2. DUHANI
Duhani eshte nje nga mallrat
qe prodhon aq para dhe aq
me shumice,eshte nje nga
vrasesit e jetes.Nje ne cdo 6
vdekje shkaktohet nga
duhani.Eshte me i rrezikshem
se droga,alkooli,por pervec
kesaj te kushton shtrenjte
edhe financiarisht.Nje i
droguar mund te ctoksikohet
nga droga ndersa nje
duhanxhi e ka te veshtire te
harroje shijen e
mrekullueshme qe jep nje
cigare pas buke apo ne lokal
e shoqeruar me nje kafe apo
nje konjak.Duhani krahas
alkoolit dhe drogave te tjera
eshte nje nga shkaterruesit
me te medha te shendetit.
3. Shkaku kryesor i kenaqesise qe
sjell duhani eshte nikotina.Kjo
lende duke rene ne kontakt me
disa fije nervore I ngacmon ato
duke cliruar adrenaline dhe disa
lende qe krijojne
kenaqesine(gjendje
kenaqesie).Lendet e prodhuara
nga ngacmimi qe jep nikotina
prekin vatrat e kenaqesise ne
trupin e njeriut ne te njejten
menyre si kokaina,heroina dhe
drogat e tjera.Vec kesaj nikotina
rrit aftesine per t’i kapur gjerat
apo per t’u orientuar me
shpejt.Kjo ndodh sepse
ngacmohet ajo pjese e trurit te
njeriut qe ben rregullimin e
inteligjences dhe aftesise
njohese.Por duhani rrit edhe
humorin.Keto jane ato arsye qe
nuk e lene dot nje njeri te
shkeputet nga ky helm ne forme
tymi.
4. Shume njerez nuk e lene duhanin sepse me pas
shtojne ne peshe.Afro 80% e atyre qe braktisin
duhanin shtojne 5-10 kg.Por po ta fillosh perseri
nuk bie nga pesha menjehere.Kjo ndodh sepse
njerezit qe lene duhanin kane oreks te madh dhe nje
deshire te forte per te perdorur sheqerna ne
ushqimet e tyre gjate dites.Me kete shpjegohet
mania e ish-duhanxhinjve per te ngrene karamele
dhe embelsira ne cdo cast.Dhe zgjidhja e vetme ne
kete rast eshte te merresh me sport.
5. Pirja e duhanit eshte nje
zakon,dhe lidhur me kete duhet
theksuar se ekzistojne disa nivele
duhanxhinjesh:
1-Ai i duhanxhinjve te cilen
kufizohen me pirjen e nje numri te
caktuar cigaresh ne dite.
2-Ai i duhanxhinjve tek te cilet
numri i cigareve,varet nga cilesia e
duhanit.
3-Ai i duhanxhinjve ,te cilet pijne
vazhdimisht ,pijne cigare njera
pas tjetres.
6. Rreziku i duhanit ne organizmin e
njeriut eshte vertetuar nga nje sere
hulumtimesh shkencore.
Duhani mund te shkaktoje disa
semundje:
1-Demtime te organeve,ne
zemer,veshka etj.
2-Insuficience vaskulare
periferike,infarkt ose forma te tjera te
demtimit te muskulit
kardiak,arterioskleroze cerebrale.
3-Semundje te aparatit respirator.
4-Disa forma te tumoreve te
gojes,laringut.Pervec ketyre qe
permendem,pirja e duhanit provokon
ne ate qe e perdor,nje gjendje dobesie
te organizmit qe manifestohet me
shqetesime ne aparatin tretes.
5-Tymi i duhanit shkakton
bronkite kronike,kancer te
mushkerive,kardiopati ishemike
si dhe shqetesime ne sistemin e
qarkullimit te gjakut.
7. Perse tymi i duhanit ben
dem?
Sepse ai permban : Anhidrid
karbonik,oksid karboni,anhidrid
sulfuror,acid
cianhidrik,hidrokarbure,nikotine,
katran,beuzopiren.
Te gjitha keto substanca jane te
demshem per organizmin:
Anhidridi sulfuror-irriton rruget
respiratore,provokon kolle
Nikotina-eshte nje helm qe rrit
presionin arterial
Oksidi i karbonit e acidi
cianhidrik jane helme
Beuzopireni-favorizon shfaqjen e
kancerit te mushkerive
Katrani-redukton shkembimin e
gazeve
Anhidridi karbonik-nga pirja e
duhanit depozitohet ne mushkeri
8. Eshte e rendesishme :
Te ndalohet pirja e duhanit vecanerisht ne te semuret me semundje pulmonare
kronike dhe ata me shqetesime te zemres dhe sistemit te qarkullimit te gjakut.
Ata persona tek te cilet pirja e duhanit eshte bere zakon,dhe e kane te pamundur
ta eliminojne krejtesisht ate,te pakten te reduktojne numrin e cigareve duke
patur parasysh rrezikun qe paraqet duhani per shume semundje dhe vecanerisht
per te eliminuar mos shfaqjen e kancerit te mushkerive
Eshte detyre morale dhe qytetare qe te mos pihet duhani ne vende te hapura ne
publik(shkolla,ambiente publike,salla mbledhjesh,salla kinemaje,teatro etj.) Ne
keto raste demtohen edhe ata qe nuk pine duhan,pasi jane te detyruar te thithin
tymin e tij.
Gjithashtu eshte detyre morale te mos pihet duhani ne ambiente te mbyllura
p.sh ne shtepi ne prezence te te vegjelve.
