1. Reglement verkiezing Beste Bibliotheek
Sinds 2009 organiseert het vakblad Bibliotheekblad de verkiezing van de Beste
Bibliotheek van Nederland. In 2012 is daar de verkiezing van de Beste
Bibliotheek van Vlaanderen en Brussel bijgekomen. In beide gevallen gaat het
om een vergelijkende beoordeling van twaalf openbare bibliotheken, waarvan
de winnaar zich een jaar lang mag tooien met de titel Beste Bibliotheek van
Nederland c.q. Beste Bibliotheek van Vlaanderen en Brussel. De eerste
Nederlandse winnaar was DOK Delft (2009). Daarna volgden De Nieuwe
Bibliotheek in Almere en de OB Wassenaar (ex aequo in 2010). De rij wordt
vooralsnog gesloten door regerend titelhouder OB Hengelo (2011).
Doelstelling
Met de verkiezing van de Beste Bibliotheek beoogt Bibliotheekblad richting
publiek, pers en politiek te onderstrepen dat Nederland en België beschikken
over hoogwaardige en maatschappelijk waardevolle openbare bibliotheken die
het verdienen om ze te koesteren. Zeker in een tijd dat de bibliotheeksector
vaak negatief in het nieuws komt - denk aan overheidsbezuinigingen en vragen
over de toekomstbestendigheid van de openbare bibliotheek vanwege digitale
ontwikkelingen - is het goed de onmisbare functie van de bibliotheek met het
oog op onafhankelijke informatieverstrekking, leesbevordering, culturele
participatie en sociale cohesie op een positieve manier voor het voetlicht te
brengen. Een tot de verbeelding sprekende wedstrijd tussen twaalf kanjers uit
de bibliotheeksector vormt daarvoor een geschikt en geëigend instrument.
Nominatie
Om tot een deelnemersveld van twaalf kandidaten te komen, kunnen lezers
van Bibliotheekblad en de bezoekers van de website Bibliotheekblad.nl
beargumenteerd gedurende een periode van circa een maand een openbare
bibliotheek naar keuze voordragen. Dat kan de instelling zijn waarin men
werkzaam is, een andere bibliotheek of een vestiging die men als
bezoeker/consument waardeert. Het gaat daarbij om één specifieke, fysieke
bibliotheekvestiging (centrale of filiaal) en niet om een gehele organisatie
(bestaande uit meerdere vestigingen). Bibliobussen, onbemande bibliotheken
en dergelijke zijn uitgesloten van deelname aan de Beste Bibliotheek-
verkiezing, aangezien deze in aanmerking komen om beoordeeld te worden
binnen het raamwerk van een van de aanvullende afzonderlijke
verkiezingscategorieën (zie verderop).
Longlist

2. Alle genomineerde bibliotheekvestigingen die passen binnen bovengenoemde
criteria worden opgenomen in de longlist. Uit deze lijst stelt een
selectiecommissie bestaande uit de hoofdredacteur van Bibliotheekblad, een
jurylid (de directeur van de winnende bibliotheek in het jaar ervoor) en
(minimaal) twee Mystery Guests de shortlist samen. Bij de bepaling van de
shortlist geeft het aantal uitgebrachte 'stemmen' niet de doorslag. De
selectiecommissie baseert haar keuze op de ingebrachte argumenten van de
'stemmers', haar eigen kennis en inzicht van de genomineerden en laat zich in
voorkomende gevallen nader informeren door ter zake deskundige collega's
van binnen en eventueel buiten de branche. Indien er voor een provincie geen
nominatie is binnengekomen, behoudt de selectiecommissie zich het recht
voor zelf met een voordracht te komen. Wanneer binnen de selectiecommissie
de stemmen staken, wordt er geloot. Bibliotheken die het jaar ervoor aan de
eindronde (de shortlist) hebben deelgenomen, zijn het jaar daaropvolgend
uitgesloten van deelname. Dat geldt dus ook voor de winnende bibliotheek.
Shortlist
De shortlist bestaat uit twaalf openbare bibliotheken. Eén per provincie (in
België twee per provincie en twee uit het Hoofdstedelijk Gewest Brussel),
aangezien de verkiezing een nationaal concours betreft, waarbij gemikt wordt
op landsbrede betrokkenheid. Niet alleen van de bibliotheeksector zelf, maar
ook van publiek en pers (met name de regionale en lokale media).
Beoordeling
De twaalf bibliotheken op de shortlist worden beoordeeld op elf verschillende
onderdelen, die zijn samen te vatten onder de noemers Gebouw & Inrichting,
Collectie & Aanbod en Service & Klantgerichtheid. Bij Gebouw & Inrichting
wordt getoetst op Locatie, Exterieur, Interieur en Uitstraling. Onder Collectie &
Aanbod vallen Collectie, Logistiek en Computers. Tot Service & Klantgerichtheid
behoren Openingstijden, Tarieven, Website en Personeel. De beoordelaars
houden bij hun toetsing rekening met de grootte van de bibliotheek en het
werkgebied in kwestie, want het is evident dat er aan de collectie,
openingstijden e.d. van de openbare bibliotheek in een dorp niet dezelfde
eisen mogen worden gesteld als aan die in een grote stad.
Aan elk van de drie toetsingsgroepen (Gebouw & Inrichting, Collectie & Aanbod
en Service & Klantgerichtheid) kennen beoordelaars en redactie gezamenlijk
een rapportcijfer toe. Bij elkaar opgeteld bepalen deze rapportcijfers de positie
in de eindrangschikking, met dien verstande dat bij de rangschikking van de
plaatsen drie, twee en een het vonnis van de onafhankelijke jury (zie elders) de
doorslaggevende factor is. Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

3. Mystery Guests
Twee schrijvende en twee niet-schrijvende Mystery Guests bezoeken en
beoordelen onaangekondigd en afzondelijk van elkaar op wisselende data en
variabele tijdstippen de genomineerde bibliotheken. De Mystery Guests
worden gekozen door de redactie van Bibliotheekblad die zich daarbij laat
leiden door de ruime vakmatige ervaring en journalistieke kwaliteiten van de
beoordelaars. De Mystery Guests zijn onafhankelijk en neutraal. Indien zij
werkzaam zijn voor een openbare bibliotheek is deze bibliotheek uitgesloten
van deelname aan de verkiezing. Na de afronding en verslaglegging van de
twaalf bibliotheken maken de Mystery Guests en de hoofdredacteur van
Bibliotheekblad gezamenlijk de balans op. Zij bepalen de rangschikking van de
bibliotheken en dragen de drie hoogst gekwalificeerde kandidaten aan de jury
voor. Deze drie kandidaten worden door de jury persoonlijk aan een nadere
inspectie onderworpen. Uit deze drie kandidaten kiest de jury de winnaar.
Jury
De jury bestaat uit vijf personen, te kiezen en te benoemen door de redactie
van Bibliotheekblad. De voorzitter van de jury dient te beschikken over een
brede cultureel-literaire 'bagage' en bij voorkeur een publicitair aansprekende
persoon te zijn. Ook het tweede jurylid wordt gezocht in de cultureel-literaire
hoek, zij het dat mensen met ervaring in de communicatieve, educatieve en
informatieve sector eveneens in aanmerking komen. De directeur van de
winnende bibliotheek verplicht zich het jaar daarop eenmalig zitting te nemen
in de jury. Vierde jurylid is de hoofdredacteur van Bibliotheekblad. Een van de
Mystery Guests completeert als secretaris/jurylid het vijftal. Bij voorkeur
worden er voor de eerstgenoemde twee juryleden jaarlijks nieuwe kandidaten
gezocht, vanwege de beoogde 'frisse blik'. Stemming door de jury geschiedt
hoofdelijk. De volgorde van de top-drie bibliotheken wordt via stemming
bepaald. Bij het staken van de stemmen geeft het oordeel van de juryvoorzitter
de doorslag. Sinds 2011 kan er slechts één winnaar van de verkiezing zijn.
Categorieën
Om recht te doen aan de veelzijdigheid en de brede werking van het
bibliotheekvak, is de verkiezing van de Beste Bibliotheek in 2011 uitgebreid
met enkele aanvullende categorieën waarin onderscheidingen worden
toegekend (dat jaar de Persoonlijkheidsprijs, de Beste Jeugdbibliotheek en het
Beste Bibliotheekproject). De categorieën worden per jaar gekozen en kunnen
variëren in aantal, met uitzondering van de Persoonlijkheidsprijs (Beste
Bibliothecaris) die jaarlijks wordt toegekend. Bij de keuze van de categorieën

4. wordt gekeken naar relevantie voor vak en samenleving, alsmede naar
actualiteitswaarde. Lezers van Bibliotheekblad en Bibliotheekblad.nl kunnen in
door de redactie vast te stellen categorieën gedurende een periode van circa
een maand beargumenteerd de kandidaat van hun keuze voordragen. Uit deze
nominaties kiest de redactie drie deelnemers die naar de eindronde gaan (de
shortlist). De winnaar van de Persoonlijkheidsprijs wordt bepaald door een
publieksstemming (op Bibliotheekblad.nl en tijdens de verkiezingsbijeenkomst
door de aanwezigen in de zaal). Het publiek kan zich mede baseren op
informatie die via Bibliotheekblad en Bibliotheekblad.nl wordt aangereikt. Per
categorie kan de jury een beroep doen op het advies van een of meer
domeinspecialisten. Tevens baseert de jury zich op de input door verslagen op
Bibliotheekblad en Bibliotheekblad.nl en op eigen bevindingen. Sponsors
kunnen hun naam al dan niet exclusief aan een van de categorieën verbinden.
Bekendmaking
De verkiezing van de Beste Bibliotheek en de aanvullende categorieën wordt
bekroond door een feestelijke bijeenkomst waarvoor zowel de genomineerden
als andere betrokkenen en gasten worden uitgenodigd. Deze bijeenkomst vindt
bij voorkeur plaats op een centrale locatie in het land en gaat vergezeld van
een aantrekkelijk programma met een cultureel-informatieve insteek. Tijdens
de bijeenkomst licht de Mystery Guest die deel uitmaakt van de jury de
beoordeling van de bibliotheken twaalf tot en met vier toe, terwijl de
juryvoorzitter de beoordeling van de drie hoogst geëindigde bibliotheken
ontvouwt. Hetzelfde geldt voor de juryvoorzitter die belast is met een of meer
categorieën. Het programma kan in het teken staan van een thematische
aanpak (bijvoorbeeld: de duurzame bibliotheek).
Prijzen
De prijs voor de winnaar van de Beste Bibliotheek-verkiezing is de zogeheten
NBD Biblion Award, vernoemd naar hoofdsponsor NBD Biblion. De prijs bestaat
uit een kunstwerk dat aan de winnaar wordt uitgereikt door de directeur van
NBD Biblion. De overige elf genomineerde bibliotheken ontvangen een
certificaat. Aan de winnaars van de categorieën wordt eveneens een prijs
uitgereikt, terwijl de andere kandidaten een certificaat krijgen.
Sponsoring
Hoofdsponsor van de Beste Bibliotheek-verkiezing is NBD Biblion, uitgever van
het vakblad Bibliotheekblad. Daarnaast is er ruimte voor overige sponsors die,
al naar gelang de omvang van hun financiële steun aan het evenement, hun
naam kunnen verbinden aan de Beste Bibliotheek-verkiezing, dan wel aan een

5. van de categorieën. In het laatste geval is exclusiviteit mogelijk. In alle gevallen
geldt dat de sponsor geen invloed uitoefent op de verkiezingen.
Beslissingsbevoegdheid
De uiteindelijke verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegheid in deze en alle
overige zaken die betrekking hebben op de verkiezing van de Beste Bibliotheek
en de categorieën berust bij de redactie van Bibliotheekblad, met inbegrip van
de zaken waarin dit reglement niet voorziet. De redactie behoudt zich het recht
voor wijzigingen aan te brengen in dit reglement. Eventuele aanpassingen
zullen uiteraard tijdig gecommuniceerd worden. Suggesties van lezers van
Bibliotheekblad en Bibliotheekblad.nl zijn te allen tijde welkom.
Leidschendam, 9 juli 2012,
redactie Bibliotheekblad,
e-mail: bibliotheekblad@nbdbiblion.nl.