CZY WIESZ... Jak stosować narzędzia prawne, aby chronić wizerunek firmy? Jak reagować na krytykę w internecie? Jakie są granice odpowiedzialności w prowadzeniu kampanii poprzez marketing wirusowy? Jakie prawa przysługują w zakresie autoryzacji? Jak prowadzić kampanie social media zgodnie z regulaminami?

1. Prawne aspekty PR-u
w sklepie internetowym
Chabasiewicz Kowalska i Partnerzy
Warszawa, 27 lutego 2015 r.
1

2. Plan wystąpienia
I. Ochrona marki e-sklepu
1. Marka - definicja
2. Dobra osobiste e-sklepu?
3. Prawo do bycia zapomnianym
4. Ochrona znaków towarowych
II. Prawa autorskie w kampanii PR
1. Pojęcie utworu.
2. Ochrona praw autorskich w kampaniach PR.
3. Wyjątki od autorskiego monopolu: linkowanie, prawo
cytatu, prawo przedruku
4. Presscliping – monitoring mediów
III. Dozwolone i niedozwolone działania PR
1. PR na portalach społecznościowych
2. Marketing wirusowy z perspektywy prawa
3. Czyny nieuczciwej konkurencji w Internecie
2

3. Oznaczenie przedsiębiorcy (marka, renoma)
Marka jest to nazwa, termin, symbol itp. odróżniające określony towar od podobnych, wytwarzanych
przez konkurencję.
Firma jest dobrem intelektualnym o znacznej wartości majątkowej, któremu ustawodawca przyznaje
ochronę. Ma ona charakter prawa podmiotowego bezwzględnego skutecznego erga omnes,
przysługującego przedsiębiorcy (wyrok SA w Katowicach z dnia 4.11.2004 r.)
Ochrona:
ü PWP: roszczenia z prawa ochronnego na znak towarowy, wzór przemysłowy
ü PrAut: utwory graficzne, słowne;
ü KC: prawo do nazwy (firmy) przedsiębiorcy, ochrona dóbr osobistych (także osoby prawnej!) – dobre
imię, renoma, marka,
ü ZNK: - wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorcy lub jakości towarów i usług, niedozwolone
naśladownictwo
– poprzez stosowanie firmy, nazwy, logo, skrótu literowego lub innego symbolu
charakterystycznego używanego wcześniej (zgodnie z prawem) przez innego przedsiębiorcę;
kryteria: specyfika rynku, zasięg terytorialny, powiązania personalne, wrażenie związków
prawnych lub następstwa prawnego
– adresy stron www jako oznaczenie przedsiębiorcy i jako znaki towarowe
case: ESCADA vs Pensjonat Eskada
3

4.
Dobra osobiste e-sklepu
Ø dobra osobiste przysługują osobom fizycznym, są niezbywalne i niedziedziczne, nie
można się ich zrzec;
Ø KC wymienia przykładowy katalog dóbr – m.in. zdrowie, wolność, cześć, swoboda
sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji;
Ø dobra osobiste przysługują odpowiednio także osobom prawnym, e-sklepom,
przedsiębiorcom:
ü odpowiednio, bo e-sklep nie ma zdrowia, ale ma za to np. nazwisko (nazwę),
dobre imię, renomę, reputację, tajemnicę korespondencji,
ü ochronie przewidzianej w art. 43 w zw. z art. 24 k.c. podlega też wiarygodność
osoby prawnej, jeżeli stanowi ona istotny element jej relacji z innymi osobami
(por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 listopada
2013 r., sygn. akt: VI ACa 657/13);
Ø dobra osobiste są chronione na podstawie KC niezależnie od innych przepisów
(a więc kumulatywnie np. z PWP, UZNK)
4

5. Ochrona dóbr osobistych
Ø jak ocenić, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych osób prawnych?
ü w przypadku osób fizycznych miarą oceny, czy doszło do naruszenia
dóbr osobistych, będzie odwołanie się do odczuć, przeżyć i reakcji
przeciętnego człowieka;
ü kryterium takie zawodzi w przypadku osób prawnych, jako podmiotów
o charakterze konwencjonalnym, nie dysponujących sferą przeżyć
psychicznych. Nie można byłoby natomiast z tą sferą identyfikować
odczuć pracowników, członków organów, właścicieli ekonomicznych
itp. osoby prawnej;
ü przyjmuje się w związku z tym, że do naruszenia dobra osobistego
osoby prawnej, w szczególności jej prawa do dobrego imienia
(dobrej sławy, reputacji), dochodzi wówczas, gdy zachowanie
sprawcy prowadzi (lub potencjalnie może prowadzić) do utraty
zaufania do niej, potrzebnego do prawidłowego jej
funkcjonowania w zakresie swych zadań (wyrok SA w Poznaniu z
dnia 10 lipca 2014 r., I ACa 444/14)
5

6. Ochrona dóbr osobistych cd.
Ø roszczenia: o zaniechanie działania (chyba że nie jest ono
bezprawne), dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia jego
skutków, w szczególności złożenia oświadczenie odpowiedniej treści
i w odpowiedniej formie, o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego lub
odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, o
naprawienie szkody;
Ø ułatwienia procesowe – to naruszyciel, a nie szukający ochrony,
musi wykazać brak bezprawności działania;
6

7.
Ochrona wizerunku
Ø e-sklep nie ma wizerunku jako takiego: „nie jest wizerunkiem osoby prawnej ani
wizerunek miejsca jej siedziby ani wizerunki osób, wchodzących w skład jej
organów, lub nawet całego zespołu i tym podobnych jej elementów (z osobna
lub łącznie wziętych)” (wyrok SN z dnia 25 maja 1977 r., sygn. I CR 159/77)
Ø zasada: rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na niej
przedstawionej (lub jej przedstawiciela ustawowego)
Ø wyjątki:
ü zapłata za pozowanie (domniemanie zgody)
ü osoby powszechnie znane, jeśli wizerunek w związku
z pełnieniem funkcji publicznych
ü osoby stanowiące szczegół całości (zgromadzenie, krajobraz, publiczna
impreza)
Ø roszczenia: zakaz rozpowszechniania zdjęcia, usunięcia ich ze stron
internetowych (np. portali społecznościowych), emisji telewizyjnej itp., publiczne
oświadczenie - przeprosiny, zadośćuczynienie
7

8.
Ochrona wizerunku – case study
Ø W gazecie opublikowano moje zdjęcie jako ilustrację artykułu opisującego
mieszkańców miasta w niekorzystnym świetle. Nie byłem bohaterem tego
artykułu. Po mojej interwencji opublikowano przeprosiny, ale nie usunięto
zdjęcia. Czy mogę żądać jego usunięcia?
Ø Dawna koleżanka zamieściła na portalu społecznościowym stare zdjęcia
klasowe, podając pod nimi imiona i nazwiska uczniów (także moje). Z różnych
powodów nie chcę, aby inne osoby mogły oglądać to zdjęcie, jednak ani
koleżanka ani właściciel portalu nie chcą tego zdjęcia usunąć. Czy jest coś, co
mogę zrobić w tej sytuacji?
Ø Rok temu zostałem niesłusznie oskarżony o kilka przestępstw. Wciąż toczy się
w tych sprawach postępowanie karne, ale nie wydano wciąż żadnego wyroku.
Na początku tego postępowania udzieliłem lokalnemu tygodnikowi wywiadu
dotyczącego tych oskarżeń, który jest teraz cytowany przez inne media, w tym
internetowe. Podawane jest przy tym moje nazwisko, co naraża moje dobre imię
i wizerunek na dotkliwe nieprzyjemności. Czy mogę temu zapobiec?
8

9. Jak reagować na krytykę w Internecie?
Odpowiedzialność hostingodawcy
Ø podmiot, który udostępnia „przestrzeń” w Internecie – stronę
internetową, miejsce na komentarze, miejsce na serwerze
Ø co do zasady jest odpowiedzialny za treści naruszające prawo
umieszczone w tej przestrzeni, chyba że
ü nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej
z nimi działalności albo
ü otrzymał urzędowe zawiadomienie lub uzyskał wiarygodną
wiadomość o bezprawnym charakterze danych lub
związanej z nimi działalności i niezwłocznie uniemożliwił
dostęp do tych danych („notice and take down”)
Ø nie jest obowiązany do sprawdzania przekazywanych,
przechowywanych lub udostępnianych przez nie danych
9

10. Jak reagować na krytykę w Internecie?
Prawo do bycia zapomnianym:
informacja vs ochrona danych osobowych
Wyrok TSUE z 13 maja 2014, sprawa C-131/12 Google Spain SL i Google Inc.
przeciwko Agencia Española de Protección de Datos (AEPD) i Mario Costeja
González.
ü każdy użytkownik Internetu ma prawo zgłosić swoje zastrzeżenia co do
wyników wyszukiwania, które mogą naruszać jego prywatność;
ü przeglądarki internetowe powinny usuwać niektóre wyniki wyszukiwań, które
naruszają prywatność na prośbę poszczególnych użytkowników;
ü jedyne, co trzeba zrobić, to zażądać usunięcia rezultatów wyszukiwań, które
naruszają prywatność;
ü jeżeli firma odmówi, należy zgłosić sprawę do odpowiedniej instancji, która może
wydać wyrok, zmuszający ją do tego;
ü początkowo Google wymagało podania przyczyny usunięcia wyniku, obecnie
uprościło formularz
10

11. Jak reagować na krytykę w Internecie?
Uzyskiwanie danych naruszyciela
Ø wyrok NSA z 21.08.2013 (I OSK 1666/12)
Ø art. 18 u.ś.u.d.e. mówiący o udostępnianiu danych organom państwa nie
wyłącza zastosowania przepisów dot. danych osobowych
Ø możliwość żądania udostępnienia danych osobowych na mocy decyzji
GIODO, wydanej na umotywowany wniosek
Ø praktyczne zastosowanie w przypadku naruszenia dóbr osobistych
i innych procesach cywilnych
Ø przesłanki udostepnienia danych osobowych
ü uzasadniony interes prawny („prawnie usprawiedliwione cele”)
ü proporcjonalność pomiędzy dobrem chronionym a naruszonym
(wolność wypowiedzi vs. dobra osobiste poszkodowanego)
ü niezbędność udostępnienia danych dla ochrony praw
11

12. Jak reagować na krytykę w Internecie?
Uzyskiwanie danych naruszyciela
Ø obowiązki administratora:
ü przyjęcie żądania udostępnienia danych osobowych
ü rozpatrzenie żądania pod kątem w/w przesłanek
ü odpowiedzialność administratora za decyzję o udostępnieniu danych osobowych –
możliwość jej kwestionowania
Ø decyzja GIODO:
ü wydawana na wniosek lub z urzędu w celu „przywrócenia stanu zgodnego z prawem”
ü obowiązek GIODO do każdorazowego rozważenia interesów stron
ü interes prawny i jego znaczenie
ü uczestnictwo osoby której dane mają być udostępniane w postępowaniu
Ø udostępnienie danych w celu zainicjowania postępowania sądowego przeciwko osobie nie
narusza jej praw i wolności (wyrok NSA z dnia
18 kwietnia 2014 r. I OSK 2789/12)
Ø od 1.01.2015 roku - zmiany w prawie danych osobowych – większa rola ABI, alternatywa
wobec rejestracji zbiorów danych osobowych
12

13. Marka - naruszenie znaku
towarowego (PWP)
Polega na bezprawnym używaniu w obrocie gospodarczym:
ü znaku identycznego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu
do identycznych towarów;
ü znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego znaku
towarowego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli
zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w
szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym
zarejestrowanym;
ü znaku identycznego lub podobnego do renomowanego znaku
towarowego, zarejestrowanego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli
takie używanie może przynieść używającemu nienależną korzyść lub być
szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego
(pasożytnictwo, deprecjacja, rozwodnienie)
13

14. Marka - naruszenie znaku
towarowego (PWP) cd.
Ø „Renomowany znak towarowy, podlegający szczególnej ochronie, to
znak nie tylko rozpoznawalny na rynku, ale też taki, z którym wiążą
się pozytywne skojarzenia; który budzi zaufanie i wskazuje na dobrą
reputację firmy.” (wyrok SN z dnia 16 października 2014 r., III CSK
275/13)
Ø „Uprawniony z zarejestrowanego na jego rzecz znaku towarowego
może się domagać ochrony prawnej w oparciu o przepis art. 296
p.w.p., jednakże - zgodnie z art. 6 k.c. - winien wykazać, że pozwany
naruszył to prawo, przy czym naruszenie to musi występować także
w chwili wyrokowania (art. 316 § 1 k.p.c.).” (wyrok SN z dnia
6 grudnia 2007 r., V ACa 791/07)
14

15. Roszczenia uprawnionego
Ø zaniechanie naruszania, wydanie bezpodstawnie uzyskanych
korzyści,
Ø dodatkowo, w razie zawinionego naruszenia również
naprawienia wyrządzonej szkody:
ü na zasadach ogólnych (KC, wykazywanie szkody i związku
przyczynowego)
ü poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości
odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego
wynagrodzenia
15

16. Wyczerpanie prawa do znaku
towarowego
Ø wprowadzanie do obrotu przez uprawnionego lub za jego zgodą towarów oznaczonych
znakiem towarowym - raz wprowadzony legalnie do obrotu towar opatrzony znakiem
towarowym może być następnie odsprzedawany, importowany czy reklamowany (np. na
stronie internetowej e-sklepu);
Ø brak zgody = naruszenie prawa do znaku towarowego (case testerów Coty, wyrok TSUE
z dnia 3 czerwca 2010 r., C-127/09);
Ø uprawniony może sprzeciwić się dalszej dystrybucji towarów, jeżeli przemawiają za
tym uzasadnione względy – np. jakość towarów się pogorszy;
Ø „prawodawca wspólnotowy i za nim polski ustawodawca ograniczyli zakres stosowania
zasady wyczerpania praw z rejestracji znaku towarowego do tych przypadków, gdy towary
zostały wprowadzone na rynek Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W razie gdy
towary zostały po raz pierwszy wprowadzone do obrotu poza E.O.G. uprawniony z
rejestracji może sprzeciwiać się dalszemu używaniu towarów opatrzonych znakiem na
terytorium E.O.G.” (wyrok SA w Warszawie z dnia 26 stycznia 2007 r., I ACa 860/06)
16

17. Użycie cudzego znaku towarowego
Ø możliwość użycia cudzego znaku towarowego jeżeli jest to konieczne dla
wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane
części zamienne, akcesoria lub usługi (art. 156 ust. 1 p. 3 p.w.p.)
Ø użycie cudzego znaku towarowego, w celu reklamowym i informacyjnym,
jest dozwolone, jeśli nie prowadzi do mylącego wrażenia o istnieniu
gospodarczych powiązań pomiędzy uprawnionym ze znaku a używającym
go w tym celu (orzeczenie SN z 27.10.2004 r. II CK 410/03, LEX Nr
143232)
Ø bez umieszczenia znaków w pobliżu warsztatu lub w reklamie prowadzący
warsztat nie mógłby informować potencjalnych klientów, jakie samochody
naprawia (wyrok ETS z dnia 23.02.1999 r. C-63/97, Bayerische
Motorenwerke AG i BMW Niederland BV v. Ronadl Karel Deenik)
17

18. Prawo autorskie w kampaniach PR
– przedmiot ochrony
UTWÓR
Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie
od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
ü samoistne
np. utwory literackie, programy komputerowe, fotografie, utwory
plastyczne, zdjęcia, muzyka, projekty architektoniczne, bazy
danych
ü zależne
np. opracowania, tłumaczenia, adaptacje, przeróbki
ü inspirowane
ü zbiorowe
np. encyklopedie, słowniki, periodyki
Ochrona prawnoautorska przysługuje bez konieczności
oznaczania i rejestracji utworów.
18

19. Utwór – co nim jest, a co nie?
TAK
ü kalendarze
ü kolejowe rozkłady jazdy
ü książki kucharskie
ü katalogi, formularze, informatory,
instrukcje
ü kompozycje z kwiatów
ü nagrobki
ü meble
ü sposób definiowania hasła w słowniku
ü utwór zmiksowany przez dj’a
ü tytuł lub imię własne fikcyjnego
bohatera (?)
ü zapach perfum (?)
NIE
ü odkrycia, idee, procedury
ü akty normatywne i ich projekty
ü urzędowe dokumenty (ale np. SIWZ?)
ü materiały, znaki i symbole
ü proste informacje prasowe
ü rekonstrukcja utworu
ü fotografia dzieła sztuki
ü widowisko sportowe
ü hasło reklamowe (?)
ü powiedzenia, idiomy, przysłowia,
neologizmy
19

20. Co jest chronione przez prawa autorskie
w kampaniach PR?
TAK
Ø zdjęcia, grafiki, identyfikacja wizualna
Ø artykuły, teksty promocyjne (o ile nie są prostymi informacjami
prasowymi)
Ø imię własne fikcyjnego bohatera np. Mały Głód (?)
Ø postać fikcyjnego bohatera – wygląd, główne cechy, zachowanie
NIE
Ø powiedzenia, idiomy, przysłowia, neologizmy
Ø pomysł na kampanię reklamową
ü utworem jest dzieło w całości, a nie jego poszczególne
elementy (a więc również pomysł, który bezspornie stanowi
element procesu powstawania dzieła), one nie podlegają
odrębnej ochronie (sygn. akt V ACa 175/12)
20

21. Treść prawa autorskiego
Ø wiązka uprawnień majątkowych i osobistych;
ü osobiste – chronią więź twórcy (osoba fizyczna) z utworem; są niezbywalne;
– autorstwo; oznaczanie utworu swoim nazwiskiem, pseudonimem; (z wył.
programów komputerowych) nienaruszalność treści i formy; pierwsze
udostępnienie utworu; nadzór nad sposobem korzystania z utworu;
– twórca może się zobowiązać do niewykonywania osobistych praw
autorskich w sposób naruszający interesy nabywcy; może upoważnić
nabywcę do wykonywania w jego imieniu tych praw oraz do
wprowadzania zmian do utworu w określonym zakresie;
ü majątkowe – chronią interesy ekonomiczne ich właściciela; przysługują
twórcy, który może je przenieść na kogoś innego
– właściciel majątkowych praw autorskich jest wyłącznie uprawniony do
korzystania i rozporządzania utworem na wszystkich polach ksploatacji
utworu (sposoby korzystania z utworu mające odrębne znaczenie
ekonomiczne); prawo zezwalania na wykonywanie autorskich praw
zależnych jako odrębne pole eksploatacji; moment przejścia
majątkowych praw autorskich;
21

22. Komu przysługują prawa
autorskie?
Ø osobiste – zawsze twórcy, są niezbywalne i niedziedziczne
Ø majątkowe – przysługują pierwotnie twórcy
ü podlegają dziedziczeniu (ale wygasają po upływie 70 lat
od śmierci twórcy)
ü można je przenieść na inny podmiot (odpłatnie lub
nieodpłatnie) – wymagana forma pisemna
ü można udzielić licencji na korzystanie – wyłącznej/
niewyłącznej
ü utwory pracownicze - cel umowy o pracę i zgodny zamiar
stron (case: programista C++)
22

23. Roszczenia w przypadku
naruszenia praw autorskich
Ø odpowiedzialność cywilna z tytułu naruszenia praw autorskich:
ü osobistych - art. 78 pr. aut.
ü majątkowych - art. 79 pr. aut
Ø odpowiedzialność karna z tytułu naruszenia praw autorskich
(art. 115 - 123 pr. aut.)
ü uznana za zgodną z Konstytucją - wyrok TK, sygn. K 15/13 z dnia
17 lutego 2015 r.
Ø odpowiedzialność z tytułu naruszenia praw w Internecie
(art. 12 - 15 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą
elektroniczną)
23

24. Roszczenia w przypadku
naruszenia praw autorskich
Uprawniony może domagać się:
ü zaniechania naruszeń,
ü usunięcia skutków naruszeń;
ü wydania uzyskanych korzyści;
ü naprawienia wyrządzonej szkody (działanie
zawinione) lub zapłacenia sumy pieniężnej w
podwójnej lub w przypadku naruszenia
zawinionego – potrójnej wysokości
stosownego wynagrodzenia z chwili jego
dochodzenia;
ü odpowiedzialność karna;
Środki ułatwiające dochodzenie roszczeń:
ü roszczenie informacyjne (art. 80 PrAut);
ü żądanie zabezpieczenia roszczenia przed
wszczęciem postępowania (art. 730 i nast.
KPC);
ü wniosek o polecenie dostarczenia
dokumentu będącego w posiadaniu
p o z w a n e g o a p o t r z e b n e g o d o
przeprowadzenia dowodu (art. 187 par. 2 pkt
3) KPC); obowiązek przedstawienia
dokumentu na zarządzenie sądu (Art. 248
KPC);
24

25. Wniosek o zabezpieczenie
Zalety:
Ø niskie koszty (opłata sądowa: 100 zł)
Ø natychmiastowa wykonalność
Ø łatwość uzyskania (uprawdopodobnienie roszczenia, wykazanie interesu
prawnego), często bez rozprawy, 7 dni (w praktyce 2-3 tygodnie)
Ø wysoka efektywność (uregulowanie stosunków pomiędzy stronami na czas
trwania postępowania – w Polsce często kilka lat!)
ü najstarszy „półkownik” na Woronicza - Amway vs. Dederko (15 letni proces
o ochronę dóbr osobistych; zabezpieczenie z 1997 roku)
Wady:
Ø możliwość dochodzenia naprawienia szkody wyrządzonej wykonaniem
postanowienia (brak złożenia pozwu w wyznaczonym terminie, cofnięcie
pozwu lub wniosku, przegranie sprawy),
Ø możliwość złożenia wniosku o uzależnienie wykonania postanowienia
od złożenia kaucji na zabezpieczenie roszczeń powstałych w wyniku
wykonania postanowienia
25

26. Dozwolony użytek
Ø właściciel nie może zabronić korzystania z utworu w ramach tzw.
dozwolonego użytku;
Ø dotyczy wyłącznie utworów wcześniej rozpowszechnionych przez
uprawnionego lub za jego zgodą;
Ø nie dotyczy programów komputerowych;
Ø dozwolony użytek publiczny – licencja przymusowa (art. 24 – 33
PrAut);
Ø dopuszczalne jest korzystanie z egzemplarza utworu w zakresie tzw.
własnego użytku osobistego w kręgu osób pozostających w związku
osobistym;
Ø prawo cytatu (art. 29 ust. 1 i art. 34 PrAut)
Ø prawo przedruku (art. 25 PrAut);
26

27. Wolność linkowania
Link - odnośnik (w postaci tekstu lub obiektu graficznego); po kliknięciu uaktywnia
się hiperłącze, co powoduje otwarcie dokumentu docelowego;
Deep linking („głębokie linkowanie”) - umieszczanie w Internecie linków
prowadzących w głąb serwisu internetowego, do jego wewnętrznej zawartości, nie
zaś do strony głównej; prowadzi do określonej podstrony innej witryny, a nie
bezpośrednio na jej stronę główną; efekt: zwiększenie ruchu na podstronach
serwisu, a zmniejszenie na stronie głównej;
Ø dopuszczalność?
ü TAK, ale konieczna informacja o właścicielu strony www, z której po odesłaniu
korzysta (wyrok niemieckiego SN z 17.06.2003 r.)
ü NIE, bo naruszenia: czyny nieuczciwej konkurencji, prawo autorskie, bazy
danych, pominięcie technicznych blokad lub płatnego dostępu do strony;
ü strona komercyjna – zgoda co do zakresu i warunków odesłania w formie
umowy licencyjnej;
27

28. Wolność linkowania cd
Ø Celem jest wykorzystanie rezultatów pracy innego przedsiębiorcy;
nieuprawnione wykorzystanie dorobku lub renomy innego przedsiębiorcy
(czy też nakładów finansowych osób trzecich) może zostać zakwalifikowane
jako sprzeczne z dobrymi obyczajami (niestypizowany czyn nieuczciwej
konkurencji z art. 3 ust 1 ZNK w postaci pasożytnictwa);
Ø stanowisko Trybunału Sprawiedliwości UE (wyrok z 13 lutego 2014 r.
w sprawie C-466/12):
ü do stron ogólnodostępnych: brak nowej publiczności, niewymagane
zezwolenie uprawnionego
ü do stron z ograniczonym dostępem (np. z utworem dostępnym jedynie dla
klientów portalu, którzy opłacili abonament, itd.): wymagane zezwolenie
uprawnionego
ü na takich samych zasadach traktowane jest embedowanie, np. filmów
z YouTube
28

29. Linkowanie po polsku
Ø wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2014 r. (sygn. akt I ACa
1663/13)
Ø „W opinii Sądu Apelacyjnego przesądzające o ewentualnym naruszeniu praw
autorskich jest nie tyle umieszczenie linku – czy to głębokiego, czy też innego,
lecz efekt użycia linku. Sam link jest bowiem de facto programem w języku HTML,
wykonywanym każdorazowo przez tzw. przeglądarkę. Jeżeli więc umieszczający
link skonstruuje go sam – czy przy pomocy narzędzi osób trzecich – w ten sposób,
że użycie linku prowadzi do bezpośredniego odtworzenia utworu choćby w
niewielkiej części, wówczas umieszczający link udostępnia utwór.”
Ø „Rozumowanie trybunału prowadzi bowiem do wniosku, że w przypadku wydania
książki inny wydawca, drukując i wydając za pośrednictwem tych samych kanałów
dystrybucji taką samą książkę na takich samych warunkach, nie narusza
monopolu autorskiego”
Ø wg sądu mamy do czynienia z nową publicznością (link udostępniony na włoskim
portalu ma innych odbiorców niż link udostępniony na polskim portalu)
29

30. Prawo cytatu
Ø wolno przytaczać w dziele stanowiącym utwór, urywki rozpowszechnionych
utworów lub drobne utwory w całości w uzasadnionym celu (wyjaśnianie, analiza
krytyczna, nauczanie lub prawa gatunku np. pastisz, parodia);
Ø brak konieczności uiszczenia wynagrodzenia dla twórcy ani uzyskiwania jego zgody
Ø warunkiem jest wyraźne wymienienie imienia i nazwiska twórcy oraz źródła – nie
wystarczy powołać ich w bibliografii
Ø trzeba cytować w taki sposób, aby nie wypaczyć intencji autora cytowanego źródła
i przedstawić kontekst – możliwość naruszenia praw osobistych
Ø brak ram ilościowych – ile możemy cytować?
ü „cytowany urywek lub nawet cały drobny utwór musi pozostawać w takiej
proporcji do wkładu własnej twórczości, aby nie było wątpliwości co do tego, że
powstało własne, samoistne dzieło.” (SN, wyrok z dnia 23 listopada 2004 r.,
I CK 232/04)
Ø jeśli cytujemy coś, czego prawa autorskie nie chronią, możemy to robić bez
ograniczeń (np. ustawy, uzasadnienia wyroków)
30

31. Projekt nowelizacji w zakresie
dozwolonego użytku
jest
„Art. 29.
1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki
rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości,
w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem
lub prawami gatunku twórczości.
2. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać
rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w
podręcznikach i wypisach.
21. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać
rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w
antologiach.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 21, twórcy
przysługuje prawo do wynagrodzenia.”
31

32. Projekt nowelizacji w zakresie
dozwolonego użytku
będzie
(?)
„art.
29.
Wolno w ramach samoistnej całości cytować rozpowszechnione
utwory, w zakresie uzasadnionym uczciwymi zwyczajami oraz
specyficznymi celami cytatu, w szczególności wyjaśnianiem,
polemiką, analizą krytyczną i naukową, nauczaniem lub prawami
gatunku twórczości, w tym parodii, karykatury, pastiszu.”
32

33. Prawo przedruku
Ø wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie,
radiu, telewizji i w Internecie
ü już rozpowszechnione sprawozdania o aktualnych
wydarzeniach, aktualne artykuły na tematy polityczne,
gospodarcze lub religijne, aktualne wypowiedzi
i fotografie reporterskie
ü przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych
ü mowy wygłoszone na publicznych zebraniach
ü krótkie streszczenia utworów już rozpowszechnionych
Ø autorzy aktualnych artykułów i fotografii reporterskich mogą
domagać się wynagrodzenia - w innych przypadkach przedruk
nieodpłatny
33

34. Press-cliping
– monitoring mediów
Ø usługi polegające na monitorowaniu mediów, selekcji i
przekazywaniu klientowi tych publikacji, które dotyczą
interesującej go tematyki
Ø naruszenie praw autorskich wydawców i autorów artykułów?
ü dozwolony użytek osobisty – NIE! (cele komercyjne)
ü prawo cytatu – NIE! (nie cytuje się fragmentów, ale całe
artykuły)
ü prawo przedruku – NIE! (teksty aktualne oraz dotyczące tylko
polityki, gospodarki lub religii)
Ø skoro press-cliping nie odbywa się w ramach licencji ustawowych,
konieczne jest uzyskanie licencji od uprawnionego (zawarcie
umowy)
34

35. Press-cliping
– monitoring mediów cd.
Ø press – cliping może zostać zakwalifikowany jako czyn nieuczciwej
konkurencji
Ø stanowisko specjalistów jednolite, sądy nie umieją sobie poradzić
z problemem - wyrok SO w Poznaniu z dnia 29 października 2014
r., sygn. IX GC 699/12 (I instancja):
ü sąd nie przedstawił oceny press-clipingu, koncentrując się na
braku wykazania przez powoda, że przedrukowywane artykuły
są utworami
ü wg sądu konieczna jest opinia biegłego, aby to ustalić
35

36. PR na portalach społecznościowych
Ø fanpage, news-feed, aplikacje, konkursy, rabaty, blogi, vlogi
Ø PR musi odbywać się w zgodzie nie tylko z przepisami prawa, ale też
regulaminami tych serwisów – poniżej przykładowe postanowienia
z regulaminu Facebooka
„W przypadku używania serwisu Facebook do przekazywania informacji na temat
promocji lub przeprowadzania promocji (np. konkursów lub loterii)
organizator odpowiada za zgodną z prawem obsługę tej promocji, w tym
za:
ü Oficjalny regulamin;
ü Warunki oferty i wymagania wstępne (np. ograniczenia dotyczące wieku
i miejsca zamieszkania);
ü Zgodność z przepisami i warunkami dotyczącymi nagród oferowanych
w ramach promocji (np. zarejestrowanie promocji i uzyskanie wszelkich
obowiązkowych zezwoleń)”
36

37. PR na portalach społecznościowych cd.
„Promocje można przeprowadzać na stronach lub w aplikacjach na Facebooku. Do
przeprowadzania promocji nie można wykorzystywać prywatnych osi czasu ani
połączeń ze znajomymi (np. niedozwolone jest stosowanie rozwiązań typu
„udostępnij na swojej osi czasu, aby wziąć udział w promocji”, „udostępnij na osi
czasu znajomego, aby uzyskać dodatkowe udziały w promocji” czy „oznacz znajomych
w tym poście, aby wziąć udział w promocji”).”
„Zabronione jest prowadzenie w serwisie Facebook nielegalnego marketingu
wielopoziomowego, np. piramid finansowych”
„Wszystkie elementy reklamy, w tym tekst, obrazy i inne treści multimedialne, muszą
być dostosowane do oferowanego produktu lub usługi oraz do grona odbiorców
reklamy. Reklamy nie mogą zawierać dźwięków ani animacji flash odtwarzanych
automatycznie, bez zainicjowania przez użytkownika, ani powiększanych po kliknięciu
reklamy. Reklamy nie mogą przedstawiać produktów i usług w sposób nacechowany
seksualnie. Reklamy nie mogą zawierać treści, które wykorzystują poglądy polityczne
lub „gorące tematy” do celów komercyjnych. Ponadto tekst reklamy musi być poprawny
pod względem gramatycznym, a zastosowanie wszystkich symboli, cyfr i liter musi być
zgodne z ich prawdziwym znaczeniem.”
37

38. PR na portalach społecznościowych cd.
„Reklamy muszą wyraźnie przedstawiać reklamowaną firmę, produkt, usługę lub
markę. Produkty i usługi promowane w reklamie muszą być wyraźnie przedstawione
na stronie docelowej, która nie może oferować zabronionych towarów lub usług
ani zawierać linków do nich. Ponadto reklamy nie mogą fałszywie sugerować
wyjątkowości ofert ogólnych.”
„Zastrzegamy sobie prawo do odrzucania, zatwierdzania i usuwania wszelkich
reklam według własnego uznania i z dowolnego powodu. Dotyczy to między
innymi reklam, które mają negatywny wpływ na nasze relacje z użytkownikami lub
promują treści, usługi lub działania godzące w naszą pozycję na rynku, interesy
i filozofię reklamową. Niniejsze wytyczne mogą zostać zmienione w dowolnym
momencie.”
38

39.
Marketing wirusowy
Ø marketing partyzancki, guerilla marketing, viral marketing
Ø wykorzystuje społecznościowy charakter Internetu i naturalną skłonność ludzi
do dzielenia się z innymi tym, co zabawne, szokujące, ciekawe albo warte
polecenia
Ø zadaniem jest wykreowanie sytuacji, w której informacje o produkcie czy
usłudze rozpowszechniane będą przez samych potencjalnych klientów
Ø nietypowy kanał komunikacji nie powoduje zmiany oceny z punktu widzenia
prawa – to wciąż reklama
ü aktualne więc pozostają ograniczenia reklamowania produktów
(papierosy, alkohole) czy zawodów oraz zakaz wykorzystania nieuczciwej
reklamy
Ø odpowiedzialność reklamującego ograniczona jest do momentu udostępnienia
materiału odbiorcom – ich dalsze działania nie mają dla niego znaczenia
ü przypadek reklamy alkoholi w zamkniętym serwisie www
39

40. Zakres ochrony UZNK
Ø reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności
gospodarczej, w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów,
a zwłaszcza konsumentów;
Ø czyn nieuczciwej konkurencji: działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi
obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta
(klauzula generalna);
Ø przykłady:
ü wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, towarów lub usług;
ü fałszywe oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług;
ü naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa;
ü nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy (w tym pracowników);
ü naśladownictwo produktów;
ü pomawianie bądź nieuczciwe zachwalanie;
ü utrudnianie dostępu do rynku;
ü nieuczciwa bądź zakazana reklama (np. reklama porównawcza);
ü organizowanie systemu sprzedaży lawinowej.
40

41.
Nieuczciwa konkurencja w PR
(UZNK)
Ø wykorzystanie cudzej marki
ü pasożytnicze – powołanie się na nią w celu zwiększenia swojej
popularności jej kosztem bądź w celu jej dyskredytacji
ü wprowadzające w błąd – „podszycie” się pod markę
Ø oczernianie konkurenta na forach, fanpage’ach, np. „czarna lista
pracodawców w …”
Ø reklama zakazana lub nieuczciwa:
ü reklama produktów (wódki, papierosów) lub osób (lekarzy,
prawników)
ü reklama ukryta – np. pod pozorem kampanii na wzór serwisu
informacyjnego
ü reklama porównawcza – nieobiektywne zestawienie produktów
i ofert konkurenta (oznaczonego wyraźnie bądź w taki sposób,
aby go można było łatwo zidentyfikować)
41

42. Roszczenia z UZNK
Ø odpowiedzialność cywilna i karna:
zaniechanie niedozwolonych działań, usunięcie ich skutków, złożenie
oświadczenia, naprawienie wyrządzonej szkody, wydanie bezpodstawnie
uzyskanych korzyści, zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na
określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub
ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był
zawiniony
Ø sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich
opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio
związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd
może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.
Ø ułatwienie procesowe: ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji
umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach lub wypowiedzi zawartych
w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji
związany z wprowadzeniem w błąd
Ø w razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej
konkurencji, sąd, na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie
jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści
i w odpowiedniej formie. Pozwany, u którego na skutek wniesienia powództwa,
powstała szkoda, może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
42

43. Sprostowanie
Ø regulacja prawa prasowego: strony www, blogi, newslettery jako prasa
Ø wymogi formalne:
ü skierowane do wydawcy
ü dotyczy zagadnienia, które można ocenić w kategorii prawda/fałsz (wyrok
SA w Bydgoszczy z 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 35/14)
ü służy przedstawieniu stanowiska autora sprostowania: redaktor naczelny
nie ma prawa odmówić publikacji sprostowania, powołując się na rzekomą
prawdziwość opisywanych w materiale prasowym faktów, konieczność
przedstawienia własnego tekstu, a nie jedynie żądania sprostowania (max.
dwukrotność objętości materiału, którego dotyczy (tak SA w Warszawie w
wyroku z 20 lutego 2013 r., I ACa 766/12 oraz SA w Łodzi, wyrok z 31
stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 912/13);
ü przedstawienie się (nie może być anonimowe)
ü forma pisemna
ü 21 dni od dnia opublikowania materiału prasowego
43

44. Sprostowanie i autoryzacja
Ø reakcja redaktora na sprostowanie – obowiązek publikacji, ale:
ü możliwość odmowy (odnosi się do wypowiedzi już sprostowanej,
wystosowane przeciwko osobie, której nie dotyczy, zawiera wulgaryzmy lub
słowa obraźliwe)
ü obowiązek odmowy (po terminie, anonimowe, zawiera treść karalną)
Ø autoryzacja = prawo do decyzji o udzieleniu zgody (lub jej braku) na publikację
wypowiedzi w zaakceptowanym przez autora kształcie
ü Polska jednym z nielicznych państw europejskich, w których funkcjonuje ta
instytucja
ü Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie z 2011 roku Wizerkaniuk vs
Polska: odpowiedzialność karna dziennikarza za nieprzedstawienie materiału
do publikacji narusza art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
44

45. Dziękujemy za uwagę
i zapraszamy do współpracy