Kertas Seminar Kebangsaan Perpustakaan Akademik - SKPA 2011. 5-7 Julai 2011. Hotel Riverview, Kota Bharu, Kelantan.

1. ANALISIS STATISTIK PENGGUNAAN PANGKALAN DATA KOMERSIL: KAJIAN KES PERPUSTAKAAN UKM
Abu BakarMaidin1, HazmirHj. Zainal1, Nor HamsiahAhmad Hosaini1, Shamsudin Ibrahim1, SharifahHashim2
1Perpustakaan TunSeri Lanang
2Pusat TeknologiMaklumat
UniversitiKebangsaanMalaysia
SEMINAR KEBANGSAAN PERPUSTAKAAN AKADEMIK
HOTEL RIVER VIEW
KOTA BHARU KELANTAN
6-7 JULAI 2011

2. PENYATAAN MASALAH
1.Jutaanringgit dibelanjakanolehUKM danseluruhInstitusiPengajianTinggidiMalaysia setiaptahunbagimelangganPDK.
PERPUN melaporkansekitarRM58 juta(2010).
2.Iamenuntutsupayaperpustakaanmelakukankajianterperinci& memantausamaadaPDK digunakansecaraoptimum olehpenyelidikdanahliakademikuniversiti.
3.KaedahpenilaianlanggananPDK yang biasadilakukanolehPerpustakaanadalahmenganalisisstatistikpenggunaandiperingkatPDK, manakalaanalisissecaramikrotidakataujarangdilakukan. (soalanAuditor SIRIM mengenaiprosedurlanggananPDK; apakahnilaistatistikyang dianggaptinggiataurendahpenggunaanya?)

3. OBJEKTIF KAJIAN
1.MenganalisisstatistikpenggunaanPDK berdasarkanformat pengumpulandata yang diperakuiolehstandard antarabangsa
2.Menilaiprestasidanpopularitie-jurnalberdasarkanstatistikmuatturuntekspenuh
3.Mengenalpastiadakahstandard @ KPI statistikpenggunaane-jurnalmengikutsubjekbolehdibangunkan?

4. SENARIO STATISTIKPDK?

5. TUJUAN KAJIAN
1.Menilaitahappenggunaane-jurnaltekspenuhberdasarkanformat dansubjekyang seragam
2.MembangunkanKPI (standard) penggunaane-jurnaltekspenuhsebagaipenandaarasandanpengukuranprestasi

6. RASIONAL KAJIAN
1.Kos langgananjurnalterusmeningkatdarimasakesemasadaninimenuntutsupayaPerpustakaanmenjadilebihselektif, kreatifdaninovatifdalammelangganjurnalyang berprestij.
2.Justeru, PerpustakaanperlumelakukananalisisPDK secaramikroiaitukeperingkatmengenalpastie-jurnalberimpaktinggiberdasarkanstatistikpenggunaan.

7. RASIONAL KEPERLUAN ANALISIS PDK SECARA MIKRO

8. 2.64
2.92
2.44
2.83
2.6
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
3
2006
2007
2008
2009
2010
Harga langganan -Juta (RM)
HargalanggananScienceDirect(2006-2010)
1.HargalangganandalamUSD atauRM jugaberbezasetiaptahun(faktorpertukaranmatawangasing, % kenaikanharga)
2.Kos langgananper judul. (Contoh: 2010 –RM1300)
RASIONAL KEPERLUAN ANALISIS PDK SECARA MIKRO

9. JumlahMuatTurunTeksPenuhScienceDirect(PerpustakaanUKM 2006-2010)
577,197
735,248
928,774
1,198,054
1,200,694
0
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
1,400,000
2006
2007
2008
2009
2010
Kenaikan2010 vs2009 hanya0.2%
Kenaikan2006 vs2010 ialah108%
RASIONAL KEPERLUAN ANALISIS PDK SECARA MIKRO

10. 4.58
3.98
2.64
2.36
2.17
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
2006
2007
2008
2009
2010
Kos Per Teks Penuh ScienceDirect
(2006-2010)
1. AdakahsetiaptekspenuhberhargaRM2.17 (2010)?
2.Adakahsemuae-jurnaldigunakansecara‘optimum’ (apakahe-jurnalyang mungkinhanya‘menumpang’)
RASIONAL KEPERLUAN ANALISIS PDK SECARA MIKRO

11. 2,982
23,289
40,675
46,942
10,155
7,754
10,674
5,743
0
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
40,000
45,000
50,000
2007
2008
2009
2010
Bil. Muat Turun Teks Penuh
StatistikMuatTurunTeksPenuh
Wiley Blackwell & EBSCO PsycArticles2007-2010Wiley
EBSCO Psyc.
1.AdakahmemadaimenilailanggananPDK berdasarkankenaikanataupenurunanketaradalamstatistiktahunan?
2.BagaimanakahstatistikWiley pada2007 bolehmeningkatdenganmendadakdaripada2,982 kepada23,289 pada2008 dan40,675 pada2009?
RASIONAL KEPERLUAN ANALISIS PDK SECARA MIKRO

12. SIGNIFIKAN KAJIAN
1.MembantuPerpustakaanmenilaisemulalangganane- jurnalmelaluiprosespertukaran(swap title) ataupembatalanjudul
2.MembantuPerpustakaanmerangkastrategipromosie-jurnalyang rendahstatistikmuatturuntekspenuhnya.
3.Dapatankajianjugabolehdigunakanolehpenyelidikyang berminatuntukmeneruskankajianperbandingansecaraakademik.

13. PERSOALAN KAJIAN
1.Apakahperatusane-jurnalyang menyumbangkepadamajoritimuatturunjurnaltekspenuh?
2.AdakahKPI (standard) bagimuatturunjurnaltekspenuhadalahsamamengikutsubjek?

14. KAJIAN LITERASI
1.StatistikPDK sangatpenting& bolehmemberiinput kepadakeputusanjawatankuasaperpustakaanbagimemulakan, meneruskanataumembatalkanlanggananPDK (Tucker, 2009).
2.Peter T. Shepherd (2004), perpustakaansentiasamenghadapimasalahdalammengumpulkanstatistikPDK daripadapembekaldisebabkanolehformat PDK yang berbeza.
3.Bollenet.al (2009) menegaskan, statistikpenggunaanadalahindikatorpaling kukuhbagimengenalpastijurnalyang berprestij.

15. KAJIAN LITERASI…(samb.)
4.Analisisparetodenganformula 80/20 adamenegaskanbagaimanahanyasekitar20% daripadakeseluruhane-jurnalyang dilangganolehperpustakaanmenyumbangkepada80% statistikpenggunaanPDK. Nisonger(2008) mendapatinisbah80/20 initidaktepatdanberbezamengikutbidangperkara.
5.Berdasarkankajianliterasi, tiadasebarangstandard yang bolehdigunakanbagimengenalpastiapakahjumlahstatistikpenggunaanmuatturuntekspenuhyang dikatakantinggiataurendah. (how high is high and how low is low)?

16. 16
Survei
diperingkatKebangsaan

17. 17
Survei
diperingkatPenerbitJurnal

18. 18
Survei
diperingkatantarabangsa

19. METODOLOGI KAJIAN
3 langkahutama;
(A)PengumpulanstatistikPDK
1.Mengikutkaedahyang seragam–COUNTER Journal Report 1(Jumlahmuatturuntekspenuhmengikutjurnalpadatahun2010)
2.12 PDK sebagaipopulasikajianmeliputi; ACM Digital Library, Brill Online, EBSCO Academic Search Premier, EBSCO Business Source Complete, EBSCO Medical, Emerald, IEEE, JSTOR, OVID, ScienceDirect, Springer danWiley Blackwell. (popular danmeliputisemuasubjek)
3.Statistikdimuatturunmengikutformat Microsoft Excel daripadaakaunpentadbirsetiapPDK.

20. CONTOH COUNTER JR1 –SCIENCEDIRECT 2010

21. METODOLOGI KAJIAN…(samb.)
3 langkahutama;
(B)Pengkelasan e-jurnal mengikut bidang Scopus
1.Analisisstatistiktidaksetara/tepatjikapengindeksanmengikutsubjekyang samatidakdilakukan(apple to apple comparison).Perbandinganmengikutsubjektidakrealistik.
2.PengkelasanScopus dipilih kerana ia merupakan indeks petikan jurnal ilmiah terbesar di dunia dan digunakan dalam penarafan universiti oleh KPT dan QS Top Universities.
3.Senarai e-jurnal dalam Microsoft Excel dipadankandengan senarai e-jurnal dalam 12 PDK.
4.4 subjekutamaScopus digunakaniaituLife Sciences, Health Sciences, Physical Sciences danSocial Sciences.

22. METODOLOGI KAJIAN…(samb.)
3 langkahutama;
(A)Pengkelasan e-jurnal mengikut bidang Scopus
4.Pengkelasan subjek dalam Scopus bermaksud hanya e- jurnal yang diindeks oleh Scopus akan dijadikan sebagai sampeldalam kajian ini.
5.Senaraie-jurnalyang telahdikelaskanmengikutsubjekScopus disusunmengikutbilanganmuatturunyang tertinggihinggayang terendah(descending order, Z-A)

23. METODOLOGI KAJIAN…(samb.)
3 langkahutama;
(C)Penarafan mengikut Quartile muat turun teks penuh
1.KonsepQuartile (Q) digunakanolehThomson Reuters – Journal Citation Reports dalammembuatpenarafanjurnalmengikutImpact Factor dansubjek.
2. Q bermaksud¼ atau0.25 daripadanilaikeseluruhan.
Sebagaicontoh; ¼ daripada100 ialah25 bagisetiapQ.
3.Jikasetahun, ¼ = 3 bulan. Setiap1 Q mempunyai3 bulan
23
Quartile
Q1
Q2
Q3
Q4
Liputan
Jan-Mac
Apr-Jun
Jul-Sep
Okt-Dis

24. METODOLOGI KAJIAN…(samb.)
3 langkahutama;
(C)Penarafan mengikut Quartile muat turun teks penuh
4.BagiJCR Impact Factor, Q diperolehisetelahjurnaldalambidangyang sama, disusunmengikutnilaiImpact Factor tertinggihinggaterendah(descending)
5.Dalamkajianini, Q diperolehisetelahsenaraijuduldalamsetiapPDK dansubjekdisusunmengikutjumlahmuatturuntekspenuhtertinggihinggaterendah(descending)
6.KPI e-jurnalditetapkanbagijumlahmuatturuntekspenuhterkecil/terakhirdalamQ1

25. Jana statistik&
gabungsenaraie
jurnalPengkelasansubjekScopus
PenarafanmengikutQuartile (Q) & PenetapanKPI
RINGKASAN METODOLOGI KAJIAN
Statistikdikumpuldaripadasistemadmin 12 PDK. Senaraidalamformat MS Excel digabungkan(senaraiinduk)
4 subjekutamaScopus digunakanuntukpengkelasansubjek.
Senaraidisusunmengikutdescending order (Z-A) & dibahagimengikut4 Quartile. PemilihanKPI bagijurnaldalamQ1 terendah
25

26. Jumlahmakalahtekspenuhdimuatturunbagi12 PDK iniialah1,772,579
Pengkelasan
4 subjekutamaScopus melibatkan16,871 e-jurnal12 PDK tersenaraidalamcolumn PLATFORM

27. ANALISIS DATA
1.MenggunakanperisianMicrosoft Excel, analisisdata secaradeskriptifdilaporkandalamperatusan.
2. Jumlah e-jurnal bagi 12 PDK adalah 16,871 (populasi) dengan 1,772,579 muatturunteksdirekodkan.
3.Dapatan kajian menunjukkan, e-jurnal yang berada dalam Quartile 1 (top 25%) telah menyumbang lebih 89% daripada keseluruhan statistik muat turun teks penuh ;
Life Sciences (92.7%), Health Sciences (89.6%), Physical Sciences (93.8%) dan Social Sciences (91%).

28. BIL
JUDUL
PDK
BIL.
E-J
BIL. E-JURNAL DIINDEKS SCOPUS &
MUAT TURUN TEKS PENUH
LIFE
SCIENCES
HEALTH
SCIENCES
PHYSICAL
SCIENCES
SOCIAL
SCIENCES
1
ACM-
DL
129
2
337
3
8
62
3,205
7
248
2
Brill
Online
6
-
-
-
-
-
-
6
2,318
3
EBSCO
ASP
2,708
250
1,217
572
5,491
409
2,831
1,048
15,270
4
EBSCO
BSC
1,873
14
62
40
218
156
1,399
578
9,539
5
EBSCO
Med.
5,544
470
11,346
1,343
55,195
542
5,000
1,659
51,737
6
Emerald
FT
288
3
1,441
14
2,073
39
8,723
117
49,636
7
IEEE
415
6
31
9
372
263
23,591
14
952
8
JSTOR
290
7
3,215
8
1,417
35
9,883
222
63,942
9
OVID
447
55
3,267
383
39,459
7
100
24
630
10
Science
Direct
2,126
605
410,670
765
278,732
819
603,504
372
206,679
11
Springer
e-J
1,886
415
36,390
408
26,628
780
83,726
396
22,099
12
Wiley
Blackwell
1,159
330
13,108
428
29,064
269
5,948
315
7,362
Jumlah
16,871
2,157
480,747
3,973
438,649
3,381
744,705
4,758
430,412

29. KPI Life Sciences (Q1=129)
Indikator
Jumlah
Bilanganjudule-jurnal
2157
JumlahMuatTurunTeksPenuh(U)
481,084
BilanganJudulsetiapQuartile(T/4=V)
539
Penarafan
(usage ranking)
Q1
Q2
Q3
Q4
Jumlah
Liputanjudul(range)
setiapQuartile
1-
539
540-
1079
1080-
1618
1619-
2157
2157
JumlahTYTD
setiapQuartile (Y)
446,021
30,039
4,155
869
481,084
PeratusmengikutQ
(Y/U x 100) = Z
92.7
6.2
0.9
0.2
100
Muatturunterendah
setiapQuartile
129
17
3
0
KPI * bilanganmuatturuntekspenuhbagie-jurnalterendah/terakhirdalamQ1 = 129

30. KPI Health Sciences (Q1=75)
Indikator
Jumlah
Bilangan judul e-jurnal
3973
Jumlah Muat Turun Teks Penuh (U)
483,657
Bilangan Judul setiap Quartile(T/4=V)
993
Penarafan (usage ranking)
Q1
Q2
Q3
Q4
Jumlah
Liputan judul (range) setiap Quartile
1-993
994- 1985
1986- 2978
2979- 3973
3973
Jumlah TYTD setiap Quartile (Y)
393,067
36,185
7,640
1,765
438,657
Peratus mengikut Q (Y/U x 100) = Z
89.6
8.3
1.7
0.4
100
Muat turun terendah setiap Quartile
75
14
4
0
KPI * bilanganmuatturuntekspenuhbagie-jurnalterendah/terakhirdalamQ1 = 75

31. KPI Physical Sciences (Q1=104)
Indikator
Jumlah
Bilangan judul e-jurnal
3381
Jumlah Muat Turun Teks Penuh (U)
747,910
Bilangan Judul setiap Quartile(T/4=V)
845
Penarafan
(usage ranking)
Q1
Q2
Q3
Q4
Jumlah
Liputan judul (range) setiap Quartile
1-845
846- 1690
1691- 2535
2536- 3381
3381
Jumlah TYTD setiap Quartile (Y)
702,161
38,311
6,164
1,274
747,910
Peratus mengikut Q (Y/U x 100) = Z
93.8
5.1
0.8
0.2
100
Muat turun terendah setiap Quartile
104
14
3
0
KPI * bilanganmuatturuntekspenuhbagie-jurnalterendah/terakhirdalamQ1 = 104

32. KPI Social Sciences (Q1=48)
Indikator
Jumlah
Bilangan judul e-jurnal
4758
Jumlah Muat Turun Teks Penuh (U)
430,232
Bilangan Judul setiap Quartile(T/4=V)
1190
Penarafan
(usage ranking)
Q1
Q2
Q3
Q4
Jumlah
Liputan judul (range) setiap Quartile
1-1190
1191- 2380
2381- 3570
3571- 4758
4758
Jumlah TYTD setiap Quartile (Y)
391,611
28,492
8060
2069
430,232
Peratus mengikut Q (Y/U x 100) = Z
91
6.6
1.9
0.5
100
Muat turun terendah setiap Quartile
48
12
3
0
KPI * bilanganmuatturuntekspenuhbagie-jurnalterendah/terakhirdalamQ1 = 48

33. 1.DenganmemilihstatisitikterendahdalamQ1 sebagaiKPI, lebih89% jurnaltelahmencapaistandard (KPI). Manakalabakikurang11% jurnaltidakmencapaiKPI yang disasarkan.
2.Secara tidak langsung, ia hampir menyamai analisis pareto 80/20.
RUMUSAN

34. CONTOH APLIKASI E-JURNAL & KPI – ANALISIS MIKRO
E-JurnalnukleardalamPDK yang tidakmencapaiKPI 4 bidangutamaScopus
Bil
PDK
JudulJurnal
ISSN
Bidang/
Subjek
Muat
Turun
KPI
Jurang
1
Springer
Atomic Energy
1063-
4258
PhysicalSciences
72
104
-32
2
Springer
Journal of Nuclear Cardiology
1071-
3581
Health Sciences
19
75
-56
3
Science
Direct
Atomic Data and
Nuclear Data Tables
0092-
640X
Social
Sciences
21
48
-27

35. Q1 = Jurnalpadakedudukan1 bagiCategory Phyiscs, Atomic, Molecular & Chemical
Apakahyang menyebabkaniahanyadimuatturunsebanyak41 rekodpada2010?
JurnalinidiindeksdalamLIFE SCIENCES & PHYSCIAL SCIENCES dalamScopus
CONTOH APLIKASI E-JURNAL & KPI – ANALISISMIKRO

36. KategoriFTE
ProgramSainsNuklear
FakultiSains&
Teknologi
Peratus
(%)
AhliAkademik
10
267
3.74
PascaSiswazah
24
1524
1.57
PraSiswazah
127
3096
4.10
BerikutmerupakanFTE 2010, Program SainsNuklear, PusatPengajianFizikGunaan, FakultiSainsdanTeknologi, UKM.
BilanganFTE Program SainsNuklearyang kecilamatsignifikandenganbilanganYTD jurnalbidangnuklear.
CONTOH APLIKASI E-JURNAL & KPI – ANALISISMIKRO

37. Senarioduniaketikaini(krisisnukleardiJepun)

38. Statistiklojinukleardidunia(2011)
FTE bidangnukleardiMalaysia masihrendah
CONTOH APLIKASI E-JURNAL & KPI – ANALISISMIKRO

39. RUMUSAN…(samb)
1.KPI yang dibangunkanbersesuaiandengansenariostatisikpenggunaanPDK diPerpustakaanUKM
2.PengujianKPI menunjukkansubjekSocial Sciences diUKM mempunyaiKPI yang rendahberbandingLife Sciences, Physical Sciences danHealth Sciences.
3.Empat PDK berjaya melepasi KPI subjek masing- masing iaitu Brill Online (100%), Emerald Fulltext (96%), JSTOR (86%) dan ScienceDirect (92%).
4.KPI inibolehdiujisemulajikaIPTA/S dapatmenghasilkansenaraiindukstatistike-jurnalyang dilanggan.
39

40. KESIMPULAN
1.Penggunaan metodologi kajian berdasarkan konsep quartile dan analisis pareto dalam kajian ini telah berjaya menghasilkan metrik baru dalam menilai prestasi e-jurnal berdasarkan statistik penggunaan.
2.Secara positif, Perpustakaan boleh mengerakkan aktiviti promosi dan penilaian semula langgananterhadap e-jurnal di bawah KPI.
3.Adalah diharapkan, kajian ini dapat dikembangkan oleh penyelidik dan ahli akademik yang berminat terutama pada metodologi pengumpulan data dan pengkelasan subjek.
4.Di antara kajian lanjutan yang boleh dilakukan termasuklah pengumpulan data log transaksi ezproxy. Kajian ini mungkin boleh mengemukakan penemuan yang berbeza dan tidak bias kepada sumber statistik penerbit atau pembekal semata-mata.
40

41. SEKIANTERIMA KASIH
41