Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր Միջին դպրոց 7-1

1. ՄԻՋՆԱԴԱՐՅԱՆ ԹԱՏՐՈՆ

2. Միջնադարյան թատրոնը ձևավորվել է 10-11-րդ դարերում՝
լատինական սկզբունքներով, սակայն չի հանդիսացել անտիկ
դրամայի շարունակությունը։ Թատերական
գործողությունները՝ ժեստերը, ձայնային էֆեկտները,
զգեստափոխումները սերել են գիստրիոններից՝ շրջիկ
դերասաններից, կատակերգակներից, (ժոնգլյոր, ) ֆրանսերեն
է. նշանակում է կատակաբան, զվարճաբան
Թատրոնի հնագույն ձևը դա Զատկի բեմականացված
ծիսակատարությունն է (Ludus paschalis), որի հիմքը
երկխոսությունն էր, որը երբեմն բառացիորեն կրկնում էր
պատարագակարգը։ Պատարագային բեմականացումների
վայր ծառայել է եկեղեցու տարածքը, և միայն 13-րդ դարում են
ներկայացումները սկսում բեմադրել հրապարակներում։
Սուրբ Նիկողայոսի տոնից հետո բեմադրվում են
ներկայացումներ, որոնք չունեին պատարագային
ուղվածություն։ Ներկայացումներում հանդիսատեսին
ներկայացվում էր տարածված լեգենդների կերպարների հետ
կապված տարբեր իրադարձություններ։13-րդ դարի երկրորդ
կեսից սկսում են բեմականացնել ամեն ինչ՝ Աստվածաշնչի
պատմությունները, «Աղվեսի մասին վեպը»,Ջիովաննի
Բոկաչոյի թարգմանված վեպերը։

3. Թատրոնի տեսակները
Դրամա
Երաժշտական թատրոն
Կատակերգություն
Ողբերգություն

4. Դրամա
Դրաման արձակի յուրահատուկ տարատեսակ է, որը
ներկայացվում է բեմականացումներում։«Դրամա»
անվանումը որպես ներկայացման յուրահատուկ
տեսակի անվանում, օգտագործվում է 19-րդ դարից։
Դրամա է կոչվել այն ներկայացումը, որը տարբերվում
էր կատակերգությունից և ողբերգությունից, օրինակ՝
Էմիլ Զոլայի «Թերեզ Ռաքեն» (1873 թ.) և Անտոն
Չեխովի «Իվանով» (1887 թ.)
ստեղծագործությունները։ Ուիլյամ Շեքսպիրի
«Համլետ» և Սոփոկլեսի «Էդիպուս
արքա»ողբերգությունները (մ.թ.ա.429թ.) դրամայի
գլուխգործոցներն են համարվում, իսկ
ժամանակակից գործերից՝ Յուջին Օ’Նիլի
1956 թվականին գրված «Երկար օրը գնում է գիշեր»-ը

5. Երաժշտական թատրոնԵրաժշտությունը և թատրոնը հնագույն ժամանակներից ի վեր
սերտորեն փոխկապակցված են միմյանց հետ, օրինակ՝
աթենքյան ողբերգությունը պարային դրամա էր, որ
բեմադրվում էր երգչախմբի կատարմամբ (ներկայացման մեջ
հնչում էր ավլոս երաժշտական գործիքը, որը նման է
ժամանակակից կլարնետին):Արդի երաժշտական թատրոնը
ներառում է իր մեջ երաժշտություն, երկխոսություն և պար։ Այն
առաջացել է 19-րդ դարի վերջերին և 20-րդ դարի սկզբներին
հայտնի ժանրերից՝ կոմիկական օպերայից (հատկապես
Ջիլբերտ և Սալիվան), վարիետեից (թատրոն, որի խաղացանկը
բաղկացած է թատերական, երաժշտական և կրկեսային
ժանրերի ներկայացումներից): 20-րդ դարի մյուզիքլներից և
1920-30-ական թվականների կատակերգություններից հետո
մյուզիքլները ձեռք բերեցին ավելի դրամատիկ ուղղվածություն։
Վերջին տասնամյակների հայտնի մյուզիքլներից են «Իմ
հրաշալի լեդին» (1956թ), «Մազեր» (1967թ), «Մերժվածները»
(1980թ), «Օպերայի ուրվականը» (1986թ)։

6. Կատակերգություն
Կատակերգություն, կոմեդիա, գրական-
դրամատիկական ստեղծագործության տեսակ, որտեղ
գործողությունը, բնավորությունները, հանգույցը,
հանգույցի լուծումը ներկայանում են ծիծաղելիի
սահմաններում և ներթափանցված են
կատակերզականությամբ։Այն թատերական
ներկայացումները, որտեղ որպես պատմություն
պատմելու միջոց օգտագործվում է հումորը որակվում
են որպեսկատակերգություններ։ Սա ներառում է թե
«Բոինգ-Բոինգ» ժամանակակից ֆարսը, և թե «Ինչպես
կուզեք» դասական ներկայացումը։ Այն թատրոնը, որը
սառը, վիճելի և արգելված առարկաները դիտավորյալ
արտահայտում է հումորի միջոցով, կոչվում է սև
կատակերգություն (սև հումոր)։

7. Ողբերգություն
Ողբերգությունը դրամայի յուրահատուկ ձև է, որը
պատմականորեն եզակի և կարևոր դեր է խաղում արևելյան
քաղաքակրթության ինքնասահմանման մեջ։ Այս ձևը հաճախ
օգտագործվել է պատմական շարունակականության և
մշակութային ինքնության վրա զգալի ազդեցություն թողնելու
համար՝ ինչպես Ռայմոնդ Ուիլյամսն է գրել․ «Հույները և
Ելիզավետականները մի մշակութային ձևի մեջ, Հելլենները և
քրիստոնյաները ընդհանուր գործունեության մեջ»։ 2500 տարի
առաջ Աթենքի թատրոններում ողբերգությունների
ստեղծումից, որոնցից պահպանվել են Էսքիլոսի, Սոփոկլեսի և
Եվրիպիդեսի աշխատանքների մի մասը միայն, Ուիլյամ
Շեքսպիրի, Լոպե դե Վեգայի, Ժան Ռասինի և Ֆրիդրիխ Շիլլերի
եզակի ստեղծագործություններից մինչև Յոհան Ստրինդբերգի
ժամանակակից նատուրալիստական ողբերգությունը, Սեմյուել
Բեքեթի՝ մահվան, կորստի, տառապանքների վերաբերյալ
արդիական մտքերը, Հայներ Մյուլլերի՝ ողբերգական կանոնի
պոստմոդեռնիստական ստեղծագործությունները,
ողբերգությունը պահպանվել է որպես մշակութային
փորձարկման, պայքարի, փոփոխությունների կարևոր միջոց։