EGOERARI BURUZKO APUNTEAK

1. NATURA ZIENTZIAK DBH 3
2. Gaia: MATERIA: EGOERA FISIKOA (GASAK)
1. Materiaren egoerak ezaugarriak
Egoera
Solidoak Likidoak Gasak Plasma
Propietateak
Forma Konstantea Alda
Korra
Alda
Korra
Izugarrizko tenperatura
duen gasa
Bolumena Konstantea Kons
Tantea
Alda
Korra
Hedatzen dira Ez (dilatatu) Ez
(dilatatu) Bai
Konprimatzen
dira Ez nekez Bai
Adibidez
Izarretako materiaren
egoera da
2. Teoria zinetikoa
 Materia molekulaz osatuta
 Molekulak hutsean daude elkarrengandik bananduta
 Molekulak etengabe higitzen ari dira
 Molekulen artean lotze indarrak eta urruntze indarrak daude
3. Egoerak eta teoria zinetikoa
· Solidoen barne egitura
 Molekulen banaketa: elkarrengandik gertu
– molekulen lotze indarrak : handiak, molekulak sendo lotuta
– Molekulen higidura: Bibrazio-higidura txikia dute
Ondorioz
 Egitura zurruna dute
 Forma eta bolumena konstantea
 Ezin dira konprimitu
– Ez dira hedatzen : Bibrazioa handitzen denean dilatatu
 Dentsitate handiagoa
· Likidoen barne egitura
 Molekulen banaketa: elkarrengandik hurrunago
 molekulen lotze indarrak: Loturak ahulagoak
 Molekulen higidura: Handiagoa, elkarren gainean irristatu
Ondorioz
 Bolumena konstantea izan arren
 Egitura ez da hain zurruna, forma aldakorra

2. NATURA ZIENTZIAK DBH 3
 Konprimitu daiteke baina gutxi
 Solidoak baino gehiago dilatatu
 Dentsitatea solidoak baino txikiagoa
· Gasen barne egitura
 Molekulen banaketa: molekulak bakartuta daude
 molekulen lotze indarrak: oso txikiak, ia ez dute
 Molekulen higidura: Denik eta handiena
Ondorioz
 Forma eta bolumena aldakorra
 Hedatzen dira, ontziaren bolumen osoa hartzeko joera
 Erraz konprimitu daitezke
 Dentsitate txikiena dute
4. Gasen ezaugarriak
 Gasen kantitatea zeharka neurtzen da
– Bolumena -------- L / m3 (NS)
– Presioa -------- pascal (Pa) (NS) / mm Hg (Hg= merkurioa)
– Tenperatura ----- ºC / K (NS)
Gogoratu!
T (K) = T (ºC) + 273
Presio atmosferikoa
 Torriceli-k neurtu zuen
– Atmosferak itsas mailan eragiten duen presioa
– Lortutako kantitateari atmosfera (atm) deitu zion
Jakin ezazu !
1 atm = 760 mm Hg = 101.325 Pa
5. Teoria zinetikoa gasei aplikatuta
 Molekulak oso bereizita eta etengabe higitu
 Molekulek ontzien bolumen guztia hartzen dute (hedatzeko joera)
 molekulek ontzien hormak jo…. Talkek hormetan presioa eragiten dute
 Tenperaturak higiduraren abiaduran eragina du
6. Zero absolutua
Tenperatura handia bada…Molekulen higidura Handia den seinale….Zenbat eta arinago higitu
orduan eta tenperatura altuagoa
Tenperatura jaisten bada…Molekulen abiadura motelagoa den seinale….Une batean higitzeari utziko
diote! Orduan tenperatura ezin gehiago jaitsi eta …. Zero absolutua Izango dugu Gasen molekulek
higitzeari uzten diotenean.
Efektu hau gertatzen da hurrengo tenperaturan -273,15 ºC = 0 K

3. NATURA ZIENTZIAK DBH 3
7. Egoera-aldaketa
 Fenomeno fisikoak dira: materiaren izaera ez da aldatzen Egoera baizik
8. Molekulen higidura eta egoera aldaketak
Gas – egoeratik solido- egoerara pasatzeak…
 Molekulek energia galdu …
 Higiduraren abiadura jaitsi…
 Tenperatura galdu!
(likidotzea edo kondentsazioa, solidotzea, alderantzizko sublimazioa)
Solido egoeratik gas egoerara
 Molekulek energia irabazi
 Higiduraren abiadura igo
 Tenperatura irabazi!
(urtzea, baporizazioa, sublimazioa)
Urtze eta irakite puntua
 Urtze-puntua: Solidoaren masa guztia solido egoeratik likido egoerara igarotzeko behar den
tenperatura Urtze tenperatura
 Irakite-puntua: Likidoaren masa guztia likido-egoeratik gas-egoerara igarotzeko behar den
tenperatura Irakite tenperatura
Solidotze/kondentsazio puntuak
 Solidotze puntua (likidotik solidora)
 Kondentsazio puntua (gasetik likidora)
1. Urtze eta solidotze puntua tenperatura berdinean gertatzen dira.
2. Irakite eta kondentsazio puntua tenperatura berdinean gertatzen dira
9. Teoria zinetikoa eta egoera aldaketak
Egoera aldaketan tenperatura ez da aldatzen energia guztia partikulen lotzen duten indarrak
gainditzeko erabiltzen dira libururuko 36. orrikoa ikasi
Egoera aldaketa hainbat baldintzetan
 Presio atmosferikoak izozte puntuaren tenperatura alda dezake
 Lurruntzea (likidoaren azalean gertatu edozein tenperaturan, )
 Irakitea (likido masa guztian gertatu, irakite tenperaturan soilik)
10.Gasen legeak
 Boyle-mariotte
T= finkoa
Bolumena igotzean / presioa jaitsi
Bolumena jaistean / presioa igo
 Gay-lussac
V= finkoa
Tenperatura igotzean / presioa igo
Tenperatura jaistean / presioa jaitsi
 Charles

4. NATURA ZIENTZIAK DBH 3
P= finkoa
Tenperatura igotzean / bolumena igo
Tenperatura jaistean / bolumena jaitsi