷಾಣಿಂಶ ಅಧಿಕವಾಗಿದರುತುದೆ.
ದಿದೋರ್ಷ ಹಗಲು ಹಾಗಸ ಉತುರ ಭಾರತ ಸಮುದುಕೆಿ ದಸರ ಇರುವುದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿ
ಹೆಚ್ುು ಉಷಾಣಿಂಶ ಇರುತುದೆ.
ರಾಜಸ್ಾಾನ್ದ ‘ಗಿಂಗಾನ್ಗರ’ 52 ಡಿಗಿದು ಸ್ೆ. ಉಷಾಣಿಂಶ ಇರುತುದೆ.
ಇದು ದೆೋಶದಲ್ಲಿಯೋ ಅತಿ ಹೆಚ್ುು ಉಷಾಣಿಂಶ ಹೆಸಿಂದಿದರುವ ಪುದೆೋಶವಾಗಿದದೆ.
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತವು ಮಸರು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಾಗರಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದದುದ ಇದರ ಉಷಾಣಿಂಶ
ಇಳಕೆ ಕಿಂಡು ಬರುತುದೆ. ( 32 ಡಿಗಿದು ಸ್ೆ. – 35 ಡಿಗಿದು ಸ್ೆ.)
ಬೆೋಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಳೋಯ ಉಷಾಣಿಂಶ ಮತುು ಪುಚ್ಲನ್ ಪುವಾಹದಿದಿಂದಾಗಿದ ಪ್ು್ ಮೋ
ತಿಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕಡೆ ಪರಸರಣ ಮಳೆ ಬೋಳುತುದೆ. ಇದನ್ುು
- ಪಶುಮ ಬಿಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ‘ಬೆೈಸ್ಾಕ್ಕ’
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ‘ಕಾಫಿ ತುಿಂತುರು’ ಹಾಗಸ ‘ಮಾವಿನ್ ಹೆಸಯುಿ’
ಎನ್ುುವರು
ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶೆೋ. 10 ರಷ್ುಟ ಮಳೆಯಾಗುತುದೆ.

5. 2. ನೆೈಋತಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಳೆಗಾಲ: (ಜಸನ್-ಸ್ೆಪೆಟಿಂಬರ್ )
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೆೈಋತಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಎಿಂದರೆ ‘ಮಳೆಗಾಲ’ ಎಿಂದರ್ಷ.
ಭಾರತದ ಬಹುತೆೋಕ ಭಾಗ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಳೆ ಪಡೆಯುತುವೆ.
ಭಾರತದ ಒಟ್ುಟ ಮಳೆಯಲ್ಲಿ ಶೆೋ. 75 ಭಾಗ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೋಳುತುದೆ.
zÀQëuÁzsÀðUÉ
ÆüÀ
GvÀÛgÁzsÀðUÉÆÃ
¼À
£É
Ê
D
FªÁ

6. ನೆೈ.ಮಾ. ಮಾರುತಗಳ ಎರಡು ಶಾಖೆಗಳು:
ಅರಬಿೋ ಸಮುದುಶಾಖೆ+ಬಿಂಗಳಕೆಸಲ್ಲಿ ಶಾಖೆ
ಅರಬಿೋಸಮುದು ಶಾಖೆ:
ಪಶುಮ ರ್ಟ್ಟಗಳಗೆ ತಡೆದು ಅಧಿಕ ಮಳೆ
ಪಶುಮ ರ್ಟ್ಟಗಳ ಪೂವಷ ಭಾಗವು
ಮಳೆ ನೆರಳನ್ ಪುದೆೋಶವಾಗಿದದೆ.
2. ಬಿಂಗಾಳ ಕೆಸಲ್ಲಿ ಶಾಖೆ:
ಈಶಾನ್ಯ ಬೆಟ್ಟಗಳ ತಡೆದು ಮಳೆ
ಮಯನಾಾರ್,ಬಾಿಂಗಾಿ, ಭಾರತದ ಈಶಾನ್ಯ
ಭಾಗ, ಹಮಾಲಯದ ತಪಪಲು, ಉತುರದ
ಮೈದಾನ್ಕೆಿ ಹೆಚ್ುು ಮಳೆ
ಮಾಸಿನ್ ರಾಮ್
.
ªÀiÁ¹£ïgÁªÀiï
§AUÁ¼ÀPÉÆ°è±ÁSÉ
CgÀ©âÃ
¸ÀªÀÄÄzÀæ
±ÁSÉ

7. ದಕ್ಷಿಣಾಧಷಗೆಸೋಳದಲ್ಲಿ
ಸಸಯಷನ್ಕ್ಕರಣಗಳು ಲಿಂಬವಾಗಿದ
ಬೋಳುತುವೆ.
ಉತುರಾಧಷಗೆಸೋಳದಲ್ಲಿ ಉಷಾಣಿಂಶ ಕಡಿಮ
ಒತುಡ ಹೆಚ್ುು ಪರಣಾಮವಾಗಿದ ನೆೈಋತಯ
ಮಾರುತಗಳು
ಹಿಂದಿದರುಗಲುಆರಿಂಭಿಸುತುವೆ.
ಇದನೆುೋ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳ
‘ ನಗಷಮನ್ ಕಾಲ’ ಎಿಂದು ಕರೆಯುವರು.
ಈ ಅವಧಿೋಯಲ್ಲಿ ಶೆೋ. 13 ರಷ್ುಟ ಮಳೆ.
ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣವಲಯದ
ಆವತಷಗಾಳ ಅಧಿಕ ವೆೋಗ ಹಾಗಸ
ಮಳೆಯಿಂದ ಕಸಡಿರುತುವೆ.
ಸ್ೆೈಕೆಸಿೋನ್ –ಅಪಾರ ಜೋವ ಹಾಗಸ ಆಸಿು
ಹಾನ ಮಾಡುತುವೆ.
¸¸ÉÊPÉÆèãï

8. 4. ಚ್ಳಗಾಲ: ( ಡಿಸ್ೆಿಂಬರ್ - ಫೆಬುವರ )
ಸಸಯಷನ್ ಕ್ಕರಣಗಳು ದಕ್ಷಿಣಾಧಷಗೆಸೋಳದಲ್ಲಿ ನೆೋರವಾಗಿದ
ಬೋಳುತುವೆ. ಭಾರತದ ಮೋಲ್ೆ ಓರೆ – ಉಷಾಣಿಂಶ ಕಡಿಮ
ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉತುರದ ರಾಜಯಗಳಾದ ಜಮುಾ ಮತುು ಕಾಶೀರ,
ಹಮಾಚ್ಲ ಪುದೆೋಶ ಹಾಗಸ ಉತುರದ ಮೈದಾನ್ಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ
ಕಡಿಮ ಉಷಾಣಿಂಶವು ಕಿಂಡುಬರುತುದೆ.
ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಷಾಣಿಂಶವು ನೋರು ಹೆಪುಪಗಟ್ುಟವ
ಬಿಂದುವಿಗಿದಿಂತಳೂ ಕಡಿಮ ಇರುವುದು.
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಷಾಣಿಂಶವು ಸ್ಾಧಾರಣವಾಗಿದದುದ ಹವಾಮಾನ್
ಹತಕರವಾಗಿದರುತುದೆ.
ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಶೆೋ. 2 ರಷ್ುಟ ಮಳೆ
ಚ್ಳಗಾಲವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಕಡಿಮ ಮಳೆ ಬೋಳುವ

9. ಮಳೆಯ ಹಿಂಚಿಕೆ:
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯ ಹಿಂಚಿಕೆಯು ನಯತಕಾಲ್ಲಕ, ಅನಶುತ ಹಾಗಸ
ಅಸಮವಾಗಿದ ಹಿಂಚಿಕೆಯಾಗಿದದೆ.
ನ್ಮಾ ದೆೋಶದ ಸರಾಸರ ಮಳೆಯ ಪುಮಾಣ 118 ಸ್ೆಿಂ.ಮೋ.ಗಳು
ಮಳೆಯ ಪುಮಾಣವು ಒಿಂದು ಪುದೆೋಶದಿದಿಂದ ಮತೆಸುಿಂದು ಪುದೆೋಶಕೆಿ
ವಯತಾಯಸವಾಗುವುದು.
ಮಳೆಯ ಹಿಂಚಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೋಲ್ೆ ಭಾರತವನ್ುು
3 ವಿಭಾಗಗಳನಾುಗಿದ ವಿಿಂಗಡಿಸಬಹುದು.
ಕಡಿಮ ಮಳೆ ಬೋಳುವ ಪುದೆೋಶ : 50 ಸ್ೆಿಂ.ಮೋ. ಗಿದಿಂತ ಕಡಿಮ
ಸ್ಾಧಾರಣ ಮಳೆ ಬೋಳುವ ಪುದೆೋಶ: 50-250 ಸ್ೆಿಂ.ಮೋ. ಮಳೆ
ಅಧಿಕ ಮಳೆ ಬೋಳುವ ಪುದೆೋಶ: 250 ಸ್ೆಿಂ.ಮೋ. ಗಿದಿಂತ ಹೆಚ್ುು

10. • ರಾಜಸ್ಾಾನ್ದ ಥಾರ್ ಮರುಭಸಮ,
• ಪಿಂಜಾಬ್,ಹರಯಾಣ,ಗುಜರಾತಿನ್
ಕಛ್,
• ಜಮುಾ ಮತುು ಕಾಶೀರ,
ಮಹಾರಾಷ್ರದ
• ಪೂವಷಭಾಗ, ಕನಾಷಟ್ಕದ ಒಳನಾಡು
• ರಾಜಸ್ಾಾನ್ದ ಜೆೈಸಲ್ೆೀರ್ ಜಲ್ೆಿಯ
• ‘ರಸಯಿ’
• ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೋ ಅತಿ ಕಡಿಮ
• ಮಳೆ ಪಡೆಯುವ ಪುದೆೋಶವಾಗಿದದೆ.
• (ವಾರ್ಷಷಕ ಸರಾಸರ 8.3 ಸ್ೆಿಂ.ಮೋ)
1. ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಯ ಪ್ರದೆೇಶ

11. 2. ಸಾಧಾರಣ ಮಳೆಯ ಪ್ರದೆೇಶ 50-250 ಸೆೆಂ.ಮೇ.
ಅತಿ ಕಡಿಮ ಹಾಗಸ ಅತಿ ಹೆಚ್ುು
ಮಳೆಯ ಪುದೆೋಶಗಳನ್ುು
ಬಟ್ಟಪುದೆೋಶಗಳು
3. ಅಧಿಕ ಮಳೆ ಪುದೆೋಶ
250 ಕಸಿ ಹೆಚ್ುು
ಪಶುಮ ರ್ಟ್ಟಗಳ ಪಶುಮ ಭಾಗ, ಅಸ್ಾೂಿಂ
ಪೂವಷ ರಾಜಯಗಳು,
ಪಶುಮ ಬಿಂಗಾಳ ವಲಯ
ಮೋಘಾಲಯದ ‘ಮಾಸಿನ್ರಾಮ್’
ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೋ (ಪುಪಿಂಚ್ದಲ್ಲಿಯೋ)
ಅತಯಧಿಕ ಮಳೆ ಪಡೆಯುವ
ಪುದೆೋಶವಾಗಿದದೆ.

12. ಭಾರತದ ವಯವಸ್ಾಯವನ್ುು ‘ಮಾನ್ಸಸನ್ ಮಾರುತಗಳೊಡನೆ
ಆಡುವ ‘ಜಸಜಾಟ್ವಾಗಿದದೆ’ ಚ್ಚಿಷಸಿರ.
ದೆೋಶದ ಆರ್ಥಷಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೋಲ್ೆ ವಾಯುಗುಣ ಹೆಚ್ುು ಪುಭಾವ
ಬೋರುತುದೆ.
ಭಾರತದ ಜನ್ತೆಯ ಪುಧಾನ್ ಉದೆಸಯೋಗ ವಯವಸ್ಾಯವಾಗಿದದೆ.
ನೆೈಋತಯ ಮಾರುತಗಳು ದೆೋಶದ ವಯವಸ್ಾಯವನ್ುು
ನಯಿಂತಿುಸುತುವೆ.
ಇವು ವಿಫಲವಾದರೆ ಬರಗಾಲ ಬರುವುದು
ಅತಿ ಹೆಚ್ಾುದಾಗ ಪುವಾಹ ಉಿಂಟಾಗಿದ ಪಾುಣ ಹಾನ ಮತುು
ಆಸಿುಗಳಗೆ ಹಾನ ಉಿಂಟಾಗುತುದೆ.
ಆದದರಿಂದಲ್ೆೋ ‘ಭಾರತದ ವಯವಸ್ಾಯವನ್ುು ಮಾನ್ಸೂನ್
ಜೆಸತೆಯಲ್ಲಿ ಆಡುವ ಜಸಜಾಟ್’ ಎಿಂದು ಕರೆಯುತಾುರೆ.