Voor elke ondernemer komt het moment dat je jouw bedrijfsactiviteiten gaat beëindigen. Verkoop van de onderneming, een eventuele overdracht binnen de familie of misschien wel staking moet zorgvuldig en op tijd voorbereid en geregeld worden. In welke mate speelt bij jou al een mogelijke bedrijfsoverdracht of -beëindiging en bereid je je er al op voor? In deze sessie staat Alfred Stel van De Valck Dealmakers stil bij deze voorbereiding. Wanneer begin je en wat kún je eigenlijk voorbereiden.

1. Bedrijfsopvolging en
bedrijfsoverdracht;
“Tijdige voorbereiding loont”!

2. Bedrijfsopvolging en
bedrijfsoverdracht;
“Tijdige voorbereiding loont”!
Waar denk je dan als
eerste aan?

3. Voorbeelden
1. Stratenmaker ZZP-er (61 jaar): €70.000winstvoorprivé-
opnames,wilgraagstoppenenbedrijfoverdragen
2. Horeca/GrandCafé:mooibedrijf,omzet€1,5mln,stabiele
winstvoorVpB€140k,eigenaarwilbinnen3jarenmet
pensioen
3. Technischadviesburo:50fte,6mlnomzet,weinigrendabel
winstlaatsteboekjaarslechts€10k
4. Zorgonderneming:kleinschaligeouderenzorg,zeer
winstgevend,echterallesgeregeldviagrotezorgcombinatie

4. Verkoopbaarheid
Watverkoopjeprecies? =>Hetmoetoverdraagbaarzijn
Aanwiewiljehetverkopen? =>Gewenstekoperbeschikbaar?
Belemmeringenvoorverkoop =>Afhankelijkhedenof‘gedoe’
Gewensteverkoopopbrengst =>Waardering/prijs

5. Overdraagbaarheid
Deteverkopenondernemingmoeteen‘continueerbare
eenheid’zijn:
- Organisatorisch
- Commercieel
- Financieel
- Niettezeervervlochtenmetanderebedrijfsonderdelen
- Losseactiva/passiva(NBletop:overdrachtvanonderneming)

6. Gewenste koper
- Kind(eren) =>(Al)geschikt?
- Bedrijfsleider =>Geschikt/financiering?
- Strateeg =>Interessantgenoeg?
- Investeerder/Privateequity =>Geschiktbusinessmodel?
- Nietverkopenmaardividend =>Stabielewinstnoodzakelijk
- Nietverkoopbaar =>Afbouwenenstoppen

7. Belemmeringen
- Dominanteklant =>Spreiding
- Achterstalligeinvesteringen =>Pand/machines/IT
- Veranderendemarkt =>Producten/klantvragen
- Duurzaamheid =>Wet/maatschappelijketrends
- Organisatie/personeel =>Tekort,ziekte,‘gedoe’,enz.
- Claims =>Garanties,fiscaal,milieu

8. Verkoopopbrengst
- PensioenDGA =>minimaleopbrengst
- Gunningnaarkoper =>Lagereprijs/financiering
- Fiscaleaspecten =>Afrekenen/BORtermijnen
- Watiseenfaireprijs? =>Waardering

9. Voorbereiding verkoop
Alséénofmeerderevandegenoemdeaspectenspeelthebje
meerofmindertijdnodigomditoptelossen
Deperfectverkoopbareondernemingbestaatbijnaniet!
Maarruimtijdbestedenaanaspectendiedeverkoopbaarheid
wezenlijkbeïnvloedenofwaardeverhogendzijnloontzeker
Sommigepuntenzijnbinnenenkelewekenopgelostandere
durenjaren
Bijeenwaardebepalingvaneenondernemingkomenalle
genoemdeaandachtspuntensamen

10. Bedrijf A
Pand 500.000 Eigen vermogen 750.000
Debiteuren 300.000 Lening 150.000
Kas 200.000 Crediteuren 100.000
Totaal 1.000.000 Totaal 1.000.000
Bedrijf B
Machines 500.000 Eigen vermogen -/- 50.000
Debiteuren 450.000 Lening 500.000
Kas 50.000 Crediteuren 550.000
Totaal 1.000.000 Totaal 1.000.000
Bedrijf A of B?
Bedrijf A
Omzet 1.000.000
Inkoop 700.000
Kosten 500.000
Winst -/- 200.000
Bedrijf B
Omzet 1.000.000
Inkoop 200.000
Kosten 300.000
Winst 500.000
Balans 2022 W&V inschatting 2023

11. Waarom heeft een bedrijf waarde?
• Emotionelewaarde
Ikhebhetopgericht- onsfamiliebedrijf-hetiseenuniekbedrijf-
alsondernemerkanikmezelferinkwijt–mooieproducten–
bestaatal75jaar–begripinderegio–trots
=>GEVOELenwaarschijnlijkonbetaalbaar
• Economischewaarde
Winst–kansen–investeringen–dividend–risico’s–marktaandeel
marge–kwaliteitpersoneel–groeimogelijkheden
=>RATIOenprimaineengeldbedraguittedrukken
Alsgevoelsmatigeenbesluittotverkoop(optermijn)isgenomen
wordtderatio(waarde)leidend

12. Economischewaarde
• Liquidatiewaarde:gerichtopstoppenvandeonderneming
Verkopenactiva –innendebiteuren–aflossenschulden
=>opbrengstisvoordeeigenaren(meer/minderdanEV)
• Going-concernwaarde:gerichtopcontinuïteit
Gerichtoptoekomst– hoeveelgeldkanhetbedrijfverdienen
(voordeaandeelhouders)–watisdaarvoornodig–enwelke
risico’szijner
=>hoeveelgeldkaniederjaaronttrokkenaandeonderneming
zonderdatdecontinuïteit /groeionderdrukkomttestaan
BedrijfA:liquidatiewaarde>going-concernwaarde:stoppen?

13. Wat is waarde NIET
Degoing-concernwaardevaneenbedrijfisduspraktischnooit
gelijkaan:
- Heteigenvermogen
- 5keerdewinst
- 1keerdeomzet
- Enz…..
Ditzijnhooguitvuistregelsdiezijnontstaanomdatineenbepaalde
branchehetachterafzoblijkttezijndatdeprijsvooreen
ondernemingdaarongeveeropuitisgekomen!
we doen
gewoon
8 x de winst

14. Waarde op basis van going-concern
• BedrijfA
Resultaat-/-€50.000,afschrijvingen =investeringen, continuïteit
isnietingevaarmaarnooitruimtevoordividend
ManagementfeeDGA€150.000
DGAisernooit
• BedrijfB
Resultaatnihil,afschrijvingen =investeringen, continuïteitisnietin
gevaarmaarnooitruimtevoordividend
ManagementfeeDGA€75.000
DGAwerkt80uurperweek
Watishet bedrijfwaardenwelkbedrijfismeerwaard?

15. Waarom heeft een bedrijf
economischewaarde? (tussenstand)
Hangtafvan:toekomstigevrijecashflow(potentieeldividend)
Ditimpliceert:
1. datdecontinuïteit/groeinietinhetgedingis
2. dezecashflownauwkeurigmoetwordengeprognosticeerd
Duseenbedrijfheeftwaardealsdevermogensverschafferergeld
uitkanonttrekkenalsvergoedingvoorhetgelopen
ondernemersrisico /verstrektevermogenzonderdatde
doelstellingenvanhetbedrijfingevaarlijkentekomen
Helaasisdetoekomstnogalonzeker…………

16. Wat is geld in de toekomst waard?
Wehebbenliever€1.000nudanover5jaar.Maarwatalsjeover5
jaargeen€1.000maar€1.100krijgt,of€1.500of€3.000?
Dathangtervanaf!!!
Watisdekansdatikinderdaadhetvoorgespiegeldebedragkrijg?
Ofwel,watishetrisicodatikhetnietkrijg?
Dusdewaardevantoekomstigegeldontvangstenhangtafvanhet
risicodatikloop!
Hoehogerhetrisico=>hoeminderikhetwaardvind

17. Nu zijnwe er ……… in theorie
Dewaardevaneenonderneminghangtafvan:
• Toekomstigevrijecashflow(goedonderbouwd)
• Hetrisicodatikditgeldookdaadwerkelijkkrijg
TEKOOP:mijnbedrijf
Cashflowprognose Risicoprofiel

18. De waarde van een bedrijf positief
beïnvloeden en daarmee de
verkoopbaarheid lijkt dus vrij simpel……..
Gewoon even de cash flow verhogen
en de risico’s verminderen...........

19. Cash flow verhogen
• Winstgroei
-omzetgroei
-margetoename
-kostenverlaging
• Werkkapitaalstructureelverminderen
-verlagendebiteuren(snelfactureren)
-verlagenvoorraad(omloopsnelheidverhogen)
-verhogencrediteuren(zondernegatievegevolgen)
• Zoefficiëntmogelijkinvesteren

20. Risico’sverminderen (1)
• Vermijdenvanafhankelijkheid,metbetrekkingtot
-klanten
-leveranciers
-personeel
-deDGA!!
-product
-machines/IT
Hetgaatomspreidingenborging

21. Risico’sverminderen (2)
• Kwantitatievesturing
-frequentieenkwaliteitrapportages
-monitoringbelangrijksteKPI’s
-consistenteprocedures
• Juridisch
-contractenm.b.t.personeel/pensioen
-contractenmetklanten/leveranciers
-productaansprakelijkheid

22. Impact van risico’sverminderen
BedrijfAenB
Dezelfdebranche,producten,omzetenwinst, allebeieen
geprognotiseerdeconstantevrijecashflowvan€100.000p/j
-BedrijfAheeftveelklantenen6jongeverkopers
-BedrijfBheeft2groteklantenen2verkopers(63jr.)
EenRegisterValuatorbepaaltdewaardevanbeidebedrijven.Hij
vertaalthetrisicoprofielineendisconteringsvoet.
BedrijfA=>13% BedrijfB=>17%
Waardeis€769.000 Waardeis€588.000
Waardeimpactdoorrisicoverschilis31%!!
Ditverschiloverbrugjenietdoordewinstmet10%teverhogen

23. Een bedrijfsoverdrachtvoorbereiden
- Eigenlijkdoejedatcontinu.Immersjewiltaltijddatjebedrijf
ergoedvoorstaatzonderalteveel‘gedoe’
- Echtererzijneenaantalpuntendie,metdewenstoteen
overdracht,belangrijkerwordenomdat:
1. Deverkoopbaarheidwordtvergroot
2. Dewaardewordtverhoogd

24. Verhoogde verkoopbaarheid (continu)
Stappenplan
1. Analyseerjeeigenbedrijf(kritisch!)
2. Benoemzoveelmogelijkcashflowenrisicoaspecten
3. Bepaalvanbeidede3diehetmeesteimpacthebbenop
verkoopbaarheidenwaarde
4. Weesjebewustvanjeeigen‘bias’
5. Bepaalvooralle6eenstrategieentijdspad
6. Evalueerregelmatig
7. Laateventueeleenonafhankelijkederdemeekijken
NB:ondernemerszijnregelmatigtepositiefoverhuneigen
bedrijfenziennietallerisico’s

25. Nog even kort
• Overdraagbaarheidenafhankelijkheden
• Eencontinu‘goedonderhouden’bedrijfverkooptveelbeter
daneenondernemingdieindeperiodevoorverkoopineens
verkoopklaargemaaktmoetworden
• Bijhetopstellenvaneenwaarderingkomenalle
‘verkoopklaar’elementenaandeorde=>enwordtduidelijk
aanwelkeknoppenjekuntdraaien(ofniet)
• Hetpositiefbeïnvloedenvandeverkoopbaarheidvanje
bedrijfkosttijd=>integraalonderdeelvandagelijks
ondernemerschap

26. Bedrijfsopvolging en bedrijfsoverdracht;
“Tijdige voorbereiding loont”?
Ja,
maar een continue voorbereiding en puntjes op
de ï zetten in aanloop naar een overdracht is beter