1. Έθιμα της Πρωτομαγιάς
Απόλλωνας Ηλιόπουλος Β1
Ιάκωβος Γαβρίλης Β1
Γρηγόρης Ευαγγελάτος Β1
Πρωτομαγιά ονομάζεται η πρώτη μέρα του Μαΐου, η οποία είναι μέρα
αργίας (η Πρωτομαγιά δεν είναι αργία, για το εργατικό κίνημα είναι απεργία) για
πολλές χώρες του κόσμου. Τις περισσότερες φορές η Πρωτομαγιά είναι συνώνυμη
με την Παγκόσμια Μέρα των Εργατών (Εργατική Πρωτομαγιά), την ημέρα δηλαδή
που τιμώνται οι αγώνες του εργατικού κινήματος. Ο εορτασμός όμως της
Πρωτομαγιάς, έχει τις ρίζες του στις παγανιστικές εορτές του παρελθόντος. Πολλά
από τα αρχαία έθιμα έχουν επιβιώσει μέχρι και σήμερα. Η σημασία της ημέρας της
Πρωτομαγιάς για τους αρχαίους λαούς οφείλεται στο γεγονός πως ημερολογιακά
(για το βόρειο ημισφαίριο) η πρώτη ημέρα του Μαΐου βρίσκεται ανάμεσα στην
Εαρινή Ισημερία και το Θερινό Ηλιοστάσιο, τοποθετείται δηλαδή στην αρχή της
άνοιξης.
Οι πρώτοι εορτασμοί της Πρωτομαγιάς ξεκίνησαν στην προ-χριστιανική
Ευρώπη με γιορτές όπως το κέλτικο Μπελτέιν και την εωσφορική γιορτή της Νύχτας
του Walpurgis στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Με τον εκχριστιανισμό όμως της
Ευρώπης, πολλές από αυτές τις γιορτές είτε απαγορεύτηκαν, είτε έλαβαν
χριστιανικό χαρακτήρα. Έτσι, ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς έχασε τον θρησκευτικό
του νόημα. Σήμερα, σε πολλές περιοχές της Ευρώπης επιβιώνουν έθιμα αυτής της
εποχής όπως ο χορός γύρω από το Γαϊτανάκι. Σήμερα πολλές νεο-παγανιστικές
ομάδες προσπαθούν να αναβιώσουν ανάλογα αρχαία έθιμα της Πρωτομαγιάς. Για
πολλές προ-χριστιανικές παγανιστικές κοινωνίες της Ευρώπης η Πρωτομαγιά
εορτάζοταν ως η πρώτη ημέρα του καλοκαιριού. Έτσι το Θερινό Ηλιοστάσιο στις 21
Ιουνίου συνέπιπτε με τη μέση του καλοκαιριού.

2. ΚΛΗΔΩΝΑΣ
Την παραμονή της πρωτομαγιάς τα κορίτσια του χωριού μαζεύουν κλήδωνα
(είδος λουλουδιού) και άλλα λουλούδια και τα βάζουν μέσα σε μια στάμνα. Στη
συνέχεια, κάνουν το γύρο του χωριού κρατώντας την και τραγουδώντας:
Συμμαζευτείτε λυγερές να βάλουμε τα κλήδωνα. Να μπουν ξανθά, να μπουν
λαμπρά καλορίζικα…
Έπειτα, μαζεύονται στην πλατεία του χωριού και χορεύουν γύρω από την
καλύβα, την οποία έφτιαξαν την ίδια ημέρα τα αγόρια του χωριού.
Όταν τελειώσουν το χορό, κρύβουν τη στάμνα με τα λουλούδια από τα
αγόρια και εκείνα ψάχνουν να τη βρουν. Το επόμενο βράδυ, τα κορίτσια με τη
στάμνα γεμάτη λουλούδια γυρίζουν στους δρόμους του χωριού τραγουδώντας
αυτήν τη φορά: Συμμαζευτείτε λυγερές για να βγάλουμε τα κλήδωνα. Να βγουν
ξανθά, να βγουν λαμπρά καλορίζικα…. Τέλος, μαζεύονται στην πλατεία όπου
φανερώνουν τη στάμνα και βγάζουν από μέσα τα λουλούδια, ευχόμενες για την
καλή τους τύχη. Στη συνέχεια, θα κάψουν την καλύβα και γύρω από αυτή θα στηθεί
χορός από τα κορίτσια και τα αγόρια .
ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ
Οι αγρότες φτιάχνουν το Μάη τους με πρασινάδες, καρπούς, σκόρδο για τη
βασκανία και αγκάθι για τον εχθρό.Στις περιοχές της Σμύρνης, την παραμονή της
Πρωτομαγιάς, οι αγρότες πήγαιναν στην εξοχή, για να κόψουν οτιδήποτε είχε
καρπό: σιτάρι, κριθάρι, σκόρδα, κρεμμύδια, κλαδιά συκιάς με τα σύκα, κλαδιά
αμυγδαλιάς με τα αμύγδαλα, κλαδιά ροδιάς με τα ρόδια.
ΜΑΓΙΑΤΙΚΟ
Ενα από τα πιο τυπικά έθιμα της Πρωτομαγιάς, το μαγιάτικο κλαδί ή το
στεφάνι, είναι πιθανόν να έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Είναι γνωστό ότι στην
αρχαία Ελλάδα τέτοια κλαδιά ή στεφάνια τα χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά. Δεν
είναι υπερβολικό να πούμε ότι δεν έλειπαν από καμιά σημαντική εκδήλωση του
δημόσιου, ιδιωτικού ή θρησκευτικού βίου. Επιπλέον είναι αξιοπρόσεκτο ότι η πιο
σημαντική γιορτή ενός μήνα των αρχαίων, του Θαργηλιώνος, που πάνω – κάτω
αντιστοιχούσε με τον δικό μας Μάιο, περιελάμβανε στα δρώμενά της την
κατασκευή ενός κλαδιού ανάλογου με το μαγιάτικο.

3. Έπιασε το μαγιόξυλο
Αυτή η φράση , που συνηθίζεται να λέγεται σήμερα σκωπτικά , προήλθε από
τη μεσαιωνική συνήθεια , να στολίζουν οι νέοι την πρωτομαγιά ένα κλαρί κερασιάς
και να το προσφέρουν, ύστερα , στην αγαπημένη τους ή την αρραβωνιαστικιά
τους..!!!
Μάης
Οι αρραβωνιασμένες νέες, ντυμένες με την παραδοσιακή νυφική
ενδυμασία, τα «κατιφένια» προσφέρουν στη μητέρα του αρραβωνιαστικού τους
ένα στεφάνι με λουλούδια σε ένδειξη σεβασμού. Το στεφάνι αυτό αποκαλείται
«Μάης». Μαζί με το στεφάνι προσφέρουν μια στολισμένη κουλούρα ψωμιού,
κόκκινα αυγά και κουλούρια του Μάη. Παλιότερα στο φτιάξιμο του στεφανιού
βοηθούσαν την νύφη τραγουδώντας και οι φιλενάδες, ενώ τα τελευταία είκοσι
περίπου χρόνια υπάρχουν γυναίκες που ασχολούνται ειδικά με την κατασκευή του
στεφανιού. Όταν λοιπόν ετοιμαστεί το στεφάνι, η μέλλουσα νύφη μαζί με τις φίλες
της το μετέφεραν στο σπίτι του γαμπρού. Οι κοπέλες συνοδεύονταν υποχρεωτικά
από ένα αγόρι προεφηβικής ηλικίας ο οποίος κρατά ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί και
θα το παραδώσει στο πεθερό της νύμφης. Στη επιστροφή αυτής της πομπής, ο
γαμπρός στέλνει και αυτός πλούσια δώρα στο σπίτι της νύμφης, χωρίς όμως
στεφάνι.
Το Πήδημα της φωτιάς
Νέοι και γυναίκες μεγάλης ηλικίας μαζεύονται την παραμονή της
Πρωτομαγιάς, μόλις δύσει ο ήλιος και ανάβουν φωτιές με ξερά κλαδιά που έχουν
συγκεντρώσει αρκετές μέρες πριν. Όσο η φωτιά είναι αναμμένη οι γυναίκες
χορεύουν κυκλικούς χορούς γύρω από τη φωτιά και τραγουδούν παραδοσιακά
τραγούδια για την Πρωτομαγιά.
Τα νέα παιδιά, αφού βρέξουν τα μαλλιά και τα ρούχα τους, πηδούν πάνω
από τις φωτιές σαν μία συμβολική πράξη που αποσκοπεί στο να διώξει τον χειμώνα
και την αρρώστια. Στην συνέχεια όλοι παίρνουν έναν δαυλό από φωτιά και την
πηγαίνουν στο σπίτι τους για να φύγουν όλα τα κακά.