Background on cannabis Challenges and obstacles for legalization in Nepal.

1. 6/14/2022 1
नेपालमा गााँजा खेतीको
वैधाननकीकरण: सम्भावना र चुनतती
अशोक पाण्डे (MPH/BPH, DGH)
सह-अनुसन्धानकताा
नीनत अनुसन्धान प्रनतष्ठान
अशोक पाण्डे

2. The authors declare that they have no
conflict of interest on the issues
related to marijuana companies and
research institutions. This
presentation is done based on the
policy researcher’s knowledge and
expertise. It will use only for
academic and research purposes.
Most of the contents are taken from a
peer-reviewed journal and are well
cited.
- Ashok Pandey
Declaration
of Conflict
of Interest
6/14/2022 2
अशोक पाण्डे

3. बिषय सुची
• इतिहास
• गााँजा सेवनको स्थिति
• अध्ययन बिधि
• नेपालको इतिहास
• अहहलेको परिवेश
• नेपालमा पाइने गााँजा
• गााँजाको िोलीचालीका नामहरु
• गााँजाको वैज्ञातनक अनुसन्िान ि औषिीय
पक्ष
गााँजा ि हिगो बिकास
• नीतिगि ववषयहरु
6/14/2022 3
अशोक पाण्डे

4. अशोक पाण्डे
इतिहास
करिि १० हजाि वषषअति िेखि गााँजाको प्रयोग
गरिएको उल्लेि छ। ( G. Ren el al, २०२१)
प्राचीन चीन: धचहानमा २,७०० वषष पुिानो
गााँजाको िुप्रो भेहियो ि अनुसन्िान गरि हेिाष
गााँजाका ववभभन्न
Photomicrography methods: 11g of ancient
cannabis found shape, color but no odor
Phytochemistry methods: 2g of the dried
plant material; cannabinol (CBN), THC,
cannabichromene (CBC)
Genetic methods: DNA was extracted from
pulverized dried leaves & two seeds: THC
found
6/14/2022 4

5. गााँजा
सेवनको
स्थिनत
२०१९ मा ववश्वभि लगभग २००.४ भमभलयन
मातनसहरूले गााँजा सेवन गिेका धिए (UNODC, 2021)।
सन् २००२ िेखि २०१९ साल सम्म गााँजाको प्रयोग हेिाष
१०.४% िाि १८% मा िढेको पाइन्छ (UNODC, 2021)।
संसािभि करिि २.५ प्रतिशि मातनसहरूले गााँजाको
प्रयोग गछषन्हो (WHO, २०२१)।
ववश्वका ४५ िेशहरूले धचककत्सा वविाको लाधग गााँजालाई
वैिातनकिा हिएका छन् भने ३० िेशले गााँजालाई
प्रतििस्न्िि लागू पिािषको सुचीिाि हिाउाँिै यसको
व्यावसातयक िेिी िुल्ला गरिसक
े का छन् (Huewe,
2021)।
थवीट्जिल्याण्डको न्युज पोिषल जेनेभा ववजनेस न्युजका
अनुसाि गााँजाको िजाि वावषषक ३ ििष ४० अिष अमेरिकी
डलिभन्िा िढीको छ (Geneva Bussiness News, 2019)।
सिैभन्िा ठु लो िजाि एभसया महािेशमा वावषषक १ ििष
३२ अिष ९० किोड अमेरिकी डलि ििाििको िजाि छ
(Geneva Bussiness News, 2019)।
6/14/2022 5
अशोक पाण्डे

6. अध्ययन बिधध
अनलाइन साहहत्य समीक्षा
Google Scholar मा ३०,३२३, Pubmed मा १०,३१९ ि Hinari Summon मा ४२,१५१
लेि छावपएका छन् । (July 18, 2022)
जनषलका लेिहरु Medical Cannabis and Cannabinoids मा ५ विा volume मा ८०
विा लेि (Karger, 2022)
Journal of Cannabis Research मा ४ विा volume मा प्रकाभशि भएका १४८ विा
लेि (Springer Link, 2022)
सन्२००१ िेखि २००४ सम्म ४ विा volume तनकाली िन्ि भएको Journal of
Cannabis Therapeutics नामक जनषलमा ८० विा लेि (Taylor and Francis online,
2022)
 Peer reviewed articles अतन गााँजा ि हिगो ववकास प्रतिवेिन नामक संगालो
(अन्ििाषस्रिय मानव अधिकाि ि गााँजा नीतिहरूको कायाषन्वयनका लाधग हिइएका
भसफारिसहरू ि मापिण्डहरू) लाई साभाि गरिएको छ ।
6/14/2022 6
अशोक पाण्डे

7. नेपालको इनतहास
 सन ्१८१९ मा फ्र
ं धचस हाभमलिोनले नेपालिािे लेिेको पुथिकमा गााँजा िोप्नु नपने ि आफ
ै जिाििै उम्रने भनेि
उल्लेि गिेका छन ् । (Ren et al, २०२१)
 गााँजालाई अिवषवेिको काण्ड ११, शुक्ि ०८, ३१७७ मा गााँजालाई ५ पूज्य वनथपतिको रूपमा उल्लेि गरिएको छ ।
 भगवान ् भशवले समुद्र मन्िन िेला अमृि शुद्िीकिण तनस्म्ि शिीििाि गााँजा उत्पािन गिेको हहन्िु िमषशाथरमा
उल्लेि छ।
 समुन्द्र मन्िनक
ै िेलामा उत्पन्न भएको अमृिको िोपा जभमनमा पिेपतछ गााँजाको बिरुवा उम्रेको व्याख्या पतन
शाथरहरूमा छ।
 वैद्यिानामा २०३२ सालसम्म गााँजािाि िनेका िुप्रै औषधिहरू िनाउने गिेको भए िापतन प्रतििन्िपतछ त्यथिा
औषधिको उत्पािन िन्ि भए संगै भसंह िििाि िैििाना ओिालो लागेको छ ।
 ०३४ मा िाजा वीिेन्द्रलाई अमेरिकी िारिपिी स्जम्मी कािषिले एकजना िूि “अडडयन्स ववि ककङ वविेन्द्र-नाकोहिक”
नाम िेभलग्राम क
ू िनीतिक चेिावनी पठाईएको धियो।
 पतछ िाप्िी एकीकृ ि ग्रामीण परियोजना सककएको क
े ही वषषमै िाप्िीिाि माओवािी द्वन्द्व सुरु भयो जसको एउिा
कािण थिानीयको आयस्रोि िोक्ने गिी गााँजामाधि लगाइएको प्रतििन्िलाई पतन मान ्ने गरिएको छ (Robert
Gersony, 2003) ।
6/14/2022 7
अशोक पाण्डे

8. िािोििीले २०४६-४७ सालतिि छाडापिालाको प्रकोप फ
ै भलएको िेला प्रकोप
तनयन्रणमा महत्वपूणष भूभमका िेलेको वैद्यिानाको अभभलेिमा भेहिन्छ ।
िोस्रो ववश्वयुद्िक
ै समयिेखि नेपाली गााँजा भािि ि अन्य िेशमा ब्रान्डका रूपमा
थिावपि भएको धियो।
सन् १९५१ सालमा काठमाडौं ठमेलका डडल्लीजङ ि महािौद्िका पुरपित्नलाई
िुिवल स्जल्लािाि अतन काठमाडौंको क
े लिोलका ज्वाहिकृ रणलाई कास्न्िपुि
उपत्यका गााँजा तनकासी गनष एजेन्ि िोकी लाइसेन्स हिइएको धियो (हहमाल
ििि, २०७८)।
१९५३ सालमा नेपालिाि चिेस तनकासी गिाष प्रतिसेि ६२ रूपैयााँ ५० पैसा ि भाङ
तनकासी गिाष प्रतिमन ३२ पैसा भन्साि महसुल तिनुषपर्थ्यो (BBC News, 2022)।
१९५८ सालमा सिकािले वविािनगि, सप्ििी, भसिाहा, महोत्तिी, सलाषही, िौिहि, पसाष,
िािा, भशविाज ि िौभलहवा गिी मिेशका १० विा स्जल्लामा गााँजा िेिीका लाधग
लाइसेन्स हिएको धियो (हहमाल ििि, २०७८)।
6/14/2022 8
Contd....
अशोक पाण्डे

9. हहप्पी एरा (युग) भनेर धचननने सन्१९६५ देखख सन्१९७३ र गााँजा
6/14/2022 अशोक पाण्डे 9
स्रोत: प्रकाश ए राज, लेजेन्डरी कन्री फर द यङ्ग पपपल अफ द
वेथट
Hippie, Paulo Coelho
• १९५५ िेखि सुरुभएको भभयिनामी
युद्िमा गनष मन नपिाउनेहरु
बििस्क्िएका युवाहरुिाि हहप्पी
संथकृ तिको ववकास
• युिोवपयन पूाँजीवािको चपेिामा
पिेकाहरुका लाधग लण्डन ि एम््िडम
थविन्रिा ि प्रेमका पहहला बिन्िु
• फगि थविन्रिा, यौन, शास्न्ि ि
आनन्ि
सन् १९६५ नतर ‘ससल्क रोड’
ह्याभसस हि चकलेि अहहले हि चकलेि
पहहले गााँजा भमल्क कफी अहहले भमल्क
कफी
झोँछे (कफ्रक थिीि)

10. सन् १९५१ सालमा नेपालमा िाद्य
ििा कृ वष मन्रालयले प्रत्येक
स्जल्लामा १० बिगाहा जभमनमा गााँजा
िोप्न आह्वान गिेको धियो।
त्यसअनुसाि नेपालका प्रत्येक
स्जल्लाका िडाहाककमलाई १०
बिगाहाभन्िा िढी जग्गामा गााँजाको
िेिी गनष नहिइयोस् भनेि ववज्ञस्प्ि
नै तनकालेको छ।
6/14/2022 10
Contd....
सन् १९६१ को माचषमा संयुक्ि
िारिसङ्िको सम्मेलनले
अन्ििाषस्रिय सस्न्ि 'भसङ्गल
कन्भेन्सन अन नाकोहिक ड्रग १९६१'
पारिि गिेको धियो।
नेपालले सो अभभसस्न्िमा हथिाक्षि
गिेपतछ सन् १९७६ मा लागु औषि
तनयन्रण सम्िन्िी कानुन िनायो ि
नेपाल सिकािले गााँजाको तनकासीमा
पूणष रुपमा िन्िेज लगायो।
अशोक पाण्डे

11. अहहलेको
पररवेश
गााँजा फ
ु क
ु वा गने सम्िन्िी सन् २०७६मा
यूएनसीएनडीले गिेको मििानमा ५३
सिथयमध्ये २७ िारिले पक्षमा ि २५ िारिले
ववपक्षमा मििान गिेका धिए (UNODC,
2020)।
मििानसाँगै गााँजालाई िारिसङ्िीय लागु औषि
सम्िन्िी आयोग (यूनसीएनडी) ले हातनकािक
लागु औषिको सूचीिाि हिाएको
हो (UNODC, 2020)।
गााँजालाई हातनकािक लागु औषिको सूचीिाि
हिाउनुपने पक्षमा नेपालले पतन मििान गिेको
छ (UNODC, 2020)।
एक व्यस्क्िले ६० िेखि १ सय २५ एमजीसम्म
गााँजा िााँिा थवाथर्थ्यका लाधग हातनकािक
हुाँिैन।
6/14/2022
11
अशोक पाण्डे

12. टेराहाइड्रोकानाबिनोल (THC)
 गााँजामा पहहचान गरिएका कस्म्िमा १20 क
ु ल
क्यानाबिनोइडहरू मध्ये एक टेराहाइड्रोकानाबिनोल गााँजाको
प्रमुि साइकोएस्क्िभ ित्व हो (Shahzad, 2012)।
 Total 445 non-cannabinoid compounds belonging to
phenolics (42), flavonoids (34), terpenes (120) and alkaloids
 जसको ०.३% भन्िा कम औषधिमा प्रयोग गरिन्छ ि त्यो
भन्िा िढी भए अिैि मानेको छ ।
िोभल चालीको भाषामा भन्नु पिाष भाले गााँजा (हथकीएि
जन्मेको); जम्मा गााँजा मध्ये ५०% जति हुन्छ ।
भाले गााँजाका िोिमा बिषालु मारा (THC लगायि अन्य) क
े हह
पतन हुिैन त्यसको काम pollination गने मार हो ।
6/14/2022 अशोक पाण्डे 12

13. नेपालमा पाइने गााँजा
• नेपालमा पाइने गााँजामा झुभसलो कोवपलामा ३०
प्रतिशिसम्म िेिाहाइड्रोकानाबिनोल हुने गिषछ ।
• नेपालका िैिाने गाााँजा संसाि मै पाइने मध्येका
उत्कृ रि गुणथििको सुगस्न्िि साि ित्त्व भएको
गााँजा पाईन्छ।
• झन्डै ३०० िरिका गाााँजा नेपालका डााँडा पिेिा,
िोलानाला, िेतिपति गने जभमनमा असिल्ल
पाइन्छन् ।
• िोिै िि िाक्लो भुस हुने नेपाली गााँजाको कोवपला
लपक्क
ै पिेको गुभलयो, कागिीको िोक्रा, लेभेन्डि ि
सल्लोको जथिो भमधिि िासनािाि, च्यापच्याप लाग्ने
िेस्जनले भरिपूणष हुने गछष (तिभमिे, नािायण,
२०७८)।
• ववववि पयाषविणीय प्रणाभलमा हुक
ष न सक्ने-ििाई
ििा मध्य पहाड जलवायु परिविषन
• क
े ही ववषम हावापातनको अवथिामा पतन िेिी गनष
सककने (जथिै सुख्िा ि वषाषमा पतन हुने)
6/14/2022 13
अशोक पाण्डे

14. 6/14/2022 14
बिउ
• सोझै िान (whole seed- food and
feed)
• िोक्रा हिाएको गुहि (Dehulled seed-
food & feed)
• िेल (Hemp Oil-food, feed and
cosmetics)
• ियािी िाना (Hemp meal- food and
feed)
रेसााः िागो ि कागज (Fabrics & Paper)
उद्योग: फ्याबब्रक्स, हथिकलाका
सामान, औषधि, कथमेहिक्स्,
डडििजेन्ि, ि अन्य सामाग्री
ननमााण सामाग्री- इन्सुलेहिङ मेिेरियेल
Soil Revitalization and pesticides
अशोक पाण्डे

15. गााँजाको
िोलीचालीका नामहरु
अशोक पाण्डे

16. िैज्ञाननक र औषधीय अनुसन्धान,
उत्पादन
ऐनको दफा ४ (छ) ( १)
नेपालको पस्श्चमी पहाडी भेगमा प्राकृ तिक रुपमा
आफ
ै उम्रने जङ्गली गााँजाको िोििाि िोककएको
समयसम्मको लाधग चिेस उत्पािन गनष, त्यथिो
चिेस साँग्रह गनष, िाख्ने ि ििीि ववक्री गने
सम्िन्िमा नेपाल सिकािले तनयम िनाई व्यवथिा
गनष सक्नेछ ि सो अनुसाि अनुमतिपर प्राप्ि गिी
कसैले क
ु नै काम गिाष यस िफा अन्िगषि अपिाि
गिेको मातनने छैन ।
ऐनको दफा ४ (छ) (१क)
भसङ्गल कन्भेन्शन अन नाकोहिक ड्रग्स, १९६१
मा परिभाषा गरिए िमोस्जमका औषधि मध्ये
लागुऔषि ियाि गनष प्रयोग गरिने िासायतनक
पिािष मुख्य औषि तनयन्रण अधिकािीको
अनुमतिले मार िोककएको अनुपािमा आयाि–
तनयाषि, ओसाि–पसाि, सञ्चय, ववक्री–ववििण
ि प्रयोग गनष पाइने छ ।
लागु औषध ननयन्रण ऐन, २०३३ िैज्ञाननक र औषधीय अनुसन्धान, उत्पादानको लाधग
हालको ऐन अन्तगात आवश्यक ननयमावली र कायापवधध वनाउदा पुग्ने तर हालसम्म
ननयमावली र कायापवधध ननमााण नभएको अवथिा छ ।
6/14/2022 अशोक पाण्डे 16

17. गााँजाको वैज्ञाननक
अनुसन्धान र
औषधीय पक्ष
गााँजा र हदगो
बिकास
(सामास्जक पक्ष)
6/14/2022 17
अशोक पाण्डे

18. Contd....
लक्ष्य १- गररबिको अन्त्य गने: िकीमा प्रति
व्यस्क्ि औसि ०.४ हेक्िि िेिी गने गिी
इजाजि पर प्रणालीिाि ७०,००० िेखि
१००,००० साना ककसानहरूको गरििी कम
गने लक्ष्य भलइएको छ (Riboulet-Zemouli
et al., 2019)।
लक्ष्य २- भोकमरी अन्त्य गने: फ्यािी
एभसड ओमेगा-३, ६ ि ९ लगायि Edestin
प्रोहिनले एस्न्ििडीहरू उत्पािन गिषछ (Naik
K.H., Patel V.S., Mehta R.D., 2015)।
6/14/2022 18
अशोक पाण्डे

19. लक्ष्य ३- थवथि र समृद्ध जीवनथतर प्रवद्ाधन गने: ववश्वव्यापी २३ किोड ४०
लाि प्रयोगकिाष मध्ये करिि ९% मातनसमा प्रतिक
ु ल असि गिेको पाइन्छ । यो
अनुपािलाई हेिाष िूम्रपान सेवनिाि ३२%, हेिोइन सेवनिाि २३% ि मद्यपान
सेवनिाि १५% प्रयोगकिाषलाई प्रतिक
ु ल असि गिेको पाइन्छ (UNODC, 2021)।
यौन इच्छा िढाउने ि अधिक सन्िुस्रि हिने िि पुरुषको वीयषमा शुक्रकीिको
सङ्ख्या िट्ने ि महहलामा गभषिािण िि ४०% ले कम हुने गिषछ (Mumford SL et
al, 2020)।
• Hemp Oil is prepared by beating the seeds then pressing. Seed oil price 2500-
3000 per liter. 4-4.5kg of seed yields 1 liter of seed oil.
• Hemp Oil is mainly sold to their customers for medicinal purposes like nerve
compression, arthritis (vaat), massage purpose, and blood circulation
enhancement.
6/14/2022 19
Contd....
अशोक पाण्डे

20. लक्ष्य ४- गुणात्मक सशक्षा सुननस्श्चत गने : ४८ विा अध्ययनहरूको समीक्षाले
गााँजा सेवन गने ववद्यािीहरूको शैक्षक्षक नतिजा कमी हुने जनाएको छ (Gibb et
al, 2015) ।
लक्ष्य ५- लैङ्धगक समानता हाससल गने : २५ वषष भन्िा कम उमेिका ववश्व
भिका ४१ विा अध्ययनको समीक्षा ि मेिा-ववश्लेषण गिाष गााँजा नीतिको
उिािीकिणले युवाहरूले सेवन/प्रयोगमा क
े ही फिक नपने तनचोड िेिाउाँछ
(Lynn et al., 2019) ।
6/14/2022 20
Contd....
Clinical Research
Most notable studies were found on Pain Management, specific on types of pain
including neuropathic pain, acute pain, fibromyalgia, medication overuse
headache, chronic abdominal pain, arthritis and sickle cell disease
On addition to psychiatric disorders and neurological disorders, seizure disorders
and spastic disorders were found. Few studies were carried out clinically on cancer,
nausea vomiting, inflammatory bowel disease (IBD) and obstructive sleep apnea.
अशोक पाण्डे

21. लक्ष्य ६- सरसफाईको उपलब्धता: गााँजाको िोिमा
वािाविणको पारिस्थितिक प्रणाली िाम्रो िनाउने,
मरुभूभमकिण िोक्न सक्ने, मािो, हावा, वा िििनाक
िूवषि पिािषहरूले िूवषि पानी सफा गनष
Phytoremediation को रुपमा काम गछष (PBS, 2022)।
एक िोपनी गााँजाले २५ िोपनी जङ्गल जवत्तक
ै अस्क्सजन
उत्पािन गनष सक्ने वैज्ञातनक िािी छ ।
लक्ष्य ७- आधुननक ऊजाा सुननस्श्चत गने: सन् २०१८
मा अमेरिकी िाज्य कोलोिाडोको डेनभिमा गााँजा िेिीको
वैिातनकिा पतछ जैववक इन्िनको उत्पािनले गिाष
बिजुलीको प्रयोग क
ु ल बिजुली िपिको लगभग ४ %ले
िढेको छ (Mills & Zeramby, 2021)।
6/14/2022 21
Contd....
अशोक पाण्डे

22. लक्ष्य ८- आधिाक पवकास गने: गोडमेल ि थयाहाि नगिीकनै िाली जग्गामा सहज रूपमा
उस्जजने हुाँिा यसको उत्पािन ि व्यापािले ग्रामीण ववकास, महहला र युवाहरूलाई थिानीय
रोजगारीका लाधग उपयुक्त मध्यम हुनुका सािै जनसङ््याको िसाई सने दर कम हुन्छ
(Robinson, 2019), (Cooksey, 2018)।
लक्ष्य ९- उद्योग प्रिधान र नवप्रवतानलाई प्रेररत गने: स्थवट्जिल्याण्डमा िुाँवा िहहि सुिीजन्य
पिािषको ववकल्पको रूपमा िेधचन्छ भने अमेरिका, उत्तिी-अकफ्रका ि युिोपमा इलेक्रोननक
ससगरेटमा प्रयोग हुने "ई-तरल पदािा" तनकोहिन रूपमा प्रयोग गरिएको छ (Lanza et al.,
2020)।
लक्ष्य १०- देशसभर तिा देशहरूिीचको असमानता : िेलायिको न्याय मन्रालयको िर्थ्याङ्क
अनुसाि सन्२०१५ िेखि १९ सम्मको अवधिमा गााँजा सम्िन्िी अपिाि गिेिापि २.५ बिभलयन
युिो जेलमा मार िचष गिेको छ (RibouletZemouli et al., 2019)।
6/14/2022 22
Contd....
अशोक पाण्डे

23. लक्ष्य ११- सुरक्षक्षत, उत्िानशील : लागूपिािषको रूपमा भलने, कजजा गने, ि कानुनी झमेला,
अपिािीकिण, कलङ्ककि, हुने कानुन भएसम्म गााँजािाि लाभ भलने भनेको िथकि, िलालले मारै
हो ि ककसानलाई एक प्रतिशि पतन लाभ हुाँिैन (Tian et al., 2015)।
लक्ष्य १२- हदगो उपभोग र उत्पादन : गााँजाको उपभोगिाि जीवाश्म ईन्िनको प्रयोगमा कमी
आउनाका सािै गैि-नवीकिणीय स्रोिहरूको प्रयोगमा कम गनष सककन्छ जसले गिाष अव्यवस्थिि
रूपमा भएको वन फडानीलाई कम गनष सककन्छ (Tian et al., 2015)।
लक्ष्य १३- जलवायु पररवतान: ििको िगैँचामा "धचककत्सा िागवानी" को अविािणाको रूपमा
गााँजाको िेिी गिाष वृद्ि वृद्िाहरूमा आक्रामकिा कम गने, कोहिषसोलको थिि कम गने, धचन्िा कम
गने, एकाग्रिा ि आत्म-सम्मान सुिाि हुने प्रमाणहरू पाइएको छ (Butsic & Brenner, 2016)।
Contd....
6/14/2022 23
अशोक पाण्डे

24. Contd....
लक्ष्य १४- जल मुननको स्जवन: नाङ्गा पहाड, ननमााणाधीन राजमागाको ककनार र भूक्षय हुने सम्भावना िहेको
विपिको जभमनमा भू-क्षय िोक्न सककन्छ (Campiglia et al., 2020)।
लक्ष्य १५- भूसतहको स्जवन: िूवषि मािो ि पानीलाई सफा गने phytoextraction को लाधग पतन यसिाि
सम्भाववि लाभ सककने ििा अन्य िालीहरूमा िाली पवपवधीकरणलाई प्रोत्साहहत गनष सककन्छ (Wartenberg
et al., 2021; Zheng et al., 2021)।
लक्ष्य १६- शास्न्त न्याय र सुदृढ संथिाहरू: कानुनी मान्यिा हिएि तनगिानी ि व्यवस्थिि कािोिाि गनष सक
े
प्रहिी प्रशासनको काममा समेि कमी गनष सककने (Athanassiou, et al., 2020)।
लक्ष्य १७- लक्ष्यका ननस्म्त साझेदारी: गााँजा सम्िन्िी अहहलेको ववश्वव्यापी नीतिले गिाष कम्िीमा १००
बिभलयन अमेरिकी डलि िचष हुने गिेको छ (IDPC, 2015)।
6/14/2022 24
अशोक पाण्डे

25. गााँजाको ननयस्न्रत मनोरञ्जन सम्िन्धी क
े ही देशका
अनुभवहरू
• उरुग्वे (२०१३) गााँजािेतिलाई औषिीय ि
िैज्ञातनक अनुसन्िान िाहेक मनोिञ्जन का लाधग
पतन िुल्ला गरिएको िेश हो ।
• उपभोक्िालाई सिकािी रुपमा ििाष भएका
फामेसीद्वािा गााँजा ववििण प्राविान, उमेि
हििन्िी ववििक ि व्यापािी १८ वषा भन्दा माधि
हुने पने प्राििान छ ।
• एक वयथकले ३० ग्राम गााँजा राख्न सक्छन ि प्रति
ििमा ४ विा िोि िोप्न वा उजजनी गनष अनुमति
छ। Queirolo, R. (2020)
6/14/2022 25
• नेदरल्यान््सको कफी पसलमा गााँजा जयापाि हुने
िि समयानुक
ु ल तनरिक्षण ििाष प्रणाली,
परिचयपर ि आवासीय अनुमाति परको
तनरिक्षण गरिन्छ (UNKN, 2011, Country report
2019) ।
• तनरिक्षण प्रकक्रया Tolerance नीति अन्िगषि
(AHOJ-G) तनयमानुसाि गरिन्छ (बिज्ञापन
तनषेि, कडा लागु औषिमा प्रतििन्ि, समय
भसमा, उमेि हििस्न्ि, िेिै परिणाम िेच्न
प्रतििन्ि (500 ग्राम)
अशोक पाण्डे

26. Contd...
• क्यानाडाको संिचनागि तनयम ि तनयस्न्रि
नीति (२०१८). क्यानाडाली गााँजा ऐनले
कडा तनयम िनाएि सावाजननक थवाथ्य ि
सुरक्षाको रक्षा गने लक्ष्य िािेको छ।
• क्यानाडामा पतन कानुनी रूपमा ििमा ४ वटा
गााँजाको बिरुवा िाख्न पाइन्छ िि यहााँका
मातनसहरूले इजाजतपर प्राप्त उत्पादकहरू ि
िुद्रा पवक्र
े ताहरूिाट मार गााँजाको िरिि या
बिकक्र गनष सक्छन (Korf, D. J. ,2019,
Kuppuram, G. ,2021 ) |
6/14/2022 26
अमेरिकाले २०१८ मा गााँजालाई िैिातनक
हियो ि अहहलेसम्म करिि १९ िाज्यले
मनोरन्जनका लाधग ि अन्यले औषिीय
प्रयोजन वा अनुसन्धानका लाधग िुल्ला
गिेको छ |
अन्य िेश जथिै साउि अफ्रीका,
कोलस्म्िया, जमैका, चेक रिपस्जलक
जथिा िेशहरुमा पतन गााँजाका तनयस्न्रि
प्रयोगलाई गैि अपिािीकिण गरिएको
पाइन्छ
अशोक पाण्डे

27. नीनतगत
पवषयहरु
• गााँजा ऐनको आिश्यकता
• गााँजामा पाइने THC लगायत रसायन तत्वको अनुसन्धान
गनुापने हुाँदा गााँजा अनुसन्धान क
े न्रको पवकास गनुापने
• गााँजाका िोट, बिरुवाको अध्ययन गरर िधगाकरण तिा
वैज्ञाननक खेनत प्रणाली पवकास गनुापने
• खेनतको लाभलागत अध्ययन – अन्य िालीसंगको तुलना गनुापने
• खेतीको लाधग फमा दताा, ननयमन र उच्च प्रबिधधको प्रयोग
गनुापने
• माग र आपूनताको अवथिाको अध्ययन गरर आपूनता िढेपनछको
मूल्य स्थिरता िारे अध्ययन गनुापने
• फमााक्युहटकल्सको मागको बिथलेषण गनुापने तर ठु ला कम्पनी
र ब्यापारीको दिािमा पना नहुने
• मनोरञ्जनको लाधग खुला गदाा हुने समथयाको अध्ययन
गनुापने
6/14/2022 27
अशोक पाण्डे

28. 6/14/2022 28
धन्यवाद !
अशोक पाण्डे

29. BIOGRAPHY
• अशोक पाण्डेले िाजीव गान्िी थवाथर्थ्य ववज्ञान ववश्वववद्यालय, िैङ्गलोि, भािििाि
एमवपएच िहको अध्ययन गनुष भएको छ । हाल उहााँ प्रतिरठानको सङ्िीय माभमला,
सुशासन ििा सावषजतनक सेवा प्रवाह अनुसन्िान वविागि समूहअन्िगषि कायषिि
हुनुहुन्छ । नीति अनुसन्िान, भशक्षण ििा नेपाल थवाथर्थ्य अनुसन्िान परिषद्समेिमा
गिी िश वषषको पेसागि अनुभव ििुल्नु भएका उहााँका िुई िजषनभन्िा िढी िास्रिय
िहका अनुसन्िान प्रतिवेिन ि चाि िजषनभन्िा िढी लेिहरू ववभभन्न जनषलमा प्रकाभशि
छन् ।
• २०१९ मा मृगेन्द्र सम्झना युवा थवाथर्थ्य वैज्ञातनकिाि सम्मातनि उहााँले नेपाल ि
िङ्गलािेशका ववभभन्न ववश्वववद्यालयहरूमा भभस्जहिङ फ्याकल्िीको रूपमा काम गनुष
भएको छ। भािििाि TERI फ
े लोभसप, िेलायििाि KAC फ
े लोभसप सािै नवेको FK
फ
े लोभसप िाि िङ्गलािेशमा १ िषष कायषअनुभि भलनु भएका उंहाले अमेरिकाको आधिषक
सहयोगमा सुिीजन्य पिािष, Electronic Cigarette सम्िन्िी interventional अनुसन्िान
गनुष भएको छ । अमेरिका, जमषनी, इिाली लगायिका ववभभन्न १५ िेशमा सम्मेलन ि
सेभमनािमा भाग भलई अनुसन्िान नतिजाका परहरु प्रथिुि गनुष भएको छ ।
6/14/2022 अशोक पाण्डे 29