SlideShare a Scribd company logo
1 of 94
Download to read offline
Mžy CNC
v”
Robot c«ng nghiÖp
Tšng QuÚc Nam
HĂ€c viÖn KĂŒ thuËt Qu©n sĂč

GiĂ­i thiÖu vÒ m«n hĂ€c

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1. TÂȘn m«n hĂ€c: Mžy ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš v” robot c«ng
nghiÖp
2. SĂš l−üng Ÿn vÞ hĂ€c tr×nh:

02 (30 tiÕt)

3. MĂŽc tiÂȘu cña m«n hĂ€c
* KiÕn thþc:
- Cñng cĂš cžc kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n vÒ mžy cŸt kim loÂči ÂźiÒu khiÓn theo
ch−¬ng tr×nh sù
- HiÓu ¼−üc cÊu tróc hÖ thùng ¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù cho
mžy cŸt kim loÂči
- BiÕt ¼−üc cÊu trĂłc, Ÿéng hĂ€c v” Ăžng dĂŽng cña robot c«ng nghiÖp
* KĂŒ Nšng: VËn dĂŽng ¼−üc cžc kiÕn thĂžc ¼Ó cĂŁ thÓ tiÕp cËn ¼−üc c«ng
nghÖ gia c«ng trÂȘn mžy CNC.

1
GiĂ­i thiÖu vÒ m«n hĂ€c

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T”i liÖu hĂ€c tËp
[1]. NguyÔn NgĂ€c CÈn - Mžy ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš
[2]. NguyÔn NgĂ€c CÈn - §iÒu khiÓn tĂč Ÿéng - NXB khoa hĂ€c kĂŒ thuËt
[3]. TÂč Duy LiÂȘm - Mžy ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš v” robot
c«ng nghiÖp – Tr−ĂȘng §HBK H” NĂ©i - 1996
[4]. TÂč Duy LiÂȘm - HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn sĂš cho mžy c«ng cĂŽ - NXB
khoa hĂ€c & kĂŒ thuËt – 1999
[5]. NguyÔn ThiÖn PhĂłc - Ng−ĂȘi mžy c«ng nghiÖp - Tr−ĂȘng §HBK H”
NĂ©i – 1995
[6] BĂ i giáșŁng

Ch−¬ng 1.
Mžy cŸt kim loÂči
¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
(Mžy CNC)

1.1 LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan
1.2 §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
1.3 KÕt cÊu m¾y CNC
1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC

2
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.1. LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

L”m thÕ n”o ¼Ó gia c«ng cžc chi tiÕt, khu«n mÉu phĂžc tÂčp?
Xa x−a
- §−üc chia th”nh cžc phÇn Ÿn gi¶n hÂŹn ¼Ó gia c«ng
- Sau khi gia c«ng xong, chĂłng mĂ­i ¼−üc ghÐp lÂči vĂ­i nhau th”nh
chi tiÕt ho”n chØnh b»ng ph−¬ng phžp h”n, tžn.
- C«ng nghÖ Ÿã ÂźÂŸt v” kh«ng ٦m b¶o ¼−üc Ÿé chÝnh xžc vÒ kÝch
th−íc v” h×nh hĂ€c mong muĂšn cĂČng nh− sĂč ŸÄng ¼Òu vÒ cÂŹ tÝnh vËt
liÖu.
Sau n”y
- DĂŻng mžy chÐp h×nh, ng−ĂȘi ta Ÿ· chÕ tÂčo ¼−üc cžc chi tiÕt phĂžc tÂčp
hÂŹn.
- C«ng nghÖ gia c«ng trÂȘn mžy chÐp h×nh vÉn cßn nhiÒu nh−üc ÂźiÓm
‱ Ÿé chÝnh xžc kh«ng cao (do qužn tÝnh cña hÖ thĂšng lĂ­n, do sai sĂš cña
mÉu,...),
‱ nšng suÊt thÊp (do ph¶i hÂčn chÕ tĂšc Ÿé tr−üt cña ¼Çu dß trÂȘn mÉu),
‱ ÂźÂŸt v” kÐm linh hoÂčt (v× cžc d−ìng mÉu l” cžc chi tiÕt cÂŹ khÝ chÝnh
xžc, dĂŻng vËt liÖu ¼Æc biÖt nÂȘn khĂŁ chÕ tÂčo).

3
NC

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

NC = Numerical Control
Ăœ tâˆ’Ă«ng vÒ ÂźiÒu khiÓn sĂš (NC)
- CĂŁ thÓ h×nh dung mžy c«ng cĂŽ ÂźiÒu khiÓn sĂš l” mĂ©t mžy chÐp h×nh,
nh−ng cžc d−ìng, mÉu, cam,... cÂŹ khÝ ¼−üc thay b»ng ch−¬ng tr×nh
m¾y tÝnh.
- Ch−¬ng tr×nh kh«ng bÞ mßn nh− cžc d−ìng mÉu, mang Âźi mang lÂči
dÔ d”ng.
- ViÖc soÂčn th¶o, söa ŸÊi ch−¬ng tr×nh lÂči dÔ, nhanh v” rÎ hÂŹn nhiÒu
so vĂ­i chÕ tÂčo cam, d−ìng,...
3 nguyÂȘn tŸc ŸÚi vĂ­i mžy NC c«ng nghiÖp
- Sö dĂŽng mžy tÝnh ¼Ó tÝnh tožn quĂŒ ÂźÂčo chÂčy dao v” l−u dĂ· liÖu v”o
b×a ¼îc lç.
- DĂŻng thiÕt bÞ ŸÀc tÂči mžy ¼Ó tĂč Ÿéng ŸÀc dĂ· liÖu tĂ” b×a ŸÎc lç.
- HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn cĂŁ nhiÖm vĂŽ xö lĂœ v” liÂȘn tĂŽc ¼−a ra th«ng tin
ÂźiÒu khiÓn cžc Ÿéng cÂŹ ¼−üc gŸn lÂȘn trĂŽc vÝt me.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

LÞch sö phžt triÓn NC
1949:
- MÉu ¼Çu tiÂȘn cña mžy NC do MIT (ViÖn c«ng nghÖ Massachusetts) thiÕt
kÕ v” chÕ tÂčo theo ¼Æt h”ng cña Kh«ng lĂčc Hoa kĂș, ¼Ó s¶n xuÊt cžc chi tiÕt
phĂžc tÂčp v” chÝnh xžc cña mžy bay.
1952:
- chiÕc mžy phay ŸÞng 3 trĂŽc ÂźiÒu khiÓn sĂš cña h·ng Cincinnati Hydrotel
¼−üc tr−ng b”y tÂči MIT.
1960’s:
- mžy NC ¼−üc s¶n xuÊt v” sö dĂŽng trong c«ng nghiÖp.
- cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš ¼Çu tiÂȘn dĂŻng ¼Ìn ÂźiÖn tö nÂȘn tĂšc Ÿé xö lĂœ chËm,
cĂ„ng kÒnh v” tiÂȘu tĂšn nhiÒu nšng l−üng.
- ch−¬ng tr×nh ¼−üc chĂža trong cžc bšng v” b×a ŸÎc lç, khĂŁ hiÓu v” kh«ng
söa chĂ·a ¼−üc.
- Giao tiÕp ng−ĂȘi - mžy rÊt khĂŁ khšn v× kh«ng cĂŁ m”n h×nh, b”n phÝm.
1970’s:
- cžc linh kiÖn bžn dÉn ¼−üc sö dĂŽng phĂŠ biÕn trong c«ng nghiÖp
- mžy NC gĂ€n hÂŹn, tĂšc Ÿé xö lĂœ cao hÂŹn, tiÂȘu tĂšn Ýt nšng l−üng hÂŹn,...
- cžc bšng ŸÎc lç sau n”y ¼−üc thay b»ng bšng hoÆc ¼Üa tĂ”,...
- tÝnh nšng sö dĂŽng cña cžc mžy NC vÉn ch−a ¼−üc c¶i thiÖn Ÿžng kÓ, cho
¼Õn khi m¾y tÝnh ¼−üc þng dîng.

4
CNC

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

CNC = Computer Numerical Control
§Çu 1970’s, mžy CNC ra ÂźĂȘi:
- Cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš trÂȘn mžy c«ng cĂŽ ¼−üc tÝch hĂźp mžy tÝnh v” thuËt
ngĂ· CNC ra ÂźĂȘi.
Mžy CNC −u viÖt hÂŹn mžy NC th«ng th−ĂȘng vÒ nhiÒu mÆt
- tĂšc Ÿé xö lĂœ cao, kÕt cÊu gĂ€n,...
- −u ÂźiÓm quan trĂ€ng nhÊt cña chĂłng l” Ă« tÝnh nšng sö dĂŽng, giao diÖn vĂ­i
ng−ĂȘi dĂŻng v” cžc thiÕt bÞ ngoÂči vi khžc.
Cžc mžy CNC ng”y nay
- cĂŁ m”n h×nh, b”n phÝm v” nhiÒu thiÕt bÞ khžc ¼Ó trao ŸÊi th«ng tin vĂ­i
ng−ĂȘi dĂŻng.
- nhĂȘ m”n h×nh, ng−ĂȘi dĂŻng ¼−üc th«ng bžo th−ĂȘng xuyÂȘn vÒ t×nh trÂčng cña
mžy, c¶nh bžo bžo lçi v” nguy hiÓm cĂŁ thÓ x¶y ra, cĂŁ thÓ m« phĂĄng ¼Ó
kiÓm tra tr−íc quž tr×nh gia c«ng,...
- cĂŁ thÓ l”m viÖc ŸÄng bĂ© vĂ­i cžc thiÕt bÞ s¶n xuÊt khžc nh− robot, bšng t¶i,
thiÕt bÞ Âźo,... trong hÖ thĂšng s¶n xuÊt.
- cĂŁ thÓ trao ŸÊi th«ng tin trong mÂčng mžy tÝnh cžc loÂči, tĂ” mÂčng cĂŽc bĂ©
(LAN) ¼Õn mÂčng diÖn rĂ©ng (WAN) v” Internet.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

CNC v” CAD/CAM
CAD (Computer Aided Design) - "thiÕt kÕ cĂŁ trĂź giĂłp cña mžy tÝnh“
- l” mĂ©t lÜnh vĂčc Ăžng dĂŽng cña CNTT v”o thiÕt kÕ.
- trĂź giĂłp cho cžc nh” thiÕt kÕ trong viÖc m« h×nh hož, lËp v” xuÊt
cžc t”i liÖu thiÕt kÕ dĂča trÂȘn kĂŒ thuËt ŸÄ hoÂč.
CAM (Computer Aided Manufacturing) - "s¶n xuÊt cĂŁ trĂź giĂłp cña
m¾y tÝnh“
- xuÊt hiÖn do nhu cÇu lËp tr×nh cho c¾c thiÕt bÞ ¼iÒu khiÓn sù (m¾y
CNC, robot, thiÕt bÞ vËn chuyÓn, kho t”ng, kiÓm tra) v” ÂźiÒu khiÓn
chĂłng.
CAD/CAM
- vĂšn xuÊt hiÖn Ÿéc lËp vĂ­i nhau, nh−ng ng”y c”ng xÝch lÂči gÇn nhau.
- l” thuËt ngĂ· ghÐp, dĂŻng ¼Ó chØ mĂ©t m«i tr−ĂȘng thiÕt kÕ - s¶n xuÊt
vĂ­i sĂč trĂź giĂłp cña mžy tÝnh.
SĂč phžt triÓn cña mžy CNC v” c«ng nghÖ gia c«ng trÂȘn mžy CNC
liÂȘn quan ¼Õn:
- kĂŒ thuËt ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng,
- kĂŒ thuËt thiÕt kÕ v” s¶n xuÊt cĂŁ trĂź giĂłp cña mžy tÝnh (CAD/CAM).

5
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

CNC v” FMS/CIM
FMS
- MĂ©t hÖ thĂšng s¶n xuÊt tĂč Ÿéng, cĂŁ kh¶ nšng tĂč thÝch Ăžng vĂ­i sĂč
thay ŸÊi ŸÚi t−üng s¶n xuÊt ¼−üc gĂ€i l” hÖ thĂšng s¶n xuÊt linh hoÂčt
(Flexible Manufacturing System - FMS).
- FMS gĂ„m mžy cžc CNC, robot, cžc thiÕt bÞ vËn chuyÓn, thiÕt bÞ
kiÓm tra, Âźo l−ĂȘng,... l”m viÖc d−íi sĂč ÂźiÒu khiÓn cña mĂ©t mÂčng
m¾y tÝnh.
CIM
- SĂč tÝch hĂźp mĂ€i hÖ thĂšng thiÕt bÞ s¶n xuÊt v” tÝch hĂźp mĂ€i quž tr×nh
thiÕt kÕ - s¶n xuÊt - qu¶n trÞ kinh doanh nhĂȘ mÂčng mžy tÝnh vĂ­i cžc
phÇn mÒm trĂź giĂłp c«ng tžc thiÕt kÕ v” c«ng nghÖ, kinh doanh,...
tÂčo nÂȘn hÖ thĂšng s¶n xuÊt tÝch hĂźp nhĂȘ mžy tÝnh (Computer
Integrated Manufacturing - CIM).

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

LÞch sö phžt triÓn cña CNC

6
1.2. §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.2.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc
1.2.2 Cžc dÂčng ÂźiÒu khiÓn
1. §iÒu khiÓn theo ¼iÓm
2. §iÒu khiÓn theo ¼−ĂȘng
3. §iÒu khiÓn theo phi tuyÕn (contour)
1.2.3 VËt mang tin v” cĂšt m· hož

1.2.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

SÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš

7
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

NguyÂȘn tŸc ÂźiÒu khiÓn CNC:
BĂ© ÂźiÒu khiÓn trung t©m (MCU
Machine Control Unit) ٦m
nhiÖm viÖc ÂźiÒu khiÓn to”n
bĂ© hoÂčt Ÿéng cña hÖ thĂšng.
NhiÖm vĂŽ cña MCU:
- §Àc, gi¶i m· cžc lÖnh trong ch−¬ng tr×nh NC,
- LĂ€c v” xö lĂœ cžc th«ng tin h×nh hĂ€c v” th«ng tin c«ng nghÖ, tÝnh
tožn cžc th«ng sĂš ÂźiÒu khiÓn,
- XuÊt c¾c tÝn hiÖu ¼iÒu khiÓn cho c¾c c¬ cÊu t−¬ng þng: trîc chÝnh,
chÂčy dao, thay dao v” cžc thiÕt bÞ phĂŽ trĂź khžc;

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

- Gižm sžt quž tr×nh ¼Ó ٦m b¶o yÂȘu cÇu c«ng nghÖ v” sĂč an to”n cña
thiÕt bÞ. ChĂžc nšng gižm sžt v” mĂ©t phÇn chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn
th−ĂȘng ¼−üc thĂčc hiÖn th«ng qua PLC.

NhËp dĂ· liÖu v”o bĂ© nhĂ­ cña mžy:
- b”n phÝm
- cžc ph−¬ng tiÖn ŸÀc khžc, nh−: ŸÀc ¼Üa, ŸÀc bšng.
- trao ŸÊi dĂ· liÖu vĂ­i cžc thiÕt bÞ l−u trĂ· bÂȘn ngo”i
qua giao diÖn truyÒn th«ng chuÈn, nh− RS 232, RS
485.

8
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Xö lĂœ dĂ· liÖu:
- Do bĂ© xö lĂœ trung t©m
(CPU) thĂčc hiÖn.
- TrÂȘn cÂŹ sĂ« cžc dĂ· liÖu
trong ch−¬ng tr×nh, CPU
tÝnh tožn cžc th«ng sĂš
¼iÒu khiÓn hÖ thùng.
- TÝnh tožn c«ng nghÖ (2): Cžc th«ng tin c«ng nghÖ, nh− chĂ€n dao,
chiÒu v” tĂšc Ÿé quay trĂŽc chÝnh, t−íi dung dÞch hoÆc dĂ”ng,... ¼−üc
chuyÓn tĂ­i hÖ thĂšng t−¬ng Ăžng th«ng qua bĂ© hiÖu chØnh (4), th−ĂȘng
l” PLC.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

- TÝnh tožn h×nh hĂ€c (3): Th«ng tin h×nh hĂ€c cña ¼−ĂȘng chÂčy dao
(dÂčng, h−íng, tĂšc Ÿé) ¼−üc ph©n tÝch th”nh chuyÓn Ÿéng Ÿéc lËp
cña cžc trĂŽc. BĂ© phËn thĂčc hiÖn viÖc Ÿã gĂ€i l” bĂ© nĂ©i suy (3).

§iÒu khiÓn trîc (¼iÒu khiÓn vÞ trÝ)
- LÖnh chÂčy dao tĂ” bĂ© nĂ©i suy ¼−üc ¼−a ¼Õn mÂčch ÂźiÒu khiÓn
vÞ trÝ (Position Control Loop)
- gĂ„m cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn Ÿéng cÂŹ, Ÿéng cÂŹ, thiÕt bÞ Âźo vÞ trÝ,
mÂčch ph¶n hĂ„i vÞ trÝ.

9
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

SÂŹ ŸÄ cña mĂ©t hÖ ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ cho 1 trĂŽc.

- NhËn tÝn hiÖu (lÖnh chuyÓn Ÿéng) tĂ” bĂ© nĂ©i suy, so sžnh vĂ­i tÝn
hiÖu ph¶n hĂ„i tĂ” sensor gižm sžt vÞ trÝ thĂčc cña dao.
- ChÂȘnh lÖch giĂ·a 2 tÝn hiÖu trÂȘn ¼−üc dĂŻng l”m tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn,
qua khuyÕch ÂźÂči ÂźiÒu khiÓn v” khuyÕch ÂźÂči c«ng suÊt, biÕn ŸÊi
th”nh ÂźÂči l−üng t−¬ng tĂč (ÂźiÖn žp), l”m cho Ÿéng cÂŹ chuyÓn Ÿéng.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.2.2 Cžc dÂčng ÂźiÒu khiÓn
§iÒu khiÓn ¼iÓm - ¼iÓm (¼iÒu khiÓn ¼iÓm)
- L” kiÓu ÂźiÒu khiÓn Ÿn gi¶n nhÊt: dĂŽng cĂŽ
(dao) ¼−üc ÂźiÒu khiÓn chÂčy nhanh – kh«ng
cŸt (vĂ­i tĂšc Ÿé quy ¼Þnh tr−íc, kh«ng ÂźiÒu
khiÓn ¼−üc tĂ” ch−¬ng tr×nh) theo ¼−ĂȘng
thÂŒng tĂ” ÂźiÓm n”y tĂ­i ÂźiÓm kia.
- Quž tr×nh c«ng tžc (cŸt) chØ thĂčc hiÖn tÂči
cžc ÂźiÓm dĂ”ng.
- MĂŽc ¼Ých chÝnh l” cžc kÝch th−íc ¼Þnh vÞ
ÂźiÓm ph¶i ÂźÂčt ¼−üc chÝnh xžc, kh«ng quan
t©m ¼Õn quÜ ÂźÂčo.
- KiÓu ÂźiÒu khiÓn n”y dĂŻng trÂȘn cžc mžy
khoan, Ÿét lç, h”n ÂźiÓm,...

10
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

- C¾c ph−¬ng ph¾p ¼iÒu khiÓn
‱ §iÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi theo 2 trĂŽc (a)
‱ §iÒu khiÓn Ÿéc lËp (b)

§iÒu khiÓn ¼−ĂȘng (tuyÕn tÝnh)
- KiÓu ÂźiÒu khiÓn n”y cho phÐp chÂčy dao
cĂŁ gia c«ng (ÂźiÒu khiÓn ¼−üc tĂšc Ÿé tĂ”
ch−¬ng tr×nh) theo tĂ”ng trĂŽc.
- TÂči mĂ©t thĂȘi ÂźiÓm chØ cĂŁ thÓ chÂčy dao tĂč
Ÿéng theo mĂ©t trĂŽc, nÂȘn chØ gia c«ng tĂč
Ÿéng theo cžc ¼−ĂȘng song song vĂ­i cžc
trĂŽc toÂč Ÿé.
- Ăžng dĂŽng trÂȘn cžc mžy phay, tiÖn Ÿn
gi¶n.
- VÝ dĂŽ: ÂźiÒu khiÓn ¼−ĂȘng
‱ (a) m¾y tiÖn
‱ (b) m¾y phay

11
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÒu khiÓn theo contour (biÂȘn dÂčng, phi tuyÕn)
- §iÒu khiÓn cĂŁ gia c«ng ŸÄng thĂȘi theo nhiÒu trĂŽc khžc nhau.
- NhĂȘ vËy cĂŁ thÓ gia c«ng ¼−ĂȘng thÂŒng hoÆc ¼−ĂȘng cong bÊt kĂș.
- PhÇn lĂ­n cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn trong c«ng nghiÖp hiÖn nay l” ÂźiÒu
khiÓn contour.
- BĂ© ÂźiÒu khiÓn contour cĂŁ thÓ l”m ¼−üc cžc viÖc cña 2 kiÓu ÂźiÒu
khiÓn tr−íc (ÂźiÓm, ¼−ĂȘng).
- Cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn contour ¼−üc ph©n loÂči theo sĂš sĂš trĂŽc cĂŁ thÓ
ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi: 2D,
,3D hoÆc nhiÒu h¬n.

§iÒu khiÓn 2D
- Mžy cĂŁ kh¶ nšng ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi 2
trĂŽc. V× vËy chØ cĂŁ thÓ gia c«ng ¼−ĂȘng
thÂŒng hoÆc ¼−ĂȘng cong trong mĂ©t mÆt
phÂŒng.
- VD: mžy cĂŁ thÓ ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi 2
trĂŽc X, Y. ChÂčy dao theo trĂŽc Z ph¶i thĂčc
hiÖn b»ng tay hoÆc sau khi dĂ”ng 2 trĂŽc
kia.

12
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÒu khiÓn
- T−¬ng tĂč nh− ÂźiÒu khiÓn 2D, tÂči mĂ©t thĂȘi ÂźiÓm mžy chØ cĂŁ thÓ ÂźiÒu
khiÓn ŸÄng thĂȘi 2 trĂŽc.
- §iÓm khžc l” cĂŁ thÓ thay ŸÊi ph−¬ng trĂŽc dao, nghÜa l” cĂŁ thÓ gia
c«ng trong mÆt phÂŒng X-Y, X-Z, Y-Z.
- TrĂŽc thĂž ba cĂŁ thÓ ¼−üc ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng khi dĂ”ng 2 trĂŽc kia.

§iÒu khiÓn 3D
- BĂ© ÂźiÒu khiÓn 3D cĂŁ thÓ ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi 3 trĂŽc.
- NhĂȘ vËy cĂŁ thÓ gia c«ng cžc ¼−ĂȘng, mÆt kh«ng gian, vÝ dĂŽ mÆt cÇu,
mÆt xoŸn vÝt trĂŽ.
- Tuy nhiÂȘn, trÂȘn mĂ©t sĂš mžy chØ cĂŁ thÓ gia c«ng ¼−ĂȘng thÂŒng 3D,
¼−ĂȘng xoŸn Ăšc (nĂ©i suy cung trßn theo 2 trĂŽc v” ¼−ĂȘng thÂŒng theo
trĂŽc thĂž ba).
- ChĂł Ăœ: sĂš trĂŽc ¼−üc ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi kh«ng nhÊt thiÕt b»ng sĂš
trÎc cña mžy.

13
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÒu khiÓn 4D, 5D
- §iÒu khiÓn dÞch chuyÓn theo 3 trîc (3D)
- CĂŁ thÂȘm 1 – 2 chuyÓn Ÿéng quay cña dao (hoÆc chi tiÕt) xung
quanh 1 trÎc n”o Ÿã.
-

Ăžng dĂŽng
- trong gia c«ng cžc bÒ mÆt kh«ng gian phĂžc tÂčp
- ¼Ó duy tr× chÕ Ÿé c«ng nghÖ: tĂšc Ÿé cŸt kh«ng ŸÊi,...

Cžc dÂčng ÂźiÒu khiÓn
- §iÒu khiÓn ¼iÓm - ¼iÓm
- §iÒu khiÓn ¼−ĂȘng
- §iÒu khiÓn contour

(b)

(a)

‱ 2D
‱ 2
‱ 3D
‱ 4D, 5D

(d)

(c)

LĂča chĂ€n kiÓu ÂźiÒu khiÓn
phĂŽ thuĂ©c v”o h×nh džng
bÒ mÆt cÇn gia c«ng
Mžy phĂžc tÂčp hÂŹn cĂŁ thÓ
thĂčc hiÖn ¼−üc vai trß cña
mžy Ÿn gi¶n hn

(e)

(g)

(f)

(h)

14
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.2.3 VËt mang tin v” cĂšt m· hož
VËt mang tin (phÇn tö mang ch−¬ng tr×nh)
- Bšng Ÿét lç
- Bšng tÔ
- §Üa tĂ”
CÚt m· hož (m· hož th«ng tin)

- M· sÚ ISO

- NhÞ ph©n

Th¶o luËn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ph©n biÖt NC v” CNC?
TÂči sao ng−ĂȘi ta hay dĂŻng khži niÖm CAD/CAM/CNC?
Ph©n tÝch cÊu trĂłc bĂ© ÂźiÒu khiÓn CNC

15
Th¶o luËn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ph©n tÝch luĂ„ng th«ng tin ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ?

Th¶o luËn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Cžc h×nh sau t−¬ng Ăžng vĂ­i dÂčng ÂźiÒu khiÓn n”o, trÂȘn mžy n”o?

(b)

(a)

(d)

(e)

(c)

(f)

(g)

(h)

16
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ch−¬ng 1.
Mžy cŸt kim loÂči
¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
(Mžy CNC)

1.1 LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan
1.2 §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
1.3 KÕt cÊu m¾y CNC
1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.3 KÕt cÊu m¾y CNC
VÒ kÕt cÊu chung, mžy th«ng th−ĂȘng, mžy NC v” mžy CNC ¼Òu
cĂŁ:
- phÇn cÂŹ sĂ« (th©n mžy, b”n mžy, hÖ thĂšng truyÒn Ÿéng trĂŽc chÝnh,
hÖ thĂšng chÂčy dao, hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn, hÖ thĂšng gž kÑp
- cžc thiÕt bÞ phĂŽ trĂź (l”m mžt, b«i trÂŹn, chiÕu sžng,...).
Tuy nhiÂȘn, kÕt cÊu cña tĂ”ng hÖ thĂšng cña mžy CNC cĂŁ nhiÒu ÂźiÓm
khžc so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng.
- HÖ thùng ¼iÒu khiÓn trîc chÝnh
- HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao
- HÖ thùng g¾ kÑp chi tiÕt
- HÖ thùng thay dao

1
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.3.1 §Æc ¼iÓm kÕt cÊu chung
HÖ truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ ¼−üc chÕ tÂčo cĂžng vĂ·ng, chÝnh xžc, gi¶m
thiÓu ma sžt. Cžc ¼−ĂȘng tr−üt th−ĂȘng ¼−üc nhiÖt luyÖn, phñ hĂźp
kim gi¶m ma sžt v” m”i mßn hoÆc dĂŻng con lšn.
Cžc truyÒn Ÿéng vÝt me th−ĂȘng ¼−üc dĂŻng vÝt me - Âźai Ăšc bi ¼Ó
gi¶m ma sžt v” triÖt tiÂȘu khe hĂ«.
HÖ thĂšng hĂ© sĂš, hĂ©p tĂšc Ÿé gÇn nh− kh«ng cßn v× cžc Ÿéng cÂŹ ¼Òu
¼−üc ÂźiÒu khiÓn v« cÊp.
VĂŻng l”m viÖc cña mžy CNC th−ĂȘng ¼−üc bao kÝn ¼Ó ٦m bžo an
to”n tĂši Âźa cho ng−ĂȘi sö dĂŽng.
ViÖc thay dao, thay v” kÑp ph«i, t¶i phoi,... th−ĂȘng ¼−üc thĂčc hiÖn
tĂč Ÿéng.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.3.1 §Æc ¼iÓm kÕt cÊu chung
Mžy CNC hÇu nh− kh«ng cßn cžc tay quay, cÇn gÂčt cÂŹ khÝ v× cžc
chĂžc nšng thay ŸÊi chÕ Ÿé gia c«ng, dÞch chuyÓn b”n mžy (hoÆc
dao) ¼Òu ¼−üc thĂčc hiÖn tĂč Ÿéng hoÆc dĂŻng cžc phÝm ÂźiÒu khiÓn,
tay quay ÂźiÖn tö.
Thay v× kÕt cÊu Ÿóc, hÖ thĂšng khung s−ĂȘn cña mžy CNC th−ĂȘng cĂŁ
kÕt cÊu khung h”n, cho phÐp gi¶m khĂši l−üng, Ýt bÞ biÕn dÂčng nhiÖt
m” vÉn cĂžng vĂ·ng v” ĂŠn ¼Þnh.
Cžc mžy v” cžc trung t©m gia c«ng CNC th−ĂȘng ¼−üc trang bÞ cžc
hÖ thĂšng thay dao tĂč Ÿéng, cÊp ph«i tĂč Ÿéng, t¶i phoi tĂč Ÿéng.
VÞ trÝ cña Ÿ”i dao th−ĂȘng ¼−üc chuyÓn vÒ phÝa sau mžy ¼Ó thuËn
tiÖn cho ÂźiÒu khiÓn v” kh«ng c¶n trĂ« quan sžt cña c«ng nh©n.
Bšng mžy tiÖn th−ĂȘng ¼−üc ¼Æt nghiÂȘng ¼Ó tšng Ÿé ĂŠn ¼Þnh, gi¶m
kÝch th−íc chiÒu ngang v” dÔ thožt phoi.

2
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.3.2 HÖ thùng ¼iÒu khiÓn trîc chÝnh
CĂČng nh− trÂȘn cžc mžy th«ng th−ĂȘng, trĂŽc chÝnh trÂȘn mžy CNC
٦m b¶o chuyÓn Ÿéng cŸt chÝnh.
- TrÂȘn mžy phay, Ÿã l” trĂŽc mang dao phay,
- TrÂȘn mžy tiÖn l” trĂŽc mang ph«i.
- TrÂȘn mžy m”i, trĂŽc chÝnh mang Ÿž m”i.
TrĂŽc chÝnh l” bĂ© phËn tiÂȘu tĂšn nšng l−üng nhiÒu nhÊt trÂȘn mžy. V×
vËy c«ng suÊt trĂŽc chÝnh th−ĂȘng ¼−üc dĂŻng l”m chØ tiÂȘu Ÿžnh giž
c«ng suÊt gia c«ng cña mžy.
YÂȘu cÇu cÂŹ b¶n ŸÚi vĂ­i trĂŽc chÝnh l” cĂŁ kho¶ng thay ŸÊi sĂš vßng
quay rĂ©ng, vĂ­i momen lĂ­n, ĂŠn ¼Þnh v” kh¶ nšng quž t¶i cao.
TrÂȘn cžc mžy th«ng th−ĂȘng: dĂŻng Ÿéng cÂŹ xoay chiÒu kh«ng ŸÄng
bĂ© hoÆc ŸÄng bĂ© kÌm hĂ©p sĂš cÂŹ khÝ cĂŁ cÊp v” v« cÊp.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.3.2 HÖ thùng ¼iÒu khiÓn trîc chÝnh
TrÂȘn mžy CNC, tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh cÇn ¼−üc ÂźiÒu khiÓn v« cÊp, tĂč
Ÿéng theo ch−¬ng tr×nh, trong phÂčm vi rĂ©ng.
- RÊt cÇn thiÕt khi thay ŸÊi ¼−ĂȘng kÝnh dao phay hoÆc ¼−ĂȘng kÝnh
ph«i tiÖn m” lÂči cÇn duy tr× vËn tĂšc cŸt kh«ng ŸÊi.
- Gia c«ng ren b»ng ¼Çu ta r« cĂžng, gia c«ng ren nhiÒu ¼Çu mĂši,...
cßn ¼ßi hĂĄi ph¶i ¼Þnh vÞ chÝnh xžc gĂŁc trĂŽc chÝnh.
Sö dĂŽng cžc loÂči Ÿéng cÂŹ dÔ ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng tĂšc Ÿé:
- Ÿéng cÂŹ mĂ©t chiÒu, xoay chiÒu ŸÄng bĂ©.
- Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© ÂźiÒu khiÓn b»ng biÕn tÇn ¼−üc sö dĂŽng
réng r·i.
- khi cÇn ¼Þnh vÞ gĂŁc trĂŽc chÝnh, ng−ĂȘi ta gŸn encoder lÂȘn trĂŽc Ÿéng
cÂŹ.
So vĂ­i trĂŽc chÝnh cña mžy th«ng th−ĂȘng, trĂŽc chÝnh cña mžy CNC
l”m viÖc vĂ­i tĂšc Ÿé cao hÂŹn (tĂ­i h”ng vÂčn v/ph), th−ĂȘng xuyÂȘn cĂŁ
gia tĂšc lĂ­n. V× vËy, yÂȘu cÇu c©n b»ng, b«i trÂŹn ¼Æc biÖt cao Ă« cžc
mžy CNC.

3
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.3.3 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao
HÖ thĂšng chÂčy dao ٦m b¶o chuyÓn Ÿéng tÂčo h×nh, nÂȘn nĂŁ quyÕt
¼Þnh kh¶ nšng c«ng nghÖ (tĂžc l” kÝch th−íc, h×nh dÂčng, Ÿé chÝnh
xžc cña bÒ mÆt gia c«ng) cña mžy.
TrÂȘn thĂčc tÕ, chuyÓn Ÿéng tÂčo h×nh cĂŁ thÓ do dao hoÆc ph«i thĂčc
hiÖn, nh−ng ng−ĂȘi ta quy −íc trong mĂ€i tr−ĂȘng hĂźp coi ph«i ŸÞng
yÂȘn, cßn dao chuyÓn Ÿéng.
So vĂ­i cžc hÖ thĂšng khžc, hÖ thĂšng chÂčy dao cña mžy CNC cĂŁ
nhiÒu thay ŸÊi nhÊt so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng.
- SĂč thay ŸÊi rĂą nhÊt l” mçi trĂŽc chÂčy dao ¼−üc ÂźiÒu khiÓn b»ng mĂ©t
Ÿéng cÂŹ riÂȘng.
- SĂč phĂši hĂźp giĂ·a cžc chuyÓn Ÿéng tÂčo h×nh theo cžc ph−¬ng l” do
bĂ© ÂźiÒu khiÓn ٦m nhiÖm.
- HÖ thĂšng truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ liÂȘn kÕt Ÿéng hĂ€c giĂ·a cžc trĂŽc, kÓ c¶
cžc tay quay l” kh«ng cÇn thiÕt.

C¾c trîc ¼−üc ¼iÒu khiÓn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

TrÂȘn mžy phay, th−ĂȘng cĂŁ 3 trĂŽc ¼−üc ÂźiÒu khiÓn l” X, Y, Z.
TrÂȘn mžy tiÖn, sĂš trĂŽc ÂźiÒu khiÓn th−ĂȘng l” 2 - trĂŽc X v” Z .
Cžc mžy hiÖn ÂźÂči v” cžc trung t©m gia c«ng th−ĂȘng cĂŁ tĂ­i 4, 5, 6
trîc ¼iÒu khiÓn hoÆc h¬n.
Theo tiÂȘu chuÈn quĂšc tÕ, ng−ĂȘi ta ¼Æt tÂȘn 3 trĂŽc quay quanh cžc
trĂŽc X, Y, Z l” A, B, C. NÕu cĂŁ cžc trĂŽc tÞnh tiÕn song song vĂ­i X,
Y, Z th× ng−ĂȘi ta gĂ€i chĂłng l” U, V, W.

4
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

XÝch truyÒn Ÿéng
§Æc ¼iÓm
- §Ó ٦m b¶o Ÿé chÝnh xžc v” ÂȘm dÞu chuyÓn Ÿéng, trong cžc xÝch
truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ mžy CNC ¼Òu dĂŻng cÂŹ cÊu vÝt me - Âźai Ăšc bi.
KÕt cÊu
- §éng cÂŹ (1) th−ĂȘng ¼−üc lŸp trĂčc tiÕp lÂȘn trĂŽc vÝt me hoÆc qua bĂ©
truyÒn Âźai ršng, cĂŁ kh¶ nšng truyÒn Ÿéng ÂȘm v” chĂšng tr−üt.
- MĂ©t ¼Çu cña trĂŽc cĂŁ thÓ (nÕu kh«ng dĂŻng th−íc thÂŒng) ¼−üc gŸn
thiÕt bÞ ¼o vÞ trÝ, encoder quay (3).
- B”n mžy (2) ¼−üc gŸn trÂȘn Âźai Ăšc (5).

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§¶m b¶o chÊt l−üng truyÒn Ÿéng
Mîc ¼Ých:
- khö khe hë,
- ٦m b¶o Ÿé ÂȘm dÞu chuyÓn Ÿéng khi ٦o chiÒu
- tšng Ÿé cĂžng vĂ·ng cña hÖ thĂšng
Gi¶i phžp
- tÂčo sĂžc cšng giĂ·a vÝt me v” Âźai Ăšc nhĂȘ lĂčc kÑp giĂ·a hai nöa cña Âźai
Ăšc bi 1.
- lĂčc cšng v” khe hĂ« ¼−üc hiÖu chØnh nhĂȘ thay ŸÊi chiÒu d”y cña
vßng c¾ch 2.

1. §ai Úc bi
2. Vßng ÂźiÒu chØnh khe hĂ«
3. Bi
4. VÝt me bi

5
1.3.4 ThiÕt bÞ gž kÑp chi tiÕt (ph«i)

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

VÒ cÂŹ b¶n, cÂŹ cÊu kÑp chi tiÕt trÂȘn mžy CNC kh«ng khžc vĂ­i trÂȘn
mžy th«ng th−ĂȘng.
MĂ©t sĂš ÂźiÓm khžc:
Mžy CNC l”m viÖc Ă« tĂšc Ÿé cao, gia tĂšc gĂŁc lĂ­n.
- V× vËy Ÿé c©n b»ng Ÿéng ph¶i rÊt cao ¼Ó gi¶m lĂčc ly t©m cĂČng nh−
rung Ÿéng.
- HÖ thĂšng ĂŠ v” b«i trÂŹn cĂČng ph¶i cĂŁ kh¶ nšng l”m viÖc Ă« tĂšc Ÿé
cao.
HÖ thĂšng kÑp ph¶i cĂŁ kh¶ nšng ¼−üc ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng.
- hÖ thĂšng kÑp tĂč Ÿéng dĂŻng ÂźiÖn cÂŹ, thuĂ» lĂčc, khÝ nÐn tžc Ÿéng
nhanh tĂ” ch−¬ng tr×nh
- dĂŻng robot c«ng nghiÖp.
Th−ĂȘng cÂŹ cÊu kÑp ph«i ¼−üc nĂši ghÐp v” l”m viÖc vĂ­i cÂŹ cÊu cÊp
ph«i tĂč Ÿéng.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.3.5 HÖ thùng thay dao
NhiÖm vĂŽ cña hÖ thĂšng thay dao l” cÊt trĂ· ¼−üc mĂ©t sĂš l−üng dao cÇn thiÕt
v” ¼−a nhanh mçi dao v”o vÞ trÝ l”m viÖc khi cĂŁ yÂȘu cÇu. Cžc mžy CNC
hiÖn ÂźÂči th−ĂȘng ¼−üc trang bÞ hÖ thĂšng thay dao tĂč Ÿéng theo ch−¬ng
tr×nh (Automatic Tool Changer - ATC).
Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i hÖ thĂšng thay dao tĂč Ÿéng:
1. Qu¶n lĂœ v” thay ŸÊi chÝnh xžc dao theo ch−¬ng tr×nh.
- Mçi dĂŽng cĂŽ ¼Òu cĂŁ cžc ¼Æc tr−ng h×nh hĂ€c v” cÂŹ hĂ€c riÂȘng. NÕu hÖ thĂšng
lŸp nhÇm dĂŽng cĂŽ th× kh«ng chØ ¶nh hâˆ’Ă«ng ¼Õn nšng suÊt, chÊt l−üng gia
c«ng m” cßn g©y nguy hiÓm.
- TrÂȘn mžy CNC, mçi dĂŽng cĂŽ ¼−üc ¼Æc tr−ng bĂ«i mĂ©t m· riÂȘng. M· Ÿã
cĂŻng vĂ­i cžc th«ng sĂš bĂŻ dao ¼−üc l−u trĂ· trong mĂ©t CSDL ¼Æc biÖt.
- B×nh th−ĂȘng cžc dao ¼−üc lŸp sÂœn trÂȘn Ÿ”i dao, tÂči mĂ©t vÞ trÝ xžc ¼Þnh. Khi
dao ¼−üc ¼−a v”o vÞ trÝ l”m viÖc th× bĂ© ÂźiÒu khiÓn ph¶i tham chiÕu ¼Õn dĂ·
liÖu cña nĂŁ ¼Ó tÝnh tožn l−üng bĂŻ.
2. Thay nhanh ¼Ó gi¶m thĂȘi gian chĂȘ.
- ¼Çu quay dÂčng ¼Üa (nh− Ÿ”i revolver)
- kho chÞa (gÀi l” Tool Magazine).

6
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Cžc th«ng sÚ bï dao
Dao phay.
- VÞ trÝ cña dao ¼−üc bĂ© ÂźiÒu khiÓn xžc ¼Þnh qua toÂč Ÿé ÂźiÓm B, n»m
trÂȘn mÆt ¼Çu cña trĂŽc gž dao v” ¼−ĂȘng t©m lç gž.
- Th«ng sĂš bĂŻ dao: dĂŻng ¼Ó xžc ¼Þnh vÞ trÝ cña l−ìi cŸt: L, R
Dao tiÖn.
- Th«ng sÚ bï dao: L, Q, R

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§”i dao revolver
§Æc ÂźiÓm sö dĂŽng
- hay ¼−üc dĂŻng trÂȘn mžy tiÖn,
- Ÿ«i khi dïng cho mžy phay.
- cžc dao ¼−üc lŸp trÂȘn mÆt ngo”i hoÆc
trÂȘn mÆt ¼Çu cña ¼Üa quay.
- cĂŁ Ÿéng cÂŹ truyÒn Ÿéng riÂȘng, ¼−üc ÂźiÒu
khiÓn theo ch−¬ng tr×nh.
- mçi Ÿ”i dao cĂŁ thÓ chĂža 8 ¼Õn 16 dao.
Mžy lĂ­n cĂŁ thÓ cĂŁ 2 - 3 Ÿ”i dao
Khi mĂ©t dao n”o Ÿã ¼−üc gĂ€i theo lÖnh
trong ch−¬ng tr×nh th× Ÿ”i sÏ quay cho
¼Õn khi dao Ÿã Ă« vÞ trÝ chĂȘ gia c«ng.
ThĂȘi gian thay dao rÊt nhanh: chØ tÝnh
b»ng phÇn m−ĂȘi gi©y.
TrÂȘn mĂ©t sĂš mžy, bĂ© ÂźiÒu khiÓn cĂŁ kh¶
n¹ng x¾c ¼Þnh chiÒu quay sao cho gãc
quay cña Ÿ”i nhå hn 180o.

7
Kho chĂža dao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Khi cĂŁ trÂȘn 48 dao th× th−ĂȘng dĂŻng kho chĂža
CĂŁ nhiÒu dÂčng kho chĂža:
- dÂčng thÂŒng vĂ­i cžc dao xÕp theo h”ng;
- dÂčng vßng vĂ­i cžc dao xÕp theo cžc vßng trßn ŸÄng t©m;
- dÂčng ¼Üa vĂ­i cžc dao xÕp trÂȘn mÆt ¼Çu cña ¼Üa;
- dÂčng xÝch vĂ­i cžc dao bĂš trÝ trÂȘn tĂ”ng mŸt xÝch.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Kho chĂža dao
Khi cĂŁ lÖnh thay dao, hÖ thĂšng l”m viÖc theo tr×nh tĂč sau:
- ChuyÓn dao cÇn lŸp trÂȘn kho ¼Õn vÞ trÝ thay;
- Di chuyÓn trĂŽc chÝnh ¼Õn vÞ trÝ t−¬ng Ăžng, chĂȘ thay dao;
- Quay tay gŸp ŸÚi diÖn vĂ­i dao cĂČ
trÂȘn trĂŽc chÝnh v” dao mĂ­i trÂȘn kho;
- ChuyÓn Ÿéng dĂ€c trĂŽc ¼Ó rĂłt dao
cĂČ khĂĄi trĂŽc chÝnh v” dao mĂ­i khĂĄi
kho chĂža;
- Quay 180o ¼Ó ¼éi chç 2 dao;
- §Æt cžc dao v”o vÞ trÝ mĂ­i trÂȘn
trĂŽc v” trÂȘn kho chĂža;
- ChuyÓn Ÿéng vÒ vÞ trÝ chĂȘ.
Th−ĂȘng thĂȘi gia thay dao kÐo d”i
kho¶ng v”i gi©y. TrÂȘn cžc mžy hiÖn
ÂźÂči v” sĂš dao Ýt, thĂȘi gian thay dao
chØ cÏ 0,1 gi©y.

8
Kho chĂža dao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Trung t©m gia c«ng 5 trĂŽc vĂ­i kho chĂža dao dÂčng ¼Üa

Kho chĂža dao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Trung t©m gia c«ng 5 trĂŽc vĂ­i hÖ thĂšng chuyÓn ph«i v” thay dao tĂč
Ÿéng, kho chĂža dÂčng xÝch

9
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

C¬ cÊu thay dao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC
VÒ b¶n chÊt vËt lĂœ, quž tr×nh gia c«ng trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng v”
mžy CNC ho”n to”n nh− nhau:
- V×: kÝch th−íc v” chÊt l−üng bÒ mÆt cña chi tiÕt gia c«ng ¼−üc h×nh
th”nh v” ÂźiÒu khiÓn bĂ«i sĂč t−¬ng tžc cÂŹ, lĂœ, hož giĂ·a dĂŽng cĂŽ v” chi
tiÕt gia c«ng.
- Do Ÿã: lĂœ thuyÕt cŸt gĂ€t kim loÂči ¼−üc nghiÂȘn cĂžu v” Ăžng dĂŽng
h”ng tršm nšm nay dĂča trÂȘn mžy truyÒn thĂšng vÉn Ÿóng cho mžy
CNC.
HiÖu qu¶ do ÂźiÒu khiÓn sĂš mang lÂči:
- Cho phÐp thĂčc hiÖn hĂźp lĂœ hÂŹn cžc chÕ Ÿé gia c«ng, phžt huy nšng
lĂčc cña mžy Ă« mĂžc Ÿé cao hÂŹn m” trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng, do hÂčn
chÕ cña ÂźiÒu khiÓn thñ c«ng, kh«ng thĂčc hiÖn ¼−üc.
- SĂč tÝch hĂźp giĂ·a kĂŒ thuËt cÂŹ khÝ, ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng v” c«ng nghÖ
th«ng tin Ÿ· tÂčo ra cho mžy CNC cžc tÝnh nšng mĂ­i, v−üt trĂ©i so
vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng.
- ViÖc chuyÓn vai trß ÂźiÒu khiÓn cña con ng−ĂȘi cho mžy tÂčo nÂȘn sĂč
chÝnh xžc, linh hoÂčt, nhanh nhÂčy, bÒn vĂ·ng cña hÖ thĂšng.

10
1.4.1 So sžnh ph−¬ng thĂžc thĂčc hiÖn quž tr×nh gia c«ng

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

TruyÒn lÖnh §K
Mžy th«ng th−ĂȘng

Mžy NC

Mžy CNC

C«ng nh©n thÂčo
nghÒ trĂčc tiÕp ÂźiÒu
khiÓn theo kÝch
th−íc v” ÂźiÒu kiÖn
kĂŒ thuËt ghi trong
b¶n vÏ.

Ch−¬ng tr×nh NC
truyÒn v”o bĂ© nhĂ­
tĂ” bšng hoÆc b×a
ŸÎc lç.

Ch−¬ng tr×nh NC ¼−üc
- nhËp v”o bĂ© nhĂ­ tĂ”
b”n phÝm, ¼Üa tĂ”, ¼−ĂȘng
truyÒn th«ng.
- l−u Ă« bĂ© nhĂ­ trong
hoÆc bĂ© nhĂ­ ngo”i (¼Üa
cĂžng, card nhĂ­).

(ch−¬ng tr×nh gia
c«ng n»m ë Ÿ©u?)

1.4.1 So sžnh ph−¬ng thĂžc thĂčc hiÖn quž tr×nh gia c«ng

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§¶m b¶o kÝch th−íc gia c«ng
Mžy th«ng th−ĂȘng
C«ng nh©n ¼Þnh
ph¶i kĂș Âźo kÝch
th−íc bÒ mÆt gia
c«ng.

Mžy NC

Mžy CNC

BĂ© ÂźiÒu khiÓn
th−ĂȘng xuyÂȘn
gi¾m s¾t kÝch
th−íc gia c«ng
nhĂȘ tÝn hiÖu ph¶n
hĂ„i vÞ trÝ hoÆc tĂ”
thiÕt bÞ Âźo tÝch cĂčc
kÌm theo.

BĂ© ÂźiÒu khiÓn th−ĂȘng
xuyÂȘn gižm sžt kÝch
th−íc gia c«ng theo
ch−¬ng tr×nh, nhĂȘ tÝn
hiÖu ph¶n hĂ„i vÞ trÝ v”
ÂźiÒu khiÓn Ÿéng cÂŹ
servo.
Ngo”i ra cĂŁ thÓ can
thiÖp v”o quž tr×nh
gia c«ng nhĂȘ cžc thiÕt
bÞ ¼o kh¾c, vÝ dî ¼Çu
dß, m¾y ¼o 3 chiÒu.

11
1.4.1 So sžnh ph−¬ng thĂžc thĂčc hiÖn quž tr×nh gia c«ng

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÒu khiÓn chÕ Ÿé c«ng nghÖ
Mžy th«ng th−ĂȘng
C«ng nh©n
- ¼Æt cžc th«ng sĂš
(tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh,
tÚc Ÿé šn dao,...)
b»ng tay
- ¼iÒu khiÓn m¾y
b»ng cžc v« lšng,
cÇn gÂčt, phÝm,...

Mžy NC

Mžy CNC

ChÕ Ÿé c«ng nghÖ
¼−üc ghi trong
ch−¬ng tr×nh NC.
BĂ© ÂźiÒu khiÓn ŸÀc,
tÝnh tožn tĂšc Ÿé
chuyÓn Ÿéng v”
truyÒn lÖnh cho
c¾c hÖ truyÒn
Ÿéng t−¬ng Ăžng.

M¾y tÝnh víi phÇn mÒm
chuyÂȘn dĂŻng thĂčc hiÖn
mĂ€i chĂžc nšng tÝnh tožn
c«ng nghÖ (nhĂȘ ch−¬ng
tr×nh v” dĂ· liÖu c«ng
nghÖ, th«ng sĂš mžy,
dao,... ¼−üc l−u sÂœn trong
mžy) v” ÂźiÒu khiÓn gia
c«ng.
- PhÇn mÒm cĂŁ c¶ chĂžc
n¹ng gi¾m s¾t qu¾ tr×nh,
c¶nh bžo lçi v” sĂč cĂš.
- CĂŁ thÓ trĂčc tiÕp thay
ŸÊi chÕ Ÿé c«ng nghÖ tĂ”
bÂȘn ngo”i ch−¬ng tr×nh.

1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

TĂŠng thĂȘi gian gia c«ng mĂ©t loÂčt chi tiÕt T gĂ„m 3 th”nh phÇn:
T = Tc + Tp + Tck
- Tc - thĂȘi gian chÝnh (trĂčc tiÕp cŸt gĂ€t);
- Tp - thĂȘi gian phĂŽ (thĂȘi gian chÂčy kh«ng, thay dao, thay ŸÊi chÕ Ÿé
cŸt, kiÓm tra,...);
- Tck - thĂȘi gian chuÈn bÞ - kÕt thĂłc loÂčt gia c«ng (chuÈn bÞ dao cĂŽ,
ŸÄ gž, dĂŽng cĂŽ Âźo, ph«i liÖu,...).
VÒ lĂœ thuyÕt, ÂźiÒu khiÓn sĂš kh«ng l”m gi¶m thĂȘi gian chÝnh m” chØ
gi¶m 2 th”nh phÇn thĂȘi gian cßn lÂči.
TrÂȘn thĂčc tÕ mžy CNC cho phÐp gi¶m c¶ 3 loÂči thĂȘi gian so vĂ­i
mžy c«ng cĂŽ truyÒn thĂšng.
ThĂȘi gian trĂčc tiÕp gia c«ng (Tc) trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng chØ chiÕm
kh«ng quž 10% trong tĂŠng sĂš thĂȘi gian gia c«ng (T). TrÂȘn mžy
CNC thĂȘi gian Ÿã lÂȘn tĂ­i 70%.

12
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao
ThĂȘi gian chÝnh Tc ¼−üc c¶i thiÖn nhĂȘ phžt huy tĂši Âźa c«ng suÊt
gia c«ng cña mžy.
- TÚc Ÿé gia c«ng cao
‱ Kh«ng phĂŽ thuĂ©c tay nghÒ, t×nh trÂčng t©m sinh lĂœ cña c«ng nh©n
‱ Mžy CNC cĂŁ kÕt cÊu cÂŹ khÝ cĂžng vĂ·ng, ĂŠn ¼Þnh vÒ cÂŹ, nhiÖt nÂȘn tĂšc
Ÿé v” c«ng suÊt gia c«ng cĂŁ thÓ phžt huy tĂši Âźa.
‱ ChÕ Ÿé c«ng nghÖ trÂȘn mžy CNC d−ĂȘng nh− chØ phĂŽ thuĂ©c v”o yÂȘu
cÇu kĂŒ thuËt cña chi tiÕt gia c«ng.
‱ VÝ dĂŽ, tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh trÂȘn mžy tiÖn CNC cĂŁ thÓ tĂ­i h”ng vÂčn
vßng/phĂłt, cßn khi l”m viÖc trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng, c«ng nh©n chØ cĂŁ
thÓ chÂčy tĂ­i v”i ng”n vßng/phĂłt.

- ViÖc gia c«ng b»ng nhiÒu dao, nhiÒu vÞ trÝ ŸÄng thĂȘi cĂČng l”m
gi¶m Ÿžng kÓ thĂȘi gian chÝnh.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao
Gi¶m thĂȘi gian phĂŽ Tp
- tšng tĂšc Ÿé chÂčy kh«ng, gi¶m thĂȘi gian ¼Þnh vÞ: G0 XX m/ph
- thay dao tĂč Ÿéng: thĂȘi gian thay dao chØ tÝnh b»ng gi©y.
- ChÕ Ÿé c«ng nghÖ ¼−üc thay ŸÊi tĂ” ch−¬ng tr×nh, c«ng nh©n kh«ng
mÊt thĂȘi gian gÂčt sĂš.
- LoÂči bĂĄ viÖc dĂ”ng mžy ¼Ó kiÓm tra kÝch th−íc trong cžc nguyÂȘn
c«ng.
- CÊp ph«i, kÑp nh¶ ph«i, lÊy chi tiÕt tĂč Ÿéng nÂȘn thĂȘi gian gž kÑp
ph«i rÊt ngŸn.
- Khi l”m viÖc vĂ­i mžy CNC, c«ng nh©n chØ Ÿãng vai trß gižm sžt
chĂž kh«ng tham gia trĂčc tiÕp v”o quž tr×nh gia c«ng nÂȘn mžy cĂŁ thÓ
l”m viÖc c¶ khi vŸng mÆt c«ng nh©n v” mĂ©t c«ng nh©n cĂŁ thÓ tr«ng
coi nhiÒu m¾y.

13
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao
Gi¶m thĂȘi gian chuÈn bÞ Tck:
- ViÖc chuÈn bÞ mžy CNC ¼Ó gia c«ng mĂ©t loÂči s¶n phÈm mĂ­i rÊt nhÑ
nh”ng: nÂčp ch−¬ng tr×nh gia c«ng v” chuÈn lÂči cžc toÂč Ÿé.
- To”n bĂ© thĂȘi gian trÂȘn chØ cÇn kh«ng quž 30 phĂłt.
- Trong khi Ÿã, nÕu chi tiÕt ¼ßi hĂĄi thiÕt kÕ v” chÕ tÂčo ŸÄ gž th× thĂȘi gian
trÂȘn cĂŁ thÓ kÐo d”i h”ng tuÇn.
- Kh¶ nšng ÂźiÒu khiÓn v” phĂši hĂźp chÝnh xžc cžc trĂŽc theo ch−¬ng tr×nh cho
phÐp loÂči bĂĄ cžc ŸÄ gž v” dao ¼Þnh h×nh phĂžc tÂčp.
- NhĂȘ vËy kh«ng nhĂ·ng gi¶m ¼−üc thĂȘi gian lŸp ¼Æt, cšn chØnh ŸÄ gž m”
cßn loÂči bĂĄ cžc sai sĂš truyÒn Ÿéng do chÕ tÂčo v” hao mßn cÂŹ khÝ, tšng Ÿé
chÝnh xžc gia c«ng.
- ViÖc lËp ch−¬ng tr×nh mĂ­i cĂŁ thÓ tiÕn h”nh ngo”i mžy (trÂȘn mžy tÝnh Ÿéc
lËp) hoÆc thĂčc hiÖn ngay trong khi mžy gia c«ng nÂȘn chiÕm thĂȘi gian mžy
kh«ng Ÿžng kÓ.
- Cžc mžy v” cžc trung t©m gia c«ng CNC cho phÐp tËp trung nguyÂȘn c«ng
cao Ÿé. TrÂȘn mĂ©t mžy cĂŁ thÓ gia c«ng nhiÒu bÒ mÆt, b»ng cžc ph−¬ng
phžp c«ng nghÖ khžc nhau; cĂŁ thÓ gia c«ng th« v” tinh trÂȘn cĂŻng mĂ©t mžy,
trong cĂŻng mĂ©t lÇn gž, b»ng nhiÒu dao, nhiÒu trĂŽc ŸÄng thĂȘi. §iÒu Ÿã gi¶m
bĂ­t viÖc vËn chuyÓn, gž ¼Æt nÂȘn kh«ng nhĂ·ng l”m tšng nšng suÊt m” cßn
gi¶m sai sÚ gia c«ng.

1.4.3 ChÊt l−üng gia c«ng cao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

ChÊt l−üng gia c«ng (Ÿé chÝnh xžc kÝch th−íc, h×nh džng v” chÊt l−üng bÒ
mÆt gia c«ng) phĂŽ thuĂ©c 3 yÕu tĂš: nguyÂȘn vËt liÖu, thiÕt bÞ v” c«ng nh©n.
ThiÕt bÞ:
- Mžy CNC ٦m b¶o Ÿé chÝnh xžc cao v” ŸÄng ¼Òu nhĂȘ hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn
- Âźo l−ĂȘng rÊt chÝnh xžc (cĂŹ 0,01 - 0,001 mm),
- hÖ thĂšng cÂŹ khÝ cĂžng vĂ·ng v” ĂŠn ¼Þnh,
- quž tr×nh cŸt ¼−üc ÂźiÒu khiÓn ho”n to”n nhĂȘ ch−¬ng tr×nh nÂȘn loÂči trĂ” ¼−üc
cžc sai sĂš do chÕ tÂčo v” hao mßn cžc cĂ·, d−ìng.
- Cžc mžy CNC hiÖn ÂźÂči ¼Òu cĂŁ kh¶ nšng bĂŻ kÝch th−íc v” mßn dao, bĂŻ khe
hĂ« v” biÕn dÂčng nhiÖt cÂŹ khÝ.
C«ng nh©n:
- TrÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng, tay nghÒ v” t×nh trÂčng t©m, sinh lĂœ cña ng−ĂȘi thĂź
¶nh hâˆ’Ă«ng rÊt lĂ­n ¼Õn chÊt l−üng gia c«ng.
- Khi gia c«ng trÂȘn mžy CNC, c«ng nh©n chØ cĂŁ nhiÖm vĂŽ nÂčp ch−¬ng tr×nh,
gižm sžt viÖc gž ph«i, thay dao v” t×nh trÂčng l”m viÖc cña mžy. V× vËy t©m
sinh lĂœ, tay nghÒ cña c«ng nh©n ho”n to”n kh«ng ¶nh hâˆ’Ă«ng ¼Õn chÊt
l−üng gia c«ng.

14
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.4.4 TÝnh linh hoÂčt cao
1. TrÂȘn mĂ©t mžy CNC cĂŁ thÓ thĂčc hiÖn nhiÒu chĂžc nšng c«ng nghÖ
khžc nhau v” viÖc chuyÓn ŸÊi giĂ·a cžc chĂžc nšng rÊt dÔ d”ng.
- VÝ dĂŽ, trÂȘn mžy phay CNC cĂŁ thÓ thĂčc hiÖn cžc nguyÂȘn c«ng
khoan, khoÐt, doa, gia c«ng mÆt phÂŒng, ¼Þnh h×nh, ršng, ren, gia
c«ng cžc r·nh, hĂšc phĂžc tÂčp nh− hĂšc trßn, chĂ· nhËt, elip,...
- Cžc mÆt cong kh«ng gian, nh− mÆt cÇu, mÆt xoŸn Ăšc,... cĂČng cĂŁ thÓ
gia c«ng trÂȘn mžy phay 3 trĂŽc.
- Cžc mžy phay 4-5 trĂŽc c¶i thiÖn Ÿžng kÓ nšng suÊt v” chÊt l−üng
gia c«ng v” cĂŁ thÓ gia c«ng cžc s¶n phÈm nghÖ thuËt, nh− tÂčc
t−üng.
- Mžy tiÖn CNC, ngo”i cžc chĂžc nšng nh− mžy th−ĂȘng, cĂŁ thÓ gia
c«ng ren vĂ­i b−íc thay ŸÊi, ren trÂȘn mÆt c«n.
- §iÒu quan trĂ€ng l” cžc mÆt cong ¼Þnh h×nh cĂŁ thÓ gia c«ng trÂȘn
mžy CNC mĂ©t cžch dÔ d”ng, dĂŻng ŸÄ gž v” dao th«ng th−ĂȘng chĂž
kh«ng cÇn ŸÄ gž v” dao chuyÂȘn dĂŻng.
- TrÂȘn cžc trung t©m gia c«ng cĂŁ thÓ thĂčc hiÖn cžc c«ng viÖc phay,
khoan, doa, tiÖn, m”i,... ŸÄng thĂȘi.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.4.4 TÝnh linh hoÂčt cao
2. ViÖc thay ŸÊi ŸÚi t−üng gia c«ng trÂȘn mžy CNC rÊt dÔ d”ng, gÇn
nh− chØ thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh chĂž kh«ng cÇn thay ŸÄ gž, dao cĂŽ
phiÒn phĂžc nh− trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng.

>> NhĂȘ cĂŁ kh¶ nšng thÝch Ăžng linh hoÂčt vĂ­i ŸÚi t−üng gia c«ng m”
mžy CNC l” thiÕt bÞ cÂŹ b¶n cña cžc hÖ thĂšng s¶n xuÊt linh hoÂčt
(FMS).
>> NhĂȘ tÝnh linh hoÂčt cao m” mžy CNC ¼−üc sö dĂŽng phĂŠ biÕn kh«ng
chØ trÂȘn cžc d©y chuyÒn, trong cžc tÕ b”o s¶n xuÊt tĂč Ÿéng m” cßn
¼−üc sö dĂŽng riÂȘng lÎ trong loÂči h×nh s¶n xuÊt Ÿn chiÕc, loÂčt nhĂĄ,
thËm chÝ c¶ chÕ thö.

15
1.4.5 Chi phÝ gia c«ng gi¶m

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Chi phÝ gia c«ng mĂ©t loÂčt N chi tiÕt:
C = Ctx(1 + p)N + Ccb
Ctx - chi phÝ cho mĂ©t chi tiÕt: nh©n c«ng, nguyÂȘn vËt liÖu, nšng l−üng
p - tĂ» lÖ phÕ phÈm trung b×nh;
N - sĂš l−üng chi tiÕt trong loÂčt;
Ccb - chi phÝ cÂŹ b¶n, gĂ„m khÊu hao thiÕt bÞ, nh” xâˆ’Ă«ng,...
Mžy CNC cĂŁ nšng suÊt cao, kh«ng ¼ßi hĂĄi c«ng nh©n bËc cao, Ýt
sinh phÕ phÈm nÂȘn cho phÐp gi¶m chi phÝ th−ĂȘng xuyÂȘn.

Chi phÝ mua sŸm, b¶o tr×, lËp tr×nh, ٦m b¶o m«i tr−ĂȘng cho mžy
CNC lĂ­n hÂŹn nhiÒu lÇn so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng. V× vËy cÇn ph¶i
c©n nhŸc vÒ kinh tÕ khi mua sŸm mžy CNC.

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.4.6 PhÂčm vi sö dĂŽng mžy CNC
- Cžc mžy CNC cĂŹ trung b×nh, bĂ© ÂźiÒu khiÓn contour Ÿn gi¶n
kh«ng ÂźÂŸt hÂŹn nhiÒu so vĂ­i mžy vÂčn nšng.
- C«ng nghÖ CAD/CAM cho phÐp lËp tr×nh cho mžy CNC trĂ« nÂȘn
Ÿn gi¶n.
>> Mžy CNC ng”y c”ng ¼−üc sö dĂŽng phĂŠ biÕn v” dÇn dÇn thay thÕ
mžy vÂčn nšng c¶ trong gia c«ng th«ng th−ĂȘng.
S¶n l−üng

II
I
§é phĂžc tÂčp v” Ÿé chÝnh xžc cña chi tiÕt

16
Th¶o luËn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§Æc ÂźiÓm (vÒ mÆt h×nh thĂžc) n”o giĂłp ta ph©n biÖt mžy th«ng
th−ĂȘng, mžy NC v” mžy CNC?
HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn trĂŽc chÝnh trÂȘn mžy CNC cĂŁ ÂźiÓm g× khžc so
vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng?
HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao trÂȘn mžy CNC cĂŁ ÂźiÓm g× khžc so
vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng?
CÂŹ cÊu n”o ¼−üc dĂŻng trong truyÒn Ÿéng chÂčy dao trÂȘn mžy CNC,
gi¶i phžp tšng chÊt l−üng truyÒn Ÿéng?
Cžc kiÓu hÖ thĂšng thay dao v” phÂčm vi žp dĂŽng?
Khži niÖm th«ng sĂš bĂŻ dao? VÏ, kÓ tÂȘn cžc th«ng sĂš bĂŻ dao cña
dao phay, tiÖn?
D−íi gĂŁc Ÿé nh” qu¶n lĂœ, khi n”o th× anh (chÞ) sö dĂŽng mžy CNC
trong doanh nghiÖp cña m×nh? TÂči sao?

17
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ch−¬ng 1.
Mžy cŸt kim loÂči
¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
(Mžy CNC)

1.1 LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan
1.2 §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
1.3 KÕt cÊu m¾y CNC
1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC
1.5 HÖ thĂšng toÂč Ÿé v” cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn
1.6 CÂŹ sĂ« vËn h”nh mžy CNC

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.5 HÖ thĂšng toÂč Ÿé v” cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn

1
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.5.1 HÖ thĂšng toÂč Ÿé
Cžc hÖ toÂč Ÿé chÝnh
- X, Y, Z
- A, B, C
Cžc hÖ toÂč Ÿé phĂŽ
- U, V, W
- P, Q, R
- A’, B’, C’
Qui tŸc xžc ¼Þnh hÖ toÂč Ÿé:
- Qui tŸc b”n tay ph¶i

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

HÖ toÂč Ÿé trÂȘn mžy tiÖn

2
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

HÖ toÂč Ÿé trÂȘn mžy phay ŸÞng, mžy khoan

HÖ toÂč Ÿé mžy phay n»m ngang

3
1.5.2 C¾c ¼iÓm gùc, ¼iÓm chuÈn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn trÂȘn mžy

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÓm gĂšc cña mžy M

M
M

4
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÓm chuÈn cña mžy R

R
R

MĂši quan hÖ M v” R

5
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÓm gĂšc ph«i W

§iÓm gĂšc ph«i W

6
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÓm gùc ch−¬ng tr×nh P

§iÓm chuÈn cña dao

7
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÓm gĂšc cña dao E

§iÓm thay dao N

N

N

8
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

MĂši quan hÖ giĂ·a cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

MĂši quan hÖ giĂ·a cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn

R

E
N
M

W
E

R

M
N
W

9
1.6 CÂŹ sĂ« vËn h”nh mžy CNC

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.6.1 Cžc chÕ Ÿé l”m viÖc
Manual / JOG
- ChÕ Ÿé chÂčy dao "b»ng tay".
- Cžc trĂŽc cĂŁ thÓ di chuyÓn nhĂȘ cžc phÝm trÂȘn b”n ÂźiÒu khiÓn hoÆc
b»ng "tay quay ÂźiÖn tö" gŸn vĂ­i mžy.
- Khi cÇn cĂŁ thÓ quay trĂŽc chÝnh theo chiÒu trži hoÆc ph¶i.
- ChÕ Ÿé n”y ¼−üc dĂŻng khi gž dao, gž ph«i hoÆc gia c«ng Ÿn
gi¶n.
MDI (Manual Data Input)
- CĂŁ thÓ nhËp cžc lÖnh v” gia c«ng ngay theo cžc lÖnh Ÿã.
- Sau khi thĂčc hiÖn xong, chĂłng ¼−üc xož khĂĄi bĂ© nhĂ­.
- DĂŻng ¼Ó kiÓm tra toÂč Ÿé dao, ph«i hoÆc gia c«ng Ÿn gi¶n.
Single Block
- ChÕ Ÿé gia c«ng tĂč Ÿéng, nh−ng chØ chÂčy tĂ”ng lÖnh.
- Sau khi ho”n th”nh mçi lÖnh, mžy dĂ”ng chĂȘ ng−ĂȘi dĂŻng nhÊn nĂłt
mĂ­i chÂčy tiÕp lÖnh sau.
- ChÕ Ÿé n”y ¼−üc dĂŻng ¼Ó kiÓm tra, t×m lçi hoÆc thö ch−¬ng tr×nh.

Automatic
- ChÂčy tĂč Ÿéng to”n bĂ© ch−¬ng tr×nh
- L” chÕ Ÿé l”m viÖc chñ yÕu cña mžy.
- Ch−¬ng tr×nh ¼−üc chÂčy ho”n to”n tĂč Ÿéng tĂ” ¼Çu ¼Õn cuĂši.
- CĂŁ thÓ thay ŸÊi chÕ Ÿé gia c«ng (tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh, tĂšc Ÿé šn dao)
b»ng cžc nót OVERRIDE.
- CĂŁ thÓ tÂčm dĂ”ng ch−¬ng tr×nh b»ng phÝm STOP, sau Ÿã lÂči tiÕp tĂŽc.
- NÕu nhÊn phÝm NC STOP th× ch−¬ng tr×nh quay lÂči tĂ” ¼Çu.
ChĂł Ăœ:
- ChØ chÂčy Ă« chÕ Ÿé n”y khi Ÿ· ٦m b¶o chŸc chŸn vÒ sĂč Ÿóng ÂźÂŸn
cña ch−¬ng tr×nh, gž ph«i v” dao.
- Kh«ng tuĂș tiÖn gi¶m tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh trong quž tr×nh gia c«ng ¼Ò
phßng g·y dao.
- MuĂšn STOP ch−¬ng tr×nh ph¶i chĂȘ lĂłc dao kh«ng cŸt v”o ph«i
hoÆc ph¶i gi¶m tĂšc Ÿé šn dao dÇn tĂ­i 0.

10
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

SoÂčn th¶o (Edit)
- DĂŻng ¼Ó soÂčn th¶o, söa chĂ·a ch−¬ng tr×nh.
- Ng−ĂȘi dĂŻng nhËp lÖnh tĂ” b”n phÝm.
- Cžc mžy CNC hiÖn ÂźÂči cho phÐp soÂčn th¶o mĂ©t ch−¬ng tr×nh trong
khi Âźang gia c«ng theo mĂ©t ch−¬ng tr×nh khžc.
M« phång
- M« phĂĄng l” ph−¬ng phžp kiÓm tra b»ng cžnh chÂčy ch−¬ng tr×nh
trÂȘn m”n h×nh.
- NhĂȘ m«phĂĄng cĂŁ thÓ nh×n thÊy diÔn tiÕn cña quž tr×nh gia c«ng,
nghÜa l” thÊy dao chÂčy v” ph«i bÞ cŸt Âźi nh− thÕ n”o.
- M« phĂĄng kh«ng cho phÐp kiÓm tra chÕ Ÿé c«ng nghÖ.
- CĂŁ nhiÒu ph−¬ng phžp m« phĂĄng:
‱
‱
‱
‱
‱

vÏ ¼−ĂȘng t©m dao,
vÏ vÕt dao,
m« phĂĄng trong mĂ©t h×nh chiÕu,
trong 3 h×nh chiÕu
m« phång 3D.

Dry run
- ChÕ Ÿé thö ch−¬ng tr×nh b»ng cžch chÂčy kh«ng t¶i: trĂŽc chÝnh
kh«ng quay, cßn cžc trĂŽc chÂčy vĂ­i tĂšc Ÿé cao nhÊt.
- NhĂȘ chÂčy kh« ng−ĂȘi dĂŻng cĂŁ thÓ quan sžt trĂŽc chÂčy thĂčc.
- CÇn ¼Æc biÖt chĂł Ăœ ¼Ò phßng va chÂčm nguy hiÓm khi chÂčy kh«.

Mét sÚ chÞc nšng khžc:
- TEACH IN (dÂčy), tĂč Ÿéng ghi lÂči ch−¬ng tr×nh khi chÂčy dao b»ng
tay. ChÕ Ÿé n”y ¼−üc dĂŻng ¼Ó lËp tr×nh gia c«ng nhĂ·ng chç khĂŁ.
- REPOS, cho phÐp lÊy lÂči vÞ trÝ vĂ”a dĂ”ng gia c«ng, vÝ dĂŽ sau khi g·y
dao.
- BLOCK SEARCH: cho phÐp bŸt ¼Çu gia c«ng tĂ” lÖnh chĂ€n bÊt kĂș
cña ch−¬ng tr×nh m” kh«ng ph¶i tĂ” ¼Çu ch−¬ng tr×nh.

11
1.6.2 BĂŻ dao (Tool Compensation )

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Sai sù do b¾n kÝnh dao

ChĂžc nšng bĂŻ dao tĂč Ÿéng l”m Ÿn gi¶n viÖc lËp tr×nh, thay dao.
B¶n chÊt cña quž tr×nh bĂŻ dao nh− sau:
- VÞ trÝ cña dao ¼−üc ÂźÂči diÖn bĂ«i toÂč Ÿé gĂšc dao (E)
- Cžc th«ng sĂš h×nh hĂ€c cña dao ¼−üc Ÿšng kĂœ trong b¶ng dĂ· liÖu
dao,
- Khi lËp tr×nh chØ cÇn quan t©m ¼Õn biÂȘn dÂčng chi tiÕt trong b¶n vÏ,
kÌm theo chØ dÉn bĂŻ dao trži, ph¶i hay kh«ng bĂŻ dao,
- Khi gÆp lÖnh gĂ€i dao trong ch−¬ng tr×nh, bĂ© ÂźiÒu khiÓn sÏ t×m dĂ·
liÖu cña dao Ÿã trong file dĂ· liÖu, tĂč Ÿéng tÝnh cžc tham sĂš bĂŻ v”
dÞch dao, ¼Ó mĂČi dao cŸt Ÿóng biÂȘn dÂčng.

12
13

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
14

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

1.6.3 ChuÈn bÞ gia c«ng trÂȘn mžy CNC

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Cžc c«ng viÖc giĂšng nh− trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng
- chuÈn bÞ ph«i liÖu, mžy mĂŁc, gž, dao, nghiÂȘn cĂžu b¶n vÏ,...
§o v” nhËp dĂ· liÖu dao
§Æt gĂšc toÂč Ÿé ph«i (Zero offset)

15
Th¶o luËn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

ChĂžc nšng cña tĂ”ng chÕ Ÿé l”m viÖc trÂȘn mžy CNC?
Khi chuÈn bÞ gia c«ng vĂ­i mĂ©t ch−¬ng tr×nh NC mĂ­i, ng−ĂȘi vËn
h”nh cÇn thĂčc hiÖn cžc c«ng viÖc g×?

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Th¶o luËn
Cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn trÂȘn mžy CNC: liÖt kÂȘ, Ăœ nghÜa? Ng−ĂȘi
sö dĂŽng cÇn ph¶i quan t©m ¼Õn cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn n”o trÂȘn
m¾y CNC? V× sao?

16
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ch−¬ng 2.
HÖ thùng ¼iÒu khiÓn sù
dĂŻng cho Mžy cŸt kim loÂči
2.1 HÖ thùng ¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn

2.1 HÖ thùng ¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

B¶n vÏ
Ch−¬ng tr×nh
VËt mang tin
§Àc
NhĂ­
NĂ©i suy

HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt
§iÒu khiÓn

So sžnh

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

§o l−ĂȘng

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

1
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc
Quž tr×nh xö lĂœ sĂš ngo”i mžy
- ThiÕt kÕ kÕt cÊu >> B¶n vÏ chi tiÕt
- TÝnh tožn c«ng nghÖ >> B¶n vÏ c«ng nghÖ
- LËp tr×nh gia c«ng >> Ch−¬ng tr×nh NC
- Ch−¬ng tr×nh NC >> “M· ho¾” >> Ghi v”o vËt mang tin
Quž tr×nh xö lĂœ sĂš trong mžy (ÂźiÒu khiÓn kÝn) – hÖ lÖnh ¼−ĂȘng Âźi
- §Àc ch−¬ng tr×nh NC tĂ” vËt mang tin
- ChuyÓn ŸÊi sang tÝn hiÖu t−¬ng tĂč (tÝn hiÖu ÂźiÖn)
- XuÊt ra giž trÞ “CÇn” >> ¼−a tĂ­i bĂ© so sžnh theo tÇn sĂš nhÊt ¼Þnh
- Thu thËp giž trÞ “ThĂčc” th«ng qua hÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng >> ¼−a tĂ­i bĂ©
so sžnh
- Bé so sžnh:
‱ “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” = “CÇn” – “ThĂčc”
‱ CÊp “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” cho hÖ truyÒn Ÿéng

- HÖ truyÒn Ÿéng: hoÂčt Ÿéng theo tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn
‱ “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” <> 0 th× “ChÂčy”
‱ “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” = 0 th× “DĂ”ng”

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc
Quž tr×nh xö lĂœ sĂš trong mžy (ÂźiÒu khiÓn hĂ«) – hÖ lÖnh ¼−ĂȘng Âźi
- §Àc ch−¬ng tr×nh NC tĂ” vËt mang tin
- ChuyÓn ŸÊi sang tÝn hiÖu t−¬ng tĂč (tÝn hiÖu ÂźiÖn)
- XuÊt ra gi¾ trÞ “CÇn”
‱ “TÝn hiÖu ¼iÒu khiÓn” = “CÇn”
‱ CÊp “TÝn hiÖu ¼iÒu khiÓn” cho cîm ¼iÒu khiÓn

- HÖ truyÒn Ÿéng: hoÂčt Ÿéng theo cĂŽm ÂźiÒu khiÓn
HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt (ON/OFF)
- §Àc ch−¬ng tr×nh NC tĂ” vËt mang tin
- ChuyÓn ŸÊi sang tÝn hiÖu t−¬ng tĂč (tÝn hiÖu ÂźiÖn)
- XuÊt ra giž trÞ “ON”, “OFF” v” göi tĂ­i cžc cĂŽm t−¬ng Ăžng

2
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc
Ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu h”nh cÂŹ b¶n
- NhiÖm vĂŽ: ¼−üc c”i ¼Æt ¼Ó xö lĂœ cžc nhiÖm vĂŽ cña mĂ©t hÖ §KS
- Cžc chÞc nšng:
‱
‱
‱
‱

NÂčp dĂ· liÖu ch−¬ng tr×nh
Ghi nhĂ­ cžc dĂ· liÖu
Xö lĂœ cžc dĂ· liÖu ¼Ó nhËn ¼−üc tÝn hiÖu chuyÓn Ÿéng, chĂžc nšng phĂŽ
§iÒu khiÓn chuyÓn Ÿéng trÂȘn mžy

CĂŽm xö lĂœ trung t©m (CPU)
- §¬n nhiÖm (Mono-microprocessor)
- §a nhiÖm (Multi-microprocessor)
CÊu trĂłc cña bĂ© ÂźiÒu khiÓn CNC
- C¾c cîm chþc n¹ng ¼iÒu khiÓn sù
- Cžc bé nÚi ghÐp
- B¶ng ÂźiÒu khiÓn

2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc
SÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

B¶n vÏ
Ch−¬ng tr×nh
VËt mang tin
§Àc
NhĂ­
NĂ©i suy

HÖ lÖnh ¼−ĂȘng Âźi

HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt
§iÒu khiÓn

So sžnh

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

§o l−ĂȘng

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

3
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.1 DĂ· liÖu ch−¬ng tr×nh NC
TiÂȘu chuÈn qui ¼Þnh:
- ISO-6983
- §Þnh nghÜa v” ph©n loÂči cžc dĂ· liÖu cÇn thiÕt ¼Ó thĂčc hiÖn cžc c«ng
viÖc kĂŒ thuËt trÂȘn mžy CNC
DĂ· liÖu h×nh hĂ€c
- Cžc gĂšc toÂč Ÿé, gĂšc tham chiÕu
- Th«ng sÚ dao
- KiÓu nĂ©i suy
- BĂŻ bžn kÝnh dao (vÞ trÝ dao so vĂ­i biÂȘn dÂčng gia c«ng)
>> L”m cÂŹ sĂ« ¼Ó tÝnh tožn vÞ trÝ trong chuyÓn Ÿéng t−¬ng ŸÚi giĂ·a chi
tiÕt v” dao.
DĂ· liÖu c«ng nghÖ
- TĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh
- TĂšc Ÿé chÂčy dao
- LĂča chĂ€n b«i trÂŹn,...

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.1 DĂ· liÖu ch−¬ng tr×nh NC
DĂ· liÖu hç trĂź xö lĂœ
- Cžc dĂ· liÖu h×nh hĂ€c th−ĂȘng kh«ng Ÿñ ¼Ó xžc ¼Þnh mĂ©t tËp hĂźp cžc
chuyÓn Ÿéng riÂȘng tÂčo th”nh cžc chu kĂș l”m viÖc.
- Cžc dĂ· liÖu xö lĂœ cÇn hç trĂź thÂȘm gĂ„m:
‱
‱
‱
‱
‱

Cžc chu kĂș gia c«ng khžc nhau
Cžc chu kĂș kÝch th−íc
ThĂȘi ÂźiÓm dĂ”ng ¼Ó kiÓm tra
LĂča chĂ€n ÂźiÒu chØnh
LĂča chĂ€n dao

4
2.1.2 M· hož dĂ· liÖu

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§Ó l”m g×?
- L”m nhiÖm vĂŽ “phiÂȘn dÞch” cho mžy hiÓu ¼−üc ch−¬ng tr×nh NC
§Þnh dÂčng ch−¬ng tr×nh, cÊu trĂłc lÖnh
- “NgĂ· phžp”
HÖ thùng ¼Þa chØ
- “B¶ng chĂ· cži”
- A – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc X
- B – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc Y
- C – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc Z
- D – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc chuyÂȘn dĂŻng/tĂšc Ÿé chÂčy dao 3
- E – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc chuyÂȘn dĂŻng/tĂšc Ÿé chÂčy dao 2
- F – tĂšc Ÿé chÂčy dao
- G – m· lÖnh
- I – toÂč Ÿé theo X cña t©m cung trßn
- J – toÂč Ÿé theo Y cña t©m cung trßn
- M – chþc n¹ng phî

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.2 M· hož dĂ· liÖu
HÖ thùng ¼Þa chØ (tiÕp)
- N – sĂš thĂž tĂč c©u lÖnh
- P – chuyÓn Ÿéng thĂž 3 song song vĂ­i trĂŽc X
- Q – chuyÓn Ÿéng thĂž 3 song song vĂ­i trĂŽc Y
- R – chuyÓn Ÿéng thĂž 3 song song vĂ­i trĂŽc Z
- S – tĂšc Ÿé quay trĂŽc chÝnh
- T – gĂ€i dao
- U – chuyÓn Ÿéng thĂž 2 song song vĂ­i trĂŽc X
- V – chuyÓn Ÿéng thĂž 2 song song vĂ­i trĂŽc Y
- W – chuyÓn Ÿéng thĂž 2 song song vĂ­i trĂŽc Z
- X– chuyÓn Ÿéng cÂŹ b¶n song song vĂ­i trĂŽc X
- Y – chuyÓn Ÿéng cÂŹ b¶n song song vĂ­i trĂŽc Y
- Z – chuyÓn Ÿéng cÂŹ b¶n song song vĂ­i trĂŽc Z
- : - rÏ nh¾nh ch−¬ng tr×nh
TĂ” lÖnh:
- PhĂši hĂźp cžc ¼Þa chØ v” giž trÞ Âźi kÌm: X420, G00, M30,...
C©u lÖnh:
- SĂč ghÐp nĂši tĂši thiÓu cžc tĂ” lÖnh ¼Ó thĂčc hiÖn 1 chuyÓn Ÿéng/chĂžc nšng
N10 G00 Z-250 X200

5
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.3 Truy cËp dĂ· liÖu
Cžc ph−¬ng phžp truy cËp dĂ· liÖu
- Bšng ŸÎc lç, bšng tÔ (NC)
- NhËp trĂčc tiÕp tĂ” b”n phÝm, b¶ng ÂźiÒu khiÓn (NC, CNC)
- §Üa tĂ” (CNC)
- TruyÒn dĂ· liÖu trĂčc tiÕp (DNC): mĂ©t mžy tÝnh trung t©m vĂ­i nhiÒu
cĂŽm NC.
Mžy tÝnh trung t©m >> cĂŽm ÂźiÒu khiÓn sĂš:
- NĂ©i dung ch−¬ng tr×nh
- SĂš thĂž tĂč cña ch−¬ng tr×nh NC cÇn gia c«ng Ÿ· l−u trong bĂ© nhĂ­
cña cÎm §KS
- Danh mĂŽc dao, th«ng sĂš bĂŻ dao, sĂš giĂȘ, tuĂŠi thĂ€ l”m viÖc cña dao
- Cžc dĂ· liÖu ÂźiÒu khiÓn mžy
Cžc cĂŽm §KS >> mžy tÝnh trung t©m
- Ch−¬ng tr×nh NC Ÿ· ¼−üc gĂ€i ¼Ó gia c«ng
- Danh mĂŽc dao v” sĂš giĂȘ l”m viÖc
- T×nh trÂčng mžy, cžc th«ng bžo lçi, c¶nh bžo
- C¾c tÝnh to¾n hiÖu chØnh

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.1.4 KiÓm tra hÖ thùng §KS
Cžc ch−¬ng tr×nh kiÓm tra hoÂčt Ÿéng cña hÖ thĂšng §KS
- ¼−üc c”i ¼Æt sÂœn trong bĂ© nhĂ­
- cĂŁ thÓ gĂ€i ra ¼Ó kiÓm tra t×nh trÂčng mžy
Ch−¬ng tr×nh téng qu¾t
- kiÓm tra hoÂčt Ÿéng cña cžc bĂ© phËn tÝnh tožn: CPU, bĂ© nhĂ­,...
- thĂčc hiÖn tĂč Ÿéng mçi lÇn bËt mžy
Ch−¬ng tr×nh kiÓm tra hoÂčt Ÿéng cña cžc trĂŽc mžy
- kiÓm tra giž trÞ sai lÖch trong khi theo dĂąi hoÂčt Ÿéng cña cžc trĂŽc
- tÂčo ra cžc t×nh huĂšng dĂ”ng Ÿét ngĂ©t xem cĂŁ bÞ v−üt giž trÞ ¼Þnh
tr−íc hay kh«ng.
KiÓm tra cĂł phžp cña cžc c©u lÖnh trong ch−¬ng tr×nh gia c«ng
- Lçi m· hož sĂš – chĂ· cži
- §Þa chØ kh«ng t−¬ng thÝch
- ChÞc nšng kh«ng rù
- Ch−¬ng tr×nh kh«ng thÝch hĂźp

6
2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.2.1 C¾c ph−¬ng ph¾p ¼o vÞ trÝ
Theo h×nh thĂžc truyÒn Ÿéng ¼Ó lÊy giž trÞ Âźo
- KiÓu tÞnh tiÕn
- KiÓu quay
Theo h×nh thþc ¼Þnh l−üng gi¾ trÞ ¼o
- KiÓu sù
- KiÓu t−¬ng tĂč
Theo nguyÂȘn tŸc Âźo
- KiÓu gia sù
- KiÓu tuyÖt ¼ùi
Theo h×nh thþc ¼o
- TrĂčc tiÕp
- Gi¾n tiÕp

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.2.1 C¾c ph−¬ng ph¾p ¼o vÞ trÝ
§o vÞ trÝ b»ng ÂźÂči l−üng t−¬ng tĂč
- §oÂčn ¼−ĂȘng (gĂŁc) cÇn Âźo ¼−üc chuyÓn ŸÊi liÂȘn tĂŽc th”nh ÂźÂči l−üng
t−¬ng tĂč (ÂźiÖn žp, c−ĂȘng Ÿé dßng)
§o vÞ trÝ b»ng ÂźÂči l−üng sĂš
- §oÂčn ¼−ĂȘng (gĂŁc) cÇn Âźo ¼−üc chia th”nh cžc yÕu tĂš Ÿn vÞ cĂŁ Ÿé
lín nh− nhau.
- Quž tr×nh Âźo chÝnh l” viÖc ¼Õm (cĂ©ng dĂ„n) cžc yÕu tĂš Ÿn vÞ Ÿ· Âźi
qua hoÆc nhĂȘ sĂč nhËn biÕt cžc dÊu hiÖu riÂȘng biÖt cña nĂŁ

7
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.2.1 C¾c ph−¬ng ph¾p ¼o vÞ trÝ
§o trĂčc tiÕp
- L” ph−¬ng phžp Âźo bžm sžt cžc vÞ trÝ cÇn Âźo
- Kh«ng cÇn ¼Õn cžc dÉn Ÿéng cÂŹ khÝ trung gian
- HÖ thĂšng Âźo ¼−üc ghÐp trĂčc tiÕp vĂ­i chuyÓn Ÿéng cÇn Âźo
- CĂŁ Ÿé chÝnh xžc cao (loÂči trĂ” ¼−üc cžc sai sĂš truyÒn Ÿéng, biÕn
dÂčng)
- KhĂŁ thĂčc hiÖn, giž th”nh cao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.2.1 C¾c ph−¬ng ph¾p ¼o vÞ trÝ
§o gi¾n tiÕp
- Kh«ng Âźo trĂčc tiÕp chuyÓn Ÿéng
tÞnh tiÕn cña b”n mžy m” Âźo mĂ©t
chuyÓn Ÿéng quay t−¬ng Ăžng
- §o chuyÓn Ÿéng quay cña trĂŽc vÝt
me (h×nh b)
- DĂŻng bĂ© truyÒn thanh ršng – bžnh
ršng ¼Ó biÕn chuyÓn Ÿéng tÞnh
tiÕn cña b”n mžy th”nh chuyÓn
Ÿéng quay >> Âźo (h×nh c)
- Cã lçi do sai lÖch b−íc vÝt me /
khe hë šn khíp gi÷a hai mž ršng
- Ph¶i tÝnh tožn hiÖu chØnh trong bĂ©
¼iÒu khiÓn

8
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.2.1 C¾c ph−¬ng ph¾p ¼o vÞ trÝ
§o vÞ trÝ tuyÖt ¼ùi
- Mçi giž trÞ Âźo ¼Òu ¼−üc so vĂ­i ÂźiÓm 0 (zero) cña th−íc v” cĂŁ dÊu
hiÖu riÂȘng
- §o t−¬ng tĂč - tuyÖt ŸÚi: mçi vÞ trÝ trong ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn l” mĂ©t
thang ÂźiÖn žp riÂȘng
- §o sĂš – tuyÖt ŸÚi: mçi gia sĂš vÞ trÝ ¼−üc Ÿžnh dÊu riÂȘng b»ng m·
nhÞ ph©n
- ©u ¼iÓm:
‱ Mçi lÇn ¼o cho ngay vÞ trÝ tuyÖt ¼ùi
‱ Kh«ng cÇn qui kh«ng (reference) khi khĂ«i Ÿéng

- Nh−üc ¼iÓm:
‱ PhĂžc tÂčp vÒ cÊu trĂłc
‱ Giž th”nh cao

- PhÂčm vi žp dĂŽng:
‱ Ýt ¼−üc dïng trong m¾y CNC

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.2.1 C¾c ph−¬ng ph¾p ¼o vÞ trÝ
§o vÞ trÝ kiÓu gia sù
- To”n bĂ© phÂčm vi dÞch chuyÓn ¼−üc chia th”nh cžc b−íc tšng (gia
sĂš – increments) cĂŁ Ÿé lĂ­n nh− nhau, kh«ng cĂŁ dÊu hiÖu riÂȘng.
- VÞ trÝ tuyÖt ŸÚi ¼−üc tÝnh tožn bĂ«i tĂŠng cña cžc b−íc tšng Ÿ· Âźi qua
so víi ¼iÓm gùc.
- Cžc gia sĂš ©m hay d−¬ng phĂŽ thuĂ©c v”o chiÒu chuyÓn Ÿéng
- ©u ¼iÓm
‱ CÊu trĂłc Ÿn gi¶n
‱ Giž th”nh rÎ

- Nh−üc ¼iÓm
‱ Kh«ng tr¶ vÒ ngay giž trÞ vÞ trÝ tuyÖt ŸÚi
‱ Ph¶i cĂŁ ÂźiÓm gĂšc tham chiÕu (Reference point)
‱ Mçi lÇn khĂ«i Ÿéng mžy ph¶i thĂčc hiÖn phÐp tham chiÕu ÂźiÓm gĂšc

- PhÂčm vi žp dĂŽng
‱ PhĂŠ biÕn trÂȘn mžy CNC

9
2.2.2 C¾c dîng cî ¼o vÞ trÝ

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

DĂŽng cĂŽ Âźo vÞ trÝ kiÓu t−¬ng tĂč
HÖ thĂšng Âźo b»ng biÕn trĂ«
- NguyÂȘn lĂœ: dĂča quan hÖ tuyÕn tÝnh giĂ·a chiÒu d”i cña mĂ©t th−íc Âźo
dÉn ÂźiÖn vĂ­i ÂźiÖn trĂ« cña nĂŁ
- Kh«ng thÓ chia ¼−üc ¼Õn 0,001mm nÂȘn Ýt ¼−üc sö dĂŽng
HÖ thĂšng Âźo b»ng c¶m Ăžng tĂ”
- MĂ©t th−íc Âźo cĂŁ dßng xoay chiÒu chÂčy qua, h×nh th”nh 1 tr−ĂȘng
ÂźiÖn tĂ” biÕn thiÂȘn
- MĂ©t th−íc Âźo dÉn ÂźiÖn khžc ¼Æt trong
phÂčm vi Ÿã sÏ xuÊt hiÖn 1 ÂźiÖn žp
- §iÖn žp c¶m Ăžng phĂŽ thuĂ©c v”o c−ĂȘng
Ÿé tĂ” tr−ĂȘng
(kho¶ng cžch giĂ·a hai vËt dÉn)

Th−íc Âźo c¶m Ăžng quay (Resolve)
- sö dĂŽng nguyÂȘn tŸc Âźo b»ng c¶m Ăžng tĂ”
- Âźo vÞ trÝ theo kiÓu tuyÖt ŸÚi chu kĂș, kh«ng trĂčc tiÕp
Th−íc Âźo c¶m Ăžng quay kh«ng cĂŁ v”nh quÐt
- Stator hai pha cĂŁ 2 cuĂ©n d©y quÊn, ¼Æt thÂŒng ŸÞng trÂȘn nhau
- §−üc cÊp c¾c ¼iÖn ¾p xoay chiÒu lÖch pha nhau 900: U1
- TÇn sĂš phĂŠ biÕn l” 2,5 kHz
- TĂ” tr−ĂȘng biÕn thiÂȘn h×nh th”nh, g©y c¶m Ăžng trong cuĂ©n rotor mĂ©t
ÂźiÖn žp U2. §é lĂ­n cña U2 phĂŽ thuĂ©c v”o gĂŁc quay cña cuĂ©n d©y
rotor ŸÚi vĂ­i vector tĂ” tr−ĂȘng.
- Th−ĂȘng 1 vßng quay cña resolve t−¬ng Ăžng 2mm dÞch chuyÓn cña
b”n mžy
- TĂšc Ÿé vßng quay cĂŁ thÓ lÂȘn ¼Õn 10.000 vg/ph

10
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Th−íc Âźo c¶m Ăžng quay kh«ng cĂŁ v”nh quÐt

Th−íc Âźo c¶m Ăžng thÂŒng (Industosyn)
- NguyÂȘn lĂœ: resolve quÊn d©y phÂŒng
- Ăžng dĂŽng: Âźo t−¬ng tĂč – tuyÖt ŸÚi/chu kĂș - trĂčc tiÕp
- CÊu tÂčo
‱ th−íc Âźo: cuĂ©n d©y phÂŒng, quÊn gÊp khĂłc, kho¶ng cžch quÊn d©y l”
2mm
‱ th−íc dÉn: cĂŁ 2 cuĂ©n d©y phÂŒng, ¼Æt cžch nhau 1/4 Ÿé chia
‱ th−íc Âźo ¼−üc cĂš ¼Þnh trÂȘn th©n mžy, th−íc dÉn ¼−üc lŸp trÂȘn b”n mžy
cÇn ¼o
‱ kho¶ng cžch giĂ·a th−íc Âźo v” th−íc dÉn = 0,25mm

- HoÂčt Ÿéng
‱ CuĂ©n d©y cña th−íc Âźo cĂŁ ÂźiÖn žp tÇn sĂš cao U1
‱ CuĂ©n d©y cña th−íc dÉn c¶m Ăžng 1 ÂźiÖn žp phĂŽ thuĂ©c v”o vÞ trÝ t−¬ng
ŸÚi cña hai cuén d©y: U2
‱ Gi¾ trÞ ¼iÖn ¾p ra U2 t−¬ng þng víi vÞ trÝ cÇn ¼o

11
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Th−íc Âźo c¶m Ăžng thÂŒng

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Dîng cî ¼o vÞ trÝ kiÓu sù
§o vÞ trÝ kiÓu sù – gia sù
- Sö dĂŽng hiÖu Ăžng quang ÂźiÖn
- NguyÂȘn tŸc ph¶n quang:
‱ Th−íc Âźo cĂŁ cžc vÂčch chia ph¶n quang v” kh«ng ph¶n quang ¼Æt kÕ
tiÕp nhau
‱ NguĂ„n sžng chiÕu v”o th−íc Âźo
‱ Tia sžng gÆp vÂčch ph¶n quang ¼−üc ph¶n xÂč lÂči v” ¼−üc tÕ b”o quang
¼iÖn hÊp thî >> sinh ra ¼iÖn ¾p cao (tÝn hiÖu 1)
‱ Tia sžng gÆp vÂčch kh«ng ph¶n quangkh«ng ¼−üc ph¶n xÂč lÂči, tÕ b”o
quang ¼iÖn sinh ra ¼iÖn ¾p thÊp (tÝn hiÖu 0)

- NguyÂȘn tŸc soi thÊu
‱ Th−íc chia cĂŁ cžc vÂčch chia soi thÊu v” kh«ng soi thÊu ¼Æt kÕ tiÕp
nhau
‱ NguĂ„n sžng chiÕu v”o th−íc Âźo
‱ Tia sžng chui qua vÂčch soi thÊu ¼−üc tÕ b”o quang ÂźiÖn hÊp thĂŽ >>
sinh ra ¼iÖn ¾p cao (tÝn hiÖu 1)
‱ Tia sžng gÆp vÂčch kh«ng soi thÊu, tÕ b”o quang ÂźiÖn sinh ra ÂźiÖn žp
thÊp (tÝn hiÖu 0)

12
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

CÊu trĂłc hÖ thĂšng Âźo vÞ trÝ kiÓu sĂš dĂŻng nguyÂȘn tŸc quang ÂźiÖn –
soi thÊu

xung ¼Çu ra

ÂźiÖn žp ra dÂčng t−¬ng tĂč

13
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§o vÞ trÝ kiÓu sù – tuyÖt ¼ùi
- mçi phÇn tö trÂȘn ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn ph¶i ¼−üc Ÿžnh dÊu riÂȘng
- th−íc Âźo cĂŁ nhiÒu r·nh
- vĂŻng soi thÊu (ph¶n quang) nhËn giž trÞ 0
- vĂŻng kh«ng soi thÊu (kh«ng ph¶n quang) nhËn giž trÞ 1
- th−íc chia ¼−üc chia vÂčch theo m· nhÞ ph©n
- tĂŠ hĂźp giž trÞ nhÞ ph©n cña tĂ”ng r·nh tr¶ vÒ giž trÞ vÞ trÝ tuyÖt ŸÚi

14
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Encoder t−¬ng ¼ùi

Encoder tuyÖt ¼ùi

15
Th¶o luËn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ph©n tÝch sÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš?
Ph©n loÂči cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ? Cho vÝ dĂŽ b»ng cžc thiÕt bÞ
t−¬ng þng?
TrÂȘn mžy CNC th−ĂȘng dĂŻng thiÕt bÞ Âźo vÞ trÝ loÂči n”o? TÂči sao?
Cho vÝ dî?
Tr×nh b”y nguyÂȘn lĂœ cña hÖ thĂšng Âźo vÞ trÝ kiÓu sĂš – gia sĂš?

16
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ch−¬ng 2.
HÖ thùng ¼iÒu khiÓn sù
dĂŻng cho Mžy cŸt kim loÂči
2.1 HÖ thùng ¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn
2.3 Bé so sžnh
2.4 Bé néi suy
2.5 TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh

2.3 Bé so sžnh

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.1 Kh¾i niÖm

Th«ng tin ¼−ĂȘng
dÞch chuyÓn
(CÇn)
TÝn hiÖu ¼iÒu khiÓn
(CÇn – ThĂčc)
TruyÒn
Ÿéng

So sžnh

B”n mžy

DÞch chuyÓn
¼o ¼−üc
(ThĂčc)
§o l−ĂȘng

NhiÖm vî
- So sžnh th«ng tin ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn ¼−a ra tĂ” ch−¬ng tr×nh (giž trÞ
CÇn) vĂ­i ÂźoÂčn dÞch chuyÓn Âźo ¼−üc trÂȘn mžy (giž trÞ ThĂčc)
- ¼Ó xžc ¼Þnh sai lÖch cña cÆp giž trÞ (CÇn – ThĂčc)
- cÊp cho hÖ truyÒn Ÿéng nhĂ·ng tÝn hiÖu cÇn thiÕt ¼Ó ÂźiÒu khiÓn sao
cho sĂč chÂȘnh lÖch giĂ·a giž trÞ CÇn v” giž trÞ ThĂčc dÇn dÇn trĂ« vÒ 0.
CÊu tróc
- Theo nguyÂȘn tŸc Âźo l−ĂȘng (hÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng Âźang sö dĂŽng)
- Theo dÂčng tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn truyÒn Ÿéng

1
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.1 Kh¾i niÖm
BĂ© so sžnh chØ ¼−a ra tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn khi giž trÞ CÇn v” giž trÞ
ThĂčc ¼−üc ŸÄng nhÊt (tÝn hiÖu ŸÄng nhÊt)
>> ChØ cho phÐp x©y dĂčng mĂ©t mÂčch ÂźiÒu khiÓn ngŸt do tÝn hiÖu ŸÄng
nhÊt kh«ng cĂŁ tÝnh liÂȘn tĂŽc
>> ChØ ¼−üc Ăžng dĂŽng trong ÂźiÒu khiÓn ÂźiÓm/¼−ĂȘng.
BĂ© so sžnh ¼−a ra tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn liÂȘn tĂŽc chĂ”ng n”o giž trÞ
CÇn v” giž trÞ ThĂčc ch−a ŸÄng nhÊt (tÝn hiÖu sai khžc / tÝn hiÖu
chÂȘnh lÖch)
- TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch = CÇn – ThĂčc
- Quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn ~~ ŸÄng nhÊt CÇn v” ThĂčc >> tÝn hiÖu chÂȘnh
lÖch nhĂĄ dÇn ---> 0 >> truyÒn Ÿéng ÂźÂčt ¼Õn trÂčng thži dĂ”ng.
>> TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch cĂŁ tÝnh liÂȘn tĂŽc >> Cho phÐp x©y dĂčng cžc bĂ©
¼iÒu khiÓn vÞ trÝ
>> DĂŻng trong ÂźiÒu khiÓn theo contour (biÂȘn dÂčng, phi tuyÕn)

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš
PhĂŽ thuĂ©c v”o nguyÂȘn tŸc Âźo sĂš – gia sĂš
- §o sù – gia sù: mçi b−íc tiÕn nhá nhÊt ∆s ph¾t ra 1 xung
- TĂŠng sĂš xung l” ÂźÂči l−üng Âźo ph¶n žnh ÂźoÂčn ¼−ĂȘng Ÿ· dÞch chuyÓn
NguyÂȘn tŸc
- TÇn sĂš ¼Õm cao: ph¶i dĂŻng bĂ© ¼Õm ÂźiÖn tö
(tĂšc Ÿé 10m/ph, b−íc tiÕn ∆s = 0,01mm >> tÇn sĂš ¼Õm = 16kHz)
- BĂ© so sžnh l” 1 bĂ© ¼Õm ÂźiÖn tö hĂźp th”nh tĂ” mĂ©t sĂš l−üng cžc bĂ©
¼Õm Ÿé chia vÂčch Âźo theo hÖ thËp ph©n
- Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o, ¼Õm trong bĂ© ¼Õm v” so
sžnh vĂ­i sĂš l−üng xung cña giž trÞ CÇn Ÿ· ¼−üc ¼Æt tr−íc.
2

7

4

102

101

100

0

0

0

E

K

2
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš
1. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ cÇn
- BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ CÇn
(274 = 2x102 + 7x101 + 4x100)
- Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm
- ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm lĂŻi tĂ” 274 cho ¼Õn 000.
- Khi c¶ 3 bĂ© ¼Õm cĂŻng tr¶ vÒ giž trÞ 0, mÂčch ngŸt ŸÄng nhÊt (dĂŻng
phÇn tö logic “AND”) phžt ra tÝn hiÖu ngŸt mÂčch K theo nguyÂȘn
tŸc ŸÄng nhÊt tÝn hiÖu.
2

7

4

102

101

100

0

0

0

E

AND

K

2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 9 cña giž trÞ cÇn
- PhÇn bĂŻ 9 cña s« 274:
999 – 274 = 725
- BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn 725
- Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm
- ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm cĂ©ng v”o kÓ tĂ” mĂžc 725 theo phÐp ¼Õm tiÕn
cho ¼Õn mþc 999.
- Khi c¶ 3 bĂ© ¼Õm cĂŻng tr¶ vÒ giž trÞ 9, mÂčch ngŸt ŸÄng nhÊt (dĂŻng
phÇn tö logic “AND”) phžt ra tÝn hiÖu ngŸt mÂčch K theo nguyÂȘn
tŸc ŸÄng nhÊt tÝn hiÖu.
7

5

102
9

2
101

100

9

9

E

AND

K

3
2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

3. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 10 cña giž trÞ cÇn
- PhÇn bĂŻ 10 cña sĂš 274:
1000 – 274 = 726
- BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn 726
- Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm
- ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm cĂ©ng v”o kÓ tĂ” mĂžc 726 theo phÐp ¼Õm tiÕn
cho ¼Õn mþc 1000.
- TÝn hiÖu ngŸt mÂčch K ¼−üc phžt ra tÂči ÂźiÓm chuyÓn cña bĂ© ¼Õm cĂŁ
sĂš mĂČ luĂŒ thĂ”a cao nhÊt cña cÂŹ sĂš 10.
7

2

6

102

101

100

K

E

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš
4. BĂ© ¼Õm kh«ng ÂźiÒu chØnh tr−íc, giž trÞ CÇn ¼−üc chĂ€n tr−íc nhĂȘ 1
vÂčch ŸÄng nhÊt ÂźiÒu chØnh ¼−üc
- Giž trÞ CÇn (274) ¼−üc ¼Æt tr−íc trÂȘn cžc mÂčch ŸÄng nhÊt ÂźiÒu
chØnh ¼−üc
- Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm
- ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm cĂ©ng v”o kÓ tĂ” mĂžc 000 theo phÐp ¼Õm tiÕn
cho ¼Õn mþc 274.
- Khi giž trÞ trÂȘn cžc bĂ© ¼Õm tr¶ vÒ giž trÞ t−¬ng Ăžng vĂ­i giž trÞ Ÿ· ¼Æt
trÂȘn vÂčch ÂźiÒu chØnh (giž trÞ CÇn), mÂčch ngŸt ŸÄng nhÊt (dĂŻng phÇn
tö logic “AND”) phžt ra tÝn hiÖu ngŸt mÂčch K theo nguyÂȘn tŸc
ŸÄng nhÊt tÝn hiÖu.
- CĂŁ thÓ ¼Æt ¼−üc nhiÒu ÂźiÓm ngŸt tr−íc ÂźiÓm ngŸt ŸÄng nhÊt
102
9

101
0

2

9

100
0

7
AND

9

0

E

4

K

4
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.3 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn contour
CÊu tróc
- BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš nĂši vĂ­i bĂ© ADC (biÕn ŸÊi sĂš - t−¬ng tĂč)
- Giž trÞ CÇn tĂ„n tÂči Ă« dÂčng xung liÂȘn tĂŽc, ¼−üc cÊp bĂ«i bĂ© nĂ©i suy.
- Giž trÞ ThĂčc cña hÖ thĂšng Âźo cĂČng Ă« dÂčng xung liÂȘn tĂŽc.
- BĂ© so sžnh liÂȘn tĂŽc ¼−a ra giž trÞ sai lÖch CÇn – ThĂčc
Ust
NĂ©i suy
X-W
W
BĂ© ¼Õn
vi ph©n

DAC

MÂčch
logic

Ust
X

KhuyÕch
ÂźÂči

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

X-W

§o l−ĂȘng

2.3.3 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn contour

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

NguyÂȘn lĂœ ¼Õm xung (chuyÓn Ÿéng tiÕn, lĂŻi)
- B§K cÊp xung CÇn “tiÕn”
‱ cÊp cho bĂ© ¼Õm chÂȘnh lÖch “tiÕn”
‱ tžc Ÿéng tĂ­i ÂźiÒu khiÓn chuyÓn Ÿéng theo chiÒu “tiÕn”

- HÖ thùng ¼o:
‱ Âźo ¼−üc xung ThĂčc l” “tiÕn”
‱ Âźi qua “mÂčch logic” chuyÓn th”nh “lĂŻi” >> ¼−a vÒ bĂ© ¼Õm chÂȘnh lÖch
‱

- BĂ© ¼Õm vi ph©n:
‱ nhËn xung CÇn: “tiÕn“
‱ nhËn xung ThĂčc: “lĂŻi”
‱ mĂžc ¼Õm dÇn trĂ« vÒ 0 >> chuyÓn Ÿéng tiÕn ¼Õn ÂźiÓm dĂ”ng

- BĂ© DAC:
‱ biÕn ŸÊi sĂš xung chÂȘnh lÖch th”nh ÂźiÖn žp ÂźiÒu khiÓn Ÿóng dÊu vĂ­i
chiÒu chuyÓn Ÿéng

5
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi
NguyÂȘn lĂœ chung
- TÝn hiÖu Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn kiÓu sĂš – tuyÖt ŸÚi: mçi vÞ trÝ b”n
mžy ¼−üc ghi nhËn bĂ«i mĂ©t tĂŠ hĂźp tÝn hiÖu riÂȘng
- BĂ© so sžnh ph¶i so sžnh giž trÞ CÇn Ÿ· ¼−üc m· hož Ă« dÂčng m· n”o
Ÿã vĂ­i giž trÞ ThĂčc ŸÀc ¼−üc vĂ­i m· t−¬ng Ăžng.
- Ă« ÂźiÓm ŸÄng nhÊt hai tÝn hiÖu >> ¼−a ra tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn (pp tÝn
hiÖu ŸÄng nhÊt).
NguyÂȘn tŸc ŸÄng nhÊt
- sĂč ŸÄng nhÊt ph¶i ¼−üc xžc ¼Þnh trÂȘn tÊt c¶ cžc r·nh cña th−íc Âźo
Ÿ· m· hož
- thĂčc hiÖn phÐp kiÓm tra xem “tĂŠ hĂźp” ŸÀc ¼−üc gĂ„m cžc tÝn hiÖu 0
v” 1 cĂŁ ŸÄng nhÊt vĂ­i tĂŠ hĂźp giž trÞ CÇn Ÿ· cho hay kh«ng.
- nÕu ŸÄng nhÊt to”n bĂ© th× 1 tÝn hiÖu ngŸt sÏ ¼−üc phžt ra.
TÝn hiÖu chiÒu chuyÓn Ÿéng
- So sžnh giž trÞ CÇn v” ThĂčc xem cži n”o lĂ­n hÂŹn >> chiÒu

2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Cžc dÂčng so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi
1. BĂ© so sžnh tÂči ÂźiÓm ŸÄng nhÊt cña tÝn hiÖu CÇn – ThĂčc, phžt ra 1 tÝn
hiÖu ŸÄng nhÊt kh«ng quan t©m ¼Õn chiÒu v” kho¶ng cžch
2. BĂ© so sžnh tÂči nhĂ·ng ÂźiÓm kh«ng ŸÄng nhÊt cña tÝn hiÖu CÇn –
ThĂčc, so sžnh giž trÞ CÇn lĂ­n hay nhĂĄ hÂŹn giž trÞ ThĂčc v” cÊp cho
bĂ© truyÒn Ÿéng 1 tÝn hiÖu phĂŽ thuĂ©c chiÒu, liÂȘn tĂŽc cho tĂ­i khi ÂźÂčt
tĂ­i ÂźiÓm ŸÄng nhÊt
3. BĂ© so sžnh tÝnh tožn xžc ¼Þnh chÂȘnh lÖch, liÂȘn tĂŽc t×m ra sai khžc vÒ
Ÿé lĂ­n v” chiÒu cña cÆp giž trÞ CÇn – ThĂčc.

6
2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

NguyÂȘn tŸc xÝch ŸÄng nhÊt kiÓu rÂŹ-le
- TrÂȘn mçi r·nh, cžc phÐp kiÓm tra ŸÄng nhÊt ¼−üc tžch riÂȘng
- MĂ©t mÂčch tr×nh tĂč (mÂčch AND – v”) cña cžc tiÕp ÂźiÓm 0 hoÆc 1
trÂȘn cžc rÂŹ-le CÇn v” ThĂčc tiÕp nhËn tÝn hiÖu
- Khi tÊt c¶ cžc kh©u ŸÄng nhÊt riÂȘng lÎ cĂŻng ŸÄng nhÊt >> xuÊt hiÖn
xÝch ŸÄng nhÊt >> khĂŁa K nhËn tÝn hiÖu ngŸt mÂčch
- (trÂčng thži 0 hoÆc 1 cña cžc rÂŹ-le CÇn v” ThĂčc trÂȘn mçi r·nh tžch
biÖt ¼Òu ŸÄng nhÊt >> mÂčch kÝn >> cĂŁ dßng ÂźiÖn chÂčy qua >> cĂŁ
tÝn hiÖu ¼Õn kho¾ K)

BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng xÝch ŸÄng nhÊt hĂźp th”nh tĂ” cžc rÂŹ-le
K

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

23
0

1

0

1

0

1

0

1

0

23

1

23

22

22
W

K

23

0

1

W

22

22

21

21

X

X
0

1

21

21

20

20
0

W=0101 N

1

20

X=0100

W=0101

N

20

X=0101

??? TrÂčng thži trÂȘn xÝch biÓu thÞ giž trÞ n”o theo hÖ thËp ph©n?

7
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi
MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic
- TrÂȘn mçi r·nh ¼Òu ¼−üc kiÓm tra xem giž trÞ CÇn v” ThĂčc cĂŁ ŸÄng
nhÊt vĂ­i nhau kh«ng
- ViÖc kiÓm tra ŸÄng nhÊt ¼−üc thĂčc hiÖn cho c¶ trÂčng thži 0 v” 1
b»ng 2 phÇn tö logic AND (v”) U1.
(do AND(1,1) = 1, ph¶i cĂŁ phÇn tö phñ ¼Þnh NOT trÂȘn mçi r·nh)
- TrÂȘn mçi U1, xuÊt ra tÝn hiÖu 1 nÕu ŸÄng nhÊt ¼−a ¼Õn phÇn tö OR
(hoÆc).
- PhÇn tö OR xuÊt ra tÝn hiÖu 1 nÕu cĂŁ 1 trong 2 tÝn hiÖu v”o l” 1,
hay l” mÂčch t−¬ng Ăžng ŸÄng nhÊt Ă« 1 tÝn hiÖu n”o Ÿã
OR(1,1) = 1, OR(1,0) = 1, OR(0,1) = 1, OR(0,0) = 0
- NÕu tÊt c¶ cžc OR ¼Òu xuÊt tÝn hiÖu 1 (nghÜa l” tÊt c¶ cžc r·nh ¼Òu
ŸÄng nhÊt) th× phÇn tö AND U2 xuÊt ra tÝn hiÖu ŸÄng nhÊt 1.

MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§Äng nhÊt tÝn hiÖu trÂȘn tĂ”ng r·nh, vĂ­i c¶ 2 trÂčng thži 0, 1
23 0

0 23
N

1

1

N

22

22
N

N

N

N

21

21

20 1

1

W=0101

1 20

1

N

N
U1

U1

U1

U1

U1

U1

1
O

U1

U1

1
O

O

X=0101

O

1

1
U2

K

8
MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Khi tÝn hiÖu trÂȘn 1 r·nh kh«ng ŸÄng nhÊt
23 0
N

22 1
N

21 0
N

20 1
N

1
0
1
0
0
1
1
0

0
1
1
0
0
1
1
0
U1

W=0101

U1

U1

U1

1 1

0
O

U1

U1

0 0
O

U1

0

O

1

1

U1

1 0

1 23
N

1 22
N

0 21
N

1 20
N

X=1101

O

1

0

U2

K=0

MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Khi tÝn hiÖu trÂȘn cžc r·nh ¼Òu ŸÄng nhÊt
23 0
N

22 1
N

21 0
N

20 1
N

W=0101

0
1
1
0
0
1
1
0

0
1
1
0
0
1
1
0
U1

U1

U1

U1

1 1

0
O

U1

O

1

U1

0 0
O

1

U1

U1

1 1
1

0

0 23
N

1 22
N

0 21
N

1 20
N

X=0101

O

1

U2

K=1

9
2.3.5 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn phi tuyÕn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

NguyÂȘn lĂœ
- BĂ© so sžnh ٦m nhiÖm
‱ quž tr×nh tÝnh tožn liÂȘn tĂŽc cžc sai lÖch giĂ·a giž trÞ CÇn tuyÖt ŸÚi vĂ­i
giž trÞ ThĂčc
‱ ¼−a ra thÂȘm tÝn hiÖu xžc ¼Þnh chiÒu chuyÓn Ÿéng

- Giž trÞ CÇn ¼−üc cÊp tĂ” bĂ© nĂ©i suy sĂš, kh«ng tĂ„n tÂči Ă« dÂčng xung
m” l” giž trÞ tuyÖt ŸÚi dÂčng sĂš.
- TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch ¼−üc chuyÓn qua DAC th”nh ÂźiÖn žp t−¬ng tĂč
¼Ó ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao trong mÂčch ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ

2.3.5 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn phi tuyÕn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi trong mÂčch ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ
NĂ©i suy

W
A
DAC

So sžnh

b
KhuyÕch
ÂźÂči

TruyÒn
Ÿéng

X

B”n mžy

§o l−ĂȘng

10
2.3.5 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn phi tuyÕn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

TÝn hiÖu ¼Çu ra cña bĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi cĂŁ cĂŽm tÝn hiÖu
chÂȘnh lÖch
TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch
A

(X<W)

(X>W)
X-W

TÝn hiÖu chiÒu chuyÓn Ÿéng

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.3.5 BĂ© so sžnh t−¬ng tĂč
NguyÂȘn lĂœ
- PhÐp Âźo t−¬ng tĂč sinh ra mĂ©t ÂźiÖn žp tĂ» lÖ vĂ­i qu·ng ¼−ĂȘng (ThĂčc)
- Gi¾ trÞ CÇn: ¼iÖn ¾p ¼Æt tr−íc
‱ giž trÞ cÇn ¼−üc cÊp ĂĄ dÂčng sĂš
‱ ph¶i ¼−üc chuyÓn ŸÊi b»ng DAC

MÂčch so sžnh t−¬ng tĂč dĂča trÂȘn so sžnh ÂźiÖn trĂ« b»ng mĂ©t mÂčch
cÇu Wheatstone
USP: ¼iÖn ¾p cÊp cho cÇu ¼o
UW: ÂźiÖn žp CÇn, UW = U(A-B) - ÂźiÖn žp giĂ·a hai ÂźiÓm A v” B
UX: ÂźiÖn žp ThĂčc, UX = U(A-P) - ÂźiÖn žp giĂ·a hai ÂźiÓm A v” P
∆U=UW – UX: ÂźiÖn žp chÂȘnh lÖch (tÝn hiÖu chÂȘnh lÖch) >> göi tĂ­i bĂ©
khuyÕch ÂźÂči >> truyÒn Ÿéng

11
2.3.5 BĂ© so sžnh t−¬ng tĂč
BiÕn trĂ«
kiÓu quay
hoÆc tr−üt

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

R
R

B

P

R
USP

B”n mžy

TruyÒn
Ÿéng

R
UW
UX
R

KhuyÕch
ÂźÂči

∆U=UW-UX

A
USP: ¼iÖn ¾p cÊp cho cÇu ¼o
UW: ¼iÖn ¾p CÇn, UW = U(A-B)
UX: ÂźiÖn žp ThĂčc, UX = U(A-P)

C©u håi

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Tr×nh b”y cÊu tÂčo, nguyÂȘn lĂœ l”m viÖc cña:
BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ cÇn.
BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 9 cña giž trÞ cÇn.
BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 10 cña giž trÞ cÇn.
BĂ© ¼Õm kh«ng ÂźiÒu chØnh tr−íc, giž trÞ CÇn ¼−üc chĂ€n tr−íc nhĂȘ 1
vÂčch ŸÄng nhÊt ÂźiÒu chØnh ¼−üc.
BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng mÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö
logic.

12
B”i tËp

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

BiÓu diÔn tÝn hiÖu trÂȘn cžc ch©n t−¬ng Ăžng khi tÝn hiÖu W=13,
X=8?
23 x
N

22 x
N

21 x
N

20 x
N

W=xxxx

x
x
x
x
x
x
x
x

x
x
x
x
x
x
x
x
U1

U1

U1

U1

x x

x
O

U1

O

x

U1

x x
O

x

U1

U1

x x
x

x

x 23
N

x 22
N

x 21
N

x 20
N

X=xxxx

O

x

U2

K=?

13
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ch−¬ng 2.
HÖ thùng ¼iÒu khiÓn sù
dĂŻng cho Mžy cŸt kim loÂči
2.1 HÖ thùng ¼iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sù
2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn
2.3 Bé so sžnh
2.4 Bé néi suy
2.5 TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh

2.4 Bé néi suy

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

B¶n vÏ
Ch−¬ng tr×nh
VËt mang tin
§Àc
NhĂ­
NĂ©i suy

HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt
§iÒu khiÓn

So sžnh

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

§o l−ĂȘng

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

1
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.4.1 Kh¾i niÖm, ¼Þnh nghÜa
Ch−¬ng tr×nh NC
- ToÂč Ÿé cžc ÂźiÓm gĂšc trÂȘn biÂȘn dÂčng
cÇn gia c«ng (ÂźiÓm ¼Çu, cuĂši,...)
- Th«ng sĂš c«ng nghÖ (tĂšc Ÿé cŸt,...)
Bé néi suy
- chia quÜ ÂźÂčo gia c«ng th”nh cžc ph©n ÂźoÂčn
- toÂč Ÿé cžc vÞ trÝ trung gian
- vËn tĂšc theo tĂ”ng trĂŽc trÂȘn tĂ”ng ph©n ÂźoÂčn

mÂčch ÂźiÒu chØnh
vÞ trÝ trÂȘn tĂ”ng
trĂŽc chÂčy dao
riÂȘng lÎ

TruyÒn
Ÿéng X

TruyÒn
Ÿéng Y

QuÜ ÂźÂčo chÂčy dao ¼−üc
h×nh th”nh nhĂȘ cžc
dÞch chuyÓn ŸÄng thĂȘi
theo nhiÒu trîc

2.4.1 Kh¾i niÖm, ¼Þnh nghÜa

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

NhiÖm vĂŽ cña bĂ© nĂ©i suy
T×m ra cžc vÞ trÝ trung gian cho phÐp h×nh th”nh mĂ©t biÂȘn dÂčng
cho tr−íc trong mĂ©t giĂ­i hÂčn dung sai xžc ¼Þnh tr−íc.
NĂ©i suy th”nh cžc yÕu tĂš biÂȘn dÂčng cÂŹ b¶n: ÂźoÂčn thÂŒng (nĂ©i suy
tuyÕn tÝnh), ¼−ĂȘng cong (nĂ©i suy vßng)

2
2.4.1 Kh¾i niÖm, ¼Þnh nghÜa

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

NhiÖm vĂŽ cña bĂ© nĂ©i suy
§−a ra vËn tĂšc tĂ”ng trĂŽc phĂŻ hĂźp vĂ­i tĂ”ng ph©n ÂźoÂčn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.4.1 Kh¾i niÖm, ¼Þnh nghÜa
NĂ©i suy chØ cĂŁ thÓ l”m viÖc theo nguyÂȘn tŸc sĂš
- mĂ©t vßng trßn bžn kÝnh 100mm, dung sai 0,01mm ph¶i nĂ©i suy
th”nh 20.000 ÂźiÓm
- b»ng cžc mÂčch logic nĂši cĂžng (NC): nĂ©i suy trong
- b»ng cžc phÇn mÒm nĂ©i suy (CNC): nĂ©i suy ngo”i
Cžc mĂžc nĂ©i suy trong chuyÓn Ÿéng phi tuyÕn
- Néi suy th«
‱ phÇn mÒm nĂ©i suy xžc ¼Þnh toÂč Ÿé cžc ÂźiÓm trung gian giĂ·a ÂźiÓm ¼Çu
v” cuĂši cña ÂźoÂčn biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy
‱ thĂčc hiÖn nĂ©i suy vßng

- NĂ©i suy tinh
‱ thĂčc hiÖn phÐp nĂ©i suy
tuyÕn tÝnh giĂ·a
c¾c ¼iÓm trung gian

3
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.4.2 Cžc dÂčng nĂ©i suy
NĂ©i suy tuyÕn tÝnh (1)
- NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo 2 trong N trĂŽc
- NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo N trong N trĂŽc
NĂ©i suy vßng (2)
- NĂ©i suy vßng theo 2 trong N trĂŽc
- NĂ©i suy vßng theo N trong N trĂŽc

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.4.2 Cžc dÂčng nĂ©i suy
NĂ©i suy b»ng cžch tÝnh tožn cžc h”m sĂš trĂčc tiÕp
- tÝnh tožn theo ph−¬ng tr×nh biÂȘn dÂčng: f(x,y,z) = 0
- sau mçi b−íc nĂ©i suy ph¶i kiÓm tra vÞ trÝ thĂčc mĂ­i so vĂ­i ¼−ĂȘng
cong ¼−a ra cĂŁ sai lÖch kh«ng? giž trÞ? h−íng?
- thĂčc hiÖn b−íc ÂźiÒu chØnh tiÕp theo cho tĂ”ng trĂŽc
NĂ©i suy theo ph−¬ng phžp vi ph©n sĂš DDA (Digital Defference
Analyzer)
- BiÓu diÔn cžc th«ng sĂš ¼−ĂȘng cong l” h”m theo thĂȘi gian thĂčc
‱ x = x(t)
‱ y = y(t)
‱ z = z (t)

- TĂ” ph−¬ng tr×nh vi ph©n cña ¼−ĂȘng cong, chuyÓn cžc pt riÂȘng cña
hÖ sang ptvp ¼Ó tÝnh b»ng sĂš
- T×m ra giž trÞ chÂčy dao trÂȘn tĂ”ng trĂŽc riÂȘng rÏ th«ng qua tĂŠng vi
ph©n

4
2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo ph−¬ng phžp DDA

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

B”i tožn: XÐt chuyÓn Ÿéng chÂčy dao theo ¼−ĂȘng thÂŒng tĂ” ÂźiÓm A
¼Õn ÂźiÓm E vĂ­i tĂšc Ÿé chÂčy dao u xžc ¼Þnh
ThĂȘi gian dÞch chuyÓn dao
T=L/u
Cžc ÂźoÂčn ¼−ĂȘng th”nh phÇn
cÇn dÞch chuyÓn
XE – XA
YE – YA

2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo ph−¬ng phžp DDA

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

ToÂč Ÿé vÞ trÝ cña cžc ÂźiÓm trung gian ¼−üc tÝnh nh− h”m sĂš theo thĂȘi gian

xE − xA
dt
T
0

x ( t ) = x A + ∫ VX dt = x A + ∫
0

yE − yA
dt
T
0

y( t ) = y A + ∫ VY dt = y A + ∫
0

Chia thĂȘi gian T th”nh cžc kho¶ng ∆t = T/N Ÿñ nhĂĄ, phÐp tÝch ph©n cĂŁ
thÓ ¼−üc thay thÕ b»ng phÐp cĂ©ng gia sĂš

xE − xA
n
N
y − yA
y( t ) = y(n.∆t ) = y A + E
n
N

x ( t ) = x (n.∆t ) = x A +

n = 1, 2, ..., N

VĂ­i mçi b−íc cĂ©ng, giž trÞ vÒ vÞ trÝ lÂči tšng thÂȘm 1 b−íc b»ng h»ng sĂš. §Ó
٦m b¶o Ÿé chÝnh xžc cña biÂȘn dÂčng nĂ©i suy, cžc b−íc cĂ©ng ph¶i nhĂĄ hÂŹn
suÊt Ÿn vÞ ∆f cña truyÒn Ÿéng chÂčy dao (th«ng th−ĂȘng ∆ f = 0,001mm)

⎧ x − x A yE − yA ⎫
max ⎚ E
;
⎬ ≀ ∆f
N ⎭
⎩ N

⎧ x − x A yE − yA ⎫
N ≄ max ⎚ E
;
⎬
∆f ⎭
⎩ ∆f

5
Tr×nh tĂč tÝnh tožn

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

B”i tožn: TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn Ÿéng tuyÕn tÝnh tĂ” ÂźiÓm PA(xPA, yPA) ¼Õn ÂźiÓm PE
(xPE, yPE). BiÕt vËn tĂšc chÂčy dao = u; xuÊt Ÿn vÞ cña truyÒn Ÿéng chÂčy dao = ∆f.
1. ChiÒu d”i biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy
L = ( x PE − x PA ) 2 + ( y PE − y PA ) 2

2. ThĂȘi gian nĂ©i suy
T=L/u
3. SĂš ÂźiÓm cÇn nĂ©i suy N
⎧ x − x PA y PE − y PA ⎫
N min = max ⎚ PE
;
⎬
∆f
∆f
⎩
⎭

m > lg(Nmin)
N = 10m
4. Kho¶ng thĂȘi gian cho mçi b−íc cĂ©ng
∆t = T / N
5. TÇn sĂš nĂ©i suy
f = 1 / ∆t

x PE − x PA
N
y PE − y PA
∆y =
N

∆x =

6. B−íc dÞch chuyÓn theo c¾c trîc: ∆x, ∆y

x n = x PA + n.∆x

7. Giž trÞ toÂč Ÿé cžc ÂźiÓm Pn trong khi nĂ©i suy

y n = y PA + n.∆y

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

VÝ dî
TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn
Ÿéng tuyÕn tÝnh tĂ” ÂźiÓm PA ¼Õn
ÂźiÓm PE ¼Ó tiÖn mÆt c«n cña chi
tiÕt trong h×nh vÏ. BiÕt u = 2
mm/s; ∆f = 0,001mm

ToÂč Ÿé cžc ÂźiÓm ¼Çu, cuĂši cña
biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy
- PA: xPA = 10, zPA = 80
- PE: xPE = 30, zPE = 50
ChiÒu d”i biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy
L = ( x PE − x PA ) 2 + ( z PE − z PA )2 = 36,056

ThĂȘi gian nĂ©i suy
T = L / u = 18,028 s

6
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

SĂš ÂźiÓm cÇn nĂ©i suy N
⎧ x − x PA z PE − z PA ⎫
N min = max ⎚ PE
;
⎬
∆f
∆f
⎩
⎭

Nmin = 30000

x PE − x PA
= 0,0002
N
z − z PA
∆z = PE
= −0,0003
N

∆x =

m > lg(Nmin) = 4
m=5
N = 10m = 105 = 100.000
Kho¶ng thĂȘi gian cho mçi b−íc cĂ©ng
∆t = T / N = 0,18 ”s
TÇn sĂš nĂ©i suy
f = 1 / ∆t = 5,556 kHz
Giž trÞ toÂč Ÿé cžc ÂźiÓm Pn
trong khi néi suy

x n = x PA + n.∆x = 10 + 0,0002.n
z n = z PA + n.∆z = 80 − 0,0003.n

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn vßng theo ph−¬ng phžp DDA
B”i tožn: xÐt chuyÓn Ÿéng chÂčy dao
theo cung trßn bžn kÝnh R tĂ” tĂ”
PA ¼Õn PE. TÝnh tožn nĂ©i suy cžc
ÂźiÓm trÂȘn cung trßn Ÿã?
ToÂč Ÿé cña ÂźiÓm cÇn nĂ©i suy
x = R cos ϕ
y = R sin ϕ
VĂ­i vËn tĂšc chÂčy dao kh«ng ŸÊi V
V
R
V
ϕ= t
R
HÖ ph−¬ng tr×nh vi ph©n
&
ϕ=

dx
v
v
= − sin ϕ = − y
dt
R
R
dy
v
v
= − cos ϕ = − x
R
R
dt

7
2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn vßng theo ph−¬ng phžp DDA

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ph−¬ng tr×nh tÝch ph©n t−¬ng Ăžng

v

x = x PA −

∫R

y = y PA +

∫R

v

ydt
xdt

Thay thÕ b»ng phÐp cĂ©ng gia sĂš

v
∆y
R
v
∆x
y = y PA + ∑
R
B−íc dÞch chuyÓn theo c¾c trîc
x = x PA −

∑

- cžc gia sĂš ∆x, ∆y kh«ng ph¶i
l” h»ng sĂš m” biÕn ŸÊi cĂŻng
vĂ­i toÂč Ÿé chÂčy dao x v” y.
- nĂ©i suy vßng lu«n xuÊt hiÖn
sai lÖch, do cžc bĂ© tÝch ph©n
l”m viÖc theo c«ng thĂžc chĂ·
nhËt.
- mçi ÂźiÓm tÝnh tožn kh«ng
n»m chÝnh xžc trÂȘn ¼−ĂȘng
cong m” ¼Òu Ýt nhiÒu cĂŁ sai sĂš
- sai lÖch lĂ­n lÂȘn theo chiÒu
d”i néi suy >> néi suy theo
nhiÒu mþc

v
y .∆ t
R
v
x .∆ t
∆y =
R
∆x =

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

2.5 TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh
Cžc dÂčng truyÒn Ÿéng chÂčy dao
- truyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch hĂ«: kh«ng cĂŁ ph¶n hĂ„i, dĂŻng Ÿéng cÂŹ
b−íc
- truyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch kÝn: cĂŁ vßng ph¶n hĂ„i cña 2 hay
nhiÒu ÂźÂči l−üng ÂźiÒu khiÓn
§Àc
NhĂ­
NĂ©i suy

HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt
§iÒu khiÓn

So sžnh

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

§o l−ĂȘng

TruyÒn
Ÿéng

B”n mžy

8
TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch hĂ« (ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ kh«ng ph¶n hĂ„i)

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Quž tr×nh tžc dĂŽng tuyÕn tÝnh: mçi xung tžc dĂŽng tÂčo ra mĂ©t b−íc chÂčy
dao t−¬ng þng.
BĂ© ÂźiÒu khiÓn kh«ng cĂŁ th«ng tin ph¶n hĂ„i: “liÖu cžc b−íc chÂčy dao cĂŁ
¼−üc thĂčc hiÖn mĂ©t cžch Ÿóng ÂźÂŸn vĂ­i biÂȘn dÂčng Ÿ· m« t¶ hay kh«ng?”
§−üc Ăžng dĂŽng trong cžc tr−ĂȘng hĂźp lĂčc c¶n trÂȘn ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn l”
nhĂĄ v” ĂŠn ¼Þnh hoÆc kh«ng cĂŁ lĂčc c¶n.
Kh«ng Ăžng dĂŽng ¼−üc trÂȘn mžy cŸt gĂ€t kim loÂči do cĂŁ nhiÒu yÕu tĂš tžc
Ÿéng ¼Õn lĂčc c¶n m” kh«ng tÝnh tr−íc ¼−üc trong quž tr×nh chÂčy dao:
- §é bÒn khžc nhau cña vËt liÖu gia c«ng
- L−üng d− gia c«ng thay ŸÊi
- TrÂčng thži thay ŸÊi cña m¶nh cŸt cña dao

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch kÝn (truyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh)
TrÂȘn cžc mžy CNC hÇu nh− chØ Ăžng dĂŽng chÂčy dao ÂźiÒu chØnh vÞ
trÝ kiÓu mÂčch kÝn cĂŁ ph¶n hĂ„i cña Ýt nhÊt 2 th«ng sĂš ÂźiÒu khiÓn: vÞ
trÝ, tĂšc Ÿé

9
§iÒu chØnh vÞ trÝ theo 2 trĂŽc, 2 vßng ph¶n hĂ„i

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Giž trÞ “CÇn” ¼−üc göi ¼Õn tĂ”
bé néi suy
Giž trÞ “ThĂčc” ¼−üc göi ¼Õn tĂ”
cžc c¶m biÕn
Sai lÖch ¼iÒu chØnh = CÇn –
ThĂčc
>> l” ÂźÂči l−üng ÂźiÒu chØnh cho
Ÿéng cÂŹ dÉn Ÿéng chÂčy dao
1. C¶m biÕn tĂšc Ÿé trĂŽc X
2. §éng cÂŹ chÂčy dao trĂŽc X
3. C¶m biÕn vÞ trÝ trĂŽc X
4. C¶m biÕn tĂšc Ÿé trĂŽc Y
5. §éng cÂŹ chÂčy dao trĂŽc Y
6. C¶m biÕn vÞ trÝ trĂŽc Y

§iÒu chØnh vÞ trÝ 3 vßng ph¶n hĂ„i

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÒu chØnh vÞ trÝ cĂŁ ÂźiÒu chØnh thĂž cÊp tĂšc Ÿé dÞch chuyÓn v” dßng
ÂźiÖn Ÿéng cÂŹ

10
Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

CĂŁ Ÿé khuyÕch ÂźÂči tĂšc Ÿé cao ¼Ó giĂ· cho sai lÖch ÂźiÒu chØnh l” thÊp
nhÊt
- TĂšc Ÿé khuyÕch ÂźÂči kv l” tĂ» sĂš giĂ·a tĂšc Ÿé cÇn cña b”n mžy v” sai
lÖch ¼iÒu chØnh:
kvx = ux / ∆x
trong Ÿã:
‱ ux – tĂšc Ÿé cÇn cña b”n mžy chÂčy dao trÂȘn trĂŽc X
‱ ∆x – sai lÖch ¼iÒu chØnh theo trîc X

- KhuyÕch ÂźÂči tĂšc Ÿé trÂȘn tÊt c¶ cžc trĂŽc ÂźiÒu khiÓn ph¶i lĂ­n b»ng
nhau ¼Ó loÂči bĂĄ hiÖn t−üng biÂȘn dÂčng giËt cĂŽc
kvx = kvy = kvz

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh
CĂŁ Ÿé gi¶m chÊn cao ¼Ó loÂči bĂĄ sĂč mÊt ĂŠn ¼Þnh cĂČng nh− hiÖn
t−üng dao Ÿéng tÂči cžc vÞ trÝ ¼Ých
- §é gi¶m chÊn D l” thĂȘi gian cÇn thiÕt ¼Ó 1 quž tr×nh dao Ÿéng tŸt
hÕt
- NÕu ¼Ó x¶y ra dao Ÿéng, cĂŁ thÓ x¶y ra sĂč cŸt v”o vËt liÖu kh«ng
mong muĂšn tÂči vÞ trÝ n”y.
- Trong cžc hÖ CNC, Ÿé gi¶m chÊn ph¶i ≄ 1, do Ÿã kh«ng xuÊt hiÖn
cžc dao Ÿéng tÂči ÂźiÓm kÕt thĂłc biÂȘn dÂčng

11
Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

BĂ© truyÒn Ÿéng cĂŁ h»ng sĂš thĂȘi gian nhĂĄ
- C«ng thĂžc tÝnh h»ng sĂš thĂȘi gian T

T=

( jm + jrod )ωmax
M max

- jrod – m«men qužn tÝnh cña cžc bĂ© phËn truyÒn Ÿéng tÝnh ¼Õn trĂŽc Ÿéng
cÂŹ
- jm – m«men qužn tÝnh cña Ÿéng cÂŹ
- ωmax – tĂšc Ÿé gĂŁc lĂ­n nhÊt cña Ÿéng cÂŹ
- Mmax – m«men quay lĂ­n nhÊt cña Ÿéng cÂŹ

Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

M«men qužn tÝnh khĂši l−üng cña cžc bĂ© phËn chuyÓn Ÿéng ph¶i
cã gi¾ trÞ nhá
TÇn sĂš riÂȘng vÒ dao Ÿéng cÂŹ hĂ€c cao
Cžc chi tiÕt cÂŹ khÝ n»m trÂȘn dßng truyÒn lĂčc cĂŁ Ÿé bÒn cao
Cžc yÕu tĂš truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ cĂŁ khe hĂ« nhĂĄ

12
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh ph©n cÊp
Kh¾i niÖm
- Nh»m rĂłt ngŸn thĂȘi gian Âźi tĂ­i ÂźiÓm ¼Þnh vÞ, quž tr×nh Âźi tĂ­i ¼−üc
thĂčc hiÖn theo nhiÒu cÊp tĂšc Ÿé >> truyÒn Ÿéng ph¶i cĂŁ kh¶ nšng
ph©n cÊp cžc tĂšc Ÿé chÂčy dao khžc nhau (truyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh
ph©n cÊp)
- Ăžng dĂŽng: trong ÂźiÒu khiÓn ÂźiÓm, ¼−ĂȘng
- TĂšc Ÿé chÂčy dao nhanh: (lÂȘn ¼Õn 25 m/ph)
‱ ÂźiÒu khiÓn ÂźiÓm: chÂčy kh«ng tÂči cžc kho¶ng cžch dÞch chuyÓn lĂ­n >>
rĂłt ngŸn thĂȘi gian phĂŽ
‱ ÂźiÒu khiÓn ¼−ĂȘng: tĂšc Ÿé cŸt nhanh tÂči cžc kho¶ng cžch dÞch chuyÓn
lĂ­n

- TĂšc Ÿé chÂčy dao thÊp: (¼Õn kho¶ng 3 m/ph)
‱ khi gÇn ¼Õn c¾c ¼iÓm cÇn ¼Þnh vÞ >> ¼Þnh vÞ chÝnh x¾c

TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh ph©n cÊp

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

§iÒu g× x¶y ra nÕu chØ cĂŁ 2 cÊp tĂšc Ÿé: Nhanh v” ChËm?
VD1:
- TĂšc Ÿé chÂčy dao: 5m/ph
- ThĂȘi gian phanh: 10ms
- §é v−üt quž: 0,8mm >> sai sĂš quž lĂ­n
VD2:
- TĂšc Ÿé chÂčy dao: 5m/ph
- Qu·ng ¼−ĂȘng chÂčy: 1,6mm
- ThĂȘi gian cÇn: 48ms >> thĂȘi gian quž d”i
§Ó rĂłt ngŸn thĂȘi gian ¼Þnh vÞ cÇn thiÕt ph¶i cĂŁ nhiÒu tĂšc Ÿé chÂčy
dao trung gian
- SĂš cÊp tĂšc Ÿé c”ng nhiÒu th× c”ng cĂŁ thÓ rĂłt ngŸn ¼−üc quž tr×nh Âźi
tĂ­i 1 ÂźiÓm ¼Þnh vÞ cÇn thiÕt vĂ­i 1 yÂȘu cÇu vÒ Ÿé chÝnh xžc cho tr−íc
- SĂš cÊp tĂšc Ÿé c”ng nhiÒu th× c”ng l”m phĂžc tÂčp cho bĂ© ÂźiÒu khiÓn
- Th−ĂȘng giĂ­i hÂčn chØ cĂŁ 1 - 2 cÊp tĂšc Ÿé chÂčy dao trung gian

13
TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh ph©n cÊp

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

MĂši quan hÖ tĂši −u giĂ·a cžc cÊp tĂšc Ÿé

V2 = V1.V3
- V1 : tĂšc Ÿé chÂčy dao nhanh
- V2 : tĂšc Ÿé chÂčy dao trung gian
- V3 : tĂšc Ÿé chÂčy dao chËm

V

X1 : tÝn hiÖu ngŸt tr−íc thĂž nhÊt
X2 : tÝn hiÖu ngŸt tr−íc lÇn 2
X3 : tÝn hiÖu ngŸt ŸÄng nhÊt

V1

U : ÂźoÂčn v−üt quž

U

V2
V3
X1

X2

X3

X

C©u håi

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Vai trß, nhiÖm vĂŽ, cžc ph−¬ng phžp v” phÂčm vi žp dĂŽng bĂ© nĂ©i
suy trong kĂŒ thuËt CNC?
Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh trong truyÒn Ÿéng ÂźiÒu
chØnh?
TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn Ÿéng tuyÕn tÝnh trong c©u
lÖnh N30 d−íi Ÿ©y. BiÕt ∆f = 0,001mm.

N20 G00 X70 Y10
N30 G01 X30 Y50 F2

14
€n tËp phÇn I
Ch−¬ng 1. M¾y CNC
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ph©n biÖt NC v” CNC?
TÂči sao ng−ĂȘi ta hay dĂŻng khži niÖm CAD/CAM/CNC?
§Æc ÂźiÓm (vÒ mÆt h×nh thĂžc) n”o giĂłp ta ph©n biÖt mžy th«ng th−ĂȘng,
mžy NC v” mžy CNC?
HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn trĂŽc chÝnh, ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao trÂȘn mžy CNC cĂŁ
ÂźiÓm g× khžc so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng?
Cžc kiÓu hÖ thĂšng thay dao v” phÂčm vi žp dĂŽng?
Khži niÖm th«ng sĂš bĂŻ dao? VÏ, kÓ tÂȘn cžc th«ng sĂš bĂŻ dao cña dao phay,
tiÖn?
ChĂžc nšng cña tĂ”ng chÕ Ÿé l”m viÖc trÂȘn mžy CNC?
Khi chuÈn bÞ gia c«ng vĂ­i mĂ©t ch−¬ng tr×nh NC mĂ­i, ng−ĂȘi vËn h”nh cÇn
thĂčc hiÖn cžc c«ng viÖc g×?
Khži niÖm, Ăœ nghÜa cña tĂ”ng ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn trÂȘn mžy CNC? Ng−ĂȘi
sö dĂŽng cÇn ph¶i quan t©m ¼Õn cžc ÂźiÓm n”o? V× sao?

T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

Ch−¬ng 2. HÖ thĂšng §KS dĂŻng cho mžy cŸt kim loÂči
VÏ v” ph©n tÝch sÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš?
Ph©n loÂči cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ? Cho vÝ dĂŽ b»ng cžc thiÕt bÞ t−¬ng
Ăžng? TrÂȘn mžy CNC th−ĂȘng dĂŻng thiÕt bÞ Âźo vÞ trÝ loÂči n”o? TÂči sao? Cho
vÝ dî?
Tr×nh b”y nguyÂȘn lĂœ cña hÖ thĂšng Âźo vÞ trÝ kiÓu sĂš – gia sĂš?
Tr×nh b”y cÊu tÂčo, nguyÂȘn lĂœ l”m viÖc cña:
- BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ cÇn.
- BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 9 cña giž trÞ cÇn.
- BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 10 cña giž trÞ cÇn.
- BĂ© ¼Õm kh«ng ÂźiÒu chØnh tr−íc, giž trÞ CÇn ¼−üc chĂ€n tr−íc nhĂȘ 1 vÂčch
ŸÄng nhÊt ÂźiÒu chØnh ¼−üc.
- BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng mÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic.
Vai trß, nhiÖm vĂŽ, cžc ph−¬ng phžp v” phÂčm vi žp dĂŽng bĂ© nĂ©i suy trong
kĂŒ thuËt CNC?
Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh trong truyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh?

15
T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN

B”i tËp
1. ThiÕt kÕ bĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng mÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc
phÇn tö logic cho mĂ©t bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš cĂŁ thang Âźo ¼Õn 30. BiÓu
diÔn tÝn hiÖu trÂȘn cžc ch©n t−¬ng Ăžng khi tÝn hiÖu W=27, X=15?

2. TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn Ÿéng tuyÕn tÝnh trong c©u
lÖnh N30 d−íi Ÿ©y. BiÕt ∆f = 0,001mm.

N20 G00 X70 Y10
N30 G01 X30 Y50 F2

16

More Related Content

Viewers also liked

V1 08-dieu-khien-qua-trinh
V1 08-dieu-khien-qua-trinhV1 08-dieu-khien-qua-trinh
V1 08-dieu-khien-qua-trinh
Nguyen Nhut Thanh
 
Bao cao servo
Bao cao servoBao cao servo
Bao cao servo
luckylak126
 

Viewers also liked (20)

Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform cÆĄ báșŁn
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform cÆĄ báșŁnThá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform cÆĄ báșŁn
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform cÆĄ báșŁn
 
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform nĂąng cao
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform nĂąng caoThá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform nĂąng cao
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż ngÆ°á»Łc Rapidform nĂąng cao
 
Bao cao dong co BLDC
Bao cao dong co BLDCBao cao dong co BLDC
Bao cao dong co BLDC
 
Servo 2
Servo 2Servo 2
Servo 2
 
V1 08-dieu-khien-qua-trinh
V1 08-dieu-khien-qua-trinhV1 08-dieu-khien-qua-trinh
V1 08-dieu-khien-qua-trinh
 
Bao cao servo
Bao cao servoBao cao servo
Bao cao servo
 
Sá»­ dỄng CNCkad 8.5 cho mĂĄy đột dáș­p
Sá»­ dỄng CNCkad 8.5 cho mĂĄy đột dáș­pSá»­ dỄng CNCkad 8.5 cho mĂĄy đột dáș­p
Sá»­ dỄng CNCkad 8.5 cho mĂĄy đột dáș­p
 
GiĂĄo trĂŹnh đào táșĄo thiáșżt káșż Creo parametrics 2.0 cÆĄ báșŁn
GiĂĄo trĂŹnh đào táșĄo thiáșżt káșż Creo parametrics 2.0 cÆĄ báșŁnGiĂĄo trĂŹnh đào táșĄo thiáșżt káșż Creo parametrics 2.0 cÆĄ báșŁn
GiĂĄo trĂŹnh đào táșĄo thiáșżt káșż Creo parametrics 2.0 cÆĄ báșŁn
 
LĂœ thuyáșżt vĂ  thá»±c hĂ nh Rhinocecos 5.0
LĂœ thuyáșżt vĂ  thá»±c hĂ nh Rhinocecos 5.0LĂœ thuyáșżt vĂ  thá»±c hĂ nh Rhinocecos 5.0
LĂœ thuyáșżt vĂ  thá»±c hĂ nh Rhinocecos 5.0
 
Sá»­ dỄng modul gia cĂŽng gỗ TopsolidWood Cam
Sá»­ dỄng modul gia cĂŽng gỗ TopsolidWood CamSá»­ dỄng modul gia cĂŽng gỗ TopsolidWood Cam
Sá»­ dỄng modul gia cĂŽng gỗ TopsolidWood Cam
 
Hướng dáș«n thiáșżt káșż Rhinoceros 4.0
Hướng dáș«n thiáșżt káșż Rhinoceros 4.0Hướng dáș«n thiáșżt káșż Rhinoceros 4.0
Hướng dáș«n thiáșżt káșż Rhinoceros 4.0
 
Chuong 3
Chuong 3Chuong 3
Chuong 3
 
Láș­p trĂŹnh gia cĂŽng nĂąng cao Siemens NX9
Láș­p trĂŹnh gia cĂŽng nĂąng cao Siemens NX9Láș­p trĂŹnh gia cĂŽng nĂąng cao Siemens NX9
Láș­p trĂŹnh gia cĂŽng nĂąng cao Siemens NX9
 
GiĂĄo trĂŹnh khuĂŽn dáș­p NX 11 cÆĄ báșŁn
GiĂĄo trĂŹnh khuĂŽn dáș­p NX 11 cÆĄ báșŁnGiĂĄo trĂŹnh khuĂŽn dáș­p NX 11 cÆĄ báșŁn
GiĂĄo trĂŹnh khuĂŽn dáș­p NX 11 cÆĄ báșŁn
 
GiĂĄo trĂŹnh thiáșżt káșż kim loáșĄi táș„m Solidworks 2016
GiĂĄo trĂŹnh thiáșżt káșż kim loáșĄi táș„m Solidworks 2016 GiĂĄo trĂŹnh thiáșżt káșż kim loáșĄi táș„m Solidworks 2016
GiĂĄo trĂŹnh thiáșżt káșż kim loáșĄi táș„m Solidworks 2016
 
GiĂĄo trĂŹnh xuáș„t báșŁn váșœ Solidworks 2016
GiĂĄo trĂŹnh xuáș„t báșŁn váșœ Solidworks 2016GiĂĄo trĂŹnh xuáș„t báșŁn váșœ Solidworks 2016
GiĂĄo trĂŹnh xuáș„t báșŁn váșœ Solidworks 2016
 
Lịch khai giáșŁng năm 2017 Advance Cad
Lịch khai giáșŁng năm 2017 Advance CadLịch khai giáșŁng năm 2017 Advance Cad
Lịch khai giáșŁng năm 2017 Advance Cad
 
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż sáșŁn pháș©m Solidworks (demo)
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż sáșŁn pháș©m Solidworks (demo)Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż sáșŁn pháș©m Solidworks (demo)
Thá»±c hĂ nh thiáșżt káșż sáșŁn pháș©m Solidworks (demo)
 
Thiáșżt káșż khuĂŽn CÆĄ báșŁn Siemens NX
Thiáșżt káșż khuĂŽn CÆĄ báșŁn Siemens NXThiáșżt káșż khuĂŽn CÆĄ báșŁn Siemens NX
Thiáșżt káșż khuĂŽn CÆĄ báșŁn Siemens NX
 
Hướng dáș«n modul hĂ n kim loáșĄi Solidworks (Demo)
Hướng dáș«n modul hĂ n kim loáșĄi Solidworks (Demo)Hướng dáș«n modul hĂ n kim loáșĄi Solidworks (Demo)
Hướng dáș«n modul hĂ n kim loáșĄi Solidworks (Demo)
 

Similar to Bai giang may cnc

Gia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cnc
Gia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cncGia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cnc
Gia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cnc
892489
 
NghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdf
NghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdfNghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdf
NghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdf
Man_Ebook
 
THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)
THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)
THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)
CNTT-DHQG
 
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full
Tai lieu lap trinh plc s7 200 fullTai lieu lap trinh plc s7 200 full
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full
vo long
 
Gioi thieu phan_mem_wincc
Gioi thieu phan_mem_winccGioi thieu phan_mem_wincc
Gioi thieu phan_mem_wincc
Trung Nguyen
 
Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...
Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...
Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...
Man_Ebook
 
He thong tu_dong_do_dao_5152
He thong tu_dong_do_dao_5152He thong tu_dong_do_dao_5152
He thong tu_dong_do_dao_5152
Tuan Nguyen
 
bctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdfbctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdf
Luanvan84
 

Similar to Bai giang may cnc (20)

Gia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cnc
Gia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cncGia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cnc
Gia cĂŽng cam trĂȘn mĂĄy cnc
 
NghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdf
NghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdfNghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdf
NghiĂȘn cứu thiáșżt káșż mĂĄy đột dáș­p CNC.pdf
 
So do chuc nang nhiem vu
So do chuc nang nhiem vuSo do chuc nang nhiem vu
So do chuc nang nhiem vu
 
GiĂĄo trĂŹnh cad cam cnc căn báșŁn
GiĂĄo trĂŹnh cad cam cnc căn báșŁnGiĂĄo trĂŹnh cad cam cnc căn báșŁn
GiĂĄo trĂŹnh cad cam cnc căn báșŁn
 
[Hoccokhi.vn] lap trinh gia cong bang pp chieu hinh mastercam
[Hoccokhi.vn] lap trinh gia cong bang pp chieu hinh mastercam[Hoccokhi.vn] lap trinh gia cong bang pp chieu hinh mastercam
[Hoccokhi.vn] lap trinh gia cong bang pp chieu hinh mastercam
 
PHAY CNC
PHAY CNCPHAY CNC
PHAY CNC
 
5 tham so gia cong nc - cnckhacda.com
5 tham so gia cong nc -  cnckhacda.com5 tham so gia cong nc -  cnckhacda.com
5 tham so gia cong nc - cnckhacda.com
 
TĂ i liệu: Đào táșĄo hệ thống điều khiển DCS (DCS Training nhĂ  mĂĄy nhiệt điện Ph...
TĂ i liệu: Đào táșĄo hệ thống điều khiển DCS (DCS Training nhĂ  mĂĄy nhiệt điện Ph...TĂ i liệu: Đào táșĄo hệ thống điều khiển DCS (DCS Training nhĂ  mĂĄy nhiệt điện Ph...
TĂ i liệu: Đào táșĄo hệ thống điều khiển DCS (DCS Training nhĂ  mĂĄy nhiệt điện Ph...
 
BĂ i giáșŁng Master CAM - Ths PháșĄm Ngọc Duy
BĂ i giáșŁng Master CAM - Ths PháșĄm Ngọc DuyBĂ i giáșŁng Master CAM - Ths PháșĄm Ngọc Duy
BĂ i giáșŁng Master CAM - Ths PháșĄm Ngọc Duy
 
THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)
THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)
THCS_W03_BaiGiang_CÁC KIĂŠÌN THÆŻÌC CÆ  BẢN VĂŠÌ€ CÔNG NGHĂŠÌŁ THÔNG TIN (2)
 
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full
Tai lieu lap trinh plc s7 200 fullTai lieu lap trinh plc s7 200 full
Tai lieu lap trinh plc s7 200 full
 
Đồ Án BĂĄch Khoa Thiáșżt Káșż MĂĄy Phay CNC VĂ  TĂŹm Hiểu Pháș§n Mềm Fanuc
Đồ Án BĂĄch Khoa Thiáșżt Káșż MĂĄy Phay CNC VĂ  TĂŹm Hiểu Pháș§n Mềm Fanuc Đồ Án BĂĄch Khoa Thiáșżt Káșż MĂĄy Phay CNC VĂ  TĂŹm Hiểu Pháș§n Mềm Fanuc
Đồ Án BĂĄch Khoa Thiáșżt Káșż MĂĄy Phay CNC VĂ  TĂŹm Hiểu Pháș§n Mềm Fanuc
 
Gioi thieu phan_mem_wincc
Gioi thieu phan_mem_winccGioi thieu phan_mem_wincc
Gioi thieu phan_mem_wincc
 
Hướng dáș«n sá»­ dỄng fx training
Hướng dáș«n sá»­ dỄng  fx trainingHướng dáș«n sá»­ dỄng  fx training
Hướng dáș«n sá»­ dỄng fx training
 
Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...
Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...
Một số váș„n đề về phÆ°ÆĄng phĂĄp điều khiển trá»±c tiáșżp momen động cÆĄ khĂŽng đồng bộ...
 
He thong tu_dong_do_dao_5152
He thong tu_dong_do_dao_5152He thong tu_dong_do_dao_5152
He thong tu_dong_do_dao_5152
 
bctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdfbctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdf
 
17 a tai trong va ung luc tren chan de thep goc
17 a   tai trong va ung luc tren chan de thep goc17 a   tai trong va ung luc tren chan de thep goc
17 a tai trong va ung luc tren chan de thep goc
 
Chuongiv
ChuongivChuongiv
Chuongiv
 
Giaotrinh plc
Giaotrinh plcGiaotrinh plc
Giaotrinh plc
 

Bai giang may cnc

  • 1. Mžy CNC v” Robot c«ng nghiÖp Tšng QuĂšc Nam HĂ€c viÖn KĂŒ thuËt Qu©n sĂč GiĂ­i thiÖu vÒ m«n hĂ€c T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1. TÂȘn m«n hĂ€c: Mžy ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš v” robot c«ng nghiÖp 2. SĂš l−üng Ÿn vÞ hĂ€c tr×nh: 02 (30 tiÕt) 3. MĂŽc tiÂȘu cña m«n hĂ€c * KiÕn thĂžc: - Cñng cĂš cžc kiÕn thĂžc cÂŹ b¶n vÒ mžy cŸt kim loÂči ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš - HiÓu ¼−üc cÊu trĂłc hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš cho mžy cŸt kim loÂči - BiÕt ¼−üc cÊu trĂłc, Ÿéng hĂ€c v” Ăžng dĂŽng cña robot c«ng nghiÖp * KĂŒ Nšng: VËn dĂŽng ¼−üc cžc kiÕn thĂžc ¼Ó cĂŁ thÓ tiÕp cËn ¼−üc c«ng nghÖ gia c«ng trÂȘn mžy CNC. 1
  • 2. GiĂ­i thiÖu vÒ m«n hĂ€c T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T”i liÖu hĂ€c tËp [1]. NguyÔn NgĂ€c CÈn - Mžy ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš [2]. NguyÔn NgĂ€c CÈn - §iÒu khiÓn tĂč Ÿéng - NXB khoa hĂ€c kĂŒ thuËt [3]. TÂč Duy LiÂȘm - Mžy ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš v” robot c«ng nghiÖp – Tr−ĂȘng §HBK H” NĂ©i - 1996 [4]. TÂč Duy LiÂȘm - HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn sĂš cho mžy c«ng cĂŽ - NXB khoa hĂ€c & kĂŒ thuËt – 1999 [5]. NguyÔn ThiÖn PhĂłc - Ng−ĂȘi mžy c«ng nghiÖp - Tr−ĂȘng §HBK H” NĂ©i – 1995 [6] BĂ i giáșŁng Ch−¬ng 1. Mžy cŸt kim loÂči ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš (Mžy CNC) 1.1 LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan 1.2 §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš 1.3 KÕt cÊu mžy CNC 1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC 2
  • 3. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.1. LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN L”m thÕ n”o ¼Ó gia c«ng cžc chi tiÕt, khu«n mÉu phĂžc tÂčp? Xa x−a - §−üc chia th”nh cžc phÇn Ÿn gi¶n hÂŹn ¼Ó gia c«ng - Sau khi gia c«ng xong, chĂłng mĂ­i ¼−üc ghÐp lÂči vĂ­i nhau th”nh chi tiÕt ho”n chØnh b»ng ph−¬ng phžp h”n, tžn. - C«ng nghÖ Ÿã ÂźÂŸt v” kh«ng ٦m b¶o ¼−üc Ÿé chÝnh xžc vÒ kÝch th−íc v” h×nh hĂ€c mong muĂšn cĂČng nh− sĂč ŸÄng ¼Òu vÒ cÂŹ tÝnh vËt liÖu. Sau n”y - DĂŻng mžy chÐp h×nh, ng−ĂȘi ta Ÿ· chÕ tÂčo ¼−üc cžc chi tiÕt phĂžc tÂčp hÂŹn. - C«ng nghÖ gia c«ng trÂȘn mžy chÐp h×nh vÉn cßn nhiÒu nh−üc ÂźiÓm ‱ Ÿé chÝnh xžc kh«ng cao (do qužn tÝnh cña hÖ thĂšng lĂ­n, do sai sĂš cña mÉu,...), ‱ nšng suÊt thÊp (do ph¶i hÂčn chÕ tĂšc Ÿé tr−üt cña ¼Çu dß trÂȘn mÉu), ‱ ÂźÂŸt v” kÐm linh hoÂčt (v× cžc d−ìng mÉu l” cžc chi tiÕt cÂŹ khÝ chÝnh xžc, dĂŻng vËt liÖu ¼Æc biÖt nÂȘn khĂŁ chÕ tÂčo). 3
  • 4. NC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN NC = Numerical Control Ăœ tâˆ’Ă«ng vÒ ÂźiÒu khiÓn sĂš (NC) - CĂŁ thÓ h×nh dung mžy c«ng cĂŽ ÂźiÒu khiÓn sĂš l” mĂ©t mžy chÐp h×nh, nh−ng cžc d−ìng, mÉu, cam,... cÂŹ khÝ ¼−üc thay b»ng ch−¬ng tr×nh mžy tÝnh. - Ch−¬ng tr×nh kh«ng bÞ mßn nh− cžc d−ìng mÉu, mang Âźi mang lÂči dÔ d”ng. - ViÖc soÂčn th¶o, söa ŸÊi ch−¬ng tr×nh lÂči dÔ, nhanh v” rÎ hÂŹn nhiÒu so vĂ­i chÕ tÂčo cam, d−ìng,... 3 nguyÂȘn tŸc ŸÚi vĂ­i mžy NC c«ng nghiÖp - Sö dĂŽng mžy tÝnh ¼Ó tÝnh tožn quĂŒ ÂźÂčo chÂčy dao v” l−u dĂ· liÖu v”o b×a ŸÎc lç. - DĂŻng thiÕt bÞ ŸÀc tÂči mžy ¼Ó tĂč Ÿéng ŸÀc dĂ· liÖu tĂ” b×a ŸÎc lç. - HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn cĂŁ nhiÖm vĂŽ xö lĂœ v” liÂȘn tĂŽc ¼−a ra th«ng tin ÂźiÒu khiÓn cžc Ÿéng cÂŹ ¼−üc gŸn lÂȘn trĂŽc vÝt me. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN LÞch sö phžt triÓn NC 1949: - MÉu ¼Çu tiÂȘn cña mžy NC do MIT (ViÖn c«ng nghÖ Massachusetts) thiÕt kÕ v” chÕ tÂčo theo ¼Æt h”ng cña Kh«ng lĂčc Hoa kĂș, ¼Ó s¶n xuÊt cžc chi tiÕt phĂžc tÂčp v” chÝnh xžc cña mžy bay. 1952: - chiÕc mžy phay ŸÞng 3 trĂŽc ÂźiÒu khiÓn sĂš cña h·ng Cincinnati Hydrotel ¼−üc tr−ng b”y tÂči MIT. 1960’s: - mžy NC ¼−üc s¶n xuÊt v” sö dĂŽng trong c«ng nghiÖp. - cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš ¼Çu tiÂȘn dĂŻng ¼Ìn ÂźiÖn tö nÂȘn tĂšc Ÿé xö lĂœ chËm, cĂ„ng kÒnh v” tiÂȘu tĂšn nhiÒu nšng l−üng. - ch−¬ng tr×nh ¼−üc chĂža trong cžc bšng v” b×a ŸÎc lç, khĂŁ hiÓu v” kh«ng söa chĂ·a ¼−üc. - Giao tiÕp ng−ĂȘi - mžy rÊt khĂŁ khšn v× kh«ng cĂŁ m”n h×nh, b”n phÝm. 1970’s: - cžc linh kiÖn bžn dÉn ¼−üc sö dĂŽng phĂŠ biÕn trong c«ng nghiÖp - mžy NC gĂ€n hÂŹn, tĂšc Ÿé xö lĂœ cao hÂŹn, tiÂȘu tĂšn Ýt nšng l−üng hÂŹn,... - cžc bšng ŸÎc lç sau n”y ¼−üc thay b»ng bšng hoÆc ¼Üa tĂ”,... - tÝnh nšng sö dĂŽng cña cžc mžy NC vÉn ch−a ¼−üc c¶i thiÖn Ÿžng kÓ, cho ¼Õn khi mžy tÝnh ¼−üc Ăžng dĂŽng. 4
  • 5. CNC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN CNC = Computer Numerical Control §Çu 1970’s, mžy CNC ra ÂźĂȘi: - Cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš trÂȘn mžy c«ng cĂŽ ¼−üc tÝch hĂźp mžy tÝnh v” thuËt ngĂ· CNC ra ÂźĂȘi. Mžy CNC −u viÖt hÂŹn mžy NC th«ng th−ĂȘng vÒ nhiÒu mÆt - tĂšc Ÿé xö lĂœ cao, kÕt cÊu gĂ€n,... - −u ÂźiÓm quan trĂ€ng nhÊt cña chĂłng l” Ă« tÝnh nšng sö dĂŽng, giao diÖn vĂ­i ng−ĂȘi dĂŻng v” cžc thiÕt bÞ ngoÂči vi khžc. Cžc mžy CNC ng”y nay - cĂŁ m”n h×nh, b”n phÝm v” nhiÒu thiÕt bÞ khžc ¼Ó trao ŸÊi th«ng tin vĂ­i ng−ĂȘi dĂŻng. - nhĂȘ m”n h×nh, ng−ĂȘi dĂŻng ¼−üc th«ng bžo th−ĂȘng xuyÂȘn vÒ t×nh trÂčng cña mžy, c¶nh bžo bžo lçi v” nguy hiÓm cĂŁ thÓ x¶y ra, cĂŁ thÓ m« phĂĄng ¼Ó kiÓm tra tr−íc quž tr×nh gia c«ng,... - cĂŁ thÓ l”m viÖc ŸÄng bĂ© vĂ­i cžc thiÕt bÞ s¶n xuÊt khžc nh− robot, bšng t¶i, thiÕt bÞ Âźo,... trong hÖ thĂšng s¶n xuÊt. - cĂŁ thÓ trao ŸÊi th«ng tin trong mÂčng mžy tÝnh cžc loÂči, tĂ” mÂčng cĂŽc bĂ© (LAN) ¼Õn mÂčng diÖn rĂ©ng (WAN) v” Internet. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN CNC v” CAD/CAM CAD (Computer Aided Design) - "thiÕt kÕ cĂŁ trĂź giĂłp cña mžy tÝnh“ - l” mĂ©t lÜnh vĂčc Ăžng dĂŽng cña CNTT v”o thiÕt kÕ. - trĂź giĂłp cho cžc nh” thiÕt kÕ trong viÖc m« h×nh hož, lËp v” xuÊt cžc t”i liÖu thiÕt kÕ dĂča trÂȘn kĂŒ thuËt ŸÄ hoÂč. CAM (Computer Aided Manufacturing) - "s¶n xuÊt cĂŁ trĂź giĂłp cña mžy tÝnh“ - xuÊt hiÖn do nhu cÇu lËp tr×nh cho cžc thiÕt bÞ ÂźiÒu khiÓn sĂš (mžy CNC, robot, thiÕt bÞ vËn chuyÓn, kho t”ng, kiÓm tra) v” ÂźiÒu khiÓn chĂłng. CAD/CAM - vĂšn xuÊt hiÖn Ÿéc lËp vĂ­i nhau, nh−ng ng”y c”ng xÝch lÂči gÇn nhau. - l” thuËt ngĂ· ghÐp, dĂŻng ¼Ó chØ mĂ©t m«i tr−ĂȘng thiÕt kÕ - s¶n xuÊt vĂ­i sĂč trĂź giĂłp cña mžy tÝnh. SĂč phžt triÓn cña mžy CNC v” c«ng nghÖ gia c«ng trÂȘn mžy CNC liÂȘn quan ¼Õn: - kĂŒ thuËt ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng, - kĂŒ thuËt thiÕt kÕ v” s¶n xuÊt cĂŁ trĂź giĂłp cña mžy tÝnh (CAD/CAM). 5
  • 6. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN CNC v” FMS/CIM FMS - MĂ©t hÖ thĂšng s¶n xuÊt tĂč Ÿéng, cĂŁ kh¶ nšng tĂč thÝch Ăžng vĂ­i sĂč thay ŸÊi ŸÚi t−üng s¶n xuÊt ¼−üc gĂ€i l” hÖ thĂšng s¶n xuÊt linh hoÂčt (Flexible Manufacturing System - FMS). - FMS gĂ„m mžy cžc CNC, robot, cžc thiÕt bÞ vËn chuyÓn, thiÕt bÞ kiÓm tra, Âźo l−ĂȘng,... l”m viÖc d−íi sĂč ÂźiÒu khiÓn cña mĂ©t mÂčng mžy tÝnh. CIM - SĂč tÝch hĂźp mĂ€i hÖ thĂšng thiÕt bÞ s¶n xuÊt v” tÝch hĂźp mĂ€i quž tr×nh thiÕt kÕ - s¶n xuÊt - qu¶n trÞ kinh doanh nhĂȘ mÂčng mžy tÝnh vĂ­i cžc phÇn mÒm trĂź giĂłp c«ng tžc thiÕt kÕ v” c«ng nghÖ, kinh doanh,... tÂčo nÂȘn hÖ thĂšng s¶n xuÊt tÝch hĂźp nhĂȘ mžy tÝnh (Computer Integrated Manufacturing - CIM). T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN LÞch sö phžt triÓn cña CNC 6
  • 7. 1.2. §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.2.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc 1.2.2 Cžc dÂčng ÂźiÒu khiÓn 1. §iÒu khiÓn theo ÂźiÓm 2. §iÒu khiÓn theo ¼−ĂȘng 3. §iÒu khiÓn theo phi tuyÕn (contour) 1.2.3 VËt mang tin v” cĂšt m· hož 1.2.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN SÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš 7
  • 8. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN NguyÂȘn tŸc ÂźiÒu khiÓn CNC: BĂ© ÂźiÒu khiÓn trung t©m (MCU Machine Control Unit) ٦m nhiÖm viÖc ÂźiÒu khiÓn to”n bĂ© hoÂčt Ÿéng cña hÖ thĂšng. NhiÖm vĂŽ cña MCU: - §Àc, gi¶i m· cžc lÖnh trong ch−¬ng tr×nh NC, - LĂ€c v” xö lĂœ cžc th«ng tin h×nh hĂ€c v” th«ng tin c«ng nghÖ, tÝnh tožn cžc th«ng sĂš ÂźiÒu khiÓn, - XuÊt cžc tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn cho cžc cÂŹ cÊu t−¬ng Ăžng: trĂŽc chÝnh, chÂčy dao, thay dao v” cžc thiÕt bÞ phĂŽ trĂź khžc; T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN - Gižm sžt quž tr×nh ¼Ó ٦m b¶o yÂȘu cÇu c«ng nghÖ v” sĂč an to”n cña thiÕt bÞ. ChĂžc nšng gižm sžt v” mĂ©t phÇn chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn th−ĂȘng ¼−üc thĂčc hiÖn th«ng qua PLC. NhËp dĂ· liÖu v”o bĂ© nhĂ­ cña mžy: - b”n phÝm - cžc ph−¬ng tiÖn ŸÀc khžc, nh−: ŸÀc ¼Üa, ŸÀc bšng. - trao ŸÊi dĂ· liÖu vĂ­i cžc thiÕt bÞ l−u trĂ· bÂȘn ngo”i qua giao diÖn truyÒn th«ng chuÈn, nh− RS 232, RS 485. 8
  • 9. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Xö lĂœ dĂ· liÖu: - Do bĂ© xö lĂœ trung t©m (CPU) thĂčc hiÖn. - TrÂȘn cÂŹ sĂ« cžc dĂ· liÖu trong ch−¬ng tr×nh, CPU tÝnh tožn cžc th«ng sĂš ÂźiÒu khiÓn hÖ thĂšng. - TÝnh tožn c«ng nghÖ (2): Cžc th«ng tin c«ng nghÖ, nh− chĂ€n dao, chiÒu v” tĂšc Ÿé quay trĂŽc chÝnh, t−íi dung dÞch hoÆc dĂ”ng,... ¼−üc chuyÓn tĂ­i hÖ thĂšng t−¬ng Ăžng th«ng qua bĂ© hiÖu chØnh (4), th−ĂȘng l” PLC. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN - TÝnh tožn h×nh hĂ€c (3): Th«ng tin h×nh hĂ€c cña ¼−ĂȘng chÂčy dao (dÂčng, h−íng, tĂšc Ÿé) ¼−üc ph©n tÝch th”nh chuyÓn Ÿéng Ÿéc lËp cña cžc trĂŽc. BĂ© phËn thĂčc hiÖn viÖc Ÿã gĂ€i l” bĂ© nĂ©i suy (3). §iÒu khiÓn trĂŽc (ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ) - LÖnh chÂčy dao tĂ” bĂ© nĂ©i suy ¼−üc ¼−a ¼Õn mÂčch ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ (Position Control Loop) - gĂ„m cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn Ÿéng cÂŹ, Ÿéng cÂŹ, thiÕt bÞ Âźo vÞ trÝ, mÂčch ph¶n hĂ„i vÞ trÝ. 9
  • 10. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN SÂŹ ŸÄ cña mĂ©t hÖ ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ cho 1 trĂŽc. - NhËn tÝn hiÖu (lÖnh chuyÓn Ÿéng) tĂ” bĂ© nĂ©i suy, so sžnh vĂ­i tÝn hiÖu ph¶n hĂ„i tĂ” sensor gižm sžt vÞ trÝ thĂčc cña dao. - ChÂȘnh lÖch giĂ·a 2 tÝn hiÖu trÂȘn ¼−üc dĂŻng l”m tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn, qua khuyÕch ÂźÂči ÂźiÒu khiÓn v” khuyÕch ÂźÂči c«ng suÊt, biÕn ŸÊi th”nh ÂźÂči l−üng t−¬ng tĂč (ÂźiÖn žp), l”m cho Ÿéng cÂŹ chuyÓn Ÿéng. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.2.2 Cžc dÂčng ÂźiÒu khiÓn §iÒu khiÓn ÂźiÓm - ÂźiÓm (ÂźiÒu khiÓn ÂźiÓm) - L” kiÓu ÂźiÒu khiÓn Ÿn gi¶n nhÊt: dĂŽng cĂŽ (dao) ¼−üc ÂźiÒu khiÓn chÂčy nhanh – kh«ng cŸt (vĂ­i tĂšc Ÿé quy ¼Þnh tr−íc, kh«ng ÂźiÒu khiÓn ¼−üc tĂ” ch−¬ng tr×nh) theo ¼−ĂȘng thÂŒng tĂ” ÂźiÓm n”y tĂ­i ÂźiÓm kia. - Quž tr×nh c«ng tžc (cŸt) chØ thĂčc hiÖn tÂči cžc ÂźiÓm dĂ”ng. - MĂŽc ¼Ých chÝnh l” cžc kÝch th−íc ¼Þnh vÞ ÂźiÓm ph¶i ÂźÂčt ¼−üc chÝnh xžc, kh«ng quan t©m ¼Õn quÜ ÂźÂčo. - KiÓu ÂźiÒu khiÓn n”y dĂŻng trÂȘn cžc mžy khoan, Ÿét lç, h”n ÂźiÓm,... 10
  • 11. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN - Cžc ph−¬ng phžp ÂźiÒu khiÓn ‱ §iÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi theo 2 trĂŽc (a) ‱ §iÒu khiÓn Ÿéc lËp (b) §iÒu khiÓn ¼−ĂȘng (tuyÕn tÝnh) - KiÓu ÂźiÒu khiÓn n”y cho phÐp chÂčy dao cĂŁ gia c«ng (ÂźiÒu khiÓn ¼−üc tĂšc Ÿé tĂ” ch−¬ng tr×nh) theo tĂ”ng trĂŽc. - TÂči mĂ©t thĂȘi ÂźiÓm chØ cĂŁ thÓ chÂčy dao tĂč Ÿéng theo mĂ©t trĂŽc, nÂȘn chØ gia c«ng tĂč Ÿéng theo cžc ¼−ĂȘng song song vĂ­i cžc trĂŽc toÂč Ÿé. - Ăžng dĂŽng trÂȘn cžc mžy phay, tiÖn Ÿn gi¶n. - VÝ dĂŽ: ÂźiÒu khiÓn ¼−ĂȘng ‱ (a) mžy tiÖn ‱ (b) mžy phay 11
  • 12. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÒu khiÓn theo contour (biÂȘn dÂčng, phi tuyÕn) - §iÒu khiÓn cĂŁ gia c«ng ŸÄng thĂȘi theo nhiÒu trĂŽc khžc nhau. - NhĂȘ vËy cĂŁ thÓ gia c«ng ¼−ĂȘng thÂŒng hoÆc ¼−ĂȘng cong bÊt kĂș. - PhÇn lĂ­n cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn trong c«ng nghiÖp hiÖn nay l” ÂźiÒu khiÓn contour. - BĂ© ÂźiÒu khiÓn contour cĂŁ thÓ l”m ¼−üc cžc viÖc cña 2 kiÓu ÂźiÒu khiÓn tr−íc (ÂźiÓm, ¼−ĂȘng). - Cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn contour ¼−üc ph©n loÂči theo sĂš sĂš trĂŽc cĂŁ thÓ ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi: 2D, ,3D hoÆc nhiÒu hÂŹn. §iÒu khiÓn 2D - Mžy cĂŁ kh¶ nšng ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi 2 trĂŽc. V× vËy chØ cĂŁ thÓ gia c«ng ¼−ĂȘng thÂŒng hoÆc ¼−ĂȘng cong trong mĂ©t mÆt phÂŒng. - VD: mžy cĂŁ thÓ ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi 2 trĂŽc X, Y. ChÂčy dao theo trĂŽc Z ph¶i thĂčc hiÖn b»ng tay hoÆc sau khi dĂ”ng 2 trĂŽc kia. 12
  • 13. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÒu khiÓn - T−¬ng tĂč nh− ÂźiÒu khiÓn 2D, tÂči mĂ©t thĂȘi ÂźiÓm mžy chØ cĂŁ thÓ ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi 2 trĂŽc. - §iÓm khžc l” cĂŁ thÓ thay ŸÊi ph−¬ng trĂŽc dao, nghÜa l” cĂŁ thÓ gia c«ng trong mÆt phÂŒng X-Y, X-Z, Y-Z. - TrĂŽc thĂž ba cĂŁ thÓ ¼−üc ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng khi dĂ”ng 2 trĂŽc kia. §iÒu khiÓn 3D - BĂ© ÂźiÒu khiÓn 3D cĂŁ thÓ ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi 3 trĂŽc. - NhĂȘ vËy cĂŁ thÓ gia c«ng cžc ¼−ĂȘng, mÆt kh«ng gian, vÝ dĂŽ mÆt cÇu, mÆt xoŸn vÝt trĂŽ. - Tuy nhiÂȘn, trÂȘn mĂ©t sĂš mžy chØ cĂŁ thÓ gia c«ng ¼−ĂȘng thÂŒng 3D, ¼−ĂȘng xoŸn Ăšc (nĂ©i suy cung trßn theo 2 trĂŽc v” ¼−ĂȘng thÂŒng theo trĂŽc thĂž ba). - ChĂł Ăœ: sĂš trĂŽc ¼−üc ÂźiÒu khiÓn ŸÄng thĂȘi kh«ng nhÊt thiÕt b»ng sĂš trĂŽc cña mžy. 13
  • 14. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÒu khiÓn 4D, 5D - §iÒu khiÓn dÞch chuyÓn theo 3 trĂŽc (3D) - CĂŁ thÂȘm 1 – 2 chuyÓn Ÿéng quay cña dao (hoÆc chi tiÕt) xung quanh 1 trĂŽc n”o Ÿã. - Ăžng dĂŽng - trong gia c«ng cžc bÒ mÆt kh«ng gian phĂžc tÂčp - ¼Ó duy tr× chÕ Ÿé c«ng nghÖ: tĂšc Ÿé cŸt kh«ng ŸÊi,... Cžc dÂčng ÂźiÒu khiÓn - §iÒu khiÓn ÂźiÓm - ÂźiÓm - §iÒu khiÓn ¼−ĂȘng - §iÒu khiÓn contour (b) (a) ‱ 2D ‱ 2 ‱ 3D ‱ 4D, 5D (d) (c) LĂča chĂ€n kiÓu ÂźiÒu khiÓn phĂŽ thuĂ©c v”o h×nh džng bÒ mÆt cÇn gia c«ng Mžy phĂžc tÂčp hÂŹn cĂŁ thÓ thĂčc hiÖn ¼−üc vai trß cña mžy Ÿn gi¶n hÂŹn (e) (g) (f) (h) 14
  • 15. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.2.3 VËt mang tin v” cĂšt m· hož VËt mang tin (phÇn tö mang ch−¬ng tr×nh) - Bšng Ÿét lç - Bšng tĂ” - §Üa tĂ” CĂšt m· hož (m· hož th«ng tin) - M· sĂš ISO - NhÞ ph©n Th¶o luËn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ph©n biÖt NC v” CNC? TÂči sao ng−ĂȘi ta hay dĂŻng khži niÖm CAD/CAM/CNC? Ph©n tÝch cÊu trĂłc bĂ© ÂźiÒu khiÓn CNC 15
  • 16. Th¶o luËn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ph©n tÝch luĂ„ng th«ng tin ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ? Th¶o luËn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Cžc h×nh sau t−¬ng Ăžng vĂ­i dÂčng ÂźiÒu khiÓn n”o, trÂȘn mžy n”o? (b) (a) (d) (e) (c) (f) (g) (h) 16
  • 17. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ch−¬ng 1. Mžy cŸt kim loÂči ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš (Mžy CNC) 1.1 LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan 1.2 §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš 1.3 KÕt cÊu mžy CNC 1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.3 KÕt cÊu mžy CNC VÒ kÕt cÊu chung, mžy th«ng th−ĂȘng, mžy NC v” mžy CNC ¼Òu cĂŁ: - phÇn cÂŹ sĂ« (th©n mžy, b”n mžy, hÖ thĂšng truyÒn Ÿéng trĂŽc chÝnh, hÖ thĂšng chÂčy dao, hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn, hÖ thĂšng gž kÑp - cžc thiÕt bÞ phĂŽ trĂź (l”m mžt, b«i trÂŹn, chiÕu sžng,...). Tuy nhiÂȘn, kÕt cÊu cña tĂ”ng hÖ thĂšng cña mžy CNC cĂŁ nhiÒu ÂźiÓm khžc so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng. - HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn trĂŽc chÝnh - HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao - HÖ thĂšng gž kÑp chi tiÕt - HÖ thĂšng thay dao 1
  • 18. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.3.1 §Æc ÂźiÓm kÕt cÊu chung HÖ truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ ¼−üc chÕ tÂčo cĂžng vĂ·ng, chÝnh xžc, gi¶m thiÓu ma sžt. Cžc ¼−ĂȘng tr−üt th−ĂȘng ¼−üc nhiÖt luyÖn, phñ hĂźp kim gi¶m ma sžt v” m”i mßn hoÆc dĂŻng con lšn. Cžc truyÒn Ÿéng vÝt me th−ĂȘng ¼−üc dĂŻng vÝt me - Âźai Ăšc bi ¼Ó gi¶m ma sžt v” triÖt tiÂȘu khe hĂ«. HÖ thĂšng hĂ© sĂš, hĂ©p tĂšc Ÿé gÇn nh− kh«ng cßn v× cžc Ÿéng cÂŹ ¼Òu ¼−üc ÂźiÒu khiÓn v« cÊp. VĂŻng l”m viÖc cña mžy CNC th−ĂȘng ¼−üc bao kÝn ¼Ó ٦m bžo an to”n tĂši Âźa cho ng−ĂȘi sö dĂŽng. ViÖc thay dao, thay v” kÑp ph«i, t¶i phoi,... th−ĂȘng ¼−üc thĂčc hiÖn tĂč Ÿéng. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.3.1 §Æc ÂźiÓm kÕt cÊu chung Mžy CNC hÇu nh− kh«ng cßn cžc tay quay, cÇn gÂčt cÂŹ khÝ v× cžc chĂžc nšng thay ŸÊi chÕ Ÿé gia c«ng, dÞch chuyÓn b”n mžy (hoÆc dao) ¼Òu ¼−üc thĂčc hiÖn tĂč Ÿéng hoÆc dĂŻng cžc phÝm ÂźiÒu khiÓn, tay quay ÂźiÖn tö. Thay v× kÕt cÊu Ÿóc, hÖ thĂšng khung s−ĂȘn cña mžy CNC th−ĂȘng cĂŁ kÕt cÊu khung h”n, cho phÐp gi¶m khĂši l−üng, Ýt bÞ biÕn dÂčng nhiÖt m” vÉn cĂžng vĂ·ng v” ĂŠn ¼Þnh. Cžc mžy v” cžc trung t©m gia c«ng CNC th−ĂȘng ¼−üc trang bÞ cžc hÖ thĂšng thay dao tĂč Ÿéng, cÊp ph«i tĂč Ÿéng, t¶i phoi tĂč Ÿéng. VÞ trÝ cña Ÿ”i dao th−ĂȘng ¼−üc chuyÓn vÒ phÝa sau mžy ¼Ó thuËn tiÖn cho ÂźiÒu khiÓn v” kh«ng c¶n trĂ« quan sžt cña c«ng nh©n. Bšng mžy tiÖn th−ĂȘng ¼−üc ¼Æt nghiÂȘng ¼Ó tšng Ÿé ĂŠn ¼Þnh, gi¶m kÝch th−íc chiÒu ngang v” dÔ thožt phoi. 2
  • 19. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.3.2 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn trĂŽc chÝnh CĂČng nh− trÂȘn cžc mžy th«ng th−ĂȘng, trĂŽc chÝnh trÂȘn mžy CNC ٦m b¶o chuyÓn Ÿéng cŸt chÝnh. - TrÂȘn mžy phay, Ÿã l” trĂŽc mang dao phay, - TrÂȘn mžy tiÖn l” trĂŽc mang ph«i. - TrÂȘn mžy m”i, trĂŽc chÝnh mang Ÿž m”i. TrĂŽc chÝnh l” bĂ© phËn tiÂȘu tĂšn nšng l−üng nhiÒu nhÊt trÂȘn mžy. V× vËy c«ng suÊt trĂŽc chÝnh th−ĂȘng ¼−üc dĂŻng l”m chØ tiÂȘu Ÿžnh giž c«ng suÊt gia c«ng cña mžy. YÂȘu cÇu cÂŹ b¶n ŸÚi vĂ­i trĂŽc chÝnh l” cĂŁ kho¶ng thay ŸÊi sĂš vßng quay rĂ©ng, vĂ­i momen lĂ­n, ĂŠn ¼Þnh v” kh¶ nšng quž t¶i cao. TrÂȘn cžc mžy th«ng th−ĂȘng: dĂŻng Ÿéng cÂŹ xoay chiÒu kh«ng ŸÄng bĂ© hoÆc ŸÄng bĂ© kÌm hĂ©p sĂš cÂŹ khÝ cĂŁ cÊp v” v« cÊp. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.3.2 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn trĂŽc chÝnh TrÂȘn mžy CNC, tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh cÇn ¼−üc ÂźiÒu khiÓn v« cÊp, tĂč Ÿéng theo ch−¬ng tr×nh, trong phÂčm vi rĂ©ng. - RÊt cÇn thiÕt khi thay ŸÊi ¼−ĂȘng kÝnh dao phay hoÆc ¼−ĂȘng kÝnh ph«i tiÖn m” lÂči cÇn duy tr× vËn tĂšc cŸt kh«ng ŸÊi. - Gia c«ng ren b»ng ¼Çu ta r« cĂžng, gia c«ng ren nhiÒu ¼Çu mĂši,... cßn ¼ßi hĂĄi ph¶i ¼Þnh vÞ chÝnh xžc gĂŁc trĂŽc chÝnh. Sö dĂŽng cžc loÂči Ÿéng cÂŹ dÔ ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng tĂšc Ÿé: - Ÿéng cÂŹ mĂ©t chiÒu, xoay chiÒu ŸÄng bĂ©. - Ÿéng cÂŹ kh«ng ŸÄng bĂ© ÂźiÒu khiÓn b»ng biÕn tÇn ¼−üc sö dĂŽng rĂ©ng r·i. - khi cÇn ¼Þnh vÞ gĂŁc trĂŽc chÝnh, ng−ĂȘi ta gŸn encoder lÂȘn trĂŽc Ÿéng cÂŹ. So vĂ­i trĂŽc chÝnh cña mžy th«ng th−ĂȘng, trĂŽc chÝnh cña mžy CNC l”m viÖc vĂ­i tĂšc Ÿé cao hÂŹn (tĂ­i h”ng vÂčn v/ph), th−ĂȘng xuyÂȘn cĂŁ gia tĂšc lĂ­n. V× vËy, yÂȘu cÇu c©n b»ng, b«i trÂŹn ¼Æc biÖt cao Ă« cžc mžy CNC. 3
  • 20. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.3.3 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao HÖ thĂšng chÂčy dao ٦m b¶o chuyÓn Ÿéng tÂčo h×nh, nÂȘn nĂŁ quyÕt ¼Þnh kh¶ nšng c«ng nghÖ (tĂžc l” kÝch th−íc, h×nh dÂčng, Ÿé chÝnh xžc cña bÒ mÆt gia c«ng) cña mžy. TrÂȘn thĂčc tÕ, chuyÓn Ÿéng tÂčo h×nh cĂŁ thÓ do dao hoÆc ph«i thĂčc hiÖn, nh−ng ng−ĂȘi ta quy −íc trong mĂ€i tr−ĂȘng hĂźp coi ph«i ŸÞng yÂȘn, cßn dao chuyÓn Ÿéng. So vĂ­i cžc hÖ thĂšng khžc, hÖ thĂšng chÂčy dao cña mžy CNC cĂŁ nhiÒu thay ŸÊi nhÊt so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng. - SĂč thay ŸÊi rĂą nhÊt l” mçi trĂŽc chÂčy dao ¼−üc ÂźiÒu khiÓn b»ng mĂ©t Ÿéng cÂŹ riÂȘng. - SĂč phĂši hĂźp giĂ·a cžc chuyÓn Ÿéng tÂčo h×nh theo cžc ph−¬ng l” do bĂ© ÂźiÒu khiÓn ٦m nhiÖm. - HÖ thĂšng truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ liÂȘn kÕt Ÿéng hĂ€c giĂ·a cžc trĂŽc, kÓ c¶ cžc tay quay l” kh«ng cÇn thiÕt. Cžc trĂŽc ¼−üc ÂźiÒu khiÓn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN TrÂȘn mžy phay, th−ĂȘng cĂŁ 3 trĂŽc ¼−üc ÂźiÒu khiÓn l” X, Y, Z. TrÂȘn mžy tiÖn, sĂš trĂŽc ÂźiÒu khiÓn th−ĂȘng l” 2 - trĂŽc X v” Z . Cžc mžy hiÖn ÂźÂči v” cžc trung t©m gia c«ng th−ĂȘng cĂŁ tĂ­i 4, 5, 6 trĂŽc ÂźiÒu khiÓn hoÆc hÂŹn. Theo tiÂȘu chuÈn quĂšc tÕ, ng−ĂȘi ta ¼Æt tÂȘn 3 trĂŽc quay quanh cžc trĂŽc X, Y, Z l” A, B, C. NÕu cĂŁ cžc trĂŽc tÞnh tiÕn song song vĂ­i X, Y, Z th× ng−ĂȘi ta gĂ€i chĂłng l” U, V, W. 4
  • 21. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN XÝch truyÒn Ÿéng §Æc ÂźiÓm - §Ó ٦m b¶o Ÿé chÝnh xžc v” ÂȘm dÞu chuyÓn Ÿéng, trong cžc xÝch truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ mžy CNC ¼Òu dĂŻng cÂŹ cÊu vÝt me - Âźai Ăšc bi. KÕt cÊu - §éng cÂŹ (1) th−ĂȘng ¼−üc lŸp trĂčc tiÕp lÂȘn trĂŽc vÝt me hoÆc qua bĂ© truyÒn Âźai ršng, cĂŁ kh¶ nšng truyÒn Ÿéng ÂȘm v” chĂšng tr−üt. - MĂ©t ¼Çu cña trĂŽc cĂŁ thÓ (nÕu kh«ng dĂŻng th−íc thÂŒng) ¼−üc gŸn thiÕt bÞ Âźo vÞ trÝ, encoder quay (3). - B”n mžy (2) ¼−üc gŸn trÂȘn Âźai Ăšc (5). T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §¶m b¶o chÊt l−üng truyÒn Ÿéng MĂŽc ¼Ých: - khö khe hĂ«, - ٦m b¶o Ÿé ÂȘm dÞu chuyÓn Ÿéng khi ٦o chiÒu - tšng Ÿé cĂžng vĂ·ng cña hÖ thĂšng Gi¶i phžp - tÂčo sĂžc cšng giĂ·a vÝt me v” Âźai Ăšc nhĂȘ lĂčc kÑp giĂ·a hai nöa cña Âźai Ăšc bi 1. - lĂčc cšng v” khe hĂ« ¼−üc hiÖu chØnh nhĂȘ thay ŸÊi chiÒu d”y cña vßng cžch 2. 1. §ai Ăšc bi 2. Vßng ÂźiÒu chØnh khe hĂ« 3. Bi 4. VÝt me bi 5
  • 22. 1.3.4 ThiÕt bÞ gž kÑp chi tiÕt (ph«i) T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN VÒ cÂŹ b¶n, cÂŹ cÊu kÑp chi tiÕt trÂȘn mžy CNC kh«ng khžc vĂ­i trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng. MĂ©t sĂš ÂźiÓm khžc: Mžy CNC l”m viÖc Ă« tĂšc Ÿé cao, gia tĂšc gĂŁc lĂ­n. - V× vËy Ÿé c©n b»ng Ÿéng ph¶i rÊt cao ¼Ó gi¶m lĂčc ly t©m cĂČng nh− rung Ÿéng. - HÖ thĂšng ĂŠ v” b«i trÂŹn cĂČng ph¶i cĂŁ kh¶ nšng l”m viÖc Ă« tĂšc Ÿé cao. HÖ thĂšng kÑp ph¶i cĂŁ kh¶ nšng ¼−üc ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng. - hÖ thĂšng kÑp tĂč Ÿéng dĂŻng ÂźiÖn cÂŹ, thuĂ» lĂčc, khÝ nÐn tžc Ÿéng nhanh tĂ” ch−¬ng tr×nh - dĂŻng robot c«ng nghiÖp. Th−ĂȘng cÂŹ cÊu kÑp ph«i ¼−üc nĂši ghÐp v” l”m viÖc vĂ­i cÂŹ cÊu cÊp ph«i tĂč Ÿéng. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.3.5 HÖ thĂšng thay dao NhiÖm vĂŽ cña hÖ thĂšng thay dao l” cÊt trĂ· ¼−üc mĂ©t sĂš l−üng dao cÇn thiÕt v” ¼−a nhanh mçi dao v”o vÞ trÝ l”m viÖc khi cĂŁ yÂȘu cÇu. Cžc mžy CNC hiÖn ÂźÂči th−ĂȘng ¼−üc trang bÞ hÖ thĂšng thay dao tĂč Ÿéng theo ch−¬ng tr×nh (Automatic Tool Changer - ATC). Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i hÖ thĂšng thay dao tĂč Ÿéng: 1. Qu¶n lĂœ v” thay ŸÊi chÝnh xžc dao theo ch−¬ng tr×nh. - Mçi dĂŽng cĂŽ ¼Òu cĂŁ cžc ¼Æc tr−ng h×nh hĂ€c v” cÂŹ hĂ€c riÂȘng. NÕu hÖ thĂšng lŸp nhÇm dĂŽng cĂŽ th× kh«ng chØ ¶nh hâˆ’Ă«ng ¼Õn nšng suÊt, chÊt l−üng gia c«ng m” cßn g©y nguy hiÓm. - TrÂȘn mžy CNC, mçi dĂŽng cĂŽ ¼−üc ¼Æc tr−ng bĂ«i mĂ©t m· riÂȘng. M· Ÿã cĂŻng vĂ­i cžc th«ng sĂš bĂŻ dao ¼−üc l−u trĂ· trong mĂ©t CSDL ¼Æc biÖt. - B×nh th−ĂȘng cžc dao ¼−üc lŸp sÂœn trÂȘn Ÿ”i dao, tÂči mĂ©t vÞ trÝ xžc ¼Þnh. Khi dao ¼−üc ¼−a v”o vÞ trÝ l”m viÖc th× bĂ© ÂźiÒu khiÓn ph¶i tham chiÕu ¼Õn dĂ· liÖu cña nĂŁ ¼Ó tÝnh tožn l−üng bĂŻ. 2. Thay nhanh ¼Ó gi¶m thĂȘi gian chĂȘ. - ¼Çu quay dÂčng ¼Üa (nh− Ÿ”i revolver) - kho chĂža (gĂ€i l” Tool Magazine). 6
  • 23. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Cžc th«ng sĂš bĂŻ dao Dao phay. - VÞ trÝ cña dao ¼−üc bĂ© ÂźiÒu khiÓn xžc ¼Þnh qua toÂč Ÿé ÂźiÓm B, n»m trÂȘn mÆt ¼Çu cña trĂŽc gž dao v” ¼−ĂȘng t©m lç gž. - Th«ng sĂš bĂŻ dao: dĂŻng ¼Ó xžc ¼Þnh vÞ trÝ cña l−ìi cŸt: L, R Dao tiÖn. - Th«ng sĂš bĂŻ dao: L, Q, R T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §”i dao revolver §Æc ÂźiÓm sö dĂŽng - hay ¼−üc dĂŻng trÂȘn mžy tiÖn, - Ÿ«i khi dĂŻng cho mžy phay. - cžc dao ¼−üc lŸp trÂȘn mÆt ngo”i hoÆc trÂȘn mÆt ¼Çu cña ¼Üa quay. - cĂŁ Ÿéng cÂŹ truyÒn Ÿéng riÂȘng, ¼−üc ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh. - mçi Ÿ”i dao cĂŁ thÓ chĂža 8 ¼Õn 16 dao. Mžy lĂ­n cĂŁ thÓ cĂŁ 2 - 3 Ÿ”i dao Khi mĂ©t dao n”o Ÿã ¼−üc gĂ€i theo lÖnh trong ch−¬ng tr×nh th× Ÿ”i sÏ quay cho ¼Õn khi dao Ÿã Ă« vÞ trÝ chĂȘ gia c«ng. ThĂȘi gian thay dao rÊt nhanh: chØ tÝnh b»ng phÇn m−ĂȘi gi©y. TrÂȘn mĂ©t sĂš mžy, bĂ© ÂźiÒu khiÓn cĂŁ kh¶ nšng xžc ¼Þnh chiÒu quay sao cho gĂŁc quay cña Ÿ”i nhĂĄ hÂŹn 180o. 7
  • 24. Kho chĂža dao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Khi cĂŁ trÂȘn 48 dao th× th−ĂȘng dĂŻng kho chĂža CĂŁ nhiÒu dÂčng kho chĂža: - dÂčng thÂŒng vĂ­i cžc dao xÕp theo h”ng; - dÂčng vßng vĂ­i cžc dao xÕp theo cžc vßng trßn ŸÄng t©m; - dÂčng ¼Üa vĂ­i cžc dao xÕp trÂȘn mÆt ¼Çu cña ¼Üa; - dÂčng xÝch vĂ­i cžc dao bĂš trÝ trÂȘn tĂ”ng mŸt xÝch. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Kho chĂža dao Khi cĂŁ lÖnh thay dao, hÖ thĂšng l”m viÖc theo tr×nh tĂč sau: - ChuyÓn dao cÇn lŸp trÂȘn kho ¼Õn vÞ trÝ thay; - Di chuyÓn trĂŽc chÝnh ¼Õn vÞ trÝ t−¬ng Ăžng, chĂȘ thay dao; - Quay tay gŸp ŸÚi diÖn vĂ­i dao cĂČ trÂȘn trĂŽc chÝnh v” dao mĂ­i trÂȘn kho; - ChuyÓn Ÿéng dĂ€c trĂŽc ¼Ó rĂłt dao cĂČ khĂĄi trĂŽc chÝnh v” dao mĂ­i khĂĄi kho chĂža; - Quay 180o ¼Ó ŸÊi chç 2 dao; - §Æt cžc dao v”o vÞ trÝ mĂ­i trÂȘn trĂŽc v” trÂȘn kho chĂža; - ChuyÓn Ÿéng vÒ vÞ trÝ chĂȘ. Th−ĂȘng thĂȘi gia thay dao kÐo d”i kho¶ng v”i gi©y. TrÂȘn cžc mžy hiÖn ÂźÂči v” sĂš dao Ýt, thĂȘi gian thay dao chØ cĂŹ 0,1 gi©y. 8
  • 25. Kho chĂža dao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Trung t©m gia c«ng 5 trĂŽc vĂ­i kho chĂža dao dÂčng ¼Üa Kho chĂža dao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Trung t©m gia c«ng 5 trĂŽc vĂ­i hÖ thĂšng chuyÓn ph«i v” thay dao tĂč Ÿéng, kho chĂža dÂčng xÝch 9
  • 26. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN CÂŹ cÊu thay dao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC VÒ b¶n chÊt vËt lĂœ, quž tr×nh gia c«ng trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng v” mžy CNC ho”n to”n nh− nhau: - V×: kÝch th−íc v” chÊt l−üng bÒ mÆt cña chi tiÕt gia c«ng ¼−üc h×nh th”nh v” ÂźiÒu khiÓn bĂ«i sĂč t−¬ng tžc cÂŹ, lĂœ, hož giĂ·a dĂŽng cĂŽ v” chi tiÕt gia c«ng. - Do Ÿã: lĂœ thuyÕt cŸt gĂ€t kim loÂči ¼−üc nghiÂȘn cĂžu v” Ăžng dĂŽng h”ng tršm nšm nay dĂča trÂȘn mžy truyÒn thĂšng vÉn Ÿóng cho mžy CNC. HiÖu qu¶ do ÂźiÒu khiÓn sĂš mang lÂči: - Cho phÐp thĂčc hiÖn hĂźp lĂœ hÂŹn cžc chÕ Ÿé gia c«ng, phžt huy nšng lĂčc cña mžy Ă« mĂžc Ÿé cao hÂŹn m” trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng, do hÂčn chÕ cña ÂźiÒu khiÓn thñ c«ng, kh«ng thĂčc hiÖn ¼−üc. - SĂč tÝch hĂźp giĂ·a kĂŒ thuËt cÂŹ khÝ, ÂźiÒu khiÓn tĂč Ÿéng v” c«ng nghÖ th«ng tin Ÿ· tÂčo ra cho mžy CNC cžc tÝnh nšng mĂ­i, v−üt trĂ©i so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng. - ViÖc chuyÓn vai trß ÂźiÒu khiÓn cña con ng−ĂȘi cho mžy tÂčo nÂȘn sĂč chÝnh xžc, linh hoÂčt, nhanh nhÂčy, bÒn vĂ·ng cña hÖ thĂšng. 10
  • 27. 1.4.1 So sžnh ph−¬ng thĂžc thĂčc hiÖn quž tr×nh gia c«ng T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN TruyÒn lÖnh §K Mžy th«ng th−ĂȘng Mžy NC Mžy CNC C«ng nh©n thÂčo nghÒ trĂčc tiÕp ÂźiÒu khiÓn theo kÝch th−íc v” ÂźiÒu kiÖn kĂŒ thuËt ghi trong b¶n vÏ. Ch−¬ng tr×nh NC truyÒn v”o bĂ© nhĂ­ tĂ” bšng hoÆc b×a ŸÎc lç. Ch−¬ng tr×nh NC ¼−üc - nhËp v”o bĂ© nhĂ­ tĂ” b”n phÝm, ¼Üa tĂ”, ¼−ĂȘng truyÒn th«ng. - l−u Ă« bĂ© nhĂ­ trong hoÆc bĂ© nhĂ­ ngo”i (¼Üa cĂžng, card nhĂ­). (ch−¬ng tr×nh gia c«ng n»m Ă« Ÿ©u?) 1.4.1 So sžnh ph−¬ng thĂžc thĂčc hiÖn quž tr×nh gia c«ng T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §¶m b¶o kÝch th−íc gia c«ng Mžy th«ng th−ĂȘng C«ng nh©n ¼Þnh ph¶i kĂș Âźo kÝch th−íc bÒ mÆt gia c«ng. Mžy NC Mžy CNC BĂ© ÂźiÒu khiÓn th−ĂȘng xuyÂȘn gižm sžt kÝch th−íc gia c«ng nhĂȘ tÝn hiÖu ph¶n hĂ„i vÞ trÝ hoÆc tĂ” thiÕt bÞ Âźo tÝch cĂčc kÌm theo. BĂ© ÂźiÒu khiÓn th−ĂȘng xuyÂȘn gižm sžt kÝch th−íc gia c«ng theo ch−¬ng tr×nh, nhĂȘ tÝn hiÖu ph¶n hĂ„i vÞ trÝ v” ÂźiÒu khiÓn Ÿéng cÂŹ servo. Ngo”i ra cĂŁ thÓ can thiÖp v”o quž tr×nh gia c«ng nhĂȘ cžc thiÕt bÞ Âźo khžc, vÝ dĂŽ ¼Çu dß, mžy Âźo 3 chiÒu. 11
  • 28. 1.4.1 So sžnh ph−¬ng thĂžc thĂčc hiÖn quž tr×nh gia c«ng T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÒu khiÓn chÕ Ÿé c«ng nghÖ Mžy th«ng th−ĂȘng C«ng nh©n - ¼Æt cžc th«ng sĂš (tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh, tĂšc Ÿé šn dao,...) b»ng tay - ÂźiÒu khiÓn mžy b»ng cžc v« lšng, cÇn gÂčt, phÝm,... Mžy NC Mžy CNC ChÕ Ÿé c«ng nghÖ ¼−üc ghi trong ch−¬ng tr×nh NC. BĂ© ÂźiÒu khiÓn ŸÀc, tÝnh tožn tĂšc Ÿé chuyÓn Ÿéng v” truyÒn lÖnh cho cžc hÖ truyÒn Ÿéng t−¬ng Ăžng. Mžy tÝnh vĂ­i phÇn mÒm chuyÂȘn dĂŻng thĂčc hiÖn mĂ€i chĂžc nšng tÝnh tožn c«ng nghÖ (nhĂȘ ch−¬ng tr×nh v” dĂ· liÖu c«ng nghÖ, th«ng sĂš mžy, dao,... ¼−üc l−u sÂœn trong mžy) v” ÂźiÒu khiÓn gia c«ng. - PhÇn mÒm cĂŁ c¶ chĂžc nšng gižm sžt quž tr×nh, c¶nh bžo lçi v” sĂč cĂš. - CĂŁ thÓ trĂčc tiÕp thay ŸÊi chÕ Ÿé c«ng nghÖ tĂ” bÂȘn ngo”i ch−¬ng tr×nh. 1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN TĂŠng thĂȘi gian gia c«ng mĂ©t loÂčt chi tiÕt T gĂ„m 3 th”nh phÇn: T = Tc + Tp + Tck - Tc - thĂȘi gian chÝnh (trĂčc tiÕp cŸt gĂ€t); - Tp - thĂȘi gian phĂŽ (thĂȘi gian chÂčy kh«ng, thay dao, thay ŸÊi chÕ Ÿé cŸt, kiÓm tra,...); - Tck - thĂȘi gian chuÈn bÞ - kÕt thĂłc loÂčt gia c«ng (chuÈn bÞ dao cĂŽ, ŸÄ gž, dĂŽng cĂŽ Âźo, ph«i liÖu,...). VÒ lĂœ thuyÕt, ÂźiÒu khiÓn sĂš kh«ng l”m gi¶m thĂȘi gian chÝnh m” chØ gi¶m 2 th”nh phÇn thĂȘi gian cßn lÂči. TrÂȘn thĂčc tÕ mžy CNC cho phÐp gi¶m c¶ 3 loÂči thĂȘi gian so vĂ­i mžy c«ng cĂŽ truyÒn thĂšng. ThĂȘi gian trĂčc tiÕp gia c«ng (Tc) trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng chØ chiÕm kh«ng quž 10% trong tĂŠng sĂš thĂȘi gian gia c«ng (T). TrÂȘn mžy CNC thĂȘi gian Ÿã lÂȘn tĂ­i 70%. 12
  • 29. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao ThĂȘi gian chÝnh Tc ¼−üc c¶i thiÖn nhĂȘ phžt huy tĂši Âźa c«ng suÊt gia c«ng cña mžy. - TĂšc Ÿé gia c«ng cao ‱ Kh«ng phĂŽ thuĂ©c tay nghÒ, t×nh trÂčng t©m sinh lĂœ cña c«ng nh©n ‱ Mžy CNC cĂŁ kÕt cÊu cÂŹ khÝ cĂžng vĂ·ng, ĂŠn ¼Þnh vÒ cÂŹ, nhiÖt nÂȘn tĂšc Ÿé v” c«ng suÊt gia c«ng cĂŁ thÓ phžt huy tĂši Âźa. ‱ ChÕ Ÿé c«ng nghÖ trÂȘn mžy CNC d−ĂȘng nh− chØ phĂŽ thuĂ©c v”o yÂȘu cÇu kĂŒ thuËt cña chi tiÕt gia c«ng. ‱ VÝ dĂŽ, tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh trÂȘn mžy tiÖn CNC cĂŁ thÓ tĂ­i h”ng vÂčn vßng/phĂłt, cßn khi l”m viÖc trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng, c«ng nh©n chØ cĂŁ thÓ chÂčy tĂ­i v”i ng”n vßng/phĂłt. - ViÖc gia c«ng b»ng nhiÒu dao, nhiÒu vÞ trÝ ŸÄng thĂȘi cĂČng l”m gi¶m Ÿžng kÓ thĂȘi gian chÝnh. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao Gi¶m thĂȘi gian phĂŽ Tp - tšng tĂšc Ÿé chÂčy kh«ng, gi¶m thĂȘi gian ¼Þnh vÞ: G0 XX m/ph - thay dao tĂč Ÿéng: thĂȘi gian thay dao chØ tÝnh b»ng gi©y. - ChÕ Ÿé c«ng nghÖ ¼−üc thay ŸÊi tĂ” ch−¬ng tr×nh, c«ng nh©n kh«ng mÊt thĂȘi gian gÂčt sĂš. - LoÂči bĂĄ viÖc dĂ”ng mžy ¼Ó kiÓm tra kÝch th−íc trong cžc nguyÂȘn c«ng. - CÊp ph«i, kÑp nh¶ ph«i, lÊy chi tiÕt tĂč Ÿéng nÂȘn thĂȘi gian gž kÑp ph«i rÊt ngŸn. - Khi l”m viÖc vĂ­i mžy CNC, c«ng nh©n chØ Ÿãng vai trß gižm sžt chĂž kh«ng tham gia trĂčc tiÕp v”o quž tr×nh gia c«ng nÂȘn mžy cĂŁ thÓ l”m viÖc c¶ khi vŸng mÆt c«ng nh©n v” mĂ©t c«ng nh©n cĂŁ thÓ tr«ng coi nhiÒu mžy. 13
  • 30. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.4.2 Nšng suÊt gia c«ng cao Gi¶m thĂȘi gian chuÈn bÞ Tck: - ViÖc chuÈn bÞ mžy CNC ¼Ó gia c«ng mĂ©t loÂči s¶n phÈm mĂ­i rÊt nhÑ nh”ng: nÂčp ch−¬ng tr×nh gia c«ng v” chuÈn lÂči cžc toÂč Ÿé. - To”n bĂ© thĂȘi gian trÂȘn chØ cÇn kh«ng quž 30 phĂłt. - Trong khi Ÿã, nÕu chi tiÕt ¼ßi hĂĄi thiÕt kÕ v” chÕ tÂčo ŸÄ gž th× thĂȘi gian trÂȘn cĂŁ thÓ kÐo d”i h”ng tuÇn. - Kh¶ nšng ÂźiÒu khiÓn v” phĂši hĂźp chÝnh xžc cžc trĂŽc theo ch−¬ng tr×nh cho phÐp loÂči bĂĄ cžc ŸÄ gž v” dao ¼Þnh h×nh phĂžc tÂčp. - NhĂȘ vËy kh«ng nhĂ·ng gi¶m ¼−üc thĂȘi gian lŸp ¼Æt, cšn chØnh ŸÄ gž m” cßn loÂči bĂĄ cžc sai sĂš truyÒn Ÿéng do chÕ tÂčo v” hao mßn cÂŹ khÝ, tšng Ÿé chÝnh xžc gia c«ng. - ViÖc lËp ch−¬ng tr×nh mĂ­i cĂŁ thÓ tiÕn h”nh ngo”i mžy (trÂȘn mžy tÝnh Ÿéc lËp) hoÆc thĂčc hiÖn ngay trong khi mžy gia c«ng nÂȘn chiÕm thĂȘi gian mžy kh«ng Ÿžng kÓ. - Cžc mžy v” cžc trung t©m gia c«ng CNC cho phÐp tËp trung nguyÂȘn c«ng cao Ÿé. TrÂȘn mĂ©t mžy cĂŁ thÓ gia c«ng nhiÒu bÒ mÆt, b»ng cžc ph−¬ng phžp c«ng nghÖ khžc nhau; cĂŁ thÓ gia c«ng th« v” tinh trÂȘn cĂŻng mĂ©t mžy, trong cĂŻng mĂ©t lÇn gž, b»ng nhiÒu dao, nhiÒu trĂŽc ŸÄng thĂȘi. §iÒu Ÿã gi¶m bĂ­t viÖc vËn chuyÓn, gž ¼Æt nÂȘn kh«ng nhĂ·ng l”m tšng nšng suÊt m” cßn gi¶m sai sĂš gia c«ng. 1.4.3 ChÊt l−üng gia c«ng cao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN ChÊt l−üng gia c«ng (Ÿé chÝnh xžc kÝch th−íc, h×nh džng v” chÊt l−üng bÒ mÆt gia c«ng) phĂŽ thuĂ©c 3 yÕu tĂš: nguyÂȘn vËt liÖu, thiÕt bÞ v” c«ng nh©n. ThiÕt bÞ: - Mžy CNC ٦m b¶o Ÿé chÝnh xžc cao v” ŸÄng ¼Òu nhĂȘ hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn - Âźo l−ĂȘng rÊt chÝnh xžc (cĂŹ 0,01 - 0,001 mm), - hÖ thĂšng cÂŹ khÝ cĂžng vĂ·ng v” ĂŠn ¼Þnh, - quž tr×nh cŸt ¼−üc ÂźiÒu khiÓn ho”n to”n nhĂȘ ch−¬ng tr×nh nÂȘn loÂči trĂ” ¼−üc cžc sai sĂš do chÕ tÂčo v” hao mßn cžc cĂ·, d−ìng. - Cžc mžy CNC hiÖn ÂźÂči ¼Òu cĂŁ kh¶ nšng bĂŻ kÝch th−íc v” mßn dao, bĂŻ khe hĂ« v” biÕn dÂčng nhiÖt cÂŹ khÝ. C«ng nh©n: - TrÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng, tay nghÒ v” t×nh trÂčng t©m, sinh lĂœ cña ng−ĂȘi thĂź ¶nh hâˆ’Ă«ng rÊt lĂ­n ¼Õn chÊt l−üng gia c«ng. - Khi gia c«ng trÂȘn mžy CNC, c«ng nh©n chØ cĂŁ nhiÖm vĂŽ nÂčp ch−¬ng tr×nh, gižm sžt viÖc gž ph«i, thay dao v” t×nh trÂčng l”m viÖc cña mžy. V× vËy t©m sinh lĂœ, tay nghÒ cña c«ng nh©n ho”n to”n kh«ng ¶nh hâˆ’Ă«ng ¼Õn chÊt l−üng gia c«ng. 14
  • 31. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.4.4 TÝnh linh hoÂčt cao 1. TrÂȘn mĂ©t mžy CNC cĂŁ thÓ thĂčc hiÖn nhiÒu chĂžc nšng c«ng nghÖ khžc nhau v” viÖc chuyÓn ŸÊi giĂ·a cžc chĂžc nšng rÊt dÔ d”ng. - VÝ dĂŽ, trÂȘn mžy phay CNC cĂŁ thÓ thĂčc hiÖn cžc nguyÂȘn c«ng khoan, khoÐt, doa, gia c«ng mÆt phÂŒng, ¼Þnh h×nh, ršng, ren, gia c«ng cžc r·nh, hĂšc phĂžc tÂčp nh− hĂšc trßn, chĂ· nhËt, elip,... - Cžc mÆt cong kh«ng gian, nh− mÆt cÇu, mÆt xoŸn Ăšc,... cĂČng cĂŁ thÓ gia c«ng trÂȘn mžy phay 3 trĂŽc. - Cžc mžy phay 4-5 trĂŽc c¶i thiÖn Ÿžng kÓ nšng suÊt v” chÊt l−üng gia c«ng v” cĂŁ thÓ gia c«ng cžc s¶n phÈm nghÖ thuËt, nh− tÂčc t−üng. - Mžy tiÖn CNC, ngo”i cžc chĂžc nšng nh− mžy th−ĂȘng, cĂŁ thÓ gia c«ng ren vĂ­i b−íc thay ŸÊi, ren trÂȘn mÆt c«n. - §iÒu quan trĂ€ng l” cžc mÆt cong ¼Þnh h×nh cĂŁ thÓ gia c«ng trÂȘn mžy CNC mĂ©t cžch dÔ d”ng, dĂŻng ŸÄ gž v” dao th«ng th−ĂȘng chĂž kh«ng cÇn ŸÄ gž v” dao chuyÂȘn dĂŻng. - TrÂȘn cžc trung t©m gia c«ng cĂŁ thÓ thĂčc hiÖn cžc c«ng viÖc phay, khoan, doa, tiÖn, m”i,... ŸÄng thĂȘi. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.4.4 TÝnh linh hoÂčt cao 2. ViÖc thay ŸÊi ŸÚi t−üng gia c«ng trÂȘn mžy CNC rÊt dÔ d”ng, gÇn nh− chØ thay ŸÊi ch−¬ng tr×nh chĂž kh«ng cÇn thay ŸÄ gž, dao cĂŽ phiÒn phĂžc nh− trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng. >> NhĂȘ cĂŁ kh¶ nšng thÝch Ăžng linh hoÂčt vĂ­i ŸÚi t−üng gia c«ng m” mžy CNC l” thiÕt bÞ cÂŹ b¶n cña cžc hÖ thĂšng s¶n xuÊt linh hoÂčt (FMS). >> NhĂȘ tÝnh linh hoÂčt cao m” mžy CNC ¼−üc sö dĂŽng phĂŠ biÕn kh«ng chØ trÂȘn cžc d©y chuyÒn, trong cžc tÕ b”o s¶n xuÊt tĂč Ÿéng m” cßn ¼−üc sö dĂŽng riÂȘng lÎ trong loÂči h×nh s¶n xuÊt Ÿn chiÕc, loÂčt nhĂĄ, thËm chÝ c¶ chÕ thö. 15
  • 32. 1.4.5 Chi phÝ gia c«ng gi¶m T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Chi phÝ gia c«ng mĂ©t loÂčt N chi tiÕt: C = Ctx(1 + p)N + Ccb Ctx - chi phÝ cho mĂ©t chi tiÕt: nh©n c«ng, nguyÂȘn vËt liÖu, nšng l−üng p - tĂ» lÖ phÕ phÈm trung b×nh; N - sĂš l−üng chi tiÕt trong loÂčt; Ccb - chi phÝ cÂŹ b¶n, gĂ„m khÊu hao thiÕt bÞ, nh” xâˆ’Ă«ng,... Mžy CNC cĂŁ nšng suÊt cao, kh«ng ¼ßi hĂĄi c«ng nh©n bËc cao, Ýt sinh phÕ phÈm nÂȘn cho phÐp gi¶m chi phÝ th−ĂȘng xuyÂȘn. Chi phÝ mua sŸm, b¶o tr×, lËp tr×nh, ٦m b¶o m«i tr−ĂȘng cho mžy CNC lĂ­n hÂŹn nhiÒu lÇn so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng. V× vËy cÇn ph¶i c©n nhŸc vÒ kinh tÕ khi mua sŸm mžy CNC. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.4.6 PhÂčm vi sö dĂŽng mžy CNC - Cžc mžy CNC cĂŹ trung b×nh, bĂ© ÂźiÒu khiÓn contour Ÿn gi¶n kh«ng ÂźÂŸt hÂŹn nhiÒu so vĂ­i mžy vÂčn nšng. - C«ng nghÖ CAD/CAM cho phÐp lËp tr×nh cho mžy CNC trĂ« nÂȘn Ÿn gi¶n. >> Mžy CNC ng”y c”ng ¼−üc sö dĂŽng phĂŠ biÕn v” dÇn dÇn thay thÕ mžy vÂčn nšng c¶ trong gia c«ng th«ng th−ĂȘng. S¶n l−üng II I §é phĂžc tÂčp v” Ÿé chÝnh xžc cña chi tiÕt 16
  • 33. Th¶o luËn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §Æc ÂźiÓm (vÒ mÆt h×nh thĂžc) n”o giĂłp ta ph©n biÖt mžy th«ng th−ĂȘng, mžy NC v” mžy CNC? HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn trĂŽc chÝnh trÂȘn mžy CNC cĂŁ ÂźiÓm g× khžc so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng? HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao trÂȘn mžy CNC cĂŁ ÂźiÓm g× khžc so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng? CÂŹ cÊu n”o ¼−üc dĂŻng trong truyÒn Ÿéng chÂčy dao trÂȘn mžy CNC, gi¶i phžp tšng chÊt l−üng truyÒn Ÿéng? Cžc kiÓu hÖ thĂšng thay dao v” phÂčm vi žp dĂŽng? Khži niÖm th«ng sĂš bĂŻ dao? VÏ, kÓ tÂȘn cžc th«ng sĂš bĂŻ dao cña dao phay, tiÖn? D−íi gĂŁc Ÿé nh” qu¶n lĂœ, khi n”o th× anh (chÞ) sö dĂŽng mžy CNC trong doanh nghiÖp cña m×nh? TÂči sao? 17
  • 34. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ch−¬ng 1. Mžy cŸt kim loÂči ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš (Mžy CNC) 1.1 LÞch sö mžy CNC v” cžc khži niÖm liÂȘn quan 1.2 §iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš 1.3 KÕt cÊu mžy CNC 1.4 HiÖu qu¶ sö dĂŽng mžy CNC 1.5 HÖ thĂšng toÂč Ÿé v” cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn 1.6 CÂŹ sĂ« vËn h”nh mžy CNC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.5 HÖ thĂšng toÂč Ÿé v” cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn 1
  • 35. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.5.1 HÖ thĂšng toÂč Ÿé Cžc hÖ toÂč Ÿé chÝnh - X, Y, Z - A, B, C Cžc hÖ toÂč Ÿé phĂŽ - U, V, W - P, Q, R - A’, B’, C’ Qui tŸc xžc ¼Þnh hÖ toÂč Ÿé: - Qui tŸc b”n tay ph¶i T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN HÖ toÂč Ÿé trÂȘn mžy tiÖn 2
  • 36. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN HÖ toÂč Ÿé trÂȘn mžy phay ŸÞng, mžy khoan HÖ toÂč Ÿé mžy phay n»m ngang 3
  • 37. 1.5.2 Cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn trÂȘn mžy T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÓm gĂšc cña mžy M M M 4
  • 38. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÓm chuÈn cña mžy R R R MĂši quan hÖ M v” R 5
  • 39. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÓm gĂšc ph«i W §iÓm gĂšc ph«i W 6
  • 40. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÓm gĂšc ch−¬ng tr×nh P §iÓm chuÈn cña dao 7
  • 41. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÓm gĂšc cña dao E §iÓm thay dao N N N 8
  • 42. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN MĂši quan hÖ giĂ·a cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN MĂši quan hÖ giĂ·a cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn R E N M W E R M N W 9
  • 43. 1.6 CÂŹ sĂ« vËn h”nh mžy CNC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.6.1 Cžc chÕ Ÿé l”m viÖc Manual / JOG - ChÕ Ÿé chÂčy dao "b»ng tay". - Cžc trĂŽc cĂŁ thÓ di chuyÓn nhĂȘ cžc phÝm trÂȘn b”n ÂźiÒu khiÓn hoÆc b»ng "tay quay ÂźiÖn tö" gŸn vĂ­i mžy. - Khi cÇn cĂŁ thÓ quay trĂŽc chÝnh theo chiÒu trži hoÆc ph¶i. - ChÕ Ÿé n”y ¼−üc dĂŻng khi gž dao, gž ph«i hoÆc gia c«ng Ÿn gi¶n. MDI (Manual Data Input) - CĂŁ thÓ nhËp cžc lÖnh v” gia c«ng ngay theo cžc lÖnh Ÿã. - Sau khi thĂčc hiÖn xong, chĂłng ¼−üc xož khĂĄi bĂ© nhĂ­. - DĂŻng ¼Ó kiÓm tra toÂč Ÿé dao, ph«i hoÆc gia c«ng Ÿn gi¶n. Single Block - ChÕ Ÿé gia c«ng tĂč Ÿéng, nh−ng chØ chÂčy tĂ”ng lÖnh. - Sau khi ho”n th”nh mçi lÖnh, mžy dĂ”ng chĂȘ ng−ĂȘi dĂŻng nhÊn nĂłt mĂ­i chÂčy tiÕp lÖnh sau. - ChÕ Ÿé n”y ¼−üc dĂŻng ¼Ó kiÓm tra, t×m lçi hoÆc thö ch−¬ng tr×nh. Automatic - ChÂčy tĂč Ÿéng to”n bĂ© ch−¬ng tr×nh - L” chÕ Ÿé l”m viÖc chñ yÕu cña mžy. - Ch−¬ng tr×nh ¼−üc chÂčy ho”n to”n tĂč Ÿéng tĂ” ¼Çu ¼Õn cuĂši. - CĂŁ thÓ thay ŸÊi chÕ Ÿé gia c«ng (tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh, tĂšc Ÿé šn dao) b»ng cžc nĂłt OVERRIDE. - CĂŁ thÓ tÂčm dĂ”ng ch−¬ng tr×nh b»ng phÝm STOP, sau Ÿã lÂči tiÕp tĂŽc. - NÕu nhÊn phÝm NC STOP th× ch−¬ng tr×nh quay lÂči tĂ” ¼Çu. ChĂł Ăœ: - ChØ chÂčy Ă« chÕ Ÿé n”y khi Ÿ· ٦m b¶o chŸc chŸn vÒ sĂč Ÿóng ÂźÂŸn cña ch−¬ng tr×nh, gž ph«i v” dao. - Kh«ng tuĂș tiÖn gi¶m tĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh trong quž tr×nh gia c«ng ¼Ò phßng g·y dao. - MuĂšn STOP ch−¬ng tr×nh ph¶i chĂȘ lĂłc dao kh«ng cŸt v”o ph«i hoÆc ph¶i gi¶m tĂšc Ÿé šn dao dÇn tĂ­i 0. 10
  • 44. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN SoÂčn th¶o (Edit) - DĂŻng ¼Ó soÂčn th¶o, söa chĂ·a ch−¬ng tr×nh. - Ng−ĂȘi dĂŻng nhËp lÖnh tĂ” b”n phÝm. - Cžc mžy CNC hiÖn ÂźÂči cho phÐp soÂčn th¶o mĂ©t ch−¬ng tr×nh trong khi Âźang gia c«ng theo mĂ©t ch−¬ng tr×nh khžc. M« phĂĄng - M« phĂĄng l” ph−¬ng phžp kiÓm tra b»ng cžnh chÂčy ch−¬ng tr×nh trÂȘn m”n h×nh. - NhĂȘ m«phĂĄng cĂŁ thÓ nh×n thÊy diÔn tiÕn cña quž tr×nh gia c«ng, nghÜa l” thÊy dao chÂčy v” ph«i bÞ cŸt Âźi nh− thÕ n”o. - M« phĂĄng kh«ng cho phÐp kiÓm tra chÕ Ÿé c«ng nghÖ. - CĂŁ nhiÒu ph−¬ng phžp m« phĂĄng: ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ vÏ ¼−ĂȘng t©m dao, vÏ vÕt dao, m« phĂĄng trong mĂ©t h×nh chiÕu, trong 3 h×nh chiÕu m« phĂĄng 3D. Dry run - ChÕ Ÿé thö ch−¬ng tr×nh b»ng cžch chÂčy kh«ng t¶i: trĂŽc chÝnh kh«ng quay, cßn cžc trĂŽc chÂčy vĂ­i tĂšc Ÿé cao nhÊt. - NhĂȘ chÂčy kh« ng−ĂȘi dĂŻng cĂŁ thÓ quan sžt trĂŽc chÂčy thĂčc. - CÇn ¼Æc biÖt chĂł Ăœ ¼Ò phßng va chÂčm nguy hiÓm khi chÂčy kh«. MĂ©t sĂš chĂžc nšng khžc: - TEACH IN (dÂčy), tĂč Ÿéng ghi lÂči ch−¬ng tr×nh khi chÂčy dao b»ng tay. ChÕ Ÿé n”y ¼−üc dĂŻng ¼Ó lËp tr×nh gia c«ng nhĂ·ng chç khĂŁ. - REPOS, cho phÐp lÊy lÂči vÞ trÝ vĂ”a dĂ”ng gia c«ng, vÝ dĂŽ sau khi g·y dao. - BLOCK SEARCH: cho phÐp bŸt ¼Çu gia c«ng tĂ” lÖnh chĂ€n bÊt kĂș cña ch−¬ng tr×nh m” kh«ng ph¶i tĂ” ¼Çu ch−¬ng tr×nh. 11
  • 45. 1.6.2 BĂŻ dao (Tool Compensation ) T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Sai sĂš do bžn kÝnh dao ChĂžc nšng bĂŻ dao tĂč Ÿéng l”m Ÿn gi¶n viÖc lËp tr×nh, thay dao. B¶n chÊt cña quž tr×nh bĂŻ dao nh− sau: - VÞ trÝ cña dao ¼−üc ÂźÂči diÖn bĂ«i toÂč Ÿé gĂšc dao (E) - Cžc th«ng sĂš h×nh hĂ€c cña dao ¼−üc Ÿšng kĂœ trong b¶ng dĂ· liÖu dao, - Khi lËp tr×nh chØ cÇn quan t©m ¼Õn biÂȘn dÂčng chi tiÕt trong b¶n vÏ, kÌm theo chØ dÉn bĂŻ dao trži, ph¶i hay kh«ng bĂŻ dao, - Khi gÆp lÖnh gĂ€i dao trong ch−¬ng tr×nh, bĂ© ÂźiÒu khiÓn sÏ t×m dĂ· liÖu cña dao Ÿã trong file dĂ· liÖu, tĂč Ÿéng tÝnh cžc tham sĂš bĂŻ v” dÞch dao, ¼Ó mĂČi dao cŸt Ÿóng biÂȘn dÂčng. 12
  • 46. 13 T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
  • 47. 14 T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN
  • 48. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 1.6.3 ChuÈn bÞ gia c«ng trÂȘn mžy CNC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Cžc c«ng viÖc giĂšng nh− trÂȘn mžy th«ng th−ĂȘng - chuÈn bÞ ph«i liÖu, mžy mĂŁc, gž, dao, nghiÂȘn cĂžu b¶n vÏ,... §o v” nhËp dĂ· liÖu dao §Æt gĂšc toÂč Ÿé ph«i (Zero offset) 15
  • 49. Th¶o luËn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN ChĂžc nšng cña tĂ”ng chÕ Ÿé l”m viÖc trÂȘn mžy CNC? Khi chuÈn bÞ gia c«ng vĂ­i mĂ©t ch−¬ng tr×nh NC mĂ­i, ng−ĂȘi vËn h”nh cÇn thĂčc hiÖn cžc c«ng viÖc g×? T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Th¶o luËn Cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn trÂȘn mžy CNC: liÖt kÂȘ, Ăœ nghÜa? Ng−ĂȘi sö dĂŽng cÇn ph¶i quan t©m ¼Õn cžc ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn n”o trÂȘn mžy CNC? V× sao? 16
  • 50. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ch−¬ng 2. HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn sĂš dĂŻng cho Mžy cŸt kim loÂči 2.1 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš 2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn 2.1 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN B¶n vÏ Ch−¬ng tr×nh VËt mang tin §Àc NhĂ­ NĂ©i suy HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt §iÒu khiÓn So sžnh TruyÒn Ÿéng B”n mžy §o l−ĂȘng TruyÒn Ÿéng B”n mžy 1
  • 51. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc Quž tr×nh xö lĂœ sĂš ngo”i mžy - ThiÕt kÕ kÕt cÊu >> B¶n vÏ chi tiÕt - TÝnh tožn c«ng nghÖ >> B¶n vÏ c«ng nghÖ - LËp tr×nh gia c«ng >> Ch−¬ng tr×nh NC - Ch−¬ng tr×nh NC >> “M· ho¾” >> Ghi v”o vËt mang tin Quž tr×nh xö lĂœ sĂš trong mžy (ÂźiÒu khiÓn kÝn) – hÖ lÖnh ¼−ĂȘng Âźi - §Àc ch−¬ng tr×nh NC tĂ” vËt mang tin - ChuyÓn ŸÊi sang tÝn hiÖu t−¬ng tĂč (tÝn hiÖu ÂźiÖn) - XuÊt ra giž trÞ “CÇn” >> ¼−a tĂ­i bĂ© so sžnh theo tÇn sĂš nhÊt ¼Þnh - Thu thËp giž trÞ “ThĂčc” th«ng qua hÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng >> ¼−a tĂ­i bĂ© so sžnh - BĂ© so sžnh: ‱ “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” = “CÇn” – “ThĂčc” ‱ CÊp “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” cho hÖ truyÒn Ÿéng - HÖ truyÒn Ÿéng: hoÂčt Ÿéng theo tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn ‱ “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” <> 0 th× “ChÂčy” ‱ “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” = 0 th× “DĂ”ng” T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc Quž tr×nh xö lĂœ sĂš trong mžy (ÂźiÒu khiÓn hĂ«) – hÖ lÖnh ¼−ĂȘng Âźi - §Àc ch−¬ng tr×nh NC tĂ” vËt mang tin - ChuyÓn ŸÊi sang tÝn hiÖu t−¬ng tĂč (tÝn hiÖu ÂźiÖn) - XuÊt ra giž trÞ “CÇn” ‱ “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” = “CÇn” ‱ CÊp “TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn” cho cĂŽm ÂźiÒu khiÓn - HÖ truyÒn Ÿéng: hoÂčt Ÿéng theo cĂŽm ÂźiÒu khiÓn HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt (ON/OFF) - §Àc ch−¬ng tr×nh NC tĂ” vËt mang tin - ChuyÓn ŸÊi sang tÝn hiÖu t−¬ng tĂč (tÝn hiÖu ÂźiÖn) - XuÊt ra giž trÞ “ON”, “OFF” v” göi tĂ­i cžc cĂŽm t−¬ng Ăžng 2
  • 52. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc Ch−¬ng tr×nh ÂźiÒu h”nh cÂŹ b¶n - NhiÖm vĂŽ: ¼−üc c”i ¼Æt ¼Ó xö lĂœ cžc nhiÖm vĂŽ cña mĂ©t hÖ §KS - Cžc chĂžc nšng: ‱ ‱ ‱ ‱ NÂčp dĂ· liÖu ch−¬ng tr×nh Ghi nhĂ­ cžc dĂ· liÖu Xö lĂœ cžc dĂ· liÖu ¼Ó nhËn ¼−üc tÝn hiÖu chuyÓn Ÿéng, chĂžc nšng phĂŽ §iÒu khiÓn chuyÓn Ÿéng trÂȘn mžy CĂŽm xö lĂœ trung t©m (CPU) - §n nhiÖm (Mono-microprocessor) - §a nhiÖm (Multi-microprocessor) CÊu trĂłc cña bĂ© ÂźiÒu khiÓn CNC - Cžc cĂŽm chĂžc nšng ÂźiÒu khiÓn sĂš - Cžc bĂ© nĂši ghÐp - B¶ng ÂźiÒu khiÓn 2.1.1 NguyÂȘn tŸc cÊu trĂłc SÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN B¶n vÏ Ch−¬ng tr×nh VËt mang tin §Àc NhĂ­ NĂ©i suy HÖ lÖnh ¼−ĂȘng Âźi HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt §iÒu khiÓn So sžnh TruyÒn Ÿéng B”n mžy §o l−ĂȘng TruyÒn Ÿéng B”n mžy 3
  • 53. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.1 DĂ· liÖu ch−¬ng tr×nh NC TiÂȘu chuÈn qui ¼Þnh: - ISO-6983 - §Þnh nghÜa v” ph©n loÂči cžc dĂ· liÖu cÇn thiÕt ¼Ó thĂčc hiÖn cžc c«ng viÖc kĂŒ thuËt trÂȘn mžy CNC DĂ· liÖu h×nh hĂ€c - Cžc gĂšc toÂč Ÿé, gĂšc tham chiÕu - Th«ng sĂš dao - KiÓu nĂ©i suy - BĂŻ bžn kÝnh dao (vÞ trÝ dao so vĂ­i biÂȘn dÂčng gia c«ng) >> L”m cÂŹ sĂ« ¼Ó tÝnh tožn vÞ trÝ trong chuyÓn Ÿéng t−¬ng ŸÚi giĂ·a chi tiÕt v” dao. DĂ· liÖu c«ng nghÖ - TĂšc Ÿé trĂŽc chÝnh - TĂšc Ÿé chÂčy dao - LĂča chĂ€n b«i trÂŹn,... T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.1 DĂ· liÖu ch−¬ng tr×nh NC DĂ· liÖu hç trĂź xö lĂœ - Cžc dĂ· liÖu h×nh hĂ€c th−ĂȘng kh«ng Ÿñ ¼Ó xžc ¼Þnh mĂ©t tËp hĂźp cžc chuyÓn Ÿéng riÂȘng tÂčo th”nh cžc chu kĂș l”m viÖc. - Cžc dĂ· liÖu xö lĂœ cÇn hç trĂź thÂȘm gĂ„m: ‱ ‱ ‱ ‱ ‱ Cžc chu kĂș gia c«ng khžc nhau Cžc chu kĂș kÝch th−íc ThĂȘi ÂźiÓm dĂ”ng ¼Ó kiÓm tra LĂča chĂ€n ÂźiÒu chØnh LĂča chĂ€n dao 4
  • 54. 2.1.2 M· hož dĂ· liÖu T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §Ó l”m g×? - L”m nhiÖm vĂŽ “phiÂȘn dÞch” cho mžy hiÓu ¼−üc ch−¬ng tr×nh NC §Þnh dÂčng ch−¬ng tr×nh, cÊu trĂłc lÖnh - “NgĂ· phžp” HÖ thĂšng ¼Þa chØ - “B¶ng chĂ· cži” - A – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc X - B – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc Y - C – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc Z - D – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc chuyÂȘn dĂŻng/tĂšc Ÿé chÂčy dao 3 - E – toÂč Ÿé gĂŁc, quay quanh trĂŽc chuyÂȘn dĂŻng/tĂšc Ÿé chÂčy dao 2 - F – tĂšc Ÿé chÂčy dao - G – m· lÖnh - I – toÂč Ÿé theo X cña t©m cung trßn - J – toÂč Ÿé theo Y cña t©m cung trßn - M – chĂžc nšng phĂŽ T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.2 M· hož dĂ· liÖu HÖ thĂšng ¼Þa chØ (tiÕp) - N – sĂš thĂž tĂč c©u lÖnh - P – chuyÓn Ÿéng thĂž 3 song song vĂ­i trĂŽc X - Q – chuyÓn Ÿéng thĂž 3 song song vĂ­i trĂŽc Y - R – chuyÓn Ÿéng thĂž 3 song song vĂ­i trĂŽc Z - S – tĂšc Ÿé quay trĂŽc chÝnh - T – gĂ€i dao - U – chuyÓn Ÿéng thĂž 2 song song vĂ­i trĂŽc X - V – chuyÓn Ÿéng thĂž 2 song song vĂ­i trĂŽc Y - W – chuyÓn Ÿéng thĂž 2 song song vĂ­i trĂŽc Z - X– chuyÓn Ÿéng cÂŹ b¶n song song vĂ­i trĂŽc X - Y – chuyÓn Ÿéng cÂŹ b¶n song song vĂ­i trĂŽc Y - Z – chuyÓn Ÿéng cÂŹ b¶n song song vĂ­i trĂŽc Z - : - rÏ nhžnh ch−¬ng tr×nh TĂ” lÖnh: - PhĂši hĂźp cžc ¼Þa chØ v” giž trÞ Âźi kÌm: X420, G00, M30,... C©u lÖnh: - SĂč ghÐp nĂši tĂši thiÓu cžc tĂ” lÖnh ¼Ó thĂčc hiÖn 1 chuyÓn Ÿéng/chĂžc nšng N10 G00 Z-250 X200 5
  • 55. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.3 Truy cËp dĂ· liÖu Cžc ph−¬ng phžp truy cËp dĂ· liÖu - Bšng ŸÎc lç, bšng tĂ” (NC) - NhËp trĂčc tiÕp tĂ” b”n phÝm, b¶ng ÂźiÒu khiÓn (NC, CNC) - §Üa tĂ” (CNC) - TruyÒn dĂ· liÖu trĂčc tiÕp (DNC): mĂ©t mžy tÝnh trung t©m vĂ­i nhiÒu cĂŽm NC. Mžy tÝnh trung t©m >> cĂŽm ÂźiÒu khiÓn sĂš: - NĂ©i dung ch−¬ng tr×nh - SĂš thĂž tĂč cña ch−¬ng tr×nh NC cÇn gia c«ng Ÿ· l−u trong bĂ© nhĂ­ cña cĂŽm §KS - Danh mĂŽc dao, th«ng sĂš bĂŻ dao, sĂš giĂȘ, tuĂŠi thĂ€ l”m viÖc cña dao - Cžc dĂ· liÖu ÂźiÒu khiÓn mžy Cžc cĂŽm §KS >> mžy tÝnh trung t©m - Ch−¬ng tr×nh NC Ÿ· ¼−üc gĂ€i ¼Ó gia c«ng - Danh mĂŽc dao v” sĂš giĂȘ l”m viÖc - T×nh trÂčng mžy, cžc th«ng bžo lçi, c¶nh bžo - Cžc tÝnh tožn hiÖu chØnh T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.1.4 KiÓm tra hÖ thĂšng §KS Cžc ch−¬ng tr×nh kiÓm tra hoÂčt Ÿéng cña hÖ thĂšng §KS - ¼−üc c”i ¼Æt sÂœn trong bĂ© nhĂ­ - cĂŁ thÓ gĂ€i ra ¼Ó kiÓm tra t×nh trÂčng mžy Ch−¬ng tr×nh tĂŠng qužt - kiÓm tra hoÂčt Ÿéng cña cžc bĂ© phËn tÝnh tožn: CPU, bĂ© nhĂ­,... - thĂčc hiÖn tĂč Ÿéng mçi lÇn bËt mžy Ch−¬ng tr×nh kiÓm tra hoÂčt Ÿéng cña cžc trĂŽc mžy - kiÓm tra giž trÞ sai lÖch trong khi theo dĂąi hoÂčt Ÿéng cña cžc trĂŽc - tÂčo ra cžc t×nh huĂšng dĂ”ng Ÿét ngĂ©t xem cĂŁ bÞ v−üt giž trÞ ¼Þnh tr−íc hay kh«ng. KiÓm tra cĂł phžp cña cžc c©u lÖnh trong ch−¬ng tr×nh gia c«ng - Lçi m· hož sĂš – chĂ· cži - §Þa chØ kh«ng t−¬ng thÝch - ChĂžc nšng kh«ng rĂą - Ch−¬ng tr×nh kh«ng thÝch hĂźp 6
  • 56. 2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.2.1 Cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ Theo h×nh thĂžc truyÒn Ÿéng ¼Ó lÊy giž trÞ Âźo - KiÓu tÞnh tiÕn - KiÓu quay Theo h×nh thĂžc ¼Þnh l−üng giž trÞ Âźo - KiÓu sĂš - KiÓu t−¬ng tĂč Theo nguyÂȘn tŸc Âźo - KiÓu gia sĂš - KiÓu tuyÖt ŸÚi Theo h×nh thĂžc Âźo - TrĂčc tiÕp - Gižn tiÕp T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.2.1 Cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ §o vÞ trÝ b»ng ÂźÂči l−üng t−¬ng tĂč - §oÂčn ¼−ĂȘng (gĂŁc) cÇn Âźo ¼−üc chuyÓn ŸÊi liÂȘn tĂŽc th”nh ÂźÂči l−üng t−¬ng tĂč (ÂźiÖn žp, c−ĂȘng Ÿé dßng) §o vÞ trÝ b»ng ÂźÂči l−üng sĂš - §oÂčn ¼−ĂȘng (gĂŁc) cÇn Âźo ¼−üc chia th”nh cžc yÕu tĂš Ÿn vÞ cĂŁ Ÿé lĂ­n nh− nhau. - Quž tr×nh Âźo chÝnh l” viÖc ¼Õm (cĂ©ng dĂ„n) cžc yÕu tĂš Ÿn vÞ Ÿ· Âźi qua hoÆc nhĂȘ sĂč nhËn biÕt cžc dÊu hiÖu riÂȘng biÖt cña nĂŁ 7
  • 57. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.2.1 Cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ §o trĂčc tiÕp - L” ph−¬ng phžp Âźo bžm sžt cžc vÞ trÝ cÇn Âźo - Kh«ng cÇn ¼Õn cžc dÉn Ÿéng cÂŹ khÝ trung gian - HÖ thĂšng Âźo ¼−üc ghÐp trĂčc tiÕp vĂ­i chuyÓn Ÿéng cÇn Âźo - CĂŁ Ÿé chÝnh xžc cao (loÂči trĂ” ¼−üc cžc sai sĂš truyÒn Ÿéng, biÕn dÂčng) - KhĂŁ thĂčc hiÖn, giž th”nh cao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.2.1 Cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ §o gižn tiÕp - Kh«ng Âźo trĂčc tiÕp chuyÓn Ÿéng tÞnh tiÕn cña b”n mžy m” Âźo mĂ©t chuyÓn Ÿéng quay t−¬ng Ăžng - §o chuyÓn Ÿéng quay cña trĂŽc vÝt me (h×nh b) - DĂŻng bĂ© truyÒn thanh ršng – bžnh ršng ¼Ó biÕn chuyÓn Ÿéng tÞnh tiÕn cña b”n mžy th”nh chuyÓn Ÿéng quay >> Âźo (h×nh c) - CĂŁ lçi do sai lÖch b−íc vÝt me / khe hĂ« šn khĂ­p giĂ·a hai mž ršng - Ph¶i tÝnh tožn hiÖu chØnh trong bĂ© ÂźiÒu khiÓn 8
  • 58. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.2.1 Cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ §o vÞ trÝ tuyÖt ŸÚi - Mçi giž trÞ Âźo ¼Òu ¼−üc so vĂ­i ÂźiÓm 0 (zero) cña th−íc v” cĂŁ dÊu hiÖu riÂȘng - §o t−¬ng tĂč - tuyÖt ŸÚi: mçi vÞ trÝ trong ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn l” mĂ©t thang ÂźiÖn žp riÂȘng - §o sĂš – tuyÖt ŸÚi: mçi gia sĂš vÞ trÝ ¼−üc Ÿžnh dÊu riÂȘng b»ng m· nhÞ ph©n - Šu ÂźiÓm: ‱ Mçi lÇn Âźo cho ngay vÞ trÝ tuyÖt ŸÚi ‱ Kh«ng cÇn qui kh«ng (reference) khi khĂ«i Ÿéng - Nh−üc ÂźiÓm: ‱ PhĂžc tÂčp vÒ cÊu trĂłc ‱ Giž th”nh cao - PhÂčm vi žp dĂŽng: ‱ Ýt ¼−üc dĂŻng trong mžy CNC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.2.1 Cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ §o vÞ trÝ kiÓu gia sĂš - To”n bĂ© phÂčm vi dÞch chuyÓn ¼−üc chia th”nh cžc b−íc tšng (gia sĂš – increments) cĂŁ Ÿé lĂ­n nh− nhau, kh«ng cĂŁ dÊu hiÖu riÂȘng. - VÞ trÝ tuyÖt ŸÚi ¼−üc tÝnh tožn bĂ«i tĂŠng cña cžc b−íc tšng Ÿ· Âźi qua so vĂ­i ÂźiÓm gĂšc. - Cžc gia sĂš ©m hay d−¬ng phĂŽ thuĂ©c v”o chiÒu chuyÓn Ÿéng - Šu ÂźiÓm ‱ CÊu trĂłc Ÿn gi¶n ‱ Giž th”nh rÎ - Nh−üc ÂźiÓm ‱ Kh«ng tr¶ vÒ ngay giž trÞ vÞ trÝ tuyÖt ŸÚi ‱ Ph¶i cĂŁ ÂźiÓm gĂšc tham chiÕu (Reference point) ‱ Mçi lÇn khĂ«i Ÿéng mžy ph¶i thĂčc hiÖn phÐp tham chiÕu ÂźiÓm gĂšc - PhÂčm vi žp dĂŽng ‱ PhĂŠ biÕn trÂȘn mžy CNC 9
  • 59. 2.2.2 Cžc dĂŽng cĂŽ Âźo vÞ trÝ T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN DĂŽng cĂŽ Âźo vÞ trÝ kiÓu t−¬ng tĂč HÖ thĂšng Âźo b»ng biÕn trĂ« - NguyÂȘn lĂœ: dĂča quan hÖ tuyÕn tÝnh giĂ·a chiÒu d”i cña mĂ©t th−íc Âźo dÉn ÂźiÖn vĂ­i ÂźiÖn trĂ« cña nĂŁ - Kh«ng thÓ chia ¼−üc ¼Õn 0,001mm nÂȘn Ýt ¼−üc sö dĂŽng HÖ thĂšng Âźo b»ng c¶m Ăžng tĂ” - MĂ©t th−íc Âźo cĂŁ dßng xoay chiÒu chÂčy qua, h×nh th”nh 1 tr−ĂȘng ÂźiÖn tĂ” biÕn thiÂȘn - MĂ©t th−íc Âźo dÉn ÂźiÖn khžc ¼Æt trong phÂčm vi Ÿã sÏ xuÊt hiÖn 1 ÂźiÖn žp - §iÖn žp c¶m Ăžng phĂŽ thuĂ©c v”o c−ĂȘng Ÿé tĂ” tr−ĂȘng (kho¶ng cžch giĂ·a hai vËt dÉn) Th−íc Âźo c¶m Ăžng quay (Resolve) - sö dĂŽng nguyÂȘn tŸc Âźo b»ng c¶m Ăžng tĂ” - Âźo vÞ trÝ theo kiÓu tuyÖt ŸÚi chu kĂș, kh«ng trĂčc tiÕp Th−íc Âźo c¶m Ăžng quay kh«ng cĂŁ v”nh quÐt - Stator hai pha cĂŁ 2 cuĂ©n d©y quÊn, ¼Æt thÂŒng ŸÞng trÂȘn nhau - §−üc cÊp cžc ÂźiÖn žp xoay chiÒu lÖch pha nhau 900: U1 - TÇn sĂš phĂŠ biÕn l” 2,5 kHz - TĂ” tr−ĂȘng biÕn thiÂȘn h×nh th”nh, g©y c¶m Ăžng trong cuĂ©n rotor mĂ©t ÂźiÖn žp U2. §é lĂ­n cña U2 phĂŽ thuĂ©c v”o gĂŁc quay cña cuĂ©n d©y rotor ŸÚi vĂ­i vector tĂ” tr−ĂȘng. - Th−ĂȘng 1 vßng quay cña resolve t−¬ng Ăžng 2mm dÞch chuyÓn cña b”n mžy - TĂšc Ÿé vßng quay cĂŁ thÓ lÂȘn ¼Õn 10.000 vg/ph 10
  • 60. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Th−íc Âźo c¶m Ăžng quay kh«ng cĂŁ v”nh quÐt Th−íc Âźo c¶m Ăžng thÂŒng (Industosyn) - NguyÂȘn lĂœ: resolve quÊn d©y phÂŒng - Ăžng dĂŽng: Âźo t−¬ng tĂč – tuyÖt ŸÚi/chu kĂș - trĂčc tiÕp - CÊu tÂčo ‱ th−íc Âźo: cuĂ©n d©y phÂŒng, quÊn gÊp khĂłc, kho¶ng cžch quÊn d©y l” 2mm ‱ th−íc dÉn: cĂŁ 2 cuĂ©n d©y phÂŒng, ¼Æt cžch nhau 1/4 Ÿé chia ‱ th−íc Âźo ¼−üc cĂš ¼Þnh trÂȘn th©n mžy, th−íc dÉn ¼−üc lŸp trÂȘn b”n mžy cÇn Âźo ‱ kho¶ng cžch giĂ·a th−íc Âźo v” th−íc dÉn = 0,25mm - HoÂčt Ÿéng ‱ CuĂ©n d©y cña th−íc Âźo cĂŁ ÂźiÖn žp tÇn sĂš cao U1 ‱ CuĂ©n d©y cña th−íc dÉn c¶m Ăžng 1 ÂźiÖn žp phĂŽ thuĂ©c v”o vÞ trÝ t−¬ng ŸÚi cña hai cuĂ©n d©y: U2 ‱ Giž trÞ ÂźiÖn žp ra U2 t−¬ng Ăžng vĂ­i vÞ trÝ cÇn Âźo 11
  • 61. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Th−íc Âźo c¶m Ăžng thÂŒng T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN DĂŽng cĂŽ Âźo vÞ trÝ kiÓu sĂš §o vÞ trÝ kiÓu sĂš – gia sĂš - Sö dĂŽng hiÖu Ăžng quang ÂźiÖn - NguyÂȘn tŸc ph¶n quang: ‱ Th−íc Âźo cĂŁ cžc vÂčch chia ph¶n quang v” kh«ng ph¶n quang ¼Æt kÕ tiÕp nhau ‱ NguĂ„n sžng chiÕu v”o th−íc Âźo ‱ Tia sžng gÆp vÂčch ph¶n quang ¼−üc ph¶n xÂč lÂči v” ¼−üc tÕ b”o quang ÂźiÖn hÊp thĂŽ >> sinh ra ÂźiÖn žp cao (tÝn hiÖu 1) ‱ Tia sžng gÆp vÂčch kh«ng ph¶n quangkh«ng ¼−üc ph¶n xÂč lÂči, tÕ b”o quang ÂźiÖn sinh ra ÂźiÖn žp thÊp (tÝn hiÖu 0) - NguyÂȘn tŸc soi thÊu ‱ Th−íc chia cĂŁ cžc vÂčch chia soi thÊu v” kh«ng soi thÊu ¼Æt kÕ tiÕp nhau ‱ NguĂ„n sžng chiÕu v”o th−íc Âźo ‱ Tia sžng chui qua vÂčch soi thÊu ¼−üc tÕ b”o quang ÂźiÖn hÊp thĂŽ >> sinh ra ÂźiÖn žp cao (tÝn hiÖu 1) ‱ Tia sžng gÆp vÂčch kh«ng soi thÊu, tÕ b”o quang ÂźiÖn sinh ra ÂźiÖn žp thÊp (tÝn hiÖu 0) 12
  • 62. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN CÊu trĂłc hÖ thĂšng Âźo vÞ trÝ kiÓu sĂš dĂŻng nguyÂȘn tŸc quang ÂźiÖn – soi thÊu xung ¼Çu ra ÂźiÖn žp ra dÂčng t−¬ng tĂč 13
  • 63. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §o vÞ trÝ kiÓu sĂš – tuyÖt ŸÚi - mçi phÇn tö trÂȘn ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn ph¶i ¼−üc Ÿžnh dÊu riÂȘng - th−íc Âźo cĂŁ nhiÒu r·nh - vĂŻng soi thÊu (ph¶n quang) nhËn giž trÞ 0 - vĂŻng kh«ng soi thÊu (kh«ng ph¶n quang) nhËn giž trÞ 1 - th−íc chia ¼−üc chia vÂčch theo m· nhÞ ph©n - tĂŠ hĂźp giž trÞ nhÞ ph©n cña tĂ”ng r·nh tr¶ vÒ giž trÞ vÞ trÝ tuyÖt ŸÚi 14
  • 64. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Encoder t−¬ng ŸÚi Encoder tuyÖt ŸÚi 15
  • 65. Th¶o luËn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ph©n tÝch sÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš? Ph©n loÂči cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ? Cho vÝ dĂŽ b»ng cžc thiÕt bÞ t−¬ng Ăžng? TrÂȘn mžy CNC th−ĂȘng dĂŻng thiÕt bÞ Âźo vÞ trÝ loÂči n”o? TÂči sao? Cho vÝ dĂŽ? Tr×nh b”y nguyÂȘn lĂœ cña hÖ thĂšng Âźo vÞ trÝ kiÓu sĂš – gia sĂš? 16
  • 66. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ch−¬ng 2. HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn sĂš dĂŻng cho Mžy cŸt kim loÂči 2.1 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš 2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn 2.3 BĂ© so sžnh 2.4 BĂ© nĂ©i suy 2.5 TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh 2.3 BĂ© so sžnh T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.1 Khži niÖm Th«ng tin ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn (CÇn) TÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn (CÇn – ThĂčc) TruyÒn Ÿéng So sžnh B”n mžy DÞch chuyÓn Âźo ¼−üc (ThĂčc) §o l−ĂȘng NhiÖm vĂŽ - So sžnh th«ng tin ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn ¼−a ra tĂ” ch−¬ng tr×nh (giž trÞ CÇn) vĂ­i ÂźoÂčn dÞch chuyÓn Âźo ¼−üc trÂȘn mžy (giž trÞ ThĂčc) - ¼Ó xžc ¼Þnh sai lÖch cña cÆp giž trÞ (CÇn – ThĂčc) - cÊp cho hÖ truyÒn Ÿéng nhĂ·ng tÝn hiÖu cÇn thiÕt ¼Ó ÂźiÒu khiÓn sao cho sĂč chÂȘnh lÖch giĂ·a giž trÞ CÇn v” giž trÞ ThĂčc dÇn dÇn trĂ« vÒ 0. CÊu trĂłc - Theo nguyÂȘn tŸc Âźo l−ĂȘng (hÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng Âźang sö dĂŽng) - Theo dÂčng tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn truyÒn Ÿéng 1
  • 67. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.1 Khži niÖm BĂ© so sžnh chØ ¼−a ra tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn khi giž trÞ CÇn v” giž trÞ ThĂčc ¼−üc ŸÄng nhÊt (tÝn hiÖu ŸÄng nhÊt) >> ChØ cho phÐp x©y dĂčng mĂ©t mÂčch ÂźiÒu khiÓn ngŸt do tÝn hiÖu ŸÄng nhÊt kh«ng cĂŁ tÝnh liÂȘn tĂŽc >> ChØ ¼−üc Ăžng dĂŽng trong ÂźiÒu khiÓn ÂźiÓm/¼−ĂȘng. BĂ© so sžnh ¼−a ra tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn liÂȘn tĂŽc chĂ”ng n”o giž trÞ CÇn v” giž trÞ ThĂčc ch−a ŸÄng nhÊt (tÝn hiÖu sai khžc / tÝn hiÖu chÂȘnh lÖch) - TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch = CÇn – ThĂčc - Quž tr×nh ÂźiÒu khiÓn ~~ ŸÄng nhÊt CÇn v” ThĂčc >> tÝn hiÖu chÂȘnh lÖch nhĂĄ dÇn ---> 0 >> truyÒn Ÿéng ÂźÂčt ¼Õn trÂčng thži dĂ”ng. >> TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch cĂŁ tÝnh liÂȘn tĂŽc >> Cho phÐp x©y dĂčng cžc bĂ© ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ >> DĂŻng trong ÂźiÒu khiÓn theo contour (biÂȘn dÂčng, phi tuyÕn) T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš PhĂŽ thuĂ©c v”o nguyÂȘn tŸc Âźo sĂš – gia sĂš - §o sĂš – gia sĂš: mçi b−íc tiÕn nhĂĄ nhÊt ∆s phžt ra 1 xung - TĂŠng sĂš xung l” ÂźÂči l−üng Âźo ph¶n žnh ÂźoÂčn ¼−ĂȘng Ÿ· dÞch chuyÓn NguyÂȘn tŸc - TÇn sĂš ¼Õm cao: ph¶i dĂŻng bĂ© ¼Õm ÂźiÖn tö (tĂšc Ÿé 10m/ph, b−íc tiÕn ∆s = 0,01mm >> tÇn sĂš ¼Õm = 16kHz) - BĂ© so sžnh l” 1 bĂ© ¼Õm ÂźiÖn tö hĂźp th”nh tĂ” mĂ©t sĂš l−üng cžc bĂ© ¼Õm Ÿé chia vÂčch Âźo theo hÖ thËp ph©n - Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o, ¼Õm trong bĂ© ¼Õm v” so sžnh vĂ­i sĂš l−üng xung cña giž trÞ CÇn Ÿ· ¼−üc ¼Æt tr−íc. 2 7 4 102 101 100 0 0 0 E K 2
  • 68. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš 1. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ cÇn - BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ CÇn (274 = 2x102 + 7x101 + 4x100) - Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm - ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm lĂŻi tĂ” 274 cho ¼Õn 000. - Khi c¶ 3 bĂ© ¼Õm cĂŻng tr¶ vÒ giž trÞ 0, mÂčch ngŸt ŸÄng nhÊt (dĂŻng phÇn tö logic “AND”) phžt ra tÝn hiÖu ngŸt mÂčch K theo nguyÂȘn tŸc ŸÄng nhÊt tÝn hiÖu. 2 7 4 102 101 100 0 0 0 E AND K 2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 9 cña giž trÞ cÇn - PhÇn bĂŻ 9 cña s« 274: 999 – 274 = 725 - BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn 725 - Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm - ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm cĂ©ng v”o kÓ tĂ” mĂžc 725 theo phÐp ¼Õm tiÕn cho ¼Õn mĂžc 999. - Khi c¶ 3 bĂ© ¼Õm cĂŻng tr¶ vÒ giž trÞ 9, mÂčch ngŸt ŸÄng nhÊt (dĂŻng phÇn tö logic “AND”) phžt ra tÝn hiÖu ngŸt mÂčch K theo nguyÂȘn tŸc ŸÄng nhÊt tÝn hiÖu. 7 5 102 9 2 101 100 9 9 E AND K 3
  • 69. 2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 3. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 10 cña giž trÞ cÇn - PhÇn bĂŻ 10 cña sĂš 274: 1000 – 274 = 726 - BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn 726 - Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm - ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm cĂ©ng v”o kÓ tĂ” mĂžc 726 theo phÐp ¼Õm tiÕn cho ¼Õn mĂžc 1000. - TÝn hiÖu ngŸt mÂčch K ¼−üc phžt ra tÂči ÂźiÓm chuyÓn cña bĂ© ¼Õm cĂŁ sĂš mĂČ luĂŒ thĂ”a cao nhÊt cña cÂŹ sĂš 10. 7 2 6 102 101 100 K E T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.2 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš 4. BĂ© ¼Õm kh«ng ÂźiÒu chØnh tr−íc, giž trÞ CÇn ¼−üc chĂ€n tr−íc nhĂȘ 1 vÂčch ŸÄng nhÊt ÂźiÒu chØnh ¼−üc - Giž trÞ CÇn (274) ¼−üc ¼Æt tr−íc trÂȘn cžc mÂčch ŸÄng nhÊt ÂźiÒu chØnh ¼−üc - Xung cña giž trÞ ThĂčc (E) ¼−üc ¼−a v”o cžc bĂ© ¼Õm - ThĂčc hiÖn phÐp ¼Õm cĂ©ng v”o kÓ tĂ” mĂžc 000 theo phÐp ¼Õm tiÕn cho ¼Õn mĂžc 274. - Khi giž trÞ trÂȘn cžc bĂ© ¼Õm tr¶ vÒ giž trÞ t−¬ng Ăžng vĂ­i giž trÞ Ÿ· ¼Æt trÂȘn vÂčch ÂźiÒu chØnh (giž trÞ CÇn), mÂčch ngŸt ŸÄng nhÊt (dĂŻng phÇn tö logic “AND”) phžt ra tÝn hiÖu ngŸt mÂčch K theo nguyÂȘn tŸc ŸÄng nhÊt tÝn hiÖu. - CĂŁ thÓ ¼Æt ¼−üc nhiÒu ÂźiÓm ngŸt tr−íc ÂźiÓm ngŸt ŸÄng nhÊt 102 9 101 0 2 9 100 0 7 AND 9 0 E 4 K 4
  • 70. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.3 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn contour CÊu trĂłc - BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš nĂši vĂ­i bĂ© ADC (biÕn ŸÊi sĂš - t−¬ng tĂč) - Giž trÞ CÇn tĂ„n tÂči Ă« dÂčng xung liÂȘn tĂŽc, ¼−üc cÊp bĂ«i bĂ© nĂ©i suy. - Giž trÞ ThĂčc cña hÖ thĂšng Âźo cĂČng Ă« dÂčng xung liÂȘn tĂŽc. - BĂ© so sžnh liÂȘn tĂŽc ¼−a ra giž trÞ sai lÖch CÇn – ThĂčc Ust NĂ©i suy X-W W BĂ© ¼Õn vi ph©n DAC MÂčch logic Ust X KhuyÕch ÂźÂči TruyÒn Ÿéng B”n mžy X-W §o l−ĂȘng 2.3.3 BĂ© so sžnh sĂš – gia sĂš dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn contour T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN NguyÂȘn lĂœ ¼Õm xung (chuyÓn Ÿéng tiÕn, lĂŻi) - B§K cÊp xung CÇn “tiÕn” ‱ cÊp cho bĂ© ¼Õm chÂȘnh lÖch “tiÕn” ‱ tžc Ÿéng tĂ­i ÂźiÒu khiÓn chuyÓn Ÿéng theo chiÒu “tiÕn” - HÖ thĂšng Âźo: ‱ Âźo ¼−üc xung ThĂčc l” “tiÕn” ‱ Âźi qua “mÂčch logic” chuyÓn th”nh “lĂŻi” >> ¼−a vÒ bĂ© ¼Õm chÂȘnh lÖch ‱ - BĂ© ¼Õm vi ph©n: ‱ nhËn xung CÇn: “tiÕn“ ‱ nhËn xung ThĂčc: “lĂŻi” ‱ mĂžc ¼Õm dÇn trĂ« vÒ 0 >> chuyÓn Ÿéng tiÕn ¼Õn ÂźiÓm dĂ”ng - BĂ© DAC: ‱ biÕn ŸÊi sĂš xung chÂȘnh lÖch th”nh ÂźiÖn žp ÂźiÒu khiÓn Ÿóng dÊu vĂ­i chiÒu chuyÓn Ÿéng 5
  • 71. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi NguyÂȘn lĂœ chung - TÝn hiÖu Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn kiÓu sĂš – tuyÖt ŸÚi: mçi vÞ trÝ b”n mžy ¼−üc ghi nhËn bĂ«i mĂ©t tĂŠ hĂźp tÝn hiÖu riÂȘng - BĂ© so sžnh ph¶i so sžnh giž trÞ CÇn Ÿ· ¼−üc m· hož Ă« dÂčng m· n”o Ÿã vĂ­i giž trÞ ThĂčc ŸÀc ¼−üc vĂ­i m· t−¬ng Ăžng. - Ă« ÂźiÓm ŸÄng nhÊt hai tÝn hiÖu >> ¼−a ra tÝn hiÖu ÂźiÒu khiÓn (pp tÝn hiÖu ŸÄng nhÊt). NguyÂȘn tŸc ŸÄng nhÊt - sĂč ŸÄng nhÊt ph¶i ¼−üc xžc ¼Þnh trÂȘn tÊt c¶ cžc r·nh cña th−íc Âźo Ÿ· m· hož - thĂčc hiÖn phÐp kiÓm tra xem “tĂŠ hĂźp” ŸÀc ¼−üc gĂ„m cžc tÝn hiÖu 0 v” 1 cĂŁ ŸÄng nhÊt vĂ­i tĂŠ hĂźp giž trÞ CÇn Ÿ· cho hay kh«ng. - nÕu ŸÄng nhÊt to”n bĂ© th× 1 tÝn hiÖu ngŸt sÏ ¼−üc phžt ra. TÝn hiÖu chiÒu chuyÓn Ÿéng - So sžnh giž trÞ CÇn v” ThĂčc xem cži n”o lĂ­n hÂŹn >> chiÒu 2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Cžc dÂčng so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi 1. BĂ© so sžnh tÂči ÂźiÓm ŸÄng nhÊt cña tÝn hiÖu CÇn – ThĂčc, phžt ra 1 tÝn hiÖu ŸÄng nhÊt kh«ng quan t©m ¼Õn chiÒu v” kho¶ng cžch 2. BĂ© so sžnh tÂči nhĂ·ng ÂźiÓm kh«ng ŸÄng nhÊt cña tÝn hiÖu CÇn – ThĂčc, so sžnh giž trÞ CÇn lĂ­n hay nhĂĄ hÂŹn giž trÞ ThĂčc v” cÊp cho bĂ© truyÒn Ÿéng 1 tÝn hiÖu phĂŽ thuĂ©c chiÒu, liÂȘn tĂŽc cho tĂ­i khi ÂźÂčt tĂ­i ÂźiÓm ŸÄng nhÊt 3. BĂ© so sžnh tÝnh tožn xžc ¼Þnh chÂȘnh lÖch, liÂȘn tĂŽc t×m ra sai khžc vÒ Ÿé lĂ­n v” chiÒu cña cÆp giž trÞ CÇn – ThĂčc. 6
  • 72. 2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN NguyÂȘn tŸc xÝch ŸÄng nhÊt kiÓu rÂŹ-le - TrÂȘn mçi r·nh, cžc phÐp kiÓm tra ŸÄng nhÊt ¼−üc tžch riÂȘng - MĂ©t mÂčch tr×nh tĂč (mÂčch AND – v”) cña cžc tiÕp ÂźiÓm 0 hoÆc 1 trÂȘn cžc rÂŹ-le CÇn v” ThĂčc tiÕp nhËn tÝn hiÖu - Khi tÊt c¶ cžc kh©u ŸÄng nhÊt riÂȘng lÎ cĂŻng ŸÄng nhÊt >> xuÊt hiÖn xÝch ŸÄng nhÊt >> khĂŁa K nhËn tÝn hiÖu ngŸt mÂčch - (trÂčng thži 0 hoÆc 1 cña cžc rÂŹ-le CÇn v” ThĂčc trÂȘn mçi r·nh tžch biÖt ¼Òu ŸÄng nhÊt >> mÂčch kÝn >> cĂŁ dßng ÂźiÖn chÂčy qua >> cĂŁ tÝn hiÖu ¼Õn khož K) BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng xÝch ŸÄng nhÊt hĂźp th”nh tĂ” cžc rÂŹ-le K T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 23 0 1 0 1 0 1 0 1 0 23 1 23 22 22 W K 23 0 1 W 22 22 21 21 X X 0 1 21 21 20 20 0 W=0101 N 1 20 X=0100 W=0101 N 20 X=0101 ??? TrÂčng thži trÂȘn xÝch biÓu thÞ giž trÞ n”o theo hÖ thËp ph©n? 7
  • 73. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.4 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic - TrÂȘn mçi r·nh ¼Òu ¼−üc kiÓm tra xem giž trÞ CÇn v” ThĂčc cĂŁ ŸÄng nhÊt vĂ­i nhau kh«ng - ViÖc kiÓm tra ŸÄng nhÊt ¼−üc thĂčc hiÖn cho c¶ trÂčng thži 0 v” 1 b»ng 2 phÇn tö logic AND (v”) U1. (do AND(1,1) = 1, ph¶i cĂŁ phÇn tö phñ ¼Þnh NOT trÂȘn mçi r·nh) - TrÂȘn mçi U1, xuÊt ra tÝn hiÖu 1 nÕu ŸÄng nhÊt ¼−a ¼Õn phÇn tö OR (hoÆc). - PhÇn tö OR xuÊt ra tÝn hiÖu 1 nÕu cĂŁ 1 trong 2 tÝn hiÖu v”o l” 1, hay l” mÂčch t−¬ng Ăžng ŸÄng nhÊt Ă« 1 tÝn hiÖu n”o Ÿã OR(1,1) = 1, OR(1,0) = 1, OR(0,1) = 1, OR(0,0) = 0 - NÕu tÊt c¶ cžc OR ¼Òu xuÊt tÝn hiÖu 1 (nghÜa l” tÊt c¶ cžc r·nh ¼Òu ŸÄng nhÊt) th× phÇn tö AND U2 xuÊt ra tÝn hiÖu ŸÄng nhÊt 1. MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §Äng nhÊt tÝn hiÖu trÂȘn tĂ”ng r·nh, vĂ­i c¶ 2 trÂčng thži 0, 1 23 0 0 23 N 1 1 N 22 22 N N N N 21 21 20 1 1 W=0101 1 20 1 N N U1 U1 U1 U1 U1 U1 1 O U1 U1 1 O O X=0101 O 1 1 U2 K 8
  • 74. MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Khi tÝn hiÖu trÂȘn 1 r·nh kh«ng ŸÄng nhÊt 23 0 N 22 1 N 21 0 N 20 1 N 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 U1 W=0101 U1 U1 U1 1 1 0 O U1 U1 0 0 O U1 0 O 1 1 U1 1 0 1 23 N 1 22 N 0 21 N 1 20 N X=1101 O 1 0 U2 K=0 MÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Khi tÝn hiÖu trÂȘn cžc r·nh ¼Òu ŸÄng nhÊt 23 0 N 22 1 N 21 0 N 20 1 N W=0101 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 U1 U1 U1 U1 1 1 0 O U1 O 1 U1 0 0 O 1 U1 U1 1 1 1 0 0 23 N 1 22 N 0 21 N 1 20 N X=0101 O 1 U2 K=1 9
  • 75. 2.3.5 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn phi tuyÕn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN NguyÂȘn lĂœ - BĂ© so sžnh ٦m nhiÖm ‱ quž tr×nh tÝnh tožn liÂȘn tĂŽc cžc sai lÖch giĂ·a giž trÞ CÇn tuyÖt ŸÚi vĂ­i giž trÞ ThĂčc ‱ ¼−a ra thÂȘm tÝn hiÖu xžc ¼Þnh chiÒu chuyÓn Ÿéng - Giž trÞ CÇn ¼−üc cÊp tĂ” bĂ© nĂ©i suy sĂš, kh«ng tĂ„n tÂči Ă« dÂčng xung m” l” giž trÞ tuyÖt ŸÚi dÂčng sĂš. - TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch ¼−üc chuyÓn qua DAC th”nh ÂźiÖn žp t−¬ng tĂč ¼Ó ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao trong mÂčch ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ 2.3.5 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn phi tuyÕn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi trong mÂčch ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ NĂ©i suy W A DAC So sžnh b KhuyÕch ÂźÂči TruyÒn Ÿéng X B”n mžy §o l−ĂȘng 10
  • 76. 2.3.5 BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng cho ÂźiÒu khiÓn phi tuyÕn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN TÝn hiÖu ¼Çu ra cña bĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi cĂŁ cĂŽm tÝn hiÖu chÂȘnh lÖch TÝn hiÖu chÂȘnh lÖch A (X<W) (X>W) X-W TÝn hiÖu chiÒu chuyÓn Ÿéng T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.3.5 BĂ© so sžnh t−¬ng tĂč NguyÂȘn lĂœ - PhÐp Âźo t−¬ng tĂč sinh ra mĂ©t ÂźiÖn žp tĂ» lÖ vĂ­i qu·ng ¼−ĂȘng (ThĂčc) - Giž trÞ CÇn: ÂźiÖn žp ¼Æt tr−íc ‱ giž trÞ cÇn ¼−üc cÊp ĂĄ dÂčng sĂš ‱ ph¶i ¼−üc chuyÓn ŸÊi b»ng DAC MÂčch so sžnh t−¬ng tĂč dĂča trÂȘn so sžnh ÂźiÖn trĂ« b»ng mĂ©t mÂčch cÇu Wheatstone USP: ÂźiÖn žp cÊp cho cÇu Âźo UW: ÂźiÖn žp CÇn, UW = U(A-B) - ÂźiÖn žp giĂ·a hai ÂźiÓm A v” B UX: ÂźiÖn žp ThĂčc, UX = U(A-P) - ÂźiÖn žp giĂ·a hai ÂźiÓm A v” P ∆U=UW – UX: ÂźiÖn žp chÂȘnh lÖch (tÝn hiÖu chÂȘnh lÖch) >> göi tĂ­i bĂ© khuyÕch ÂźÂči >> truyÒn Ÿéng 11
  • 77. 2.3.5 BĂ© so sžnh t−¬ng tĂč BiÕn trĂ« kiÓu quay hoÆc tr−üt T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN R R B P R USP B”n mžy TruyÒn Ÿéng R UW UX R KhuyÕch ÂźÂči ∆U=UW-UX A USP: ÂźiÖn žp cÊp cho cÇu Âźo UW: ÂźiÖn žp CÇn, UW = U(A-B) UX: ÂźiÖn žp ThĂčc, UX = U(A-P) C©u hĂĄi T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Tr×nh b”y cÊu tÂčo, nguyÂȘn lĂœ l”m viÖc cña: BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ cÇn. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 9 cña giž trÞ cÇn. BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 10 cña giž trÞ cÇn. BĂ© ¼Õm kh«ng ÂźiÒu chØnh tr−íc, giž trÞ CÇn ¼−üc chĂ€n tr−íc nhĂȘ 1 vÂčch ŸÄng nhÊt ÂźiÒu chØnh ¼−üc. BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng mÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic. 12
  • 78. B”i tËp T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN BiÓu diÔn tÝn hiÖu trÂȘn cžc ch©n t−¬ng Ăžng khi tÝn hiÖu W=13, X=8? 23 x N 22 x N 21 x N 20 x N W=xxxx x x x x x x x x x x x x x x x x U1 U1 U1 U1 x x x O U1 O x U1 x x O x U1 U1 x x x x x 23 N x 22 N x 21 N x 20 N X=xxxx O x U2 K=? 13
  • 79. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ch−¬ng 2. HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn sĂš dĂŻng cho Mžy cŸt kim loÂči 2.1 HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš 2.2 HÖ thĂšng Âźo l−ĂȘng dÞch chuyÓn 2.3 BĂ© so sžnh 2.4 BĂ© nĂ©i suy 2.5 TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh 2.4 BĂ© nĂ©i suy T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN B¶n vÏ Ch−¬ng tr×nh VËt mang tin §Àc NhĂ­ NĂ©i suy HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt §iÒu khiÓn So sžnh TruyÒn Ÿéng B”n mžy §o l−ĂȘng TruyÒn Ÿéng B”n mžy 1
  • 80. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.4.1 Khži niÖm, ¼Þnh nghÜa Ch−¬ng tr×nh NC - ToÂč Ÿé cžc ÂźiÓm gĂšc trÂȘn biÂȘn dÂčng cÇn gia c«ng (ÂźiÓm ¼Çu, cuĂši,...) - Th«ng sĂš c«ng nghÖ (tĂšc Ÿé cŸt,...) BĂ© nĂ©i suy - chia quÜ ÂźÂčo gia c«ng th”nh cžc ph©n ÂźoÂčn - toÂč Ÿé cžc vÞ trÝ trung gian - vËn tĂšc theo tĂ”ng trĂŽc trÂȘn tĂ”ng ph©n ÂźoÂčn mÂčch ÂźiÒu chØnh vÞ trÝ trÂȘn tĂ”ng trĂŽc chÂčy dao riÂȘng lÎ TruyÒn Ÿéng X TruyÒn Ÿéng Y QuÜ ÂźÂčo chÂčy dao ¼−üc h×nh th”nh nhĂȘ cžc dÞch chuyÓn ŸÄng thĂȘi theo nhiÒu trĂŽc 2.4.1 Khži niÖm, ¼Þnh nghÜa T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN NhiÖm vĂŽ cña bĂ© nĂ©i suy T×m ra cžc vÞ trÝ trung gian cho phÐp h×nh th”nh mĂ©t biÂȘn dÂčng cho tr−íc trong mĂ©t giĂ­i hÂčn dung sai xžc ¼Þnh tr−íc. NĂ©i suy th”nh cžc yÕu tĂš biÂȘn dÂčng cÂŹ b¶n: ÂźoÂčn thÂŒng (nĂ©i suy tuyÕn tÝnh), ¼−ĂȘng cong (nĂ©i suy vßng) 2
  • 81. 2.4.1 Khži niÖm, ¼Þnh nghÜa T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN NhiÖm vĂŽ cña bĂ© nĂ©i suy §−a ra vËn tĂšc tĂ”ng trĂŽc phĂŻ hĂźp vĂ­i tĂ”ng ph©n ÂźoÂčn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.4.1 Khži niÖm, ¼Þnh nghÜa NĂ©i suy chØ cĂŁ thÓ l”m viÖc theo nguyÂȘn tŸc sĂš - mĂ©t vßng trßn bžn kÝnh 100mm, dung sai 0,01mm ph¶i nĂ©i suy th”nh 20.000 ÂźiÓm - b»ng cžc mÂčch logic nĂši cĂžng (NC): nĂ©i suy trong - b»ng cžc phÇn mÒm nĂ©i suy (CNC): nĂ©i suy ngo”i Cžc mĂžc nĂ©i suy trong chuyÓn Ÿéng phi tuyÕn - NĂ©i suy th« ‱ phÇn mÒm nĂ©i suy xžc ¼Þnh toÂč Ÿé cžc ÂźiÓm trung gian giĂ·a ÂźiÓm ¼Çu v” cuĂši cña ÂźoÂčn biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy ‱ thĂčc hiÖn nĂ©i suy vßng - NĂ©i suy tinh ‱ thĂčc hiÖn phÐp nĂ©i suy tuyÕn tÝnh giĂ·a cžc ÂźiÓm trung gian 3
  • 82. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.4.2 Cžc dÂčng nĂ©i suy NĂ©i suy tuyÕn tÝnh (1) - NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo 2 trong N trĂŽc - NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo N trong N trĂŽc NĂ©i suy vßng (2) - NĂ©i suy vßng theo 2 trong N trĂŽc - NĂ©i suy vßng theo N trong N trĂŽc T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.4.2 Cžc dÂčng nĂ©i suy NĂ©i suy b»ng cžch tÝnh tožn cžc h”m sĂš trĂčc tiÕp - tÝnh tožn theo ph−¬ng tr×nh biÂȘn dÂčng: f(x,y,z) = 0 - sau mçi b−íc nĂ©i suy ph¶i kiÓm tra vÞ trÝ thĂčc mĂ­i so vĂ­i ¼−ĂȘng cong ¼−a ra cĂŁ sai lÖch kh«ng? giž trÞ? h−íng? - thĂčc hiÖn b−íc ÂźiÒu chØnh tiÕp theo cho tĂ”ng trĂŽc NĂ©i suy theo ph−¬ng phžp vi ph©n sĂš DDA (Digital Defference Analyzer) - BiÓu diÔn cžc th«ng sĂš ¼−ĂȘng cong l” h”m theo thĂȘi gian thĂčc ‱ x = x(t) ‱ y = y(t) ‱ z = z (t) - TĂ” ph−¬ng tr×nh vi ph©n cña ¼−ĂȘng cong, chuyÓn cžc pt riÂȘng cña hÖ sang ptvp ¼Ó tÝnh b»ng sĂš - T×m ra giž trÞ chÂčy dao trÂȘn tĂ”ng trĂŽc riÂȘng rÏ th«ng qua tĂŠng vi ph©n 4
  • 83. 2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo ph−¬ng phžp DDA T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN B”i tožn: XÐt chuyÓn Ÿéng chÂčy dao theo ¼−ĂȘng thÂŒng tĂ” ÂźiÓm A ¼Õn ÂźiÓm E vĂ­i tĂšc Ÿé chÂčy dao u xžc ¼Þnh ThĂȘi gian dÞch chuyÓn dao T=L/u Cžc ÂźoÂčn ¼−ĂȘng th”nh phÇn cÇn dÞch chuyÓn XE – XA YE – YA 2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn tÝnh theo ph−¬ng phžp DDA T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN ToÂč Ÿé vÞ trÝ cña cžc ÂźiÓm trung gian ¼−üc tÝnh nh− h”m sĂš theo thĂȘi gian xE − xA dt T 0 x ( t ) = x A + ∫ VX dt = x A + ∫ 0 yE − yA dt T 0 y( t ) = y A + ∫ VY dt = y A + ∫ 0 Chia thĂȘi gian T th”nh cžc kho¶ng ∆t = T/N Ÿñ nhĂĄ, phÐp tÝch ph©n cĂŁ thÓ ¼−üc thay thÕ b»ng phÐp cĂ©ng gia sĂš xE − xA n N y − yA y( t ) = y(n.∆t ) = y A + E n N x ( t ) = x (n.∆t ) = x A + n = 1, 2, ..., N VĂ­i mçi b−íc cĂ©ng, giž trÞ vÒ vÞ trÝ lÂči tšng thÂȘm 1 b−íc b»ng h»ng sĂš. §Ó ٦m b¶o Ÿé chÝnh xžc cña biÂȘn dÂčng nĂ©i suy, cžc b−íc cĂ©ng ph¶i nhĂĄ hÂŹn suÊt Ÿn vÞ ∆f cña truyÒn Ÿéng chÂčy dao (th«ng th−ĂȘng ∆ f = 0,001mm) ⎧ x − x A yE − yA ⎫ max ⎚ E ; ⎬ ≀ ∆f N ⎭ ⎩ N ⎧ x − x A yE − yA ⎫ N ≄ max ⎚ E ; ⎬ ∆f ⎭ ⎩ ∆f 5
  • 84. Tr×nh tĂč tÝnh tožn T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN B”i tožn: TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn Ÿéng tuyÕn tÝnh tĂ” ÂźiÓm PA(xPA, yPA) ¼Õn ÂźiÓm PE (xPE, yPE). BiÕt vËn tĂšc chÂčy dao = u; xuÊt Ÿn vÞ cña truyÒn Ÿéng chÂčy dao = ∆f. 1. ChiÒu d”i biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy L = ( x PE − x PA ) 2 + ( y PE − y PA ) 2 2. ThĂȘi gian nĂ©i suy T=L/u 3. SĂš ÂźiÓm cÇn nĂ©i suy N ⎧ x − x PA y PE − y PA ⎫ N min = max ⎚ PE ; ⎬ ∆f ∆f ⎩ ⎭ m > lg(Nmin) N = 10m 4. Kho¶ng thĂȘi gian cho mçi b−íc cĂ©ng ∆t = T / N 5. TÇn sĂš nĂ©i suy f = 1 / ∆t x PE − x PA N y PE − y PA ∆y = N ∆x = 6. B−íc dÞch chuyÓn theo cžc trĂŽc: ∆x, ∆y x n = x PA + n.∆x 7. Giž trÞ toÂč Ÿé cžc ÂźiÓm Pn trong khi nĂ©i suy y n = y PA + n.∆y T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN VÝ dĂŽ TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn Ÿéng tuyÕn tÝnh tĂ” ÂźiÓm PA ¼Õn ÂźiÓm PE ¼Ó tiÖn mÆt c«n cña chi tiÕt trong h×nh vÏ. BiÕt u = 2 mm/s; ∆f = 0,001mm ToÂč Ÿé cžc ÂźiÓm ¼Çu, cuĂši cña biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy - PA: xPA = 10, zPA = 80 - PE: xPE = 30, zPE = 50 ChiÒu d”i biÂȘn dÂčng cÇn nĂ©i suy L = ( x PE − x PA ) 2 + ( z PE − z PA )2 = 36,056 ThĂȘi gian nĂ©i suy T = L / u = 18,028 s 6
  • 85. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN SĂš ÂźiÓm cÇn nĂ©i suy N ⎧ x − x PA z PE − z PA ⎫ N min = max ⎚ PE ; ⎬ ∆f ∆f ⎩ ⎭ Nmin = 30000 x PE − x PA = 0,0002 N z − z PA ∆z = PE = −0,0003 N ∆x = m > lg(Nmin) = 4 m=5 N = 10m = 105 = 100.000 Kho¶ng thĂȘi gian cho mçi b−íc cĂ©ng ∆t = T / N = 0,18 ”s TÇn sĂš nĂ©i suy f = 1 / ∆t = 5,556 kHz Giž trÞ toÂč Ÿé cžc ÂźiÓm Pn trong khi nĂ©i suy x n = x PA + n.∆x = 10 + 0,0002.n z n = z PA + n.∆z = 80 − 0,0003.n T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn vßng theo ph−¬ng phžp DDA B”i tožn: xÐt chuyÓn Ÿéng chÂčy dao theo cung trßn bžn kÝnh R tĂ” tĂ” PA ¼Õn PE. TÝnh tožn nĂ©i suy cžc ÂźiÓm trÂȘn cung trßn Ÿã? ToÂč Ÿé cña ÂźiÓm cÇn nĂ©i suy x = R cos ϕ y = R sin ϕ VĂ­i vËn tĂšc chÂčy dao kh«ng ŸÊi V V R V ϕ= t R HÖ ph−¬ng tr×nh vi ph©n & ϕ= dx v v = − sin ϕ = − y dt R R dy v v = − cos ϕ = − x R R dt 7
  • 86. 2.4.3 NĂ©i suy tuyÕn vßng theo ph−¬ng phžp DDA T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ph−¬ng tr×nh tÝch ph©n t−¬ng Ăžng v x = x PA − ∫R y = y PA + ∫R v ydt xdt Thay thÕ b»ng phÐp cĂ©ng gia sĂš v ∆y R v ∆x y = y PA + ∑ R B−íc dÞch chuyÓn theo cžc trĂŽc x = x PA − ∑ - cžc gia sĂš ∆x, ∆y kh«ng ph¶i l” h»ng sĂš m” biÕn ŸÊi cĂŻng vĂ­i toÂč Ÿé chÂčy dao x v” y. - nĂ©i suy vßng lu«n xuÊt hiÖn sai lÖch, do cžc bĂ© tÝch ph©n l”m viÖc theo c«ng thĂžc chĂ· nhËt. - mçi ÂźiÓm tÝnh tožn kh«ng n»m chÝnh xžc trÂȘn ¼−ĂȘng cong m” ¼Òu Ýt nhiÒu cĂŁ sai sĂš - sai lÖch lĂ­n lÂȘn theo chiÒu d”i nĂ©i suy >> nĂ©i suy theo nhiÒu mĂžc v y .∆ t R v x .∆ t ∆y = R ∆x = T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN 2.5 TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh Cžc dÂčng truyÒn Ÿéng chÂčy dao - truyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch hĂ«: kh«ng cĂŁ ph¶n hĂ„i, dĂŻng Ÿéng cÂŹ b−íc - truyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch kÝn: cĂŁ vßng ph¶n hĂ„i cña 2 hay nhiÒu ÂźÂči l−üng ÂźiÒu khiÓn §Àc NhĂ­ NĂ©i suy HÖ lÖnh Ÿãng/ngŸt §iÒu khiÓn So sžnh TruyÒn Ÿéng B”n mžy §o l−ĂȘng TruyÒn Ÿéng B”n mžy 8
  • 87. TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch hĂ« (ÂźiÒu khiÓn vÞ trÝ kh«ng ph¶n hĂ„i) T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Quž tr×nh tžc dĂŽng tuyÕn tÝnh: mçi xung tžc dĂŽng tÂčo ra mĂ©t b−íc chÂčy dao t−¬ng Ăžng. BĂ© ÂźiÒu khiÓn kh«ng cĂŁ th«ng tin ph¶n hĂ„i: “liÖu cžc b−íc chÂčy dao cĂŁ ¼−üc thĂčc hiÖn mĂ©t cžch Ÿóng ÂźÂŸn vĂ­i biÂȘn dÂčng Ÿ· m« t¶ hay kh«ng?” §−üc Ăžng dĂŽng trong cžc tr−ĂȘng hĂźp lĂčc c¶n trÂȘn ¼−ĂȘng dÞch chuyÓn l” nhĂĄ v” ĂŠn ¼Þnh hoÆc kh«ng cĂŁ lĂčc c¶n. Kh«ng Ăžng dĂŽng ¼−üc trÂȘn mžy cŸt gĂ€t kim loÂči do cĂŁ nhiÒu yÕu tĂš tžc Ÿéng ¼Õn lĂčc c¶n m” kh«ng tÝnh tr−íc ¼−üc trong quž tr×nh chÂčy dao: - §é bÒn khžc nhau cña vËt liÖu gia c«ng - L−üng d− gia c«ng thay ŸÊi - TrÂčng thži thay ŸÊi cña m¶nh cŸt cña dao T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu khiÓn mÂčch kÝn (truyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh) TrÂȘn cžc mžy CNC hÇu nh− chØ Ăžng dĂŽng chÂčy dao ÂźiÒu chØnh vÞ trÝ kiÓu mÂčch kÝn cĂŁ ph¶n hĂ„i cña Ýt nhÊt 2 th«ng sĂš ÂźiÒu khiÓn: vÞ trÝ, tĂšc Ÿé 9
  • 88. §iÒu chØnh vÞ trÝ theo 2 trĂŽc, 2 vßng ph¶n hĂ„i T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Giž trÞ “CÇn” ¼−üc göi ¼Õn tĂ” bĂ© nĂ©i suy Giž trÞ “ThĂčc” ¼−üc göi ¼Õn tĂ” cžc c¶m biÕn Sai lÖch ÂźiÒu chØnh = CÇn – ThĂčc >> l” ÂźÂči l−üng ÂźiÒu chØnh cho Ÿéng cÂŹ dÉn Ÿéng chÂčy dao 1. C¶m biÕn tĂšc Ÿé trĂŽc X 2. §éng cÂŹ chÂčy dao trĂŽc X 3. C¶m biÕn vÞ trÝ trĂŽc X 4. C¶m biÕn tĂšc Ÿé trĂŽc Y 5. §éng cÂŹ chÂčy dao trĂŽc Y 6. C¶m biÕn vÞ trÝ trĂŽc Y §iÒu chØnh vÞ trÝ 3 vßng ph¶n hĂ„i T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÒu chØnh vÞ trÝ cĂŁ ÂźiÒu chØnh thĂž cÊp tĂšc Ÿé dÞch chuyÓn v” dßng ÂźiÖn Ÿéng cÂŹ 10
  • 89. Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN CĂŁ Ÿé khuyÕch ÂźÂči tĂšc Ÿé cao ¼Ó giĂ· cho sai lÖch ÂźiÒu chØnh l” thÊp nhÊt - TĂšc Ÿé khuyÕch ÂźÂči kv l” tĂ» sĂš giĂ·a tĂšc Ÿé cÇn cña b”n mžy v” sai lÖch ÂźiÒu chØnh: kvx = ux / ∆x trong Ÿã: ‱ ux – tĂšc Ÿé cÇn cña b”n mžy chÂčy dao trÂȘn trĂŽc X ‱ ∆x – sai lÖch ÂźiÒu chØnh theo trĂŽc X - KhuyÕch ÂźÂči tĂšc Ÿé trÂȘn tÊt c¶ cžc trĂŽc ÂźiÒu khiÓn ph¶i lĂ­n b»ng nhau ¼Ó loÂči bĂĄ hiÖn t−üng biÂȘn dÂčng giËt cĂŽc kvx = kvy = kvz T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh CĂŁ Ÿé gi¶m chÊn cao ¼Ó loÂči bĂĄ sĂč mÊt ĂŠn ¼Þnh cĂČng nh− hiÖn t−üng dao Ÿéng tÂči cžc vÞ trÝ ¼Ých - §é gi¶m chÊn D l” thĂȘi gian cÇn thiÕt ¼Ó 1 quž tr×nh dao Ÿéng tŸt hÕt - NÕu ¼Ó x¶y ra dao Ÿéng, cĂŁ thÓ x¶y ra sĂč cŸt v”o vËt liÖu kh«ng mong muĂšn tÂči vÞ trÝ n”y. - Trong cžc hÖ CNC, Ÿé gi¶m chÊn ph¶i ≄ 1, do Ÿã kh«ng xuÊt hiÖn cžc dao Ÿéng tÂči ÂźiÓm kÕt thĂłc biÂȘn dÂčng 11
  • 90. Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN BĂ© truyÒn Ÿéng cĂŁ h»ng sĂš thĂȘi gian nhĂĄ - C«ng thĂžc tÝnh h»ng sĂš thĂȘi gian T T= ( jm + jrod )ωmax M max - jrod – m«men qužn tÝnh cña cžc bĂ© phËn truyÒn Ÿéng tÝnh ¼Õn trĂŽc Ÿéng cÂŹ - jm – m«men qužn tÝnh cña Ÿéng cÂŹ - ωmax – tĂšc Ÿé gĂŁc lĂ­n nhÊt cña Ÿéng cÂŹ - Mmax – m«men quay lĂ­n nhÊt cña Ÿéng cÂŹ Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN M«men qužn tÝnh khĂši l−üng cña cžc bĂ© phËn chuyÓn Ÿéng ph¶i cĂŁ giž trÞ nhĂĄ TÇn sĂš riÂȘng vÒ dao Ÿéng cÂŹ hĂ€c cao Cžc chi tiÕt cÂŹ khÝ n»m trÂȘn dßng truyÒn lĂčc cĂŁ Ÿé bÒn cao Cžc yÕu tĂš truyÒn Ÿéng cÂŹ khÝ cĂŁ khe hĂ« nhĂĄ 12
  • 91. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh ph©n cÊp Khži niÖm - Nh»m rĂłt ngŸn thĂȘi gian Âźi tĂ­i ÂźiÓm ¼Þnh vÞ, quž tr×nh Âźi tĂ­i ¼−üc thĂčc hiÖn theo nhiÒu cÊp tĂšc Ÿé >> truyÒn Ÿéng ph¶i cĂŁ kh¶ nšng ph©n cÊp cžc tĂšc Ÿé chÂčy dao khžc nhau (truyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh ph©n cÊp) - Ăžng dĂŽng: trong ÂźiÒu khiÓn ÂźiÓm, ¼−ĂȘng - TĂšc Ÿé chÂčy dao nhanh: (lÂȘn ¼Õn 25 m/ph) ‱ ÂźiÒu khiÓn ÂźiÓm: chÂčy kh«ng tÂči cžc kho¶ng cžch dÞch chuyÓn lĂ­n >> rĂłt ngŸn thĂȘi gian phĂŽ ‱ ÂźiÒu khiÓn ¼−ĂȘng: tĂšc Ÿé cŸt nhanh tÂči cžc kho¶ng cžch dÞch chuyÓn lĂ­n - TĂšc Ÿé chÂčy dao thÊp: (¼Õn kho¶ng 3 m/ph) ‱ khi gÇn ¼Õn cžc ÂźiÓm cÇn ¼Þnh vÞ >> ¼Þnh vÞ chÝnh xžc TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh ph©n cÊp T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN §iÒu g× x¶y ra nÕu chØ cĂŁ 2 cÊp tĂšc Ÿé: Nhanh v” ChËm? VD1: - TĂšc Ÿé chÂčy dao: 5m/ph - ThĂȘi gian phanh: 10ms - §é v−üt quž: 0,8mm >> sai sĂš quž lĂ­n VD2: - TĂšc Ÿé chÂčy dao: 5m/ph - Qu·ng ¼−ĂȘng chÂčy: 1,6mm - ThĂȘi gian cÇn: 48ms >> thĂȘi gian quž d”i §Ó rĂłt ngŸn thĂȘi gian ¼Þnh vÞ cÇn thiÕt ph¶i cĂŁ nhiÒu tĂšc Ÿé chÂčy dao trung gian - SĂš cÊp tĂšc Ÿé c”ng nhiÒu th× c”ng cĂŁ thÓ rĂłt ngŸn ¼−üc quž tr×nh Âźi tĂ­i 1 ÂźiÓm ¼Þnh vÞ cÇn thiÕt vĂ­i 1 yÂȘu cÇu vÒ Ÿé chÝnh xžc cho tr−íc - SĂš cÊp tĂšc Ÿé c”ng nhiÒu th× c”ng l”m phĂžc tÂčp cho bĂ© ÂźiÒu khiÓn - Th−ĂȘng giĂ­i hÂčn chØ cĂŁ 1 - 2 cÊp tĂšc Ÿé chÂčy dao trung gian 13
  • 92. TruyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh ph©n cÊp T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN MĂši quan hÖ tĂši −u giĂ·a cžc cÊp tĂšc Ÿé V2 = V1.V3 - V1 : tĂšc Ÿé chÂčy dao nhanh - V2 : tĂšc Ÿé chÂčy dao trung gian - V3 : tĂšc Ÿé chÂčy dao chËm V X1 : tÝn hiÖu ngŸt tr−íc thĂž nhÊt X2 : tÝn hiÖu ngŸt tr−íc lÇn 2 X3 : tÝn hiÖu ngŸt ŸÄng nhÊt V1 U : ÂźoÂčn v−üt quž U V2 V3 X1 X2 X3 X C©u hĂĄi T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Vai trß, nhiÖm vĂŽ, cžc ph−¬ng phžp v” phÂčm vi žp dĂŽng bĂ© nĂ©i suy trong kĂŒ thuËt CNC? Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh trong truyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh? TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn Ÿéng tuyÕn tÝnh trong c©u lÖnh N30 d−íi Ÿ©y. BiÕt ∆f = 0,001mm. N20 G00 X70 Y10 N30 G01 X30 Y50 F2 14
  • 93. €n tËp phÇn I Ch−¬ng 1. Mžy CNC T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ph©n biÖt NC v” CNC? TÂči sao ng−ĂȘi ta hay dĂŻng khži niÖm CAD/CAM/CNC? §Æc ÂźiÓm (vÒ mÆt h×nh thĂžc) n”o giĂłp ta ph©n biÖt mžy th«ng th−ĂȘng, mžy NC v” mžy CNC? HÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn trĂŽc chÝnh, ÂźiÒu khiÓn chÂčy dao trÂȘn mžy CNC cĂŁ ÂźiÓm g× khžc so vĂ­i mžy th«ng th−ĂȘng? Cžc kiÓu hÖ thĂšng thay dao v” phÂčm vi žp dĂŽng? Khži niÖm th«ng sĂš bĂŻ dao? VÏ, kÓ tÂȘn cžc th«ng sĂš bĂŻ dao cña dao phay, tiÖn? ChĂžc nšng cña tĂ”ng chÕ Ÿé l”m viÖc trÂȘn mžy CNC? Khi chuÈn bÞ gia c«ng vĂ­i mĂ©t ch−¬ng tr×nh NC mĂ­i, ng−ĂȘi vËn h”nh cÇn thĂčc hiÖn cžc c«ng viÖc g×? Khži niÖm, Ăœ nghÜa cña tĂ”ng ÂźiÓm gĂšc, ÂźiÓm chuÈn trÂȘn mžy CNC? Ng−ĂȘi sö dĂŽng cÇn ph¶i quan t©m ¼Õn cžc ÂźiÓm n”o? V× sao? T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN Ch−¬ng 2. HÖ thĂšng §KS dĂŻng cho mžy cŸt kim loÂči VÏ v” ph©n tÝch sÂŹ ŸÄ khĂši hÖ thĂšng ÂźiÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh sĂš? Ph©n loÂči cžc ph−¬ng phžp Âźo vÞ trÝ? Cho vÝ dĂŽ b»ng cžc thiÕt bÞ t−¬ng Ăžng? TrÂȘn mžy CNC th−ĂȘng dĂŻng thiÕt bÞ Âźo vÞ trÝ loÂči n”o? TÂči sao? Cho vÝ dĂŽ? Tr×nh b”y nguyÂȘn lĂœ cña hÖ thĂšng Âźo vÞ trÝ kiÓu sĂš – gia sĂš? Tr×nh b”y cÊu tÂčo, nguyÂȘn lĂœ l”m viÖc cña: - BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn giž trÞ cÇn. - BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 9 cña giž trÞ cÇn. - BĂ© ¼Õm ¼−üc ÂźiÒu chØnh tr−íc ¼Õn phÇn bĂŻ 10 cña giž trÞ cÇn. - BĂ© ¼Õm kh«ng ÂźiÒu chØnh tr−íc, giž trÞ CÇn ¼−üc chĂ€n tr−íc nhĂȘ 1 vÂčch ŸÄng nhÊt ÂźiÒu chØnh ¼−üc. - BĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng mÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic. Vai trß, nhiÖm vĂŽ, cžc ph−¬ng phžp v” phÂčm vi žp dĂŽng bĂ© nĂ©i suy trong kĂŒ thuËt CNC? Cžc yÂȘu cÇu ŸÚi vĂ­i mÂčch ÂźiÒu chØnh trong truyÒn Ÿéng ÂźiÒu chØnh? 15
  • 94. T.Q. Nam. B”i gi¶ng Mžy CNC v” RBCN B”i tËp 1. ThiÕt kÕ bĂ© so sžnh sĂš – tuyÖt ŸÚi dĂŻng mÂčch ŸÄng nhÊt vĂ­i cžc phÇn tö logic cho mĂ©t bĂ© ÂźiÒu khiÓn sĂš cĂŁ thang Âźo ¼Õn 30. BiÓu diÔn tÝn hiÖu trÂȘn cžc ch©n t−¬ng Ăžng khi tÝn hiÖu W=27, X=15? 2. TÝnh tožn giž trÞ nĂ©i suy cho chuyÓn Ÿéng tuyÕn tÝnh trong c©u lÖnh N30 d−íi Ÿ©y. BiÕt ∆f = 0,001mm. N20 G00 X70 Y10 N30 G01 X30 Y50 F2 16