2. GURE PLANETA IMAN HANDIA
DA
Gure planeta iman bezala
funtzionatzen du.
Imaneko poloen arabera
orientatzen den
iparroratza burdinazko
pieza birakorra da.
Hasieran, urazko
iparrorratzak zeuden,
flotatzen zuten. Ondoren,
lehorreko iparrorratzak
asmatu zuten, hor haize-
arrosa finkatzen da
kutxatxo batean.
3. Iparrorratzei esker,
orientatu ahal gara,
puntu kardinalak non
gauden adierazteko .
Gaur egun , GPSak
daude orientazio
-sistema oso segurua
da.
4. HAIZE-ARROSA
• Haize-arrosa edo nabigazio arrosa deitu
ahal dugu. Lau puntu kardinalak ditu,
hauek dira: Iparraldea, Hegoaldea,
Mendebaldea eta Ekialdea. Ere bai
daude, haize-arrosa desberdinak,
adibidez:
6. MAGNETISMOA
• Magnetismoa propietate bat da, metala
erakartzeko, adibidez: burdina. Imanak
izan ahal dira naturalak edo artifizialak.
• Iman naturalak: naturan aurkitzen
ditugunak dira. Adibidez: magnetita.
• Iman artifizialak: pertsonak egiten dituzte,
burdinaz, altzairuaz eta abarrez eginda
dago.
7. NON AHAL DUGU AURKITU
MAGNETITA?
Oso ugari da
Kirunan, Suecia . Giro
desberdinetan ahal
dugu aurkitu
10. IMANEN POLOAK
• Imanen poloak gehienak metala
erakartzen dute. Poloei ipar polo eta hego
polo deitzen zaie.
• Ikur desberdinak elkartzen dira, hau da
hego polo eta ipar polo elkartzen dira.
• Ikur berdinak aldendu egiten dira, hau da
hego polo eta hego polo aldendu egiten
dira.
14. ESPERIENTZIA
• Materiala: iltze bat, ontzi kalibratua, bi pila,
burdina eta 10 biretako haria.
• Lehenengoz ipini burdina ontziaren
barruan. Gero, 10 buelta iltzean eta 10
pilan. Azkenez, sartu iltzea ontziaren
barruan eta horrela ikusiko duzue nola
erakartzen du burdinak.
16. · Nola ahal dira izan imanak?
-
· Gaur egun zer tresna erabiltzen dugu
orientatzeko?
-
· Zein polo daude?
-
· Imanak erakartzeko, zein polo elkartu
behar dira?
-
