máy xây dựng

1. M«nhäc: m¸yx©ydùng
************************
Ng ­ê i biªn so ¹ n: Ng uyÔ n Hïng VÜnh
tµ i liÖ u tham kh¶o :
1 . Ng uyÔ n ThÞ T© m - M¸ y x© y dùng - Nhµ xuÊt b¶n
GTVT.
2. C¸ c tµ i liÖ u chuyªn ng µ nh kh¸ c:
- M¸ y trô c vËn chuyÓ n
- M¸ y Thi c«ng chuyªn dïng – PGS. TS. Ng uyÔ n
BÝnh
- M¸ y s¶n xuÊt vËt liÖ u x© y dùng
- C¸ c trang WEBchuyªn ng µ nh

2. ch­¬ng 1:
nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ m¸y x©y dùng
1.1. C«ng dông vµ ph©n lo¹i MXD.
1 . 1 . 1 . C«ng dô ng cña MXD.
1 . 1 . 2. Ph© n lo ¹ i MXD:
Theo c«ng dông, MXD ®­îc ph©n thµnh c¸c nhãm chÝnh
sau ®©y:
- M¸y ph¸t lùc hay cßn gäi lµ ®éng c¬.
- M¸y n©ng - vËn chuyÓn: Tuú theo ph­¬ng vËn chuyÓn l¹i chia
thµnh:
+ M¸y vËn chuyÓn ngang;
+ M¸y vµ thiÕt bÞ n©ng(hay m¸y vËn chuyÓn lªn cao);
+ M¸y vËn chuyÓn liªn tôc.
- M¸y lµm ®Êt .
- M¸y sx vËt liÖu x©y dùng
+ M¸y s¶n xuÊt ®¸; + M¸y s¶n xuÊt bª t«ng.
- M¸y chuyªn dïng:
+ M¸y gia c«ng nÒn mãng + M¸y thi c«ng §­êng s¾t

3. 1.2.ThiÕt bÞ®énglùc trªnMXD.
1.2.1. C¸c lo¹i®éngc¬­unh­îc ®iÓmcñachóng.
1 . 2. 1 . 1 §éngc¬®èt trong: (§é ng c¬ x¨ng vµ §ie z e n).
Do nhµ b¸c häc §iezen ng­êi §øc thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ tõ n¨m 1894
®Õn
nay nã vÉn ®­îc sö dông réng r·i trªn MXD ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng m¸y
th­êng
xuyªn di ®éng nh­ « t«, m¸y kÐo, tµu ho¶.
a. ¦u ®iÓm:
Khëi ®éng nhanh
DÔ dµng thay ®æi tèc ®é quay b»ng c¸ch thay ®æi l­îng x¨ng hoÆc
dÇu diezen
phun vµo trong xi lanh.
HiÖu suÊt t­¬ng ®èi cao so víi ®éng c¬ h¬i n­íc 3540%.
TÝnh c¬ ®éng tèt.
b. Nh­îc ®iÓm:
Kh«ng ®¶o ®­îc chiÒu quay.
ChÞu qu¸ t¶i kÐm.

4. 1.2.1.2. §éngc¬®iÖn.(§éngc¬®iÖnmét chiÒuvµ xoaychiÒu)
§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu th­êng dïng ë nh÷ng m¸y di ®éng theo
métquü ®¹o
nhÊt ®Þnh.
§éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu th­êng dïng ë nh÷ng m¸y cè ®Þnh (cÇn trôc
th¸p).
a. ¦u ®iÓm
KÕt cÊu nhá gän song cã kh¶ n¨ng v­ît qu¸ t¶i tèt.
HiÖu suÊt cao nhÊt trong c¸c lo¹i ®éng c¬ (8085%).
Khëi ®éng nhanh, dÔ dµng thay ®æi chiÒu quay cña trôc ®éng c¬
(®èi víi ®éng
c¬ ®iÖn xoay chiÒu, dïng dßng ®iÖn ba pha).
Kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng, ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt, s¹ch sÏ.
DÔ dµng tù ®éng ho¸.
V× cã nh÷ng ­u ®iÓm trªn nªn ®éng c¬ ®iÖn ®ang ®­îc sö dông réng
r·i trªn
MXD còng nh­ trong ®êi sèng cña chóng ta.
b. Nh­îc ®iÓm:
Kh«ng thay ®æi ®­îc tèc ®é quay.

5. 1.2.1.3. §éngc¬thuûlùc.
§éng c¬ nµy ho¹t ®éng ®­îc lµ nhê ®éng n¨ng cña dßng thuû lùc víi
trÞ
sè ¸p suÊt cho phÐp do b¬mthuû lùc t¹o ra .
¦u ®iÓm LµmviÖc an toµn, ªm, khëi ®éng nhanh, cã thÓ thay ®æi
chiÒu
quay cña trôc ®éng c¬.
b. Nh­îc ®iÓm:
Cång kÒnh, phøc t¹p v× ph¶i cã hÖthèng dÉn thuû lùc vµ b¬m thuû
lùc,
dÉn ®Õn hiÖu suÊt kh«ng cao do ma s¸t gi÷a dßng thuû lùc vµ èng
dÉn,
do hiÖn t­îng dß rØ chÊt láng.
1.2.1.4. §éngc¬khÝnÐn.
§éng c¬ nµy ho¹t ®éng ®­îc lµ nhê ®éng n¨ng cña dßng khÝ nÐn víi
trÞ sè ¸p
suÊt cho phÐp do m¸y nÐn khÝ t¹o ra.

6. 1.2.2.C¸chbètrݧéngc¬trªnMXD1.2.2.C¸chbètrݧéngc¬trªnMXD..
++Bè trÝ mét ®éng c¬.Bè trÝ mét ®éng c¬.
C¸c c¬ cÊu cña m¸y ®­îc dÉn ®éng chung tõ mét ®éng c¬ nªn cÇnC¸c c¬ cÊu cña m¸y ®­îc dÉn ®éng chung tõ mét ®éng c¬ nªn cÇn
cã hÖ thèng truyÒn lùc ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng tõ ®éng c¬ ®Õncã hÖ thèng truyÒn lùc ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng tõ ®éng c¬ ®Õn
c¸c c¬ cÊu. Lo¹i nµy th­êng ¸p dông víi c¸c lo¹i ®éng c¬ ®èt trong. Nãc¸c c¬ cÊu. Lo¹i nµy th­êng ¸p dông víi c¸c lo¹i ®éng c¬ ®èt trong. Nã
cã nh­îc ®iÓm: khi ®éng c¬ háng th× c¶ m¸y ngõng lµm viÖc.cã nh­îc ®iÓm: khi ®éng c¬ háng th× c¶ m¸y ngõng lµm viÖc.
++Bè trÝ nhiÒu ®éng c¬ ®Ó dÉn ®éng riªng cho tõng c¬ cÊu: th­êngBè trÝ nhiÒu ®éng c¬ ®Ó dÉn ®éng riªng cho tõng c¬ cÊu: th­êng
¸p dông v¬Ý c¸c ®éng c¬ ®iÖn. Nã kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña¸p dông v¬Ý c¸c ®éng c¬ ®iÖn. Nã kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña
lo¹i trªn song l¹i phô thuéc vµo l­íi ®iÖn.lo¹i trªn song l¹i phô thuéc vµo l­íi ®iÖn.
++Bè trÝ hçn hîp , theo s¬ ®å h×nh duoiBè trÝ hçn hîp , theo s¬ ®å h×nh duoi dayday::

7. c¬ cÊu;
NÕu 2 lµ m¸y nÐn khÝ th× 3 sÏ lµ c¸c ®éng c¬ khÝ nÐn dÉn ®éng cho
c¸c c¬ cÊu.
1.3. TruyÒn®éngc¬khÝ(T§CK) dïngtrªnMXD.
1.3.1. C«ngdông, ph©nlo¹ivµ c¸c th«ngsèc¬b¶ncñaT§CK
a)C«ng dông.
b) Ph©n lo¹i : T§CK nãi chung cã hai d¹ng chÝnh:
+TruyÒn ®éng b»ng ma s¸t: cã truyÒn ®éng gi¸n tiÕp mµ ®iÓn h×nh
lµ T§ ®ai
vµ truyÒn ®éng trùc tiÕp gi÷a c¸c ®Üa ma s¸t trong li hîp.
+TruyÒn ®éng b»ng ¨n khíp: còng cã T§ gi¸n tiÕp nh­ T§xÝch vµ T§
trùc
tiÕp nh­: T§ b¸nh r¨ng, T§ trôc vit- b¸nh vit.
So s¸nh ­u nh­îc ®iÓm cña c¸c T§ b»ng ma s¸t vµ T§ b»ng ¨n khíp:
- TruyÒn ®éng b»ng ma s¸t cã hiÖn t­îng tr­ît khi lµm viÖc nªn cã
hiÖu suÊt
thÊp h¬n truyÒn ®éng b»ng ¨n khíp. Song nhê cã trù¬t mµ truyÒn
®éng b»ng

8. - TruyÒn ®éng b»ng ma s¸t cã tuæi thä thÊp h¬n truyÒn ®éng ¨n khíp.
- ViÖc chÕ t¹o:T§ b»ng ma s¸t ®¬n gi¶n h¬n nªn nã rÎ h¬n truyÒn ®éng
¨n khíp
c) C¸c th«ngsèc¬b¶ncñaTDCK:
- Tèc ®é quay cña trôc chñ ®éng lµ n1
vµ trôc bÞ ®éng lµ n2
, (vßng/
phót) .
- TØ sè truyÒn : i =n1/ n2
- C«ng suÊt cña trôc chñ ®éng lµ N1
vµ trôc bÞ ®éng lµ N2
, cã ®¬n
vÞ lµ kW hoÆc m· lùc.
- HiÖu suÊt truyÒn ®éng lµ : η = N1/ N2
-M«men quay cña trôc chñ ®éng lµ M1
vµ cña trôc bÞ ®éng lµ M2
, cã
®¬n vÞ lµ kNm, Ncm…
Quan hÖ gi­a M1
vµ M2
®­îc biÓu diÔn qua c«ng thøc:
M2
= M1
.i.η (1-3)
C«ng suÊt, m«men vµ tèc ®é quay cã quan hÖ víi nhau qua biÓu
thøc:
N = M.n / 9,95.106
, kW (1-4);
Trong ®ã:
M«men M cã ®¬n vÞ lµ N.mm vµ n cã ®¬n vÞ lµ vßng/ phót

9. 1.3.2. TruyÒn§éng§ai. (T§§)
1 . 3. 2. 1 . C«ng dô ng ph© n lo ¹ i truyÒ n ® é ng ® ai.
TruyÒ n ® é ng ® ai ® Ó truyÒ n chuyÓ n ® é ng q uay g i÷a hai trô c c¸ ch xa nhau vµ
® ¶m b¶o an to µ n cho m ¸ y khi q u¸ t¶i
A
D2
n2D1
1n
1 2 3 4
1
2
S2
S1
Ph©nlo¹i truyÒn®éng®ai: (a)
Dùa vµo vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a hai trôc cã:
+ TruyÒn ®éng ®ai dÓ truyÒn lùc gi÷a hai trôc song song quay cïng chiÒu. Lo¹i nµy
®­îc sö dông phæ biÕn nhÊt trong truyÒn ®éng ®ai,(h×nh1-2a)
+ T.§.§. ®Ó truyÒn lùc gi÷a hai trôc song song quay ng­îc chiÒu,(h×nh1-2b)
+ T.§.§. ®Ó truyÒn lùc gi÷a hai trôc chÐo nhau,(h×nh 1-2c).
Dùa vµo tiÕt diÖn cña ®ai (xem h×nh 1.2a)cã: §ai ch÷ nhËt(sè 1), ®ai h×nh thang
(sè 2) , ®ai trßn(sè 3) vµ ®ai thang nhiÒu bËc(sè 4).
Trong ®ã ®ai ch÷ nhËt vµ ®ai h×nh thang ®­îc sö dông phæ biÕn h¬n.

10. 1 . 3. 2. 2. C¸ c th«ng sè c¬ b¶n cña truyÒ n
® é ng ® ai.
+ Tû sè truyÒn cña TDD
n1
,D1
– Tèc ®é quay vµ ®­êng kÝnh cña b¸nh ®ai chñ ®éng.
n2
,D2
– Tèc ®é quay vµ ®­êng kÝnh cña b¸nh ®ai bÞ ®éng.
k – HÖ sè tr­ît cña ®ai. V× bé truyÒn ®ai cã hiÖn t­îng tr­ît khi
lµm viÖc nªn tØ sè truyÒn kh«ng æn ®Þnh.+ Gãc «m cña cña d©y ®ai trªn b¸nh ®ai chñ ®éng γ1
,trªn b¸nh ®ai bÞ
®éng γ2.
Gãc «m cµng lín thi diÖn tÝch tiÕp xóc gi­a d©y ®ai vµ b¸nh ®ai chñ
®éng cµng lín, do ®ã truyÒn ®­îc m« men cµng lín.
+ Lùc cang cña ®ai: khi ch­a lµm viÖc, d©y ®ai ®· chÞu lùc c¨ng
ban ®Çu So
. Khi lµm viÖc tuú theo chiÒu quay cña b¸nh ®ai sÏ cã nh¸nh
căng víi lùc S2
vµ nh¸nh chïng víi lùc S1
)1(1
2
2
1
κ−
==
D
D
n
n
id
D
M
PSS
2
12
==−→
2
02
p
ss +=
2
01
p
ss −=

11. P – Lùc vßng hay lùc tiÕp tuyÕn cña d©y ®ai trªn b¸nh ®ai .P – Lùc vßng hay lùc tiÕp tuyÕn cña d©y ®ai trªn b¸nh ®ai .
M – M« men quay b¸nh ®ai .M – M« men quay b¸nh ®ai .
D- §­êng kÝnh b¸nh ®aiD- §­êng kÝnh b¸nh ®ai
Theo ¥le ,quan hÖ gi÷a lùc c¨ng STheo ¥le ,quan hÖ gi÷a lùc c¨ng S22 vµ Svµ S11 ®­îc biÓu diÔn qua c«ng thøc :®­îc biÓu diÔn qua c«ng thøc :
SS 22=S=S11eeff
γaa
(1-7)(1-7)
e – HÖ Sè l«g¶rit tù nhiªn .e – HÖ Sè l«g¶rit tù nhiªn .
f- HÖ S« ma s¸t gi÷a d©y ®ai vµ b¸nh ®ai.f- HÖ S« ma s¸t gi÷a d©y ®ai vµ b¸nh ®ai.
γa- Gãc «m cña d©y ®ai trªn b¸nh chñ ®énga- Gãc «m cña d©y ®ai trªn b¸nh chñ ®éng
1.3.2.3. ¦u nh­îc ®iÓm:
a. ¦u ®iÓm: TruyÒn lùc ªm do ®ai cã tÝnh ®µn håi.
§¶m b¶o an toµn cho m¸y khi qu¸ t¶i.
CÊu t¹o ®¬n gi¶n, dÔ chÕ t¹o, gi¸ thµnh h¹.
Ch¨m sãc, b¶o qu¶n dÔ d¹ng vµ thuËn tiÖn.
b. Nh­îc ®iÓm: KÝch th­íc cång kÒnh, tuæi thä thÊp.
TØ sè truyÒn kh«ng æn ®Þnh v× ®ai bÞ tr­ît.
HiÖu suÊt thÊp do cã hiÖn t­îng tr­ît.
Khi ch­a lµm viÖc, trôc vµ æ trôc cña c¸c b¸nh ®ai ®·
chÞu lùc c¨ng ban ®Çu cña ®ai.

12. 1.3.3.TruyÒn®éngb¸nhr¨ ng(T§BR).
1.3.3.1.C«ng dông vµ ph©n lo¹i: H× nh 1 . 3. C¸ c lo ¹ i truyÒ n ® é ng
b¸ nh r¨ng
1
O2
O1
O2
O2
O1
b)
d)
c)
a)
O
O2
1O
1d
Dc
dD
t
a. C«ng dông:
T§BR lµ lo¹i ®iÓn h×nh cña truyÒn ®éng ¨n khíp ®­îc dïng ®Ó truyÒn chuyÓn
®éng gi÷a hai trôc gÇn nhau, yªu cÇu kh«ng tr­ît khi lµm viÖc.
b. Ph©n lo¹i: Dùa vµo vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a hai trôc, cã: T§BR ®Ó truyÒn chuyÓn
®éng gi÷a hai trôc song song quay ng­îc chiÒu(h×nh 1.3a).
T§BR ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng gi÷a hai trôc song song quay cïng chiÒu(h×nh1.3b).

13. ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng gi÷a hai trôc vu«ng gãc(h×nh 1.3c).
Hai tr­êng hîp trªn, dïng b¸nh r¨ng h×nh trô; tr­êng hîp thø ba dïng b¸nh
r¨ng h×nh nãn.
Dùa vµo d¹ng r¨ng cã b¸nh r¨ng th¼ng, r¨ng nghiªng, r¨ng ch÷ V vµ r¨ng
cong. Trong ®ã r¨ng th¼ng ®­îc dïng khi tèc ®é cña b¸nh r¨ng nhá, c¸c
tr­êng hîp kh¸c dïng khi tèc ®é cña b¸nh r¨ng lín.
1 . 3. 3. 2. C¸ c th«ng sè c¬ b¶n cña T§BR:
a. TØ sè truyÒ n cña T§BR: ibr = n1 / n2 = Z2 / Z1
(1 – 8 )
n1,Z1 – Tèc ®é quay vµ sè r¨ng cña b¸nh r¨ng chñ ®éng.
n2,Z2 – Tèc ®é quay vµ sè r¨ng cña b¸nh r¨ng bÞ ®éng.
b. §­êng kÝnh vßng trßn chia, ®ã lµ vßng trßn ®i qua t©m ¨n khíp gi÷a
c¸c r¨ng cña hai b¸nh r¨ng(xem h×nh 1.4): d1, d2.
e. B­íc r¨ng t(mm): §­îc x¸c ®Þnh b»ng kho¶ng c¸ch gi÷a t©m cña hai
r¨ng liªn tiÕp nhau,n»m trªn ®­êng trßn chia (h×nh 1.4).
g. M« ®un ¨n khíp: (mm) (1-9)π
t
m =
+ T§BR

14. §iÒu kiÖn ®Ó hai b¸nh r¨ng th«ng th­êng ¨n khíp ®­îc víi nhau lµ chóng
ph¶i
cã cïng m« ®un .
h.Kho¶ng c¸ch gi÷a hai trôc: A = (d1 + d2)/2 = m ( Z1+Z2 ) / 2
(mm)
1 . 3. 3. 3. ¦u nh­îc ® iÓ m cña T§BR:
a.¦u ®iÓm:
_ Cã hiÖu suÊt cao (cao nhÊt trong c¸c T§CK)
_ KÝch th­íc nhá gän,kh¶ n¨ng chÞu t¶i lín.
_ Tuæi thä cao, lµm viÖc tèt trong ph¹m vi tèc ®é vµ c«ng suÊt lín.
b.nh­îc ®iÓm:
_ ChÕ t¹o khã, ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao, gi¸ thµnh cao.
_ Cã tiÕng ån khi lµm viÖc víi tèc ®é quay lín.
_ ChÞu va ®Ëp kÐm.
1.3.4. TruyÒn §éng Trôc VÝt – B¸nh VÝt(TV-BV).
1.3.4.1. Kh¸i niÖm vª` truyÒn ®éng TV-BV.
TruyÒn ®éng TV-BV ®­îc dïng ®Ó truyÒn lùc gi÷a hai trôc chÐo nhau
lµ 900
(h×nh 1-5)

15. Trôc vÝt lµ trôc h×nh trô, d­îc chÕ t¹o b»ng ®­êng ren vÝt trªn mÆt
trô cña trôc. Ren nµy ¨n khíp víi c¸c r¨ng cã d¹ng cong trªn b¸nh vÝt. TV-
BV ®­îc chÕ t¹o tõ hîp kim cña kim lo¹i mµu.
TruyÒn ®éng TV-BV chØ lµm viÖc khi trôc vÝt lu«n lu«n lµ chñ
®éng vµ b¸nh vÝt lu«n lu«n lµ bÞ ®éng; ng­îc l¹i nã kh«ng lµm viÖc
1.3.4.2. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cóa TV-BV:
Hinh 1- 4. TruyÒn ®éng trôc vÝt, b¸nh vÝt
O1
O2

16. 1 . 3. 4. 2. C¸ c th«ng sè c¬ b¶n có a TV-BV:
+ Sè mèi ren trªn trôc vÝt Z1
, th«ng th­êng Z1
=13
Trªn m¸y x©y dùng th­êng sö dông trôc vÝt cã Z1
=1.
+ Sè r¨ng trªn b¸nh vÝt Z2
cã thÓ tíi 100150 r¨ng, cao nhÊt
Z2
=200.
+ Tû sè truyÒn:
n1
,Z1
: Tèc ®é quay vµ sè mèi ren cña trôc vÝt.
n2
,Z2
: Tèc ®é quay vµ sè rang cña b¸nh vÝt.
+ B­íc ren trªn trôc vÝt (t) ph¶i b»ng b­íc rang cña b¸nh vÝt
o trªn vßng trßn chia, cã ®¬n vÞ mm.
+ M« ®un cña trôc vÝt b»ng m« ®un ngang cña b¸nh vÝt:
+ D­êng kÝnh vßng trßn chia ®i qua t©m an khíp giua ren trôc vÝt vµ
c¸c rang cña b¸nh vÝt ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
d1
=m.Z1
(Dèi víi trôc vÝt) vµ d2
=m,Z2
(Dèi víi b¸nh vÝt).
Z
Z
n
n
i
TV
1
2
2
1 ==
(mm)
π
t
m =

17. 3. 4. 3. ¦u nh­îc ® iÓ m cña truyÒ n ® äng TV-BV:
¦u ®iÓm:
_ Cã tû sè truyÒn lín.
_ Cã kh¶ n¨ng tù h·m ( Duy nhÊt T§TV-BV cã kh¶ n¨ng nµy).
_ Tuy lµ truyÒn ®éng ¨n khíp nh­ng kh«ng g©y tiÕng ån khi lµm viÖc.
Nh­îc ®iÓm:
_ ChÕ t¹o khã kh¨n,l¹i dïng hîp kim cña kim lo¹i mµu nªn gi¸ thµnh cao
_ Cã hiÖn t­îng tr­ît khi lµm viÖc nªn hiÖu suÊt thÊp h¬n T§BR
_ G©y mßn cho TV-BV, tuæi thä gi¶m.
3.5. TruyÒn®éngxÝch.(T§X) (h×nh1-6)
TruyÒn ®éng xÝch lµ truyÒn ®éng khíp gi¸n tiÕp, ®­îc dïng ®Ó truyÒn lùc gi÷a hai
trôc c¸ch xa nhau. Trong TDX cã thÓ dïng mét ®Üa xÝch chñ ®éng vµ mét ®Üa xÝch
bÞ ®éng hoÆc mét ®Üa xÝch chñ ®éng vµ nhiÒu ®Üa xÝch bÞ ®éng(24 ®Üa)®Ó
thay ®æi tØ sè truyÒn khi cÇn thiÕt.

18. vµ d2
=d1=
z
t
1
sin
π
z
t
2
sin
π
a. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña TDX:
+ Tû sè truyÒn cña TDX:
i = n1 / n2 = Z2 / Z1 (1 – 8 )
- n1,Z1 – Tèc ®é quay vµ sè r¨ng cña ®Üa xÝch chñ ®éng.
- n2,Z2 – Tèc ®é quay vµ sè r¨ng cña ®Üa xÝch bÞ ®éng.
+ §­êng kÝnh vßng trßn chia cña ®Üa xÝch chñ ®éng d1 vµ cña ®Üa xÝch bÞ
®éng d2 :
b. ¦u nh­îc ®iÓm:
¦u ®iÓm: Cã thÎ truyÒn chuyÓn ®äng gi÷a hai trôc c¸ch xa nhau.
Cã hiÖu suÊt t­¬ng ®èi cao v× kh«ng bÞ tr­ît nh­ truyÒn ®éng
Lùc t¸c dông lªn trôc vµ æ trôc nhá h¬n so víi T§§ v× xÝch kh«ng cã lùc cang ban
®Çu.
Nh­îc ®iÓm Dßi hái ®ä chÝnh x¸c chÕ t¹o vµ l¾p r¸p cao h¬n nhiÒu so víiTDD.
_ Gi¸ thµnh cao.
Cã nhiÒu tiÕng ån khi lµm viÖc, nhÊt lµ quay víi tèc ®é lín
Ch¨m sãc b¶o qu¶n phøc t¹p h¬n so víi truyÒn ®éng ®ai.

19. 1 . 3. 6 Hé p g i¶m tè c
S¬ ® å cÊu t¹ o cña hé p g i¶m tè c
C¸ ch x¸ c ® Þnh tØ sè truyÒ n cña hé p g i¶m
tè c
M
i= (z2 / z1).(z4 / z3).(z6 / z5)
Z1 ,Z3,.Z5 – Sè r¨ng cña c¸c b¸nh r¨ng chñ
®éng
Z 2,Z 4,Z 6 –Sè r¨ng cña c¸c b¸nh r¨ng bÞ
®éng

20. 1.3.7.Trôc, ætrôc vµ khípnèitrôc.
1.3.7.1.C¸c lo¹itrôc:
Trôc tr¬n (hinh a), trôc bËc (hinh b), trôc khuûu (hinh c), trôc
mÒm, trôc then th­êng (H×nh d), trôc then hoa(H×nh e)
B
B
A
A
B - B
A - A
(d)(e)
H×nh1-12 . C¸c lo¹i trôc

21. 1.3.72.ætrôc:
a) C¸ c lo ¹ i æ trô c:
Tuú theo ma s¸t trong æ cã hai lo¹i æ: æ l¨n (h×nh 1-13a)vµ æ tr­ît (h×nh 1-13b).
Tuú theo ®Æc ®iÓm t¶i träng t¸c dông lªn æ cã :
+ æ ®ì lµ æ chØ chÞu lùc h­íng t©m;
+ æ chÆn lµ æ chØ chÞu lùc däc trôc;
+ æ ®ì- chÆn lµ æ võa chÞu lùc h­íng t©m, võa chÞu lùc däc
b) KÕ t cÊu æ trô c:
*KÕt cÊu æ l¨n (h×nh 1-13a) gåm : 1- Vßng ngoµi; 2-Vßng trong; 3-Con l¨n; 4-
Vßng ng¨n c¸ch ®Ó gi÷ cho c¸c con l¨n kh«ng bÞ x« lÖch trong khi lµm viÖc.
Khi æ trôc lµm viÖc sÏ cã c¸c tr­êng hîp sau x¶y ra:
Vßng ngoµi quay cïng víi chi tiÕt m¸y l¾p trªn trôc, vßng trong cè ®Þnh víi trôc
Vßng trong quay cïng víi trôc, vßng ngoµi cè ®Þnh víi th©n m¸y.
Con l¨n cã c¸c d¹ng sau : h×nh cÇu, h×nh nãn côt, h×nh trèng, h×nh ®òa, h×nh
kim….
* KÕt cÊu æ tr­ît, (h×nh 1.13b) gåm : bé phËn chÝnh cña æ lµ lãt æ(b¹c) sè
2,®­îc chÕ t¹o tõ hîp kim cña kim lo¹i mµu. B¹c nµy cã d¹ng h×nh trô rçng nÕu nh­ ®ã
lµ æ nguyªn hoÆc cã thÓ lµ hai nöa h×nh trô , ®­îc ghÐp l¹i víi nhau nÕu ®ã lµ æ
ghÐp, (nh­ h×nh 1-13b). Trong tr­êng hîp nµy, th©n æ sè 1 còng gåm hai nöa vµ ®­îc
ghÐp l¹i víi nhau b»ng c¸c bu l«ng sè 3.
Th©n æ ®­îc l¾p víi th©n m¸y b»ng c¸c bu l«ng sè 4. Trong hai lo¹i æ nªu trªn, æ
ghÐp ®­îc dïng phæ biÕn h¬n v× nã cã ­u ®iÓm l¾p r¸p víi trôc dÔ dµng .

22. H×nh1.13. C©c lo¹iætrôc.
D
d
3
2
4
11
4
2
3
3
1
2
1
4

23. 1.3.7.3.C¸c lo¹i khípnèi trôc:
a) Khíp nèi chÆt. (h×nh 1-14a)
b) Khíp nèi ®µn håi. (h×nh 1-
14b)
c) Khíp nèi bï cã: khíp nèi xÝch
vµ kh¬p c¸c ®¨ng.(hinh 1-14c)
d) Ly hîp
H×nh 1-14 C¸c lo¹i khíp nèi
trôc
c)
Chó ý : nªu sù kh¸c nhau gi÷a ly hîp vµ khíp nèi trôc

24. 1.4. TruyÒn®éngc¸pvµ pal¨ ngc¸p.
S¬ ®å truyÒn ®éng c¸p vµ pal¨ng c¸p ®­îc thÓ hiÖn (h×nh 1-6) .
Trong ®ã:
1- Tang n©ng vËt; 2- C¸c puly ®æi h­íng c¸p n»m ngoµi pal¨ng;
3 - Pal¨ng c¸p n©ng vËt.
a)X¸ c ® Þnh lùc c¨ng cña c¸ p tro ng pal¨ng c¸ p.
C«ng thøc x¸c ®inh lùc c¨ng cña c¸p cuèn vµo tang trong têi kÕt hîp víi
pal¨ng c¸p ®­îc viÕt
d­íi d¹ng sau:
Trong ®ã:
Q, q- träng l­äng cña vËt n©ng vµ träng l­îng cña
hiÕt bÞ mang vËt.
hiÖu suÊt cña pal¨ng vµ cña c¸c puly
æi h­íng n»m ngoµi palang.
a - béi suÊt cña palang c¸p( ë s¬ ®å nµy a = 2)
r - sè puly ®æi h­íng n»m ngoµi palang(r =2)
Hinh1 . 6 . TruyÒ n ® é ng c¸ p vµ pal¨ng c¸ p
r
plpa
c
a
qQ
S
ηη.
+
=
S,vc
QQ,v

25. b) CÊu t¹ o cña c¸ p: ® ­îc m « t¶trªn h× nh(1 -7 ). . C¸ c nh¸ nh cap sè 1
® ­îc bÖ n tõ c¸ c d© y thÐp cã c­ê ng ® é cao ; C¸ c nh¸ nh sè 1 l¹ i ® ­îc
bÖ n v¬ Ý nhau q uanh lâi sè 2. Lâi nµ y ® ­îc lµ m tõ d© y ® ay ho Æc d© y
g ai ® Ó cho c¸ p m Ò m , dÔ uè n q uanh tang ho Æc puly, ® ång th¬ × lâi
sè 2 cß n cã t¸ c dô ng tÝch trø m ì, tù b«i tr¬ n cho c¸ p tro ng q u¸ tr× nh
lµ m viÖ c
Tuú the o c¸ ch bÖ n c¸ p, cã hai lo ¹ i:
C¸ p bÖ n xu«i (h× nh 1 -7 b) vµ c¸ p bÖ n chÐo hay cß n g äi lµ c¸ p bÖ n ng ­
îc( h× nh 1 -7 c). Tro ng ® ã c¸ p bÖ n chÐo ® ­îc dïng phæ biÕ n tro ng c¸ c
c¬ cÊu n© ng cña M¸ y x© y dùng ® Ó n© ng h¹ vËt . C¸ p bÖ n xu«i chØ ® ­
îc dïng ® Ó ch»ng bué c vËt n© ng m µ th«i.
H× nh 1 . 7 CÊu t¹ o cña c¸ p

26. c)C¸ ch chän c¸ p vµ c¸ c chó ý khi sö dô ng c¸ p
Khi chän c¸p cho c¬ cÊu n©ng cÇn ph¶i dùa vµo c¸c th«ng sè sau:
- Lùc c¨ng lín nhÊt cña c¸p ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn :Smax = < Sd / n
Trong ®ã : Sd
– Lùc lµm ®øt c¸p ;
n- HÖ sè an toµn
Víi chÕ ®é lµm viÖc nhÑ : n=5,0 ;
Víi chÕ ®é lµm viÖc trung binh : n= 5,5;
Víi chÕ ®é lµm viÖc nÆng: n=6,0 ;
Víi thang m¸y chë ng­êi : n=9,0 ; puly
H× nh 1 . . 8 CÊu t¹ o cña1.5.TruyÒn®éngthuûlùc (T§TL).
1.5.1.C¸c d¹ng T§TL vµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña chóng.
* TruyÒn ®éng thñy tÜnh hay cßn gäi lµTDTL ThÓ tÝch víi ®¨c ®iÓm
lµ: ¸p suÊt cña dßng chÊt láng kh«ng thay ®æi trong qu¸ tr×nh lµm
viÖc.
* TruyÒn ®éng thuû lùc ®éng.
Trong ®ã T§TL tÜnh th­êng sö dông réng r·i trªn m¸y x©y dùng.

27. nh 1 -9 . S¬ ® å hÖ thè ng truyÒ n ® é ng thuû lùc tÜnh
1
2
3
Cöa Hót DÇu Vµo
Cöa §Èy DÇu §i
1.5.3.CÊu t¹o, nguyªn lý lµm viÖc cña c¸c lo¹i b¬m thuû lùc.
a) B¬ m b¸ nh rang :
S¬ ®å cÊu t¹o cña b¬m b¸nh r¨ng nh­ h×nh (1-10).Trong ®ã: 1.B¸nh r¨ng chñ
®éng; 2.B¸nh r¨ng bÞ ®éng; 3. Vá b¬m.
Khi b¬m ®ang lµm viÖc:B¸nh r¨ng 1 quay ng­îc chiÒu kim ®ång hå, b¸nh r¨ng
2 quay ng­îc l¹i.
L­u l­îngcña b¬m b¸nh r¨ng ®­îc x¸c ®Þnh theo
c«ng th­c sau ®©y:
H×nh 1-10 B¬m b¸nh r¨ng

28. 1,2- C¸c xi lanh cña b¬m;
3 - Khèi xi lanh(Bl«c xi lanh);
4 - C¸cPitt«ng; 5 - Tay biªn;
6- §Üa(m©m) chñ ®éng;
Khi b¬mlµmviÖc: Khèi xy lanh sè 3( trong ®ã cã c¸c xil¸nh sè1vµ 2)
chuyÓn ®éng quay quanh trôc I-I; C¸c pittong sè 4 chuyÓn ®éng tÞnh
tiÕn trong c¸c xilanh ®ång thêi quay cïng víi xy lanh.
L­u l­¬ng cña b¬m pittong ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc d­íi ®©y:
I I
65
43
7
2
1
α
Qb = 2. p. Z. m 2. b. n, cm 3/phó t
Trong ®ã:
Z- Sè r¨ng cña b¸nh r¨ng chñ
®éng;
m. M«®un ¨n khíp, cm ;
b- ChiÒu réng r¨ng cña b¸nh r¨ng chñ ®éng,cm ;
n- Tèc ®é quay cña b¸nh r¨ng chñ ®éng,
vßng/phót.
b)B¬ m pitt«ng h­íng trô c:
S¬ ®å cÊu t¹o cña b¬m pÝtt«ng nh­ hinh (1-11).
H× nh 1 -1 1 . S¬ ® å cÊu t¹ o b¬ m pitt«ng

29. Trong ®ã: d- D­êng kÝnh trong cña xilanh b¬m, cm ;
i – Sè xilanh cña b¬m;
D- Kho¶ng c¸ch gi­a ®­êng t©mcña hai xi lanh trong b¬m, cm
;
n – Tèc ®é quay cña ®Üa chñ ®éng, vßng/phót;
-Gãc nghiªng cña ®Üa chñ ®éng so víi ph­¬ng th¼ng ®øng.
-Ngoµi c¸c lo¹i truyÒn ®éng trªn chóng ta cã thÓ sö dông truyÒn
®éng §iÖn hoÆc truyÒn ®éng khÝ nÐn .v.v.

30. 1.6. C¸c lo¹i phanh
1.6.1. C«ng Dông vµ Ph©n lo¹i
1.6..2. CÊu t¹o ,Nguyªn lý lµm viÖc cña c¸c lo¹i
phanh
c
ba
H×nh 1-15 C¸c lo¹i phanh
(a):Phanh M¸ §iªn-Tõ ; (b):Phanh M¸ §iªn- Thuû lùc ; (c):Phanh §ai

31. 1.7.HÖthèngdichuyÓncñam¸yx©ydùng:
M¸yx©ydùngth­êngdïngc¸c lo¹ihÖthèngdichuyÓnsau:
1. B¸nhxÝch 4. DichuyÓntrªnPhao
2. B¸nhh¬i 5. DichuyÓnB­íc
3. B¸nhs¾t trªnray
HÖ thèng di chuyÓn b»ng b¸nh

32. 1.8. C¸c chØtiªukinhtÕ- kÜ thuËt cñaMXD.
1 . 8 . 1 . N¨ng suÊt cña MXD
1 . 8 . 1 . 1 . §Þnh ng hÜa n¨ng suÊt .
1 . 8 . 1 . 2. C¸ c lo ¹ i n¨ng suÊt
a, N¨ng SuÊt M¸ y lµ m ViÖ c liªn tô c : Q lt = F. v
b , N¨ng SuÊt M¸ y lµ m ViÖ c The o chu Kú : vÝ dô víi M¸ y §µ o 1 g Çu :
+ N¨ng suÊt lÝ thuyÕ t Qlt = (36 0 0 q ) / Tck (m
3
/h)
+ N¨ng suÊt kÜthuËt; Qkt = (36 0 0 q kd) / (Tck kt) (m
3
/h)
+ N¨ng suÊt sö dô ng . Qsd = (36 0 0 q kd ktg ) / (Tck kt) (m 3
/
h)
1 . 8 . 2. C¸ c chØ tiªu vÒ tr× nh ® é sö dô ng MXD.
1 . 8 . 2. 1 . HÖ sè sö dô ng thê i g ian lµ m viÖ c cña m ¸ y: ktg
1 . 8 . 2. 2. HÖ sè sö dô ng MXD tro ng CGH: ksd
1 . 8 . 2. 3. N¨ng suÊt m ¸ y tÝnh the o ® Çu c«ng nh© n.
1 . 8 . 3. C¸ c chØ tiªu vÒ tr× nh ® é CG H.

33. Ch­¬ng 2. M¸y trôcCh­¬ng 2. M¸y trôc

34. η
2.1:C«ngdông, ph©nlo¹im¸yn©ngvµ ph¹mviøngdôngcñatõnglo¹i.
2.2. C¸c lo¹i kÝch.
2.2.1. KÝchthuûlùc:
S¬ ®å cÊu t¹o cña kÝch thuû lùc nh­ hinh (4-1).
Trong ®ã: 1 - Xilanh b¬ m dÇu; 2- Thïng chø a dÇu; 3, 4-Van m é t chiÒ u;
5- Pitt«ng kÝch; 6 - Xilanh kÝch; 7 - Kho ¸ dÇu; 8 - Tay kÝch;
C«ng thøc ®Ó x¸c ®Þnh lùc t¸c dông P lªn tay quay sè 8 (cã kÓ ®Õn
hiÖu suÊt cña kÝch ) ¬ kÝch Thuû Lùc lµ:
C¸c KÝch th­íc : D , d, l1, l2
xem hinh (2-1);
η
1
2
1
2
2
⋅⋅⋅=
l
l
D
d
QP
3
6
d
l 2
1l
Hinh 2-1 . KÝch thuû lùc.

35. 2. 2. 2. KÝch vit.
CÊu t¹ o cña kÝch vÝt g åm :
Th©n kÝch sè 1 ,trôc vÝt sè 2, ®­îc chÕ t¹o ren
bao quanh mÆt trô cña trôc. Trôc nµy ®­îc
liªn kÕt b»ng ren víi ®ai èc sè 8,
l¾p cè ®Þnh víi th©n kÝch.
Tay quay sè 6 ®Ó ®iÒu khiÓn kÝch.
§Çu tay quay cã l¾p c¬ cÊu"c¸"
sè 7 b»ng chèt sè 5. "C¸" sè 7 cã thÓ ¨n khíp víi
b¸nh r¨ng 4, ®­îc l¾p víi ®Çu trôc vÝt b»ng
then (hoÆc ®Çu trôc vÝt cã h×nh vu«ng). Mò
sè 3 trùc tiÕp chÞu träng l­îng cña vËt n©ng,
®­îc ®Æt trªn ®Çu trôc vÝt vµ kh«ng quay cïng
trôc vÝt khi lµm viÖc.
λ
r
R
p
Q
AA
3 4 5
2
7
6
8
1
4
7 5 9 10 6
a)
b)
Ng uyªn lý lµ m viÖ c:
Muèn n©ng(hoÆc h¹) vËt, chØ viÖc quay tay quay sè 6, qua c¬ cÊu"c¸" sè 7 vµ b¸nh
r¨ng sè 4, lµm trôc vÝt sè 2 quay theo. Tuú theo chiÒu quay cña tay quay vµ nhê ®­îc
liªn kÕt b»ng ren víi ®ai èc 8 mµ trôc vit ®i lªn hoÆc ®i xuèng ®Ó n©ng hoÆc h¹ vËt.
C¬ cÊu sè 7 ®­îc gi÷ ë vÞ trÝ cè ®Þnh
(khi ngõng lùc t¸c dông vµo tay quay) lµ nhê lß xo 10 vµ chi tiÕt ®Þnh vÞ sè 9.

36. KÝch vit cã ­u ®iÓm so víi kÝch thanh rang vµ kÝch thuû lùc lµ : nã cã
kh¶ n¨ng tù h·m.
§iÒu kiÖn tù h·m : α < β hay tgα < tgβ = f
α - gãc n©ng cña ren trôc vÝt.
β- Gãc ma s¸t trong cña vËt liÖu ®­îc dïng ®Ó chÕ t¹o ®ai èc vµ trôc
vÝt.
f- hÖ sè ma s¸t.
Tuy nhiªn , kÝch vÝt cã hiÖu suÊt thÊp h¬n so víi c¸c lo¹i kÝch kh¸c.
c, X¸ c ® Þnh lùc t¸ c dô ng vµ o tay q uay :
Khi h¹ vËt:
Trong ®ã: Q- Träng l­îng vËt n©ng;
r- B¸n kÝnh trung binh cña ren vÝt;
R
rQtg
Pn
)( λρ +
=
R
rQtg
Ph
)( λρ −
=
R- ChiÒu dµi tay quay.
Khi n©ng vËt :
4.2.3. KÝchthanhrang.(®äc s¸chGK)

37. 2.3. C¸c lo¹i têi.
Tuú the o ng uån dÉn ® é ng cho tê im µ cã tê i
tay vµ tê i ® iÖ n.
2.3.1.Têi dÉn®éngtay(têitay)S¬ ®å têi
tay nh­ hinh (4-3)
H× nh 2-3. Tê i dÉn ® é ng tay
Md
5
4
3
2
1 Mt
ii
i
iii
iv
Trong ®ã: Tang cuè n c¸ p; 2- GÝa tê i;
3, 4, 5- C¸ c b¸ nh r¨ng ; I- Trô c chñ ® é ng
;
II, III- Trô c trung g ianIV- Trô c tang
QuanhÖgi÷am«mentrªntrôc tangMt
vµ m«mentrªntrôc
chñ®éng(trôc l¾ptayquay) Md®­îc
x¸c ®Þnhtheo c«ngthøc: Mt =
Md.i.η
Côm b¸nh r¨ng sè 5 võa
®Ó truyÒn m«men,
võa ®Ó thay ®æi
tû sè truyÒn tõ trôc I sang trôc
II.

38. -HiÖu suÊt cña pal¨ ngvµ
cña c¸c puly ®æi h­íng n»m ngoµi pal¨ ng.
r - Sè puly ®æi h­íng n»m ngoµi pal¨ng .
2.3.2.TêidÉn ®éng ®iÖn(têi ®iÖn).
S¬ ®å têi ®iÖn kÕt hîp víipal¨ng c¸p h×nh
(2-4).
Trong ®ã: 7 - §é ng c¬ ® iÖ n; 8 - Khíp nè i
trô c;
9 - Phanh; 1 0 - Hé p g i¶m tè c.
C«ng thøc x¸c ®inh lùc c¨ng cña c¸p cuèn
vµo tang
r
plpa
ηη ,
Trong ®ã:
a - Béi suÊt cña pal¨ng c¸p;.
Q, q -Träng l­îng vËt n©ng
vµ
cña thiÕt bÞ mang vËt
r
plpa
c
a
qQ
S
ηη.
+
=
Q
M
Dt
V
c
c
Vn
a
H× nh 2-4. Tê i dÉn ® é ng diÖ n

39. (kW)
η.1000
.. avnSc
Trong c«ng thøc trªn:
vn lµ vËn tèc n©ng vËt, m/s;
Sc lµ lùc c¨ng cña c¸p cuèn vµo tang,
N.
a lµ béi suÊt cña pal¨ng c¸p
η lµ hiÖu suÊt chung cña têi
Ndc =
ng suÊt ®éng c¬ ®iÖn kÕt hîp víi pal¨ng c¸p ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc

40. 2.4Thangn©ng( M¸yvËnth¨ ng)
Thang n©ng ®­îc dïng ®Ó n©ng hµng hoÆc ng­êi ®Æt trªn bµn n©ng
hoÆc trong cabin lªn theo ph­¬ng th¼ng ®øng. Thang n©ng th­êng ®­
îc ®Æt cè ®Þnh t¹i mét chç .
Tuú theo c«ng dông, thang n©ng cã c¸c lo¹i sau :
+ Thang n©ng phôc vô cho viÖc x©y dùng, gäi t¾t lµ thang n©ng XD
+ Thang n©ng ®Ó vËn chuyÓn ng­êi, gäi t¾t lµ thang m¸y.
Thang n©ng x©y dùng cã hai lo¹i : Thang n©ng ®Ó chë hµng vµ thang
n©ng ®Ó chë hµng cïng víi ng­êi
2.4.1. Thangn©ngchëhµng:
CÊu t¹o cña Thang n©ng chë hµng gåm: Cét sè 4 ®­îc ®Æt trªn bÖ sè
1. Däc theo chiÒu cao cña cét cã l¾p ray dÉn h­íng ®Ó dÉn h­íng cho
bµn n©ng sè 7. Bµn n©ng nµy ®­îc l¾p víi gi¸ tr­ît sè 6. Têi ®iÖn ®¶o
chiÒu sè 2 cuèn c¸p sè 3 ®Ó n©ng h¹ bµn n©ng sè 7. C¸p sè 3 vßng
qua c¸c puly ®æi h­íng ë ®Ønh cét vµ puly di ®éng sè 8 ®­îc l¾p trªn
bµn n©ng. Khi cÇn thi c«ng c¸c nhµ cao tÇng th× chiÒu cao cét cña
thang n©ng ph¶i lín. NÕu chiÒu cao cét lín h¬n 10m th× ph¶i liªn kÕt
cét víi khung nhµ b»ng c¸c thanh gi»ng sè 5

41. 2
1
4
3
S¬ ®å m¾c c¸p

42. 2.4.2. Thangn©ngchëhµngvµ ng­êi :
Khi thi c«ng c¸c nhµ cao tÇng, ®Ó vËn chuyÓn vËt liÖu lªn cao vµ t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho c«ng nh©n trong viÖc ®i lªn ( hoÆc xuèng) ng­êi ta sö dông thang n©ng
x©y dùng kÕt hîp chë hµng vµ ng­êi trong cabin. Nã cã thÓ phôc vô cho c¸c toµ nhµ
cao 30 tÇng
( 110m).CÊu t¹o cña thang n©ng chë hµng vµ ng­êi c¬ b¶n gièng thang n©ng chë hµng chØ
kh¸c lµ : Bµn n©ng ®­îc thay b»ng cabin ®Ó xÕp hµng vµ ng­êi ®øng trong cabin sÏ
an toµn h¬n.
dÓ n©ng h¹ cabin cã thÓ dïng truyÒn ®éng têi vµ c¸p hoÆc truyÒn ®éng b¸nh rang-
thanh rang.
S¬ ®å truyÒn ®éng c¸p n©ng h¹ cabin ®­îc thÓ hiÖn ë h×nh bªn.
Cabin sè 1 ®­îc n©ng h¹ bëi c¸p sè 2. C¸p n©ng quÊn vßng qua têi ®iÖn ®¶o
chiÒu víi puly dÉn h­íng c¸p b»ng ma s¸t sè 3 vµ cè ®Þnh vµo ®èi träng sè 4.
Thang n©ng chë hµng vµ ng­êi ®­îc l¾p ®Æt mét sè thiÕt bÞ an toµn nh­ : bé h·m
b¶o hiÓm ®Ó gi÷ cabin kh«ng bÞ r¬i xuèng nÕu c¸p n©ng cabin bÞ ®øt, c¸c r¬le h¹n
chÕ hµnh tr×nh di chuyÓn cña cabin.3X¸c ®ÞnhnangsuÊt cñathangn©ngchëhµng:
ng suÊt kü thuËt cña thang n©ng chë hµng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :
Trong ®ã : Q- Träng l­îng hµng ®Æt trªn bµn n©ng , T.
Tck
- Thêi gian mét chu kú lµm viÖc , s
® ¬ n vÞ : T/hQ
T
N
ck
kt *
3600
=

43. 2.5. C¸c lo¹i cÇntrôc phôc vô trongXD.
2.5.1.Kh¸i niÖmchung:
+C«ng dông, ph©n lo¹i.
+ C¸c th«ng sè c¬ b¶n :
- T¶i träng n©ng danh nghÜa Q, (T)
- TÇm víi cña cÇn trôc R,(m) ;
- BiÓu ®å søc c©u tÇm víi
(®­êng ®Æc tÝnh t¶i träng cña cÇn trôc)
khi m«men t¶i träng:
M = Q.L = h»ng sè
lµ ®­êng hypecbol nh­ h×nh bªn
4
8
12
16
20
24
25
12 16 20 24 28 32 35 L,m
Q,t
- ChiÒu cao n©ng h¹ H, (m);
M«men t¶i träng: M = Q.L, (T.m)
H× nh 2-6 . §­ê ng ® Æc tÝnh t¶i träng cña cÇn trô c
H× nh 2-5. C¸ c th«ng sè c¬ b¶n cña cÇn
trô c

44. - VËn tèc lµm viÖc: (XÕp dì vµ l¾p m¸y)VËn tèc lµm viÖc: (XÕp dì vµ l¾p m¸y)
+VËn tèc n©ng h¹.+VËn tèc n©ng h¹.
+VËn tèc quay.+VËn tèc quay.
+VËn tèc di chuyÓn.+VËn tèc di chuyÓn.
- Träng l­îng m¸y vµ ®èi trängTräng l­îng m¸y vµ ®èi träng
- HÖ sè chèng lËtHÖ sè chèng lËt
- N¨ng suÊt lµm viÖc:N¨ng suÊt lµm viÖc:
3600. . .
( / )
' ' '
t q
ck
ck m n q h tm n q h
Q k k
N T h
T
T t t t t t t t t
=
= + + + + + + +

45. H× nh 2-7 . CÇn trô c th¸ p víi th¸ p q uay
2.5.2.CÇntrôc th¸p:
2.5.2.1C«ngdôngvµ ph©nlo¹i
2.5.2.2. CÇntrôc th¸pvíith¸p
quay .
Trong ®ã:

46. 4.5.2.3.CÇntrôc th¸p
cã®Çuth¸pquay
a) CÊu t¹ o chung ;
b) S¬ ® å m ¾ c c¸ p
H× nh 4-8 . CÇn trô c th¸ p cã ® Çu th¸ p q uay.

47. H× nh 4-9 . S¬ ® å c¸ c c¬ cÊu cña
cÇn trô c th¸ p
D
b)
D
c)
a)
D
d)
D

48. 4.5.3.CÇntrôc tùhµnhv¹nnang:
CÇn trô c tù hµ nh
v¹ n nang g åm cã:
CÇn trôc b¸nh h¬i,
cÇn trôc b¸nh xÝch,
cÇn trôc «t«
vµ cÇn trôc m¸y kÐo.
H× nh 4-1 0 . CÇn trô c tù hµ nh b¸ nh h¬ i
5
6
7
4
2
1
3
4.5.3.1 CÇn Trôc tù hµnh
b¸nh h¬i.
Trong dã : 1- M¸y c¬ s¬ la
may
®µo b¸nh h¬i
2-CÇn
3-PaL¨ng c¸p n©ng cÇn
4- CÇn Phô

49. Hinh 2-1 1 . CÇn trô c tù hµ nh b¸ nh xÝch

50. M¸y c¬ së cña cÇn trôc b¸nh xÝch lµ m¸y ®µo gÇu v¹n n¨ng b¸nh xÝch.
Trªn ®ã cã l¾p thiÕt bÞ cÇn trôc. ThiÕt bÞ nµy cã d¹ng cÇn (nh­ h×nh
vÏ trªn) hoÆc lµ d¹ng th¸p – cÇn.
2. 5. 3. 3. CÇn trô c «t«:
H× nh 2-1 2. CÇn trô c « t«
2.5.4.CÇntrôc kiÓucÇu
CÇn trôc kiÓu cÇu gåm cã
CÇu trôc vµ Cæng trôc.
(xem sach GK)

51. Trong ®ã:
n - Sè chu k× lµm viÖc cña cÇn trôc trong giê.
Q - Träng t¶i cña cÇn trôc, t.
kq
- HÖ sè sö dông t¶i träng cña cÇn trôc.
ktg
- HÖ sè sö dông thêi gian lµm viÖc cña cÇn trôc.
2.5.6. Tinhæn®ÞnhcÇntrôc:
-So s¸nh ­u nh­îc ®iÓm vµ ph¹m vi øng dông cña c¸c lo¹i cÇn trôc
trªn
2.5.5TÝnhn¨ ngsuÊt cñacÇntrôc. N¨ng suÊt sö dông cña cÇn trôc
®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :
c kiÓm tra æn ®Þnh cña cÇn trôc kiÓu cÇn ®­îc tiÕn hµnh ë 4tr­êng hîp:
¤n ®Þnh ®éng khi cã t¶i;(h×nh a)
¤n ®Þnh tÜnh khi cã t¶i;
¤n ®Þnh khi cÇn truc kh«ng mang t¶i; (h×nh b)
¤n ®Þnh khi cÇn trôc di chuyÓn kh«ng t¶i
(t/h)... tgqsd kkQnN =

52. 2.5.7.Nh÷ngquyph¹mantoµnkhisö dôngcÇntrôc.
b)a)
ow
a'
b
C¹nh lËt
G
h'
h
A
b A-b
G
a
w 1
W2
ί
q
P2
P
1
C¹nh lËt
αmaxc'αmin
c

53. Ch­¬ng3M¸yVËnChuyÓnLiªnTôc
3.1C«ngdông ph©nlo¹i m¸yvËnchuyÓnliªntôc, ph¹mvi øngdôngcña
tõnglo¹i.
B¨ng t¶i; VÝt t¶i; GÇu t¶i; XÝch t¶i tÊm ; VËn chuyÓ n b»ng
khÝ nÐn
M
1
2
3
4
_
B
5
6
9
8
7
10
H
Lr
Hinh 3-1 S¬ ®å c¸u t¹o b¨ng t¶i
M¸ y vËn chuyÓ n liªn tô c g åm c¸ c lo ¹ i sau:

55. 3.2B¨ ngt¶i:
S¬ ®å cÊu t¹o cña b¨ng t¶i nh­ h×nh bªn
B¨ng sè 4 chuyÓn ®éng ®­îc ®Ó vËn chuyÓn vËt liÖu lµ nhê lùc
ma s¸t gi÷a b¨ng vµ tang chñ ®éng. B¨ng nµylu«n lu«n ®­îc gi÷ ë
tr¹ng thai cang la nhê ®èi träng sè 1 lu«n cã xu thÕ kÐo tang bÞ
®éng sè 2 di chuyÓn sang tr¸i nÕu b¨ng bÞ chïng.
N¨ng suÊt kÜ thuËt cña b¨ng t¶i ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
Q = 36 0 0 Fv γ kd (t/h)
γ: lµ träng l­îng riªng cña vËt liÖu ®­îc vËn chuyÓn, T /m3
kd lµ hÖ sè kÓ ®Õn ¶nh h­ëng do ®é nghiªng cña b¨ng t¶i
®Õn n¨ng suÊt.
F lµ diÖn tÝch tiÕt diÖn ngang cña dßng vËt liÖu ë trªn
b¨ng, m2.
v lµ vËn tèc di chuyÓn cña vËt liÖu trªn b¨ng, m/s.

56. N¨ng suÊt kÜ thuËt cña vÝt t¶i ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
Q = 36 0 0 Fv γ kd, t/h
γ: lµ träng l­îng riªng cña vËt liÖu ®­îc vËn chuyÓn, t/m3
kd
lµ hÖ sè kÓ ®Õn ¶nh h­ëng do ®é nghiªng cña vÝt t¶i ®Õn n¨ng
suÊt.
F lµ diÖn tÝch tiÕt diÖn ngang cña dßng vËt liÖu ë trong èng, m2
.
v lµ vËn tèc di chuyÓn cña vËt liÖu trong èng, m/s.
H× nh 3-2. S¬ ® å cÊu t¹ o vÝt t¶i.
3.3.VÝt t¶i.
VÝt t¶i cã s¬ ®å cÊu t¹o nh­ h×nh (3-2).
Trong ®ã:1- §éng c¬; 2 – Khíp nèi trôc; 3- Hép gi¶m tèc; 4 - ¤ng chøa vËt
liÖu; 5- Trôc quay, trªn ®ã cã l¾p c¸nh vÝt sè 6. 7- Cöa x¶ vËt liÖu; 8- Cöa
n¹p vËt liÖu

57. 3.4. B¨ng gÇu:3.4. B¨ng gÇu:
3.4.1. C«ng dông: Dïng ®Ó vËn chuyÓn c¸c lo¹i vËt liÖu rêi, bét3.4.1. C«ng dông: Dïng ®Ó vËn chuyÓn c¸c lo¹i vËt liÖu rêi, bét
hoÆc côc nhá lªn theo ph­¬ng th¼ng ®øng hoÆc theo gãchoÆc côc nhá lªn theo ph­¬ng th¼ng ®øng hoÆc theo gãc
nghiªng > 60*nghiªng > 60*
3.4.2. Ph©n Lo¹i:3.4.2. Ph©n Lo¹i:
3.4.3. CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng3.4.3. CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng

58. Ch­¬ng 5: M¸y lµm ®Êt
5.1 C«ng Dông vµ Ph©n lo¹i M¸y lµm ®Êt
5.2M¸yñi ®Êt
5.2.1C«ngdôngvµ ph©nlo¹i m¸yñi ®Êt.
Dùa vµo kÕt cÊu thiÕt bÞ ñi cã: M¸y ñi th­êng vµ m¸y ñi v¹n n¨ng.
Dùa vµo ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn cã: M¸y ñi ®iÒu khiÓn b»ng c¸p vµ m¸y ñi ®iÒu
khiÓn b»ng thuû lùc.
Dùa vµo c¬ cÊu di chuyÓn cã: M¸y ñi b¸nh xÝch vµ m¸y ñi b¸nh h¬i.
CÊut¹o vµ nguyªnlýlµmviÖc cñam¸yñi.
H× nh 5-1 : S¬ ® å
CÊu t¹ o m ¸ y ñi
a) M¸ y ñi th­ê ng
® iÒ u khiÓ n b»ng c¸ p
(bµ n ñi kh«ng q uay);
b) M¸ y ñi v¹ n
n¨ng ® iÒ u khiÓ n
b»ng thuû lùc (bµ n ñi
q uay);
c) M¸ y ñi th­ê ng
® iÒ u khiÓ n b»ng
thuû lùc(bµ n ñi kh«ng

60. P
XC
P
G
P
S
S
Z
ZC
C
PC
XC
P
,
1
S
,,
a)
c) b)
2
1
c Pc
c
TB
GTB
2PP
1P 1P
P 2P
GTB
cPZc
C cX
1P
3P
cX
cX

61. S¬ ®å hinh chiÕu b»ng cña m¸y ñi :
1vµ 9. Khíp liªn kÕt gi÷a khung ñi vµ m¸y kÐo c¬ së;
2. Khung ñi th­êng; 3. Khung ñi v¹n n¨ng;
5. Bµn ñi;
7. Xi lanh thuû lùc n©ng h¹ thiÕt bÞ ñi
10. Thanh chèng n»m ngang; 11. Xi lanh ®Ó quay bµn ñi trong mÆt
ph¼ng ngang.
7
90°
5
2 1
7 3 1
9
11
12

62. m3
/h.
Trong ®ã:
BiÓu
thøc:
Sè chu kú lµm viÖc cña m¸y trong mét giê.
Vd
- ThÓ tÝch khèi ®Êt ë tr­íc bµn ñi ë vÞ trÝ b¾t ®Çu ®æ, m3
.
V = B.H2
/2 = 0.5 B.H2
TCK
Thêi gian mét chu kú lµm viÖc cña m¸y, s;
kd
– HÖ sè kÓ ®Õn ¶nh h­ëng do ®é dèc cña nÒn ®Êt ®Õn nang
BiÖn ph¸p n©ng cao n¨ng suÊt m¸y ñi khi ®µo – chuyÓn ®Êt.
ckT
.3600
tck
tgdd
kT
kkV
Q
.
...3600
=
5.1.3.TÝnhn¨ ngsuÊt m¸yñi®Êt.
a) Khi ® µ o vµ chuyªn ® Êt:
N¨ng suÊt sö dông cña m¸y ñi khi ®µo vµ chuyÓn ®Êt ®­îc x¸c ®Þnh
theo c«ng thøc:

63. b) Khi san
® Êt:
Nang suÊt m¸y ñi khi san ®Êt ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
( )
( )1184/,
.sin...3600 2
−






+
−
= hm
t
v
L
n
kcBL
Q
q
tg
s
ϕ
L
c B
A Bϕ
ϕ
Hinh 5-3: S¬ ® å x¸ c ® Þnh n¨ng suÊt m ¸ y ñi khi san ® Êt.
Trong ®ã: L- ChiÒu dµi qu·ng ®­êng san ®Êt, m; B- ChiÒu réng bµn ñi, m;
ϕ - Gãc quay cña bµn ñi trong mÆt ph¼ng ngang;
c- ChiÒu réng mµ bµn ñi trïng lªn nhau gi÷a hai lÇn san; th­êng
c=(0.3÷0.5),m;
n- Sè lÇn san ®Êt t¹i mét tuyÕn ®Ó ®¹t ®­îc ®é ph¼ng theo yªu cÇu; Th­
êng : n =1÷3; v- VËn tèc di chuyÓn cña m¸y khi san ®Êt, m/s;

64. 5.3. M¸yc¹p®Êt

67. 3.1.C«ng dông ph©n lo¹i m¸y c¹p ®Êt.
5.3.1.1. C«ng dông cña m¸y c¹p.
5.3.1.2.Ph©n lo¹i
a vµ o ph­¬ ng ph¸ p ® æ ® Êt ra khái thïng c¹ p :
M¸y c¹p ®æ ®Êt theo ph­¬ng ph¸p nöa c­ìng bøc.
M¸y c¹p ®æ ®Êt theo ph­¬ng ph¸p c­ìng bøc.
M¸y c¹p ®æ ®Êt theo phuong phap r¬i tù do cña ®Êt khi thïng c¹p ®­îc lËt
dæ ®Êt tù do phÝa tr­íc, phÝa sau
M¸y c¹p ®æ ®Êt qua khe hë ë ®¸y thïng.
O
l

68. Hinh5.4. Cac phuongphap®æ®Êt rakhái thïngc¹p
)Dùa vµ o ph­¬ ng ph¸ p ® iÒ u khiÓ n : M¸y c¹p ®iÒu khiÓn b»ng c¸p
−M¸y c¹p ®iÒu khiÓn b»ng thuû lùc
)Dùa vµ o dung tÝch thïng :
−M¸y c¹p lo¹i nhá cã dung tÝch thïng ; q< 6m3
Lo¹i trung b×nh, cã dung tÝch thïng;
−Q= 6 – 10m3
Lo¹i lín, cã dung tÝch thïng: q=10 -18m3
−Lo¹i rÊt lín , cã dung tÝch thïng: q>18m3
)Dùa vµ o tÝnh chÊt di chuyÓ n: M¸y c¹p kÐo theo vµ m¸y c¹p tù hµnh
5.2.2.CÊutaävµ nguyªnlÝlµmviÖc cñam¸yc¹p:
Êu t¹o chung cña m¸y c¹p tù hµnh ®iÒu khiÓn b»ng thuû lùc:
ë m¸y c¹p tù hµnh, khung chÝnh cña m¸y ®­îc tùa trªn khíp v¹n n¨ng liªn kÕt gi÷a
khung vµ ®Çu kÐo, trªn trôc b¸nh xe chñ ®éng. Nhê ®­îc liªn kÕt b»ng khíp v¹n n¨ng
víi ®Çu kÐo nªn trong khi lµm viÖc, mÆc dï b¸nh xe tr­íc vµ b¸nh xe sau cã thÓ n»m
trong c¸c mÆt ph¼ng kh¸c nhau do mÊp m« mÆt ®­êng, nh­ng khung kh«ng bÞ
vÆn, ®ång thêi gióp cho m¸y quay vßng dÔ dµng, b¸n kÝnh quay vßng nhá h¬n.

69. 1. §Çu kÐo; 2. B¸nh xe chñ ®éng; 3. Khíp ®Ó liªn kÕt gi÷a ®Çu kÐo vµ khung
chÝnh cña m¸y; 4. Xilanh thuû lùc ®Ó quay vßng m¸y c¹p; 5. Xilanh n©ng h¹ thïng c¹p;
6. §­êng èng dÉn dÇu; 7. Khung chÝnh; 8. Cöa thïng; 9. Thïng c¹p; 10. Thµnh sau cöa
thïng; 11. B¸nh xe bÞ ®éng phÝa sau; 12. ThiÕt bÞ ®Ó bµn ñi t× vµo khi m¸y ñi trî
gióp m¸y c¹p ë giai ®o¹n ®µo ®Êt; 13. Dao c¾t ®Êt cña thïng c¹p;14. Khung kÐo
(khung treo thïng c¹p).
NguyªnlýlµmviÖc:
M¸ y c¹ p lµ m viÖ c the o chu k× . Mé t chu k× g åm cã bè n g iai ® o ¹ n:
a) Giai ® o ¹ n ® µ o vµ tÝch ® Êt vµ o thïng c¹ p :
Thïng c¹p ®­îc h¹ xuèng nhê hai xi lanh thuû lùc sè 5, ®Ó cho dao c¾t c¾m s©u vµo
®Êt, tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c¾t ®Êt, ®ång thêi cho m¸y di chuyÓn tõ tõ vÒ phÝa tr­íc,
th­êng víi tèc ®é chËm nhÊt. §Êt ®­îc c¾t, t¸ch khái nÒn c¬ b¶n vµ cuén vµo trong
H× nh 5-5 S¬ ® å cÊu taä chung cña m ¸ y c¹ p
12
11
10
9
8
7
6
54321
13
14

70. b) Giai ® o ¹ n vËn chuyÓ n ® Êt :
Sau khi ®Êt ®· ®­îc tÝch ®Çy vµo thïng, thung c¹p ®­îc n©ng lªn kh«i mÆt ®Êt ®ång
thêi víi viÖc ®ãng cöa thïng l¹i. M¸y di chuyÓn vÒ phÝa tr­íc ®Õn n¬i ®æ ®Êt, víi tèc
®é trung b×nh, ®Ó rót ng¾n thêi gian vÉn chuyÓn m¸y c¹p cã t¶i.
c) Giai ® o ¹ n ® æ ® Êt :
M¸y c¹p ®æ ®Êt vµ r¶i thµnh líp. ChiÒu dÇy líp ®Êt r¶i lµ kho¶ng c¸ch tõ mÐp dao
c¾t ë ®¸y thïng ®Õn mÆt ®Êt, chiÒu dÇy nµy ®­îc ®iÒu chØnh nhê xilanh n©ng h¹
thïng c¹p. M¸y c¹p võa di chuyÓn võa ®æ ®Êt.
d) Giai ® o ¹ n kh«ng t¶i vÒ vÞ trÝ cò :
Sau khi ®æ ®Êt xong, m¸y c¹p quay ®Çu vµ ch¹y kh«ng t¶i víi vËn tèc lín nhÊt vÒ vÞ
trÝ ban ®Çu vµ tiÕp tôc chu kú lµm viÖc míi.
5. 2. 3. TÝnh nang suÊt cña m ¸ y c¹ p
Nang suÊt sö dông cña m¸y c¹p ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
Trong ®ã:
BiÓu thøc lµ thÓ tÝch ®Êt ë trong thïng c¹p, m3
.
q- lµ dung tÝch hinh häc cña thïng c¹p, m3
.
Tck
– Thêi gian mét chu kú lµm viÖc cña m¸y (s) .
kd
; kt
- HÖ sè lµm ®Çy thïng vµ hÖ sè t¬I cña ®Êt.
Q = tg
t
d
ck
k
k
k
q
T
⋅⋅
3600
t
d
k
k
q ⋅

71. 5.4. M¸ysan®Êt

73. 5. 4. 1 . C«ng dô ng vµ c«ng thø c trô c cña m ¸ y san.
5. 4. 2. CÊu t¹ o vµ ng uyªn lý lµ m viÖ c cña m ¸ y san. .
Ho¹t ®éng cña bµn san sè 7 khi lµm viÖc:
- Bµn san ®­a ®ù¬c sang hai bªn c¹nh m¸ynhê xi lanh sè 15;.
- Bµn san n©ng h¹ ®­îc nhê hai xilanh 14. Kh¸c víi m¸y ñi, hai xi lanh nµy lµm viÖc
®éc lËp víi nhau. Do ®ã bµn san cã thÓ nghiªng so víi ph­¬ng ngang mét gãc tõ 450
®Õn 600
.
- Bµn san quay ®­îc 3600
trong mÆt ph¼ng ngang nhê ®éng c¬ thuû lùc qua hép
gi¶m tèc trôc vit- b¸nh vÝt.
H×nh 5-6 M¸y san 1-2-3
41 3
2
95 6 87 1110
12
15
14 13

74. C¸c kh¶ n¨ng lµm viÖc cña m¸y sanC¸c kh¶ n¨ng lµm viÖc cña m¸y san

81. H×nh 5-7 S¬ ®å ®éng häc thiÕt
bÞ san

82. 5.4. M¸y®µomét gÇu

83. 5. 4. 1 . C«ng dô ng , ph© n lo ¹ i m ¸ y ® µ o
m é t g Çu.
5. 4. 2. CÊu t¹ o vµ ng uyªn lý ho ¹ t ® é ng
cña m ¸ y ® µ o g Çu thuËn:
S¬ ®å cÊu t¹o cña m¸y ®µo gÇu
thuËn
H×nh 5-8 – M¸y ®µo gÇu
nghÞch

84. H×nh 5-9 – M¸y ®µo gÇu
ThuËn

86. C¸c kh¶ n¨ng lµm viÖc cña m¸y xóc truyÒn ®éngC¸c kh¶ n¨ng lµm viÖc cña m¸y xóc truyÒn ®éng
thñy lùcthñy lùc

87. .
5.4..4. M¸y ®µo gÇu gÇu qu¨ngvµ gÇu
ngo¹m:
M¸y ®µo gÇu qu¨ng
×nh 5-10. S¬ ®å cÊu t¹o gÇu cña m¸y ®µo gÇu d©y
H×nh 5-10. M¸y ®µo gÇu d©y

88. H×nh 5-10a M¸y ®µo gÇu d©y
Gc
Gg+®
Pc
Snc
Sng
Skg
O
Skg
a X0
rg
S
m
m
αmin
Pg+®

89. M¸y ®µo gÇu ngo¹m
M¸y ®µo gÇu ngo¹m.
H×nh 5-11 M¸y ®µo gÇu ngo¹m

90. H×nh 5-12 M¸y Xóc lËt

91. 5.4.5. N¨ ngsuÊt m¸y®µomét gÇu:
N¨ng suÊt lÝ thuyÕt, n¨ng suÊt kÜ thuËt vµ n¨ng suÊt sö
dông cña m¸y ®µo mét gÇu trong mét giê ®­îc x¸c ®Þnh
theo thø tù c¸c c«ng thøc d­íi ®©y:
, m 3
/ h
, m 3
/ h
, m 3
/
h
3600
⋅= q
T
Q
CK
3600
t
d
CK k
k
q
T
Q =
tg
t
d
CK
k
k
k
q
T
Q
3600
=
N¨ng suÊt lý
thuyÕt :
N¨ng suÊt kü thuËt :
N¨ng suÊt sö
dông :

92. .May®µo nhiÒugÇu:
5.1. C«ng dông vµ ph©n lo¹i :
* Dùa vµo kÕt cÊu thiÕt bÞ lµm viÖc cã:
M¸y ®Ço hÖ xÝch vµ m¸y ®µo hÖ r«to.
*D­a vµo h­íng ®µo ®Êt cã: M¸y ®µo däc vµ ®µo ngang.
.5.2. CÊu t¹o vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y ®µo däc hÖ xÝch:
S¬®åcÊut¹o cñam¸y®µonhiÒugÇuhÖxÝch
a) Tr¹ ng th¸ i m ¸ y ® ang lµ m viÖ c;
b) Tr¹ ng th¸ im ¸ y di chuyÓ n
S
a) b)
α
GoS0
a
Gm
B
b
h
h0
a
GG0
c
b
B

93. 5.7.M¸y®Çm®Êt:
5. 7 . 1 . C«ng dô ng vµ ph© n lo ¹ i m ¸ y ® Çm ® Êt.
Dùa vµo nguyªn lÝ ®Çm cã:
a. M¸y ®Çm lan
b. M¸y ®Çm r¬i
(m¸y ®Çm ®éng).
c. M¸y ®Çm rung.
2. Nhung yÕ u tè ¶nh h­ë ng ® Õ n hiÖ u q u¶cña ® Çm ® Êt.
) Anh h­ë ng do ® é Èm cña ® Êt:
•D©y lµ yÕu tè rÊt quan träng cã ¶nh h­ëng lín ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu
qu¶ ®Çm , yÕu tè nµy tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn kh¸ch quan nh­ m­a
n¾ng nªn kh«ng chñ ®éng kh¾c phôc ®­îc.H×nh VÏ d­íi ®©y lµ ®å thÞ
biÓu diÔn quan hÖ gi÷a ®é Èm cña ®Êt vµ ®é chÆt cña ®Êt sau khi
®Çm.
G
H
h
G
h
h
G
a) b) c)

94. C
max
w
o
C (N/cm3)
w( %)
Nh×n vµo ®å thÞ nµy ta thÊy:
Khi ®é Èm trong ®Êt ®¹t gi¸ trÞ hîp lý Whl
th× ®é chÆt sÏ ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt Cmax
TiÕn hµnh ®Çm ®Êt trong ®iÒu kiÖn nµy
sÏ ®¹t hiÖu qu¶ ®Çm tèt nhÊt

95. Trong ®ã:
1-§éng c¬ chÝnh (th­êng lµ diesen);
2- Li hîp chÝnh
3, 4 – C¸c b¸nh r¨ng h×nh nãn
5,5’- Li hîp chuyÓn h­íng tiÕn (lïi)
6 – Hép sè; 7 - Trôc c¸c ®¨ng
8- Hép truyÒn lùc cuèi cïng
9 – B¸nh xe chñ ®éng
10, – TruyÒn ®éng ®ai
11 - TruyÒn ®éng xÝch
12- Trôc cña b¸nh xe chñ ®éng
13 – C¸c b¸nh lÖch t©m g©y rung
5 '
4'
2
4 5 6
8
9
13
12
11
3
7
10
5.7.3.S¬®åtruyÒn®éngcñaxelurungtùhµnhdÉndéngchung

96. 7 . 4. CÊu t¹ o , ng uyªn lý lµ m viÖ c cña lu b¸ nh cø ng tr¬ n vµ lu cã vÊu.
Hinh a vµ H× nh b lµ s¬ ® å cÊu t¹ o cña b¸ nh lu tr¬ n vµ b¸ nh lu cã vÊu. Tro ng
® ã: 1 -Mãc ® Ó nè i víi m ¸ y kÐo ; 2-Khung ® ì b¸ nh lu; 3-Trô c cña b¸ nh lu; 4-Banh
lu h× nh trô rçng ; 5-Cö a ® Ó ® æ vËt liÖ u vµ o tro ng b¸ nh lu ® Ó thay ® æ i träng
l­îng b¸ nh lu; 6 -VÊu. H× nh c lµ s¬ ® å cÊu t¹ o cña m ¸ y ® Çm tù hµ nh b¸ nh h¬ i.
Tro ng ® ã : 1 -§Çu m ¸ y c¬ së ; 2-Khíp v¹ n n¨ng ® Ó liªn kÕ t ® Çu m ¸ y víi khung
sè 3 cña m ¸ y ® Çm ; 4-Thïng chÊt t¶i ® Ó thay ® æ i träng l­îng m ¸ y ® Çm (tø c lµ
1 2 3 4
6

97. Trong ®ã:
n- Sè lÇn ®Çm t¹i mét tuyÕn ®Ó ®¹t ®­îc ®é ph¼ng theo yªu cÇu.
B-chiÒu réng cña vÖt ®Çm do b¸nh lu t¹o ra trªn mÆt ®Êt (m).
c-chiÒu réng mµ b¸nh lu trïng lªn nhau gi÷a hai lÇn ®Çm (m).
h-chiÒu s©u ®Çm tèi ­u (m) ;
v- vËn tèc di chuyÓn cña m¸y ®Çm khi lµm viÖc,(km/h).
h
n
kvhcB
Q
tg
/m,
..).(1000 3
−
=
5. 6 . 5. N¨ng suÊt cña m ¸ y lu tÜnh:
N¨ng suÊt sö dông cña m¸y lu tÜnh ®­îc x¸c
®Þnh theo c«ng thøc

98. Trong ®ã: Xi lanh sè 7 di ®éng cïng víi bóa sè 6 khi lµm vÞªc;
Pitt«ng sè 9 cè ®Þnh
Bóa sè 6 ®­îc n©ng lªn trong khi ®ang ®ãng cäc lµ Nhê ¸p suÊt ®­îc t¹o
ra
do Sù bèc ch¸y cña hçn hîp gi÷a kh«ng khÝ nÐn vµdÇu §iezen ®­îc
phun vµo trong xilanh sè 7d­íi d¹ng s­¬ng mï .
1
2
3
5
4
6
7
8
9
10
11
12
o
Ch­¬ng 6: MAY GIA C¤ N£N MONG
6.1. C¸c Ph­¬ngph¸ph¹ cäc, ph¹mvi øngdông
vµ ­unh­îc ®iÓmcñatõng ph­¬ngph¸p.
A. Ph­¬ng ph¸p dïng lùc xung kÝch.
B. Ph­¬ng ph¸p dïng lùc rung ®éng.
C. Ph­¬ng ph¸p Ðp tÜnh.
D. Ph­¬ng ph¸p khoan nhåi.
6.2.BóaxungkÝchgåm: Bóa r¬i, bóa h¬i n­íc vµ
bóa Diezen.
Trong®ãbóaDiezen®­îc dïngphæbiÕnh¬nc¶.
6 . 2. 1 . CÊu t¹ o , ng uyªn lý lµ m viÖ c cña bó a
Die z e n.
H×nh 6.1 : S¬ ®å cÊu t¹o cña bóa ®ãng cäc
Diezen
hai cét dÉn h­íng .
H×nh
6.1

99.  H× nh 6 -2. S¬ ® å cÊu t¹ o cña
bó a §iªz e n xi lanh dÉn h­íng .
 Tro ng ® ã: 1 - Xy lanh dÉn h­
íng ; 2- pitt«ng di ® é ng (bó a)
 3- CÇn b¬ m dÇu; 4-
B¬ m dÇu; 5, 7 -§¸ y xylanh
 6 -VÊu ® Ó ® Þnh
t© m bó a víi cäc; 8 -Lç tho ¸ t khÝ
 9 -B× nh dÇu; 1 0 , 1 1 -
Mãc vµ c¸ p ® Ó n© ng bó a khi
khë i ® é ng H×nh
6.2

100. HiÖu qu¶ h¹ cäc cña bóa xung kÝch phô thuéc chñ yÕu vµo chiÒu cao
r¬i hîp lý (hµnh tr×nh lµm viÖc cña bóa)
ChiÒu cao r¬i ®ã ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :
Hmax = (δ2.
F.l) / (2. Q. E) , m
Trong ®ã :
δ – C­êng ®é cña cäc , N / m2
F –DiÖn tÝch tiÕt diÖn ngang cña
cäc , m2
l– ChiÒ u dµ i cña cäc, m
Q- Träng l­îng ® Çu bó a , N
E – M«dun ® µ n håi cña cäc , N/m 2

101. 6.3.Bóarung®éng:
Bóarungnèicøng(H×nh.6.3a);
BóarungnèimÒm (H×nh.6.3b)
CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña
c¸c
lo¹i bóa rung ®éng.
1.§éng c¬ ®iÖn; 2. TruyÒn ®éng
®ai; 3,4.Bé phËn lÖch t©m g©y
rung; 5. KÑp cäc; 6. Bu l«ng vµ lß so.
Nªu sù kh¸c nhau c¬ b¶n vµ so s¸nh ­
u nh­îc ®iÓm cña c¸c lo¹i bóa rung
®éng.
HiÖu qu¶ h¹ cäc cña bóa rung
®éng phô thuéc chñ yÕu vµo tÇn sè
vµ biªn ®é rung ®éng cña bé phËn
g©y rung.
1
2
3
4
5
1
5
4
6
a. b.
H×nh 6.3

102. 6.4.M¸ykhoancäc nhåi
6.4.1.M¸y khoan cã mòi khoan dạng
xo¾n ruét gµ(Hinh 6-4)
1- M¸y c¬ së; 2-Trô chÝnh cña m¸y
3- Xi lanh thuû lùc ®Ó thay
®æi gãc nghiªng cña cäc
4- C¸p n©ng cÇn khoan;
5- Thanh ngang ®Çu trô chÝnh
6- Côm dÉn ®éng cÇn khoan;
7- CÇn khoan 8- Mòi khoan ruét gµ;
9- BÖ dÉn h­íng cho mòi khoan
H×nh 6-4 M¸y khoan cäc
nhåi
mòi khoan d¹ng xo¾n ruét
6
5
7
3
9
1
8
2
4

103. 9
8
7
6
5
3
4
2
1
1-M¸ y c¬ së ;
2-Xylanh thuû lùc;
3-Trô khoan ;
4-C¸ p n©ng ;
5-Thanh ngang ;
6-CÇn khoan ;
7-Côm dÉn ®éng ;
8-DÇu khoan;
9-èng v¸ ch quay trßn
H×nh 6.5 - M¸ y khoan
cäc nhåi kiÓu èng v¸ch
quay trßn
6.4.2. M¸y khoan kiÓu ống vach xoay trßn,
®ang ®­îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay.
S¬ ®å cÊu t¹o cña m¸y như h×nh( 6-5)
Hinh 6-5. M¸y khoan kiÓu ống vach xoay trßn

104. 6.4. M¸yC¾mbÊc thÊm
6.4.1-Giíi thiÖu c«ng nghÖ gia cè nÒn ®Êt b»ng bÊc thÊm
6.4.2- Ph©n lo¹i m¸y c¾m bÊc thÊm :
a) M¸y Ðp tÜnh b»ng thuû lùc hoÆc c¬ häc
b) M¸y c¾m bÊc thÊm b»ng ph­¬ng ph¸p rung - Ðp
Nªu kh¸i qu¸t cÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña tõng lo¹i

105. Ch­¬ng 7: MAY GIA C¤NG DA
7.1.M¸ynghiÒn®¸:
7.1.1. C«ngdông, ph©nlo¹i m¸ynghiÒn®¸.
A. M¸y nghiÒn m¸; B. M¸y nghiÒn nãn; C. M¸y nghiÒn trôc.
D. M¸y nghiÒn bóa; E. M¸y nghiÒn bi.
C¸c ph­¬ngph¸pnghiÒn®¸.
H×nh 7-1 – C¸c ph­¬ng ph¸p nghiÒn ®¸ : a- Ðp vì , b- Ðp vµ siÕt
vì ,
c- §Ëp vì ,d- uèn vì , e- trµ x¸t , g- chÎ vì ,h- Xo½n vì
 



106. Tro ng m ¸ y ng hiÒ n m ¸ l¾ c ® ¬ n g i¶n:
Quü tÝch cña mét ®iÓm trªn m¸ di ®éng lµ mét cung trßn. Ph­¬ng ph¸p
nghiÒn lµ: Ðp + uèn vì.
b
5
6
7
9
10
111213
1
2
3
4 8
Ghi chó :
1_ Th©n m¸y
2,4_ TÊm nghiÒn
3_ M¸ nghiÒn di ®éng
5_Trôc m¸y
6_B¸nh ®ai bÞ dÉn
7_ PhÇn lÖch t©m cña trôc 13_ TÊm ®Èy truíc
12_ TÊm ®Èy sau
11_ Thanh gi»ng
10_ Lß xo
9_ Nªm ®iÒu chØnh
8_ Biªn
7.2. M¸ynghiÒnm¸:
7.2.1.M¸y nghiÒn m¸ chuyÓn ®éng l¾c ®¬n gi¶n.
S¬ ®å cÊu t¹o cña m¸ynh­ h×nh vÏ d­íi ®©y.

107. 7 . 2. 2. M¸ y ng hiÒ n m ¸ chuyÓ n ® é ng l¾ c phø c t¹ p.
S¬ ®å m¸y nghiÒn m¸ l¾c phøc t¹p nh­ hinh d­íi.
Khi nhËn ®­îc chuyÓn ®éng tõ b¸nh ®ai
sè 3 truyÒn tí, trôc lÖch t©m sè 2 sÏ
quay, m¸ di ®éng sè 1võa l¾c ngang
quanh trôc lÖch t©m sè 2 võa n©ng lªn
h¹ xuèng däc theo bÒ mÆt cña m¸.
QuÜ tÝch cña mét ®iÓm trªn m¸ di
®éng(gÇn víi cöa x¶ ®¸) cã d¹ng ®­êng
elÝp. Ph­¬ng ph¸p nghiÒn ®¸ trong m¸y
nghiÒn m¸ l¾c phøc t¹p :Ðp + xiÕt +uèn
vì
§Ó ®iÒu chØnh cì ®¸ x¶ ra khái m¸y
nghiÒn th× vÆn vÝt sè 7, qua hai
miÕng thÐp h×nh thang sè 6 , 6’ vµ tay
biªn sè5 lµm cho m¸ di ®éng di chuyÓn
sang tr¸i hoÆc sang ph¶i, nhê vËy lµm
thay ®æi chiÒu réng cöa x¶ ®¸

108. Qsd
= 60 n Vd
ktg
, m3
/ h
Trong ®ã: n – Tèc ®é quay cña trôc lÖch
t©m
trong mét phót;
Vd
– ThÓ tÝch khèi ®¸ nghiÒn x¶ ra khái m¸y
nghiÒn sau mét vßng quay cña trôc lÖch
t©m, m3
;
Vd
= Vh
kt

 

7 . 2. 3. TÝnh n¨ng suÊt vµ tè c ® é q uay hîp lý cña trô c lÖ nh
t© m tro ng m ¸ y ng iÒ n m ¸ .
a) N¨ng suÊt m¸y nghiÒn m¸ ®­îc x¸c ®Þnh
theo c«ng thøc:
Vh – ThÓ tich h×nh häc cña buång nghiÒn chøa khèi ®¸
nghiÒn Vd ;
kt - HÖ sè kÓ ®Õn khe hë gi÷a c¸c viªn ®¸ n»m trong buång
nghiÒn.
ktg –HÖ sè sö dông thêi gian lµm viÖc cña m¸y nghiÒn m¸.

109. b) X¸c ®Þnh tèc ®é quay hîp lÝ cña trôc lÖch t©m:
Tèc ®é quay hîp lÝ cña trôc lÖch t©m trong m¸y nghiÒn m¸ lµ tèc
®é quay ph¶i ®Èm b¶o sao cho: Khi m¸ di ®éng më ra réng nhÊt, tøc lµ nã
thùc hiÖn hµnh tr×nh s th× ®¸ ®· ®­îc nghiÒn ë trong buång nghiÒn ph¶i r¬i
ra hÕt.
NghÜa lµ: Thêi gian ®Ó m¸ di ®éng thùc hiÖn hµnh trinh s, kÝ hiÖu ts
ph¶i
lín h¬n hoÆc b»ng thêi gian ®Ó ®¸ ®· ®­îc nghiÒn r¬i hÕt ra khái m¸y
nghiÒn, kÝ hiÖu th
. Do ®ã ta cã bÊt ph­¬ng trinh:
Tõ ®ã, ta sÏ x¸c ®Þnh ®­îc tèc ®é quay hîp lÝ cña trôc
lÖch t©m:
, vßng/phót.Trong ®ã :s – hµnh tr×nh di ®éng
cña m¸ di ®éng;
- gãc nghiªng cña m¸ di ®éng so víi ph­¬ng th¼ng ®øng; g – gia tèc r¬i
tù do;
NÕ u tè c ® é q uay cña trô c lÖ ch t© m kh«ng tho ¶m · n c«ng thø c (*)
thi ® Ê sÏbÞ ng hiÒ n ® i ng hiÒ n lai nhiÒ u lÇn ë tro ng buång ng hiÒ n, nã
s
tgg
n
.2
.
.30
α
≤
g
h
n
230
≥ ≥

110. 7.1.3.M¸ynghiÒnnãn
7 . 1 . 3. 1 . CÊu t¹ o , ng uyªn lý lµ m viÖ c cña m ¸ y ng hiÒ n nãn.
Cho s¬ ®å cña m¸y nghiÒn nãn th« nh­ h×nh bªn.
Khi m¸y nghiÒn ®¸,Nãn di ®éng sè 7 võa quay cïng trôc sè 6 võa l¾c
ngang so víi ph­¬ng th¼ng ®øng.
Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi­a m¸y nghiªn nãn th« vµ m¸y nghiÒn võa vµ
nhá: Nãn di ®éng cña m¸y nghiÒn nãn võa vµ nhá bÌ réng h¬n vµ cã
vïng ®­êng sinh song song víi nãn cè ®Þnh; M¸y nghiÒn nãn th« kh«ng
cã ®iÒu ®ã.
14
3
2
8
11
12
6
13
7
H6.7b
M¸y nghiÒn c«n
Ghi chó :
2_ TÊm nghiÒn
3_ C«n nghiÒn cè ®Þnh
8_ TÊm nghiÒn
6_ §Çu duíi trôc
7_ C«n nghiÒn di ®éng
11_ B¹c lÖch t©m
13_ B¹c cÇu
14_ §Üa n¹p liÖu
b
8
7
7 . 1 . 3. 2. TÝnh n¨ng suÊt cña m ¸ y ng hiÒ n nãn.
So s¸ nh ­u nh­îc ® iÓ m cña m ¸ y ng hiÒ n nãn vµ ng hiÒ n m ¸ .

111. 7.2.M¸ysµng®¸
7.2.1.C«ng dô ng , ph© n lo ¹ i m ¸ y sµ ng ® ¸ . Dùa vµo nguyªn lÝ sµng
cã:
A. M¸y sµng quay. B. M¸y sµng lÖch t©m (Sµng l¾c).
C. M¸y sµng rung cã h­íng. D. M¸y sµng rung v« h­íng.
Tro ng ® ã, duy nhÊt m ¸ y sµ ng q uay kh«ng cã bé phËn lÖ ch t© m .
7 . 2. 2. C¸ c lo ¹ i m Æt sµ ng vµ c¸ ch bè trÝ m Æt sµ ng trªn m ¸ y sµ ng .
7 . 2. 3. CÊu t¹ o , ng uyªn lý lµ m viÖ c cña m ¸ y sµ ng l¾ c lÖ ch t© m .
S¬ ®å nguyªn lý cÊu t¹o cña m¸y sµng lÖch t©m ®­îc thÓ hiÖn trªn
h×nh vÏ d­íi ®©y: A-A
ghi chó :
1_ Hép sµng
2_ Lß xo
3_ §éng c¬
4_ Bé truyÒn ®éng ®ai
5_ §èi träng
7_Trôc lÖch t©m
6,8_ MÆt sµng
A
A
1
2
m
3 4
5
6
7
8
H6.12 .M¸y sµng lÖch t©m

112. 7.2.3. M¸ysµngrung:
7.2. 3. 1 . M¸ y sµ ng rung v« h­íng cã bé phËn g © y rung lµ m é t trô c lÖ ch
t© m ho Æc hai b¸ nh lÖ ch t© m ® ­îc l¾ p trªn cïng m é t trô c.
M¸y sµng rung v« h­íng
1-Hép Sµng ,2- lß xo ®ì hép sµng ,3- §éng c¬ ®iÖn 4- Bé truyÒn ®ai
5- Hai b¸nh lÖch t©m ®­îc l¾p trÖn cïng 1 trôc 6- Trôc b¸nh lÖch t©m
7,8- MÆt sµng bè trÝ song song nhau
B - B

113. 7 . 2. 3. 2. M¸ y sang rung cã h­íng : Bé phËn g © y rung lµ hai trô c lÖ ch
t© m ho Æc hai b¸ nh lÖ ch t© m cã cïng khè i l­îng , cã ® é lÖ ch t© m nh­
nhau q uay cïng tè c ® é nh­ng ng ­îc chiÒ u nhau.
1-Hép Sµng
2- Lß Xo ®å
hép sµng
3- Hai trôc
lÖch t©m
4,5-MÆt
Sµng
M¸y sµng rung cã h­íng

114. 7.3. Tr¹mnghiÒnsµngliªnhîp
1-¤ t« chë ®¸
2- B¨ng t¶I 3,5,5’
vµ 7 – MÆt sµng
4-M¸y nghiÒn ®¸
6-M¸y nghiÒn
trôc
8- M¸ng ®æ ®¸
9,10,11-Kho
Chøa

115. Ch­¬ng 8: M¸y s¶n xuÊt bªt«ng
8.1M¸ytrénbªt«ng C«ng dô ng vµ ph© n lo ¹ i m ¸ y tré n bªt«ng . So s¸ nh ­
u nh­îc ® iÓ m cña tõ ng lo ¹ i.
Dùa vµo ph­¬ng ph¸p trén : + M¸y trén tù do (h×nh a) cã c¸nh trén quay
cïng víi thïng trén trong khi trén bª t«ng
+ M¸y trén c­ìng bøc (h×nh b, c d.): Trong khi trén bª t«ng, c¸nh trén
quay t­¬ng ®èi so víi thïng trén.
Trén tù do , Trén c­ìng bøc , Thïng trén cè ®Þnh ,c­ìng bøc
1
2
12
1
2
a ) b ) c ) d )

116. b)Dùa vµo ph­¬ng ph¸p ®æ bª t«ng ra khái thïng trén cã:
Lo¹i lËt thïng(H.a); Lo¹i dïng m¸ng ®æ(H. b); Lo¹i nghiªng
thïng(h.c).
So s¸ nh ­u nh­îc ® iÓ m cña ph­¬ ng ph¸ p tré n t­ do vµ ph­¬ ng ph¸ p tré n
c­ìng bø c:
ChÊt l­îng trén bª t«ng cña m¸y trén c­ìng bøc tèt h¬n m¸y trén tù do.
Song n¨ng l­îng tiªu hao ®Ó trén 1 m3
bª t«ng
ë m¸y c­ìng bøc do nhiÒu h¬n so víi m¸y trén t­ do.
CÊu t¹ o , ng uyªn lý lµ m viÖ c cña m ¸ y tré n tù do .
®æ
Trén
2
1
1
3
§æ
H7.2. c¸c phu¬ng ph¸p ®æ bªt«ng ra
a) b) c)

117. S¬ ®å m¸y trén bª t«ng tù do,lµm viÖc theo
chu kú lËt thïng ®æ bª t«ng ra (h×nh bªn)
Trong ®ã:
I. §éng c¬ ®iÖn dÉn ®éng cho tang sè 5 ®Ó
n©ng thïng sè 3 n¹p vËt liÖu kh« vµo thïng
trén;
II. §éng c¬ ®iÖn ®Ó quay thïng trén sè 2 khi
trén bª t«ng
1. Hép gi¶mm tèc cña c¬ cÊu quay thïng trén;
3. Thïng chøa vËt liÖu kh«;
4. Hép gi¶m tèc cña c¬ cÊu n¹p vËt liÖu kh«;
6,7. CÆp b¸nh r¨ng cña c¬ cÊu lËt thïng trén
khi ®æ bª t«ng ra
8. C¸p ®Ó kÐo thïng chøavËt liÖu kh« sã 3;
9. Gi¸ thïng 10. Tay ®ßn ®iÒu khiÓn 11. Ray
dÉn h­íng cho thïng sè 3 , 12. Thïng Chøa N­
íc
yI
y

118. 9
14
2
1
13
12
11
10
8
7
6
5
19
18
17
16
15
3
M¸y Trén tù do nghiªng thïng khi ®æ bª t«ng
ra

119. 1-§éng C¬ ®iÖn
2-Hép Gi¶m Tèc
3-Khíp nèi trôc
4-Thïng trén
5-R« to quay c¸nh
trén
6-C¸nh trén
7-Cña X¶ bª t«ng ra
khái thïng
,9,10 Xi lanh vµ c¸c van cña c¬
cÊu ®ãng më cña x¶ bª t«ng ra khái thïng
7
4
5
6
8
1
9
10
3
2
M¸y trén c­ìng bøc lµm viÖc theo chu kú

120. Vsx
- Dung tÝch s¶n xuÊt cña thïng trén, m3
.
f - HÖ sè xuÊt liÖu;
ktg - HÖ sè sö dông thêi gian
t1
, t2
, t3
– LÇn l­ît lµ thêi gian n¹p vËt liÖu kh«, thêi gian trén bª t«ng
vµ th¬i gian ®æ bªt«ng ra khái thïng trén , s.
, m3/h
321
...3600
ttt
kVf
Q
tgsx
++
=
N¨ng suÊt sö dông cña m¸y trén bª t«ng lµm viÖc theo
chu kú

121. 8.4-M¸yb¬mbª t«ng
8.4.1- C«ng dông ph©n lo¹i ­u nh­îc ®iÓm vµ ph¹m vÞ øng dông cña
tõng lo¹i m¸y b¬m bª t«ng
8.4.2- CÊu t¹o nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y b¬m bª t«ng cã van h×nh
ch÷ S
H×nh 8-CÊu t¹o b¬m pitt«ng cã van h×nh ch÷ S

122. 8.4.3 - N¨ng suÊt sö dông cña m¸y b¬m bª t«ng:
Q = 60.F.S.n.k1.ktg ,( m3
/h)
F: diÖn tÝch tiÕt diÖn ngang cña pitt«ng m2
S : hµnh tr×nh lµm viÖc cña pitt«ng, m
n: Sè lÇn b¬m trong mét phót ,
k1 –HÖ sè kÓ ®Õn møc ®é ®iÒn ®Çy bª t«ng trong
xi lanh
ktg – HÖ sè sö dông thêi gian

123. 8.2.M¸y®Çmbªt«ng
1 . Ph© n lo ¹ i m ¸ y ® Çm bªt«ng .
2. CÊu t¹ o vµ ng uyªn lý lµ m viÖ c cña ® Çm bµ n,
® å ng uyªn lÝ m ¸ y ® Çm bµ n
M¸ y ® Çm bµ n v« h­íng ; b)M¸ y ® Çm bµ n cã h­íng .
ng ® ã: 1 -Bµ n ® Çm ; 2-Vá chø a b¸ nh lÖ ch t© m ; 3-B¸ nh lÖ ch t© m g © y rung ;

124. 

1- Ruét Trôc
MÒm
2-Khíp nèi Trôc
3-Trôc Träng Qu¶
§Çm
4-Vá Qu¶ §Çm
5-B¸nh LÖch T©m
6-§éng C¬ §iÖn
7-Trôc MÒm
8-Qu¶ §Çm
S¬ ®å cÊu t¹o m¸y ®Çm dïi trôc mÒm (h×nh d­íi).

125. Ch­¬ng 9: Khai th¸c m¸y x©y dùng
9.1. Ph­¬ng Ph¸p X¸c ®Þnh Nhu CÇu m¸y xd
9.2. C«ng t¸c b¶o d­ìng kü thuËt m¸y x©y dông.
9.3. C«ng t¸c söa ch÷a m¸y x©y dông.
9.4. An toµn trong sö dung MXD
, m3
/hQ =
21
..3600
tt
khFt tg
+
N¨ng suÊt m ¸ y ® Çm bªt«ng .
N¨ng suÊt sö dông cña m¸y ®Çm mÆt
®Ó ®Çm bª t«ng ®­îc x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc
g suÊt sö dông cña m¸y ®Çm trong ®Ó ®Çm bª t«ng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thø
F – DiÖn tÝch mÆt bµn ®Çm, m2 ;
h – ChiÒu s©u mét lÇn ®Çm, m
t1,t2 - Thêi gian ®Çm t¹i mét chç vµ
thêi gian di chuyÓn m¸y ®Çm (s)
, m3
/hQ =
21
..3600
tt
khF tg
+
Ft = π.R2
m2
;
R- B¸n kÝnh t¸c dông cña qu¶ ®Çm,
m
h – ChiÒu s©u mét lÇn ®Çm, m
t1,t2 - Thêi gian ®Çm t¹i mét chç vµ
thêi gian di chuyÓn m¸y ®Çm (s)