Pergadesat parenterale dhe pergaditja e tyre

1. Përgadesat paraenterale
Punuan : Anita Krasniqi
Ariana Krasniqi
Përgadesat Parenterale

2. Përmbajtja:
 Hyrje
 Histriku
 Epërsit dhe të metat
 Rrugët e aplikimit të përgadesave parenterale
 Lënda vepruese ,tretësit dhe lëndët ndihmës.
 Ambalazhimi
 Përgaditja e përgadesave parenterale
 Sterilizimi-Teknikat e steriliziimit
 Kontrolli i cilësisë
 Përgadesat me veprim të zgjatur -përfuzionet

3. HYRJE
Përgadesat parenterale janë forma farmacetuike
sterile të lëngëta-ose që mund të bëhen të lëngëta
duke i shtuar një tretës të përshtatshëm
Fjala parenteral rrjedhë nga gjuha greke ‘par’-
me përjashtim dhe ‘enteron’ zorrë

4. 1856 Ud (ëood) në Skoci përdori një tretësirë të sulfatit të
Atropines me anë të shiringes të ndërtuar nga francezi
Pravazi (1852)
Historiku
 Perpjekjet për të injektuar barna
janë bërë në shekullin XVII dhe
XVIII
 Në gjysmën e dytë të shekullin
XIX u bënë disa zbulime që i
dhanë shtytje përpara këtyre
kërkimeve.
 Pasteri – studioin teknikën e
sterilizimit të këtyre barnave të
injektueshme.
 Kohu – zbatoi sterilizimin me
ajër të nxehtë dhe avuj uji.
 Cemberlend – shpiku një filter
përmbajtjen e bakterieve.
1886 1908 1910 1916 1920 1948 1951

5. Epërsit Të metat
 Veprojnë menjëhere,
 Barnat që nuk përthithe nga
zorrët merren në këtë forme,
 Barnat që c’aktivizohen në mëlqi,
 Zëvëndësimi i lëngjeve,
 Ushqimi artificial,
 Mënjanohen efektet anësore në
TGI.
 Përgaditja e tyre kërkon kushte
të posaqme,
 Nevojitet personel mjeksorë,
 Kërkon respektimin e një asepsie,
 Përdorimi i tyre duhet të bëhet
me kujdes,
 Shkalla e pastërtisë.

6. Dy klasa
Biologjike Farmaceutike
Serume, vaksina, toksina,
anatoksina,
Lënde nga më të ndryshmet

7. Lëngje për perfuzion
Pluhura për tretësira
të injeksionit
Lëngje për injeksion
Tableta për tretësira për
injeksion
Tableta për implantim
Egzistojnë 5 tipe të
përgadesave parenterale

8. RRUGËT E APLIKIMI TË PËRGADESAVE PARENTERALE
SC
IM
IV
ID
IA

9. LËNDËT E PARA
Lëndët vepruese
Tretësi
Lëndët ndihmëse

10. Lënda vepruese
 Lëndë vepruese që përdoren për përgaditjen e
përgadesave parenterale duhet të plotësojnë kërkesat në
Farmakope ose normat e brendshme (kur lënda nuk
përshkruhet në farmakope).
 Këto lënd nuk duhet të kenë mikroorganizma.
 Njohja e lëndëve vepruese.
 Për të siguruar dozim të saktë,është mirë të përdoren
lëndë që nuk përmbajnë ujë kristalizimi.

11. Tretësit
Përdoren tretës te ndryshëm:
 Uji për injeksione
 Vajrat bimore
 Organike të paujë etj
Duhet të tolerohen mirë nga indet ,të mos bashkëveprojnë
me lëndët vepruese ,t՝ mos japin reaksione lokale, të mos
përmbajnë papastëri kimike, fizike ose biologjike.

12. Uji për injeksion
 Farmakopet në përgjithësi kërkojnë që uji i distiluar që
përdoret për përgaditje e përgadesave parenterale të jetë
i freskët dhe jopirogjen.
 Uji i destiluar tolerohet mirë nga organizmi dhe treten
një numër i madhe barnash.
 Siguron një përthithje e një veprim shumë të shpejtë

13. Tretësit joujorë
Zgjidhen në varësi të aftësisë tretëse, polaritetit, dendesisë,
qëndrueshmëris dhe veprimit fiziologjikë.
Tretësi që përzihen me ujë janë :
 Alkoolet
 Polialkoolet
 Esterët
 Tretës lipofil- vajrat bimore dhe oleati i etilit.

14. Alkooli etilik Alkooli Benzilik
 Për tretjen e glikozideve
digitalike :
 Lantozidin C 10%
 Digitiksinen 40-50%
 Digoksinen-7-%
Japin më shumë dhimbje,
Vëllimi 1-2ml
 Siguron një qëndueshmëri më të
mirë të lendëve të tretura
 Antiseptik
 Anestezik sipërfaqësor

15. Glicerina Propilenlglikoli
 E përzier me ujin e rritë aftësin
tretëse .
 Tolerohet mirë në injeksione
muskulare e përzier me ujë deri
në përqëndrimin 30%
 Përzihet me ujin por jo me vajrat.
 Ka aftësi tretëse më të madhe se
glicerina
 Përdoret për përgaditjen e
tretësirave për injekiosne të :
 Barbiturateve, kloramfenikolit,
Vitaminës A dhe D etj.

16. Oleati i etilit – Farmakopea e rekomandon për përgaditjen e tretësirave për
injekisone të : benzoatit të estradiolit, progesteronit dhe testosteronit.
Polietilenglikoli Vajrat bimore
 Janë tretës më pak higroskopin se
glicerina.
 Përdoren për tretje e disa lëndëve
që hidrolizohen në mjedisin ujor.
 Përdoren të përzier me ujë e
alkool.
 Kur lënda vepruese nuk tretet në
ujë ose kur kërkohet një
përthithje më e ngadalshme.
 Përdorën vetëm në rrugë
muskulare.
 Kanë të meta se vetoksiodohen.

17. Lëndët ndihmëse
 Lëndë kunder oksidimit
 Lëndë antibakterore(konservues)
 Lëndë tampone
 Lëndë për izotoni
 Stabilizim kimik

18. Enët për ambalazhim Ampulat
 Ambalazhohen në ampula ose
shishe kryesishtë prej qelqi dhe
rrallë prej lëndëve plastike
 Janë enë qelqi me vëllim 0.5-5ml
në formë cilindrike me një pjesë
të zgjeruar ku futet përgadesa
dhe një të ngushtë ose kapilar që
mbyllet me flakë.
Shishe të vogla prej qelqi që mbyllen
me një tapë kaucuku me anë të një
unaze të aluminit.
Përdoren për ambalazhimin e barnave
të ngurta në trajtë pluhuri.
Kanë vëllim 5-20ml,zakonishtë për
ambalazhimin e antibiotikëve.
• Shishet me vëllim të madhë
• Tapat prej kaucuku
•Lëndët plastike
Shishe shumëdozëshe

19. Përgatitja e përgatesave
parenterale

20. Përgatitja e përgatesave parenterale
 Përgadesat parenterale përgaditen në farmacitë e rrjetit të
mbyllur (institusioneve) dhe në industrinë farmaceutike.
 Farmacistët të cilet marrin për detyrë përgaditjen kanë një
përgjegjësi të madhe pasi që nga njera anë duhet të njohë
mire vetitë fiziko-kimike të lëndëve vepruese e ndihmëse:
• Masën molekulare
• Treteshmërinë
• Qëndrueshmërinë në pH-e të ndryshme
• Reaktivitetin kimik
• Problemet që lidhen me kombinime etj.
 Dhe nga ana tjetër të gjitha aspektet teknike te përgatitjes

21.  Përgatitja e përgatesave parenterale në industrinë
farmaceutike
Në përgjithësi, përgatitja e përgatesave për injeksion ne
industi ndjek disa etapa:
o Pergatitja e tretësirës apo pezullisë;
o Përgatitja e ampullave;
o Mbushja e ampullave;
o Sterilizimi;
o Kontrolli i mbylljes së ampullave;
o Ambalazhimi.

22.  Për të siguruar cilësinë e duhur të tretësirave për
injeksion, që zëne vendin kryesor në përgatesat
parenterale, duhet patur parasysh disa kushte si:
• Izotonia
• Izohidria (rregullimi i pH-it)
• Steriliteti
• Mungesa e lëndëve pirogjene dhe mungesa e grimcave
te patretshme

23.  Izotonia- kur një lëndë tretet në një tretës, disa
veti të tretësirës ndryshojnë nga ato të tretësit të
pastër.
o Njehsimet që bazohen në uljen e temperatures
së ngrirjes
o Njehsimet që bazohen në barasvlerësit e
klorurit të natriumit
o Njehsimet që bazohen në përqendrimin molar

24.  Rregullimi i pH-së
Në tretësirat për injeksion, pH luan një rol të
rëndesishëm, sepse ai ndikon në tolerancën e
organizmit, në rruzat e kuqe të gjakut, në
qëndrueshmërinë e në ruajtjen dhe, mbi të gjitha, në
veprimtarinë e tyre.
Gjaku, limfa dhe, në përgjithësi, lëngjet e organizmit
kanë një
pH 7.36-7.44, prandaj në parim tretësirat për injeksion
duhet të kenë nje pH sa më te përafërt, me këto vlera.
Tretësirat të tilla quhen izohidrike.

25. Barnat që përdoren në organizëm me rrugë parenterale: në
venë, nën lekure, në muskul etje., pra tretësirat e pezullitë
për injeksion dhe perfuzionet, si dhe tretësirat që përdoren
për larjen e fshikëzave dhe përgatesat oftalmike, është e
domosdoshme që të jenë sterile.
Koncepti i sterilitetit shtrihet edhe për shiringat, gjilpërat
hipodermike, dhe materialet e mjekimit e të qepjes.
Teknikat e sterilizimit
Kinetika e sterilizimit me nxehtësi
Sterilizimi

26. KONTROLLI I CILËSISË SË
PËRGATESAVE PARENTERALE
Kontrolli i cilësisë së
përgatesave parenterale,
përfshinë analizën e lëndëve të
para, analizën e produktit në
fazat e ndërmjetme të procesit
të punës, dhe kontrollin e
cilësisë së produktit
përfundimtar.
Kjo kontrollë përfshinë prova
të shumta me natyrë kimike,
biologjike, mikrobiologjike,
dhe klinike.

27. Përgadesa të tjera parenterale
 Produktet e thata në ampulla ose
shishe shumë dozëshe
 Ampullat me shiringë

28. Përgadesat parenterale me veprim të zgjatur
 Pezullitë ujore
 Pezullitë vajore dhe
pezullitë me xhele
hidrofile ose lipofile
 Tretësirat në tretës
hidrofil ose lipofil që
shpërhapen ngadalë në
inde
 Implantet

29. Perfuzionet me elektrolitë
Perfuzionet që përdoren ne
crregullimet e baraspeshsë
acido-bazike
Perfuzionet me lëndë energjike
Perfuzionet që përdoren në
lëndëkëmbimin rindërtues
Perfuzionet për zëvendësimin
e plazmës
Perfuzionet me barna
Perfuzionet