Połączenia rozłączne

1. Ludwik Olek
Połączenia
rozłączne

2. Połączenia
rozłączne

3. Połączenia rozłączne
►Połączenia gwintowe.
►Połączenia te uzyskuje się za
pomocą gwintu.
►Powierzchnie gwintowe łączonych
części tworzą regularne grzbiety i
bruzdy, przebiegające wzdłuż linii
śrubowej.

4. Linia śrubowa: a — droga punktu M na obracającym
się walcu, b — grzbiet gwintu, c — bruzda gwintu;
1 — obracający sie walec, 2 — linia śrubowa

5. ►Linia śrubowa może mieć skręt
prawy lub lewy, w zależności od
kierunku obrotu walca.
►Jeżeli linia śrubowa ma skręt
prawy, to gwint jest prostoskrętny,
a jeśli skręt lewy, to gwint jest
lewoskrętny.
►Najczęściej stosowany jest gwint
prawoskrętny.

6. Gwinty: a -prawoskrętny jednozwojowy,
b - lewo-skrętny dwuzwojowy

7. ►Jeżeli na walcu, stanowiącym rdzeń
śruby, nawinięte są obok siebie zwoje,
które są pasmem jednego grzbietu
gwintu, to gwint taki nazywamy
pojedynczym (jednozwojowym).
►Jeżeli natomiast na rdzeniu nawinięte
są obok siebie pasma dwóch, trzech
lub więcej grzbietów, to gwint takd
nazywamy wielokrotnym
(wielozwojowym).

8. W zależności od kształtu przekroju poprzecznego
jednego zwoju rozróżniamy gwinty:
►trójkątne,
►trapezowe,
►prostokątne,
►okrągłe.
►W maszynach rolniczych najczęściej
stosowane są gwinty trójkątne i
trapezowe.

9. Najczęściej stosowane rodzaje
śrub.
►Łby śrub i nakrętki mogą mieć różne
kształty, w zależności od przeznaczenia.
►Gwinty są znormalizowane, dlatego do śruby
łatwo jest dobrać odpowiednią nakrętkę,
znając zasadniczy wymiar śruby.
►Wymiar śruby oznacza się według średnicy
zewnętrznej gwintu i podaje w milimetrach
lub w calach.

10. ►Do połączeń gwintowych stosuje się śruby i
nakrętki, a także wkręty. Śruby i wkręty
mają gwint zewnętrzny, nakrętki zaś —
gwint wewnętrzny.
►Istotnym elementem śruby jest
nagwintowany trzpień. Z jednej strony
trzpień ma często zgrubienie zwane łbem,
ułatwiające dokręcanie śruby. Nakrętka ma
nagwintowany otwór odpowiadający
gwintowi śruby i wraz ze śrubą służy do
łączenia innych części maszyn.
►Stosowane są również śruby bez łbów, z
trzpieniem gwintowanym na obydwu
końcach, tzw. śruby dwustronne.

11. Rodzaje śrub: a- — przelotowa,
b — wkręt,

12. Rodzaje śrub: c — szpilkowa,
d — dwustronna,

13. Rodzaje śrub: e — z noskiem (do
lemieszy), f — rzymska;

14. Śruby w połączeniach części maszyn
będących w ruchu mogą odkręcić się
samoczynnie wskutek drgań maszyny.
►Aby nie dopuścić do tego, stosuje się
różnego rodzaju zabezpieczenia
nakrętek.
►Są to najczęściej przeciwnakrętki,
zawleczki z nakrętkami koronowymi,
podkładki sprężynujące, odginane
blaszki itp.

15. Zabezpieczenie nakrętek przed samoczynnym odkręceniem:
a - za pomocą przeciwnakrętki, b - za pomocą podkładki sprężynującej,
c - za pomocą zawleczki, d - za pomocą zawleczki i nakrętki koronowej,
e - za pomocą podkładki odginanej, f - za pomocą podkładki i wkrętu

16. Połączenia klinowe.
►Połączenia tego rodzaju polegają
na wzajemnym docisku łączonych
części za pomocą klina.
►Docisk łączonych części zapewnia
niewielka zbieżność
przeciwległych powierzchni klina.
►Połączenia klinowe mogą być
poprzeczne i wzdłużne

17. Rodzaje porączeń klinowych: a — z klinem poprzecznym, b — z klinem
wzdłużnym; 7 — klin poprzeczny, 2 — klin wzdłużny, 3 — rowek
(część klina zagłębiona w rowku)

18. Połączenia poprzeczne stosowane są
do łączenia drągów.
►W połączeniu takim jedna część
jest zakończona czopem
wchodzącym w gniazdo drugiej
części, np. w łącznikach pomp do
głębokich studni.
►Klin jest umieszczony poprzecznie
w stosunku do osi łączonych części.

20. Połączenia wzdłużne
►Połączenia wzdłużne stosowane są
do łączenia wałów z osadzonymi na
nich częściami, np. piastami kół.
►Klin wprowadza się jednocześnie w
rowek w piaście i rowek w wale.
►Jest on umieszczony wzdłuż osi
łączonych elementów.

21. Połączenia wpustowe.
►Podobne są one do połączeń klinowych
wzdłużnych.
►Wpust, w przeciwieństwie do klina, nie
ma płaszczyzn zbieżnych.
►Wpusty mogą być osadzone ciasno w
rowkach wykonanych w wałkach łub
przymocowane do wałów wkrętami.
►Stosowane są też wpusty czółenkowe.

22. Rodzaje połączeń wpustowych: a - połączenie pasowane - wpust ciasno
osadzony w rowkach, b - połączenie przesuwne, pozwalające na ruch
poosiowy piasty na kole (wpust może być przymocowany wkrętami), c -
połączenie za pomocą wpustu czółenkowego, d - wielowpust; 1 - wpust

23. ►Ponieważ rowki pod wpusty osłabiają
nieco wał, coraz częściej stosowane są
połączenia wielo-wypustowe.
►Wypustami nazywamy występy na wale
tworzące z nim jedną całość.
►Połączenia te stosowane są głównie w
ciągnikach i samochodach (wały w
skrzyniach przekładniowych, wały
odbioru mocy, półosie tylnego mostu
itp.).

24. Połączenia sworzniowe i kołkowe.
► Łącznikiem w tych połączeniach jest sworzeń lub
kołek.
► S w o r z e ń ma kształt krótkiego wałka pełnego
lub drążonego. Jest on zwykle stosowany do
łączenia różnego rodzaju przegubów, np.
połączenia tłoka z korbowodem lub do łączenia
ogniw w łańcuchu Galla.
► Kołki są odmianą sworzni. Kształt kołków może
być walcowy lub stożkowy. Kołki są ciasno
pasowane w otworach. Połączenia kołkowe
najczęściej stosuje się do dokładnego ustawiania
wzajemnego położenia dwóch części jednego
kadłuba lub dwóch części łożyska.

25. Połączenie sworzniowe:
1 — sworzeń

26. Połączenie kołkowe: 1 - kołek

27. Połączenia sprężyste.
►W połączeniach tych łącznikami są
sprężyny lub łączniki gumowe.
►Zapewniają one znaczną swobodę
ruchów łączonych części.
►Sprężyny zawdzięczają sprężystość
głównie kształtowi, a łączniki
gumowe właściwościom materiału.

28. Spotyka się następujące rodzaje sprężyn:
►płaskie sprężyny płytkowe w postaci
wygiętej blaszki z drewna jesionowego
lub sklejki drewnianej, np. sprężyny do
zawieszania podsiewaczy,
►sprężyny wielopłytkowe, np. resory,
►sprężyny śrubowe, np. sprężyny
zaworowe, sprężyny pedałów
hamulcowych i sprzęgłowych,
►sprężyny spiralne, np. w zegarkach
ręcznych i aparatach pomiarowych.

29. Połączenia sprężyste: a - sprężyna plaska płytowa, b - sprężyna
wielopłytowa (resor), c - sprężyna śrubowa ściskająca, d - sprężyna
śrubowa rozciągająca, e - sprężyna spiralna f - podkłady
elastyczne

30. ►Łączniki gumowe stosuje się jako
podkłady elastyczne przy
ustawieniu maszyn wywołujących
drgania.