Ud3. Tratamentos silviculturais das masas forestais e ordenación de montes.pptx

Ud3. Tratamentos silviculturais das
masas forestais e ordenación de montes
CS DE XESTIÓN FORESTAL E DO MEDIO NATURAL
XESTIÓN DE MONTES
CURSO 2.022 – 2.023

Ud3. Tratamentos silviculturais das masas forestais e ordenación de montes
3.1. Tratamentos silvícolas.

3.1.1. Concepto e principios de silvicultura.
silvicultura
Del lat. silva 'selva, bosque' y -cultura.
1. f. Cultivo de los bosques o montes.
2. f. Conjunto de técnicas y conocimientos relativos al cultivo de los
bosques o montes.
Silvicultura comprende todas as operacións que hai que realizar para
conseguir manter e mellorar unha masa forestal e poder conseguir os
obxectivos que establecéronse para esa masa.

➢ Principio de uso múltiple do monte.
➢ Principio da persistencia ou permanencia no tempo das especies
aproveitadas.

3.1.2. Tipos de silvicultura.
● Silvicultura intensiva
Especies de crecemento rápido
Especies de quendas curtas <40 anos
● Silvicultura extensiva
Especies de crecemento lento
Especies de quendas longas >40 anos
Silvicultura intensiva
Silvicultura extensiva Silvicultura mediterránea
Silvicultura atlántica

● Silvicultura intensiva

● Silvicultura extensiva

●Silvicultura ecolóxica e silvicultura adaptativa
Xestión forestal sostible: administración e uso dos bosques e dos terreos
forestais en forma e intensidade que permita manter a súa
biodiversidade, produtividade, capacidade de rexeneración, vitalidade e
potencial para desempeñar agora e no futuro, importantes funcións
ecolóxicas, económicas e sociais, a escala global,nacional e mundial, e
sen causar prexuízos a outros ecosistemas.

Silvicultura ecolóxica
•Favorecer especies menos representadas.
•Manter certa cantidade de árbores de gran tamaño.
•Manter certa cantidade de madeira morta no monte.
•Prestar atención as especies ameazadas.

Silvicultura adaptaviva
Efectos do cambio climático:

Silvicultura adaptaviva
Efectos do cambio climático:
➔Cambios na composición de especies.
➔Irrupción novas pragas.
➔Menor crecemento.
➔Maior mortalidade (aumento períodos de secas).
➔Eventos meteorolóxicos extremos
Silvicultura adaptativa: estratexia para superar as incertidumes do
cambio climático.

3.1.3. Tratamentos sobre o solo.
Son tratamentos realizados sobre o solo para favorecer a rexeneración a
partir de sementes da masa. Hai que distinguir:
Masas de tipo mesofítico: A luz e a actividade fertilizadora do solo
exercen unha acusada influencia a favor da rexeneración de ditas masas.
Requiren certa humidade e luz para xerminar. Non resisten a sequía.
Masas de tipo xerofítico: Este tipo de masas resisten a sequía,
aparecendo os solos desecados, degradados, endurecidos e sen
abrandado natural.
Masas de tipo higrofítico: Necesitan luz para rexenerar, presentando o
solo un exceso de humidade que complica a rexeneración.

Masas de tipo mesofítico: Emenda ou laboreo do solo para mobilizar o
nitróxeno orgánico da capa de restos vexetais. En caso extremos,
aplicación de fertilizantes.
Masas de tipo xerofítico: A ausencia de mantillo obriga a un laboreo
inmediato a caída da semente para facilitar o seu inmediato
recubrimento. Si é preciso, fertilización.
Masas de tipo higrofítico: En caso de exceso de auga no solo, traballos
de drenaxe.

Emendas
Achega sobre o solo co fin de mellorar as súas características físicas,
químicas e/ou biolóxicas.
Orgánicas ou húmicas: enriquecen o solo en materia orgánica,
mellorando a estrutura do mesmo. Aumento da capacidade de retención
de auga no solo. Aumento de crecemento. APORTE ABONO ORGÁNICO
Calizas: Solos con pH menor de 5 (ácidos) se reduce a floculación das
arxilas, a formación de agregados e o número de microporos, limitándose
a capacidade de retención de auga do solo. Un pH ao redor do 6,5
favorece a fixación de N. ENCALADO (cal viva CO3Ca, escouras, ...)

Fertilización
Aportar “alimento” as plantas.
Macroelementos: Necesítanse en maior porcentaxe. Os principais son: N,
P, K. Os macroelementos secundarios son: Ca, Mg e S.
Microelementos: Son necesarios, a súa deficiencia causan problemas de
fisiopatías. Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, B principalmente.
Abono: toda sustancia orgánica ou mineral que aporta varios nutrintes
principais en forma asimilable ou transformable en asimilable.
● Orgánicos: proceden de restos animais ou vexetais
● Inorgánicos: sustancias minerais obtidas mediante medios físicos e/ou
químicos. NPK

Drenaxes
Traballos encamiñados a eliminar o exceso de auga que supere o que o
solo poida reter.
Inconvenientes do solo húmidos:
● Recesión do crecemento debido a un proceso de anoxia.
● Os microorganismos encargados da mineralización vense limitados.
● Mala fixación do nitróxeno
● Nitrificación: Por acción bácterias do xénero nitrosomas, NH4
+ a NO3
-
(moi soluble e facilmente lavable)

Drenaxes
Os solos moi húmidos supoñen un problema para a xerminación das
sementes xa que tardan en quentarse.
Antes de facer ningún traballo é necesario o saber o tempo que pode
tardar en drenar de forma natural. A vexetación pode dar unha
información do grado de encharcamento.
+ Bromus erectus: ambientes secos
+ Poa, raigrás, dactilo, trébol: ambientes intermedios
+ Juncus, Mentha, Senacio aquaticus, Ranunculus, Cyperus rotundus:
ambientes húmedos

Drenaxes
Abertos: zancas nas que a terra que se saca non volve a elas. Diminúese a
superficie útil. Pódense cubrir con pedras.
Cubertos: parte da terra extraída devólvese a ela.
● Cubertas por drenes: rede de canos de PVC que permiten desaugar por
onde interese.
● Drenes por faxinas: Colócanse feixes de ramas entremetidas e cubertas
de terra.
● Drenes cubertos con ladrillos: na base colócanse ladrillos que son
cubertos por terra.
● Drenes cubertos con pedras.

Drenaxes

3.1.4. Tratamentos sobre o voo.
Son os tratamentos directos sobre a vexetación para favorecer o seu
correcto desenrolo ou o un obxectivo desexado.
●Limpas (rozas)
●Clareos
●Claras
●Podas

Limpas (rozas)

Clareos
Chámase a primeira extracción de pés nunha repoboación sin obxectivo
comercial. Repoboado e monte bravo.
Extráense os pés mais defectuosos.
Normalmente tritúranse in situ.

Clareos
Dependendo si é un repoboado ou un rexenerado e a especie a tratar,
pode facerse nos primeiros anos da repoboación ou nos anos 8-10.

Clareos

Claras
Son as seguintes cortas ao clareo. Obtense xeralmente pés con valor
comercial.
Están encamiñadas baixar a densidade da masa para que os pés que
permanezan no monte alcancen maiores diámetros e polo tanto maior
valor comercial.

Claras

Clareos
Clara baixa (Alemaña)

Claras
Clara alta (Francesa)

Claras
Clara de selección

Claras
Claras Sistemáticas

Podas
● Poda de formación.
● Poda de mantemento.
● Poda de pinzamientos.
● Poda de saneamiento.
● Poda de fructificación.
● Poda de rejuvenecimiento.
● Poda tras la floración.
● Poda de floración.

Podas
A operación de poda consiste na remoción das ramas das árbores co fin
de producir madeira limpa, libre de nós, a cal é de mellor calidade e
pódese vender a mellores prezos no mercado.

Podas de formación
Realízanse nos primeiros anos da plantación para eliminar as posibles
deformacións das plantas e orientar os seus talos cara a uns futuros
fustes de calidade.
No caso de coníferas consiste en ir eliminando as polas que van
quedando en sombra antes de que se produza a poda natural.
A poda natural é a consecuencia da rotura da pola polo seu propio peso
unha vez que morre por falta de luz. Queda un toco de pola morta que
vai dar lugar un nu morto que deprecia moito a madeira.
No caso de frondosas, na poda de formación busca dar un equilibrio ás
copas, buscando o correcto desenrolo da árbore ata os 6-9 m. de altura.
No caso de árbores destinados a produción de froito, búscase o

Podas de formación
➔ Selección de guías en especies de coníferas ou resinosas
➔ Tallas de formación en especies de frondosas

Podas de formación
Consiste en favorecer a formación dun único fuste mediante a
eliminación por corte das deformacións que presentan as plantas nas
primeiras idades.
O corte: das ramas grosas ou guías debe facerse paralelo ao talo e sen
danar a cortiza e as verrugas do tronco onde se atopan os tecidos que
favorecen a cicatrización. Ademais debe ser limpo e sen producir rachos
A ferramenta: idónea para a corrección de deformacións do talo é a
tesoira de podar dunha soa man.
O momento: ideal para facer a selección é entre o primeiro e segundo

Podas de formación

Podas de formación
O obxectivo é a produción de árbores de alta calidade con fins
maderables, isto obriga a ter trozas de gran lonxitude.
Talla de formación: é a que se realiza nun talo que presente defectos co
fin de corrixilos e ter un tronco recto e libre de ramas ata unha altura de
6-8 metros. O corte da rama ou guía farase paralelo á dirección do
tronco.
O momento: para realizar esta talla é do 15 de maio ao 15 de xuño,
cando a planta está verde, co fin de permitir que a guía que queda,
substitúa á perdida ou debilitada, na función de guía principal.

Podas de formación

Podas de formación
Consellos:
●Observar ben a plantación
antes de intervir
●Deixar tempo suficiente para
ver cales son os pés máis
vigorosos
●Non intervir se existen
suficientes pés de calidade

Podas de mantemento
A partir de que a árbore alcance os 6 metros de talla e podando
soamente a terceira parte da altura da árbore, faranse cortes limpos e a
niveis do tronco sen danar as cortiza, co fin de producir madeira de
calidade cun valor engadido.
O exceso de ramaxe nas árbores dunha repoboación produce unha serie
de problemas que inflúen decisivamente na utilidade e valor futuro da
madeira, producindo os seguintes defectos:
➢ A madeira é excesivamente nudosa.
➢ A forma do tronco é de inferior calidade.
➢ As dimensións das árbores e o volume de madeira producido é menor.

Podas de mantemento

Podas de saneamento
Búscase a eliminación de polas rotas ou en perigo de rotura.
Outro motivo é a eliminación de ramas enfermas.
No caso de árbores con moita densidade de rama, realízanse estas podas
para mellorar a ventilación da parte central da árbore e evitar a aparición
de fungos.

Podas de saneamento

3.2. Traballos culturais en especies implantadas.
3.3.1. Traballos de mellora.
A parte dos clareos e as claras, poden facerse cortas fora do
preestablecido no proxecto de ordenación.
Cortas de saneamento ou policía
É a eliminación de pes enfermos ou atacados por pragas. Tamén
inclúense a eliminación de árbores rotos por acción da climatoloxía.
Neste caso deben eliminarse antes de que se convertan nun problema
fitosanitario
Cortas de liberación
Dous casos:
•Corta dunha árbore mais grande que está xunto a outro mais
pequeno pero mellor conformado.
•Corta dunha árbore de outra especie diferente para favorecer a outra
especie.

Claras polo baixo, claras polo alto, claras de selección, claras
sistemáticas.
En función da cantidade que se extrae, estas poden ser:
Claras débiles o de réxime de claras débil: corta do 15% da densidade
inicial que equivale ao 10% de área basimétrica. (1 de cada 6-7
árbores).
Claras moderadas o de réxime de claras moderadas: corta do 25% da
densidade inicial que equivale ao 20% da área basimétrica (1 de cada
4 árbores).
Claras altas o de réxime de claras alto: corta do 35% da densidade
inicial que equivale ao 30% da área basimétrica (2 de cada 4 árbores).
Masa residual: conxunto de pés que quedan en pé despois de realizar
a corta. (90%, 80% e 70% da área basimétrica).

Non é habitual facer claras débiles (afectan pouco ao desenrolo da
masa). En caso de atrasos nas claras pode facerse unha clara gradual
en varias fases para protexer os pés que non se cortan dos efectos do
vento.
Lei de Eichorn ampliada e Lei de Assman sobre o crecemento da masa
coinciden en que é constante. Nunha clara alta os pes van a crecer
mais en diámetro polo que van ter maior valor económico.
A estación dunha especie forestal describe o conxunto de valores
límite, do óptimo e a tolerancia, que os diferentes factores abióticos
adquiren en relación coa presenza e desenvolvemento.
Coñécese como calidade de estación á capacidade que ten unha
especie de producir bens e servizos (xa sexa madeira, cortiza, piñas,
fixación de carbono, etcétera) nunha estación determinada, é dicir, á
produtividade forestal dunha especie nun lugar determinado

Poda baixa ou de penetración:
Monte bravo ou latizal baixo. 1/3 da altura. Serras curvas, tesoiras de
podar. Facilita o tránsito no caso de repoboacións.
Poda media:
Latizal alto ou fustal baixo. Ata 4 m. De altura. 1/2 de altura como
máximo.
Poda alta:
Fustal. Ata os 8 m. Normalmente o límite son as alturas das pértigas.

Resalveo
Chirpial
1. m. Pie joven, procedente de brote de la cepa o raíz de un árbol.
O resalveo consiste na eliminación dos brotes procedentes de cepa.
Monte baixo a monte alto.

Resalveo
Deben eliminarse os brotes máis débiles e os que estean peor
asentados sobre o toco.
É conveniente deixar 1 ó 2 brotes por toco, sen superar o númro inicial
de pés por hectárea.
Respecte o brote máis vigoroso e situado na cara do toco orientada
cara ao vento dominante.

3.3.2. Rozas selectivas.
Pode implica deixar zonas sin desbrozar.

O seu carácter selectivo permite dirixirse a un espectro limitado de
especies e tamaños, non actuando sobre as especies que se desexan
conservar.
Exemplo:
O criterio seguido de conservar toda a rexeneración natural (todos as
novas pequenas árbores que crecen entre a matogueira) ademais de
parte da matogueira de tres formas distintas:
1. Faixas de matogueira perpendiculares á pendente do terreo.
2. Orlas de matogueira a ambos os dous lados de vaguadas e
barrancos polos que corre a auga cando chove.
3. Manchas de matogueira en zonas de moita pendente ou con
moita rexeneración natural.

●A feito: rózase toda a superficie pero mantendo unha especie
(xeralmente por motivos ecolóxicos)
●Por faixas: Alternancia de liñas rozadas e sen rozar, normalmente
fanse segundo curvas de nivel.
●Puntuais ou por casillas: aperturas de ocos de forma cadrada ou
circular cunha superficie entre 1-4 m2.
Os factores a ter en conta para este tipo de rozas son por risco de
erosión en primeiro lugar, e por grado de competencia actual e futura
en segundo lugar.
Nas rozas por faixas e nas puntuais poden ir cunha distribución regular
ou irregular.

3.3.3. Cortas de mellora e de rexeneración.

3.3.3. Cortas de mellora e de rexeneración.
3.3.4. Realización e control da poda.
3.3.5. Tratamentos silvícolas específicos.
3.3. Maquinaria forestal.
3.4. Normativa de aplicación.

Ud3. Tratamentos silviculturais das masas forestais e ordenación de montes.pptx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Ud3. Tratamentos silviculturais das masas forestais e ordenación de montes.pptx

Similar to Ud3. Tratamentos silviculturais das masas forestais e ordenación de montes.pptx (11)

Ud3. Tratamentos silviculturais das masas forestais e ordenación de montes.pptx