1. Εξουδετέρωση με φαινολοφθαλεΐνη - Μέτρηση Ph με Multilog Γουρζής Στάθης – Φυσικός Συνεργάτης ΕΚΦΕ Λευκάδος2008 – 2012 Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών Μεγανησίου Λευκάδος

2. Φαινολοφθαλεΐνη είναι η εμπειρική ονομασία της οργανικής χημικής ένωσης 3,3-δι(4-υδροξυφαινυλο)-2-βενζοφουραν-1(3Η)-όνη. Έχει μοριακό τύπο C20H14O4 και περιεκτικότητα % w/w 75,5 % C, 4,43 % H και 20,1 % Ο. Αποδίδεται συντομογραφικά ως phph. Η φαινολοφθαλεΐνη ανακαλύφθηκε το 1871 από τον Γερμανό χημικό Άντολφ φον Μπέγιερ (Adolf von Baeyer) και δεν υπάρχει ως φυσικό προϊόν. … από την Βικιπαίδεια

3. Η βασική χρήση της φαινολοφθαλεΐνης είναι ως δείκτη ενεργής οξύτητας (pH) διαλυμάτων και ιδιαιτέρως στις ογκομετρήσεις των ασθενών οξέων. Η μεταβολή του χρώματός της είναι σαφής και η επίδραση της θερμοκρασίας όχι ουσιώδης.

4. Η φαινολοφθαλεΐνη λοιπόν εμφανίζεται με τέσσερις μορφές ανάλογα με το pH του διαλύματος στο οποίο βρίσκεται :

5. Η φαινολοφθαλεΐνη έχει pK = 9,7, οπότε θα αλλάζει χρώμα σε τιμές pH από 8,7 έως 10,7. Στην πράξη η περιοχή pH είναι περίπου από 8,3 έως 10,5. Τέτοια pH δημιουργούνται όταν εξουδετερώνονται ασθενή οξέα πχ. CH3COOH από ισχυρές βάσεις πχ. NaOH : NaOH + CH3COOH CH3COONa + H2O οπότε το διάλυμα που προκύπτει μετά την πλήρη αντίδραση του οξέος με τη βάση, περιέχει μόνο άλας το οποίο διίσταται πλήρως : CH3COONa CH3COO— + Na+ και του οποίου το ανιόν δρα ως βάση δημιουργώντας ανιόντα ΟΗ— : CH3COO— + H2O CH3COOH + OH—και δίνοντας στο διάλυμα pH > 7.

7. Στο εργαστήριό μας, θα χρησιμοποιήσουμε το δείκτη φαινολοφθαλεΐνη …

8. … με τον αισθητήρα τουPh … … και το MultiLogPro,για να παρατηρήσουμε και να μετρήσουμε το Ph ενός υδατικού διαλύματος …

9. … και τον αισθητήρα της θερμοκρασίας …

10. Επίσης θα χρησιμοποιήσουμε οξικό οξύ, ( CH3COOH ) και υδροξείδιοτου νατρίου,( NaOH ) … CH3COOH

11. … και τον αισθητήρα του Ph … Συνδέουμε τον αισθητήρα της θερμοκρασίας…

12. Ανοίγουμε το πρόγραμμα MultiLab…

13. … και αφού τοποθετήσουμε τον αισθητήρα σε νερό βρύσης …

14. … παίρνουμε δοκιμαστικές μετρήσεις … Θ = 17,7οC Ph = 7,4

15. Στο μενού «Αισθητήρες», βλέπουμε την σύνδεση των αισθητήρων … … της θερμοκρασίας … και τουPh Από το μενού «Καταγραφέας», επιλέγουμε «Πίνακας Ελέγχου»…

16. … στο μενού «Ρυθμός δειγματοληψίας», επιλέγουμε «10 / sec» …

17. … και στο μενού «Χρόνος καταγραφής», επιλέγουμε «Συνεχής» …

18. Προσθέτουμε τώρα μερικές σταγόνες από τον δείκτη της φαινολοφθαλεΐνης…

19. … και ξεκινάμε να παίρνουμε μετρήσεις … Θ = 17,3οC Ph = 7

20. Προσθέτουμε τώρα λίγο οξικό οξύ, ( CH3COOH )…

21. Το Ph πέφτει απότομα … Θ = 17,3οC Ph = 3,2

22. … τώρα προσθέτουμε υδροξείδιοτου νατρίου,( NaOH ) …

23. Το υδροξείδιοτου νατρίου,( NaOH), διακρίνεται σε κόκκους …

24. … και το Ph αρχίζει να ανεβαίνει … Θ = 17,3οC Ph = 3,7

25. Διαλύουμε σιγά-σιγά το NaOH …

26. … και παρατηρούμε την αύξηση του Ph … Θ = 17,3οC Ph =4,3

27. Διαλύουμε τώρα πιο έντονα το NaOH …

28. … το Ph αυξάνεται ραγδαία … Θ = 17,3οC Ph =11,4

29. Έχουμε διαλύσει όλο το NaOH …

30. … το Ph σταθεροποιείται στο 12 … Θ = 17,3οC Ph =12,0

33. Η φαινολοφθαλεΐνης λοιπόν εμφανίζεται με τέσσερις μορφές ανάλογα με το pH του διαλύματος στο οποίο βρίσκεται :

34. … τέλος πειράματος …