1. Նախագծի կանոնները
Նախագծի ժամկետը՝ երկու շաբաթ:
Նախագիծը իրականացվում է խմբով:
Նախագծի ղեկավար՝ Հայկուշ Գևորգյան:
Նախագծի ընթացքում կատարվել են հետազոտական աշխատանքներ՝
ընտանիքի, շրջապատի, դասավանդողի ազդեցությունը ինքնագտահատականի վրա և
քննարկումներ:
Նախագծի մասին պատկերացում, խումբը ստացել է տվյալ կայքերից՝
http://www.arewera.ru/%D5%A8%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%84/ntaniqider
http://haso63.wordpress.com/2013/01/27/%D5%AB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A1%D5%
A3%D5%B6%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6/
3. Ընհանուր պատկերացումներ
ինքնագնահատականի մասին
Ինքնագնահատականը մարդու սեփական
գնահատականն է ինքն իր մասին:
Ինքնագհատականը հնարավորություն է տալիս ոչ
միայն արտացոլել արտաքին աշխարհը, այլ իրեն
առանձնացնելով այդ աշխարհում, ճանաչել
սեփական ներքնաշխարհը, ապրել, զգալ այն և
որոշակի վերաբերմունք ունենալ սեփական անձի
նկատմամբ: Բայց մարդու համար շատ կարևոր է, թե
իր մասին ինչ կարծիք ունեն իրեն շրջապատող
մարդիկ, որոնց տեսակետը մեծ ազդեցություն է
ունենում ինքնագնահատականի ձևավորման
գործում: Այսինքն մարդու կատարած ցանկացած
խելացի արարք, դրսևորված գիտակցված վարք, դա
ոչ այնքան այն բանի արտահայտությունն է, թե
ով, ինչպիսին է այդ մարդն իրականում, որքան դա
սեփական անձի նկատմամբ պատկերացումների
արդյունքն է:
4. Ընտանիքի ազդեցությունը սեփական
ինքնագնահատականի վրա
Դեռահասի ինքնագնահատականի ծագման և ձևավորման
գործում ամենամեծ ազդեցությունն ունի ընտանիքը: Ծնողի
և երեխայի հարաբերությունները շատ կարևոր են երեխայի
համար, քանզի ինքնագնահատականը արտացոլում է
ծնողների կարծիքը:
Կարևոր նշանակություն ունի նաև, թե ընտանիքում
երեխան միակն է, թե ունի եղբայրներ կամ քույրեր: Հաճախ
միակ երեխաները բարձր ինքնագնահատական են
ունենում,և դա հատկապես դիտվում է տղաների մոտ: Թեև
պարզ չէ՝ ինչու, բայց ընտանիքի մեծությունը և ծնվելու
հաջորդականությունը նույնպես ազդում է ես-կոնցեպցիայի
ձևավորման վրա:
Երեխայի ինքնագնահատականը մինչև մանկապարտեզ
գնալը ձևավորվում է տանը՝ իր ծնողների և հարազատների
կարծիքի հիմման վրա: Ըստ հայկական
սովորության, ծնողները իրենց երեխաներին
իդեալականացնում են՝ ասելով, որ նրանք շատ լավն
են, գեղեցիկ և որ ոչմեկ չի կարող իրենց հասնել:
5. Դասավանդողի ազդեցությունը
դեռահասի ինքնագնահատականի վրա
Երեխայի ինքնագնահատականը ձևավորվում է դեռ
վաղ տարիքից: Տանը դաստիարակություն
ստանալուց հետո, երեք տարեկան
հասակում, երեխան արդեն իր առաջին քայլերն է
կատարում հասարակություն՝ ընդունվելով
մանկապարտեզ, հետո դպրոց: Մեր կարծիքով
ուսուցիչը կարող է ազդել աշակերտի
ինքնագնահատականի վրա՝ կարող է իր խոսքով
ցածրացնել կամ բարձրացնել
ինքնագնահատականը, համեմատելով ավելի լավ
հնարավորություններ ունեցող երեխային ավելի
ցածրի հետ, այդպիսով գրգռելով երեխայի բարձր եսկենցեպցիան: Երեխան հենց ինքն է սկսում
համեմատել իրեն և իր շրջապատողներին և այդտեղ
էլ սկսվում է ինքնագնահատականի փոփոխությունը:
Երեխան սկսում է հասկանալ, որ որոշ առումներով
նա միգուցե անցնում է բոլորին, բայց որոշ
առումներով թերանում է, սկսում է կասկածել իր
(ծնողների ասած) իդեալական լինելու վրա:
6. Շրջապատի ազդեցությունը երեխայի
ինքնագնահատականի վրա
Փոփոխելով միջավայրը երեխան կարող է
ընկնել շրջապատի ազդեցության
տակ, վերցնել նրանից և՛ լավը, և՛ վատը:
Երեխան առնչվում է շրջապատի
փոփոխության խնդիրներին և շատ
դեպքերում դժվարություն է ունենում
հարմարվելու դրան:
Օրինակ լինելով լավ ընկերներ՝ երեխան
գնահատում է ընկերոջ խոսքը: Վաղ
հասակում երեխաները կարող են նույնիսկ
չհասկանալ, որ վիրավորում են դիմացինին:
Ավելի մեծ հասակում, երեխաները կարող են
հասկանալով, դիտմամբ վիրավորել և գցել
դիմացինի ինքնագնահատականը:
7. Ինքնագնահատականի սահմանը
Քննարկման ժամանակ կարծիք հնչեց,
թե ինքնագնահատականը ձևավորվում է մի
որոշ ժամանակահատվածում և դրանից հետո
մնում է անփոփոխ: Բայց հարկ է նշել, որ
ինքնագնահատականը ձևավորվում է շրջակա
միջավայրի կարծիքի և ազդեցության
ներքո, իսկ մարդ արարածը մինչև իր կյանքի
վերջ շփում ունի հասարակության
հետ, երբեմն-երբեմն փոխում է իր
միջավայրը, այդ իսկ պատճառով կարելի է
պնդել, որ ինքնագնահատականի ձևավորման
համար հստակ ժամանակ չկա:
Այսպիսով մարդու ես-կոնցեպցիան
ձևավորվում է իր ամբողջ կայնքի
ընթացքում, որի վրա մեծ ազդեցություն են
ունենում շրջակա միջավայրը, դասավանդողը
և բնականաբար ընտանիքը:
8. Վերջաբան
Մեր կարծիքով ամեն մի մարդ պետք է
կայուն ինքնագնահատական ունենա և
չթողնի ոչմեկին այն փոխել: Ձգտեք դեպի
կատարելություն և դրանով ավելի շատ
կծանոթանաք ինքներդ ձեր հետ: Դուք
կծանոթանաք ձեր
հնարավորություններին, կիմանաք ձեր
գինը և կկարողանաք տեսնել ձեզ կողքից:
Մի գնահատեք և մեղադրեք ձեզ ուրիշների
կարծիքներով, քննադատներ միշտ
կգտնվեն վստահ եղեք ու ուրախացեք, երբ
ձեզ կսկսեն քննադատել: Հիշեք՝ վատերին
չեն քննադատում: