Η μεσογειακή διατροφή μέσα στο χρόνο

2. 72 ∏ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜
ÀÏÈο
™ËÌÂȈ̷ٿÚÈ·, ÌÔχ‚È·, Ì·Úη‰fiÚÔÈ, ÎfiÏÏ·, ʈÙÔÁڷʛ˜
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜
A ªÂÏÂÙ‹ÛÙ Û ÔÌ¿‰Â˜ ÙÔ ÁÂˆÊ˘ÛÈÎfi Î·È ÙÔÓ ·Ú·ÁˆÁÈÎfi
¯¿ÚÙË Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ.
A ∂ÈϤÍÙ ̛· ¯ÒÚ· Ù˘ ªÂÛfiÁÂÈÔ˘ ‹ ÌÈ· ¢ڇÙÂÚË ÂÚÈÔ-
¯‹, .¯. ÙË ª¤ÛË ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÙË ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ ∞ÊÚÈ΋ (ª·-
ÁÎÚ¤Ì) Î.Ï.
A ∞Ó·˙ËÙ‹ÛÙ ٷ ‚·ÛÈο ›‰Ë ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ Î·È ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜
Û˘Ó‹ıÂȘ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜/¯ÒÚ·˜ Ô˘ ÂÈϤͷÙ ηٿ ÙȘ ·ÚȘ
ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜, ‰ËÏ. ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· (̤¯ÚÈ 500 Ì.Ã.),
ÙÔ ªÂÛ·›ˆÓ· (500-1500 Ì.Ã.) Î·È ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÔ¯‹ (ÌÂÙ¿
ÙÔ 1500 Ì.Ã.). ªÔÚ›Ù ӷ ·ÓÙÏ‹ÛÂÙ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·fi
ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ, ÈÛÙÔÚÈο ‚È‚Ï›· Î·È ÂÚÈÔ‰Èο, ÌÔ˘Û›·,
ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜, ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô, Î.¿. ªÔÚ›Ù Â›Û˘ Ó·
·ÍÈÔÔÈ‹ÛÂÙ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ÂÚȤ¯ÔÓÙ·È ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô ·˘-
Ùfi.
(!) ¡· Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÙ fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ÙfiÔ Ô˘ ÌÂÏÂÙ¿-
ÙÂ Î·È ÙȘ ÂȉڿÛÂȘ Ô˘ ›¯·Ó/¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÙÔÈ΋ ·-
Ú·ÁˆÁ‹, Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Î·È ‰È·ÙÚÔÊ‹.
(!) ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ıÂÙÈο Î·È ·ÚÓËÙÈο ÛÙÔȯ›· ÛÙË ‰È·-
ÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ Ï·ÒÓ ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ¯ÚÔÓÈΤ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜.
A ™˘Óı¤ÛÙ ٷ Â˘Ú‹Ì·Ù¿ Û·˜ Û ̛· ¯ÚÔÓÔÁÚ·ÌÌ‹ Ô˘ ı·
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ù· ·ÚÈ· ÚÔ˚fiÓÙ· Î·È ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘Ó‹ıÂÈ-
˜. ∏ ¯ÚÔÓÔÁÚ·ÌÌ‹ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î›ÌÂÓ· (fiˆ˜
ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÁÈ· ÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿-
˙ÂÙ·È ÛÙË ‰ÈÏ·Ó‹ ÛÂÏ›‰·) ‹ ·ÎfiÌ· Î·È ÊˆÙÔÁڷʛ˜, ÛΛÙÛ·,
·ÓÙÈΛÌÂÓ· (.¯. ÛfiÚÔ˘˜) Î.Ï.
∏ ‰È·ÙÚÔÊ‹ ÛÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ ‰ÂÓ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÛÙ·ÙÈ΋. À‹Ú-
Í·Ó ÔÏϤ˜ «·Ê›ÍÂȘ» ̤۷ ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜: ÊÚÔ‡Ù· fiˆ˜
Ù· ÚÔ‰¿ÎÈÓ· Î·È Ù· ÔÚÙÔοÏÈ· ·fi ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÙÔ Î·-
Ï·ÌfiÎÈ, ÔÈ ·Ù¿Ù˜ Î·È ÔÈ ÓÙÔÌ¿Ù˜ ·fi ÙË ¢‡ÛË, Ë ˙¿-
¯·ÚË Î·È ÔÈ Ì·Ó¿Ó˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÙÚÔÈÎÔ‡˜: fiÏ· ÂÓۈ̷-
ÙÒıËÎ·Ó Ï‹Úˆ˜ ÛÙË ‰˘Ó·ÌÈ΋ «·Ú·‰ÔÛȷ΋ ÌÂÛÔÁÂÈ-
·Î‹ ‰È·ÙÚÔÊ‹» (Garnsey, 1999).
2.1 ∏ ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹ ̤۷ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ÂȉÚÔ‡Ó
ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ‰È·ÙÚÔÊÈÎÒÓ ÚÔÙÈÌ‹ÛˆÓ
Q¡· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Î·È Ó· ÂÚÌËÓÂ‡Ô˘Ó ¯¿ÚÙ˜
Q¡· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· Î·È ÙËÓ ·Í›· Ù˘
‰È·ÙÚÔÊ‹˜ ÙˆÓ Ï·ÒÓ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ
Q¡· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙË ¯ÚÔÓÈ΋ ÂͤÏÈÍË Ù˘
‰È·ÙÚÔÊ‹˜ ÙˆÓ Ï·ÒÓ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ
Q¡· ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÔ˘Ó ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ ·Ó¿Ï˘Û˘ ηÈ
Û‡ÓıÂÛ˘ ÛÙÔȯ›ˆÓ

3. 732.1 ∏ ªÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹ ̤۷ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ
∞Ú¯·ÈfiÙËÙ·ªÂÛ·›ˆÓ·˜™‡Á¯ÚÔÓËÂÔ¯‹
¶ÚÔ˚ÛÙÔÚ›·,∫Ï·ÛÈ΋·Ú¯·ÈfiÙËÙ·μ˘˙·ÓÙÈÓÔ›¯ÚfiÓÔÈ∞fiÙËÓ√ıˆÌ·ÓÈ΋΢ÚÈ·Ú¯›·
ηÈ∂ÏÏËÓÈÛÙÈ΋ÂÚ›Ô‰Ô˜,ƒˆÌ·˚΋ÂÚ›Ô‰Ô˜ˆ˜ÙȘ·Ú¯¤˜ÙÔ˘20Ô˘·ÈÒÓ·
πÛ¯˘Ú‹ÂÈÚÚÔ‹Ù˘ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜Î·È‚ÈÔ-
ÏÔÁÈ΋˜ÔÈÎÈÏfiÙËÙ·˜ÛÙˉȷÙÚÔÊ‹ÙˆÓ
μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ:ÌÂÁ¿Ï˜ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈΤ˜&ÎÏÈÌ·-
ÙÈΤ˜‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘÌÂٷ͇وӉȷÊÔÚÂÙÈ-
ÎÒÓÂÚÈÔ¯ÒÓÙ˘‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜,
ÔÏϤ˜ÔÈÂÈÚÚÔ¤˜Î·ÈÔÈ·ÓÙ·ÏÏ·Á¤˜Ì¿ÏÏÔ˘˜
Ï·Ô‡˜Î.Ï.
∏‰È·ÙÚÔÊ‹ÙˆÓμ˘˙·ÓÙÈÓÒÓÂÍ·ÚٿٷÈ
Ôχ·fiÙËÓÎÔÈÓˆÓÈ΋ٿÍËÛÙËÓ
ÔÔ›··Ó‹ÎÔ˘Ó,ÙËÓÂÚÈÔ¯‹Ù˘∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-
Ú›·˜fiÔ˘˙Ô˘ÓηÈÙËıÚËÛΛ·.
AºÔ‡ÚÓÔ˜ÛÂοıÂÛ›ÙÈ
AªÂÁ¿ÏËηٷӿψÛË„ˆÌÈÔ‡,ÎÚÂÌÌ˘‰È-
ԇηÈÂÏÈÒÓ
A∫Ú¤·˜ÛÙȘÁÈÔÚÙ¤˜
Aª·ÁÂÈÚÈ΋‚·ÛÈṲ̂ÓËÛÙ·ı·Ï·ÛÛÈÓ¿(„¿ÚÈ·,
ÔÛÙÚ·ÎÔÂȉ‹Î.Ï.)ÛÙ·ÓËÛȿηÈÙȘ·Ú¿ÎÙȘ
ÂÚÈÔ¯¤˜
AªÂÁ¿ÏËηٷӿψÛˉËÌËÙÚÈ·-
ÎÒÓ,„ˆÌÈԇηÈ›Ù·˜
Aæ¿ÚÈ,ÙÔ·Á·Ë̤ÓÔÁ‡̷
AŸÛÚÈ·,Ë·ÚÈ·ËÁ‹ÚˆÙ½Ó˘
A•›‰È,ÂÏ·ÈfiÏ·‰ÔηÈı·Ï·ÛÛÈÓfi·Ï¿ÙÈ,
ÎÚÂÌ̇‰ÈηÈÛÎfiÚ‰Ô,ηڢ·̷ٷ
A∫Ú¤·˜,ÛÙȘÁÈÔÚÙ¤˜
Aª¤ÏÈ&ۇηÁÈ·ÁÏ˘Î·ÓÙÈο
A∫·ıËÌÂÚÈӋηٷӿψÛËÎÚ·ÛÈÔ‡
AæˆÌ›,ÂÏȤ˜,Ï·¯·ÓÈο
Aæ¿ÚÈ·,fiÛÚÈ·
A§¿‰È&ÎÚ·Û›
A∫Ú¤·˜&΢ӋÁÈ
§ÈÙ‹‰È·ÙÚÔÊ‹,Û˘ÌfiÛÈ·,·Í›·ÙÔ˘ÎÔÈÓÔ‡Á‡̷ÙÔ˜
∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ÔÏÏÒÓÚÔ˚fi-ÓÙˆÓfiˆ˜ËÓÙÔÌ¿Ù·,Ë·Ù¿Ù·,ËÌÂÏÈÙ˙¿Ó·Î.¿.
Δ·›‰È·ÚfiÙ˘·‰È·ÙËÚ‹ıËηӷfiÙÔ15Ôˆ˜Ù·Ì¤Û·ÙÔ˘20Ô‡·ÈÒÓ·
πÛ¯˘Ú¤˜ÂÈÚÚÔ¤˜·fiÙȘÓfiÙȘηȷӷÙÔÏÈΤ˜·ÎÙ¤˜Ù˘ªÂÛÔÁ›Ԣ
Δ·Á‡̷ٷ›¯·Ó¿ÓÙ·¤ÓÙÔÓÔÎÔÈÓˆÓÈÎfi¯·Ú·ÎًڷηÈÛËÌ·Û›·
™¯Â‰fiÓοıÂÁ‡̷ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ„ˆÌ›Î·ÈÂÏ·ÈfiÏ·‰Ô

4. 74 ∏ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜
ΔÈ ÓÔÌ›˙ÂÙ fiÙÈ ÂÓÓÔ› Ô Û˘ÁÁÚ·-
ʤ·˜; ™˘ÌʈÓ›Ù ̷˙› ÙÔ˘; ™ÎÂ-
ÊÙ›Ù ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Î·È ÂÚÈ-
ÙÒÛÂȘ Ô˘ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙË
Û¯¤ÛË ÌÂٷ͇ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ ηÈ
ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ-ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ ıÂ-
ÛÌÒÓ.
™¯¤‰ÈÔ
ÂÚÁ·Û›·˜
Œ¯ÂȘ ÛÎÂÊÙ›
ÔÙ¤ fiÛÔ ÌÂÁ¿ÏË
ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Ë
ÔÈÎÈÏ›· ÁÂ˘Ì¿ÙˆÓ
Î·È ÙÚÔÊ›ÌˆÓ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ÂÚ›-
ÛÙ·ÛË ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÔÓÙ·È,
Ì·ÁÂÈÚ‡ÔÓÙ·È Î·È Î·Ù·Ó·ÏÒÓÔÓÙ·È; ™˘ÏÏÔÁ›-
ÛÔ˘ fiÛÔ ÔÏÏ¿ Î·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈο Á‡̷ٷ Î·È ÙÚfi-
ÊÈÌ· Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È, ¿ÌÂÛ· ‹ ¤ÌÌÂÛ· Ì ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÂÚÈÛÙ¿-
ÛÂȘ (ÁÈÔÚÙ¤˜, ÓËÛÙ›˜), ÎÔÈÓˆÓÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· (Á¿ÌÔÈ, Îˉ›˜,
Î.¿.), ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ÙÔÈΤ˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ Î.Ï.
™Â ÔÌ¿‰Â˜, ÁÈ· ÂÚ›Ô˘ 15 ÏÂÙ¿ Ó· ÊÙÈ¿ÍÂÙ ¤Ó· «·Ú·¯Ófi-
ÁÚ·ÌÌ·» Ì ı¤Ì·: «√È ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ Ù˘ ‰È·ÙÚÔ-
Ê‹˜». ¡· ÙÔ Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ Ì ·˘Ùfi Ù˘ ‰È-
Ï·Ó‹˜ ÛÂÏ›‰·˜.
∞Ó·˙ËÙ‹ÛÙÂ Î·È Î·Ù·ÁÚ¿„ÙÂ
ÙÔÈο ·Ú·‰ÔÛȷο Á‡-
Ì·Ù· Û˘Ó‰Â‰Â̤ӷ Ì Ô-
ÏÈÙÈÛÙÈο ÛÙÔȯ›·, .¯.
Á‡̷ٷ, Ì·ÁÂÈÚÈΤ˜
Ú·ÎÙÈΤ˜ Î·È ÚÔ˚fiÓÙ·
ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· (Á¿-
ÌÔÈ, Îˉ›˜. Î.¿.), ÛÂ
ÂıÓÈΤ˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ Î·È ÂÂ-
Ù›Ԣ˜, Û ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜
ÁÈÔÚÙ¤˜, Î.Ï. μÚ›Ù ÏË-
ÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· Ù· Û¯ÂÙÈο ¤ıÈ-
Ì· Î·È ·Ú·‰fiÛÂȘ.
∂ÈϤÍÙ ̛· ·fi ÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ
Ô˘ ÂÓÙÔ›Û·ÙÂ Î·È ÂÙÔÈÌ¿ÛÙ ¤Ó·
ı·ÙÚÈÎfi ‰ÚÒÌÂÓÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ı· ·Ó·‰ÂÈ-
ÎÓ‡ÂÙ ÙÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ ̤۷ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·
.¯. «ΔÔ Á·Ì‹ÏÈÔ Á‡̷».
∂ÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÙ Ì ۯÔÏ›· ·fi ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜ Ù˘
ªÂÛÔÁ›Ԣ ÒÛÙ ӷ Û˘˙ËÙ‹ÛÂÙ ÁÈ· ÙȘ ‰È·ÙÚÔ-
ÊÈΤ˜ Û·˜ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú˜. ¶ÔȘ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ ηÈ
‰È·ÊÔÚ¤˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ ÛÙ· Á‡̷ٷ Ô˘ ÂÙÔÈÌ¿˙Ô-
ÓÙ·È Ï.¯. ÛÙ· ‚·ÊÙ›ÛÈ·, ÛÙȘ Îˉ›˜ Î·È Û ¿ÏϘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈΤ˜ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ; ¶fiÛÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ‹
fiÌÔÈ· Â›Ó·È ·˘Ù¿ Ù· ‰È·ÙÚÔÊÈο ¤ıÈÌ· Ì ÂΛӷ Ù˘ ∂ÏÏ¿-
‰·˜; ¶ÚÔÛ·ı‹ÛÙ ӷ ·ÓȯÓ‡ÛÂÙ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ›Ûˆ ·fi
ÙȘ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Î·È ÙȘ ‰È·ÊÔÚ¤˜.
Δ∞ºπ∫∞ ∂£πª∞
™ÙËÓ ·Ú¯·›· ∂ÏÏ¿‰·, ηٿ ÙËÓ «ÚfiıÂÛË» ‰ËÏ.ÙËÓ ÚÔ-
ÂÙÔÈÌ·Û›· ÙÔ˘ ÓÂÎÚÔ‡, ÔÈ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔÔıÂÙÔ‡Û·Ó Î·-
Ï¿ıÈ· Ì ·‚Á¿ Î·È Úfi‰È·. ∞˘Ù¿ ‹Ù·Ó ۇ̂ÔÏ· Ù˘ ˙ˆ‹˜
Î·È Ù˘ ÁÔÓÈÌfiÙËÙ·˜ Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó, Ì·˙› Ì ٷ
Ì‹Ï·, Î·È ÛÙÔ˘˜ Á¿ÌÔ˘˜. ™ÙȘ Îˉ›˜ Û˘Ì‚fiÏÈ˙·Ó ÙËÓ
ÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÓÂÎÚÔ‡ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ, ÂÓÒ Ù·
Úfi‰È· Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·Ó Î·È Ì ÙÔ Ì‡ıÔ Ù˘ ¶ÂÚÛÂÊfiÓ˘. ™‹-
ÌÂÚ·, ÁÈ· ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô ÛÎÔfi, ÛÙȘ Îˉ›˜ ÊÙÈ¿¯ÓÔÓÙ·È
ÎfiÏ˘‚· ·fi ‚Ú·Ṳ̂ÓÔ˘˜ ÛfiÚÔ˘˜ ‰ËÌËÙÚÈ·ÎÒÓ, ΢-
Ú›ˆ˜ ÛÈÙ¿ÚÈ, ÛfiÚÈ· ·fi Úfi‰È·, ÛÙ·Ê›‰Â˜, ηڇ‰È· ηÈ
2.2 À¿Ú¯ÂÈ Î¿ÙÈ ¤Ú· ·’ ÙËÓ ÙÚÔÊ‹;
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· Û˘Û¯ÂÙ›ÛÔ˘Ó ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘Ó‹ıÂȘ Ì ÔÏÈÙÈÛÙÈο
ÛÙÔȯ›·, ·Ú·‰fiÛÂȘ Î·È ÁÈÔÚÙ¤˜
Q¡· ÂÓÙÔ›ÛÔ˘Ó ÙȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹ ÙÔÈΤ˜
·Ú·‰fiÛÂȘ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÔÏÈÙÈÛÙÈΤ˜ & ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜
ÂΉËÏÒÛÂȘ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÁÈÔÚÙ¤˜
Q¡· ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Î·È ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ Ï·ÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË Ù˘
‰È·ÙÚÔÊ‹˜ (Û ·Ú·‰fiÛÂȘ, ¤ıÈÌ·, ÁÈÔÚÙ¤˜, ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜
ÂΉËÏÒÛÂȘ)
QN· ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ó ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÙÚÔÊ‹˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›·
Î·È ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi
Q¡· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÒÓ ÁÂ˘Ì¿ÙˆÓ
ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ÂÓfi˜ ÙfiÔ˘
«…∏ ‰È·ÙÚÔ-
Ê‹ ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ‚·-
ı‡Ù·Ù· ·fi ÙȘ ·Ú·‰ÔÛÈ·-
Τ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ÎÔÈÓˆ-
Ó›·˜, Î·È fi¯È ÌfiÓÔ ·fi ·˘Ù¿ Ô˘ ηٷӷÏÒÓÔ˘Ó ÔÈ ¿Ó-
ıÚˆÔÈ, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙÔ Ò˜ ·Ú¿ÁÂÙ·È Ë ÙÚÔÊ‹, ÔÈ-
Ô˜ ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÂÈ, Ô‡, fiÙÂ Î·È Ì ÔÈÔ˘˜ ηٷӷ-
ÏÒÓÂÙ·È. ∫¿ÔÈÔÈ ·ÓıÚˆÔÏfiÁÔÈ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ ÔÈ
ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÔ› Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ› ıÂÛÌÔ› ·ÛÎÔ‡Û·Ó Î·È
ı· ·ÛÎÔ‡Ó ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÚÚÔ‹ ÛÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜
Û˘Ó‹ıÂȘ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ»
(Gamsey, 1999).

5. 75
·Ì‡Á‰·Ï· ÙÚÈÌ̤ӷ, η‚Ô˘Ú‰ÈṲ̂ÓÔ ÛÔ˘Û¿ÌÈ Î.¿. ¶ÔÏ-
ÏÔ› Ï·Ô› Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ ÌÂÙ¿ ÙËÓ Îˉ›· ÚÔÛʤÚÔ˘Ó
Á‡̷ Ô˘ ‰ÂÓ ÂÚȤ¯ÂÈ ÎÚ¤·˜ ·ÏÏ¿ Ì·ÁÂÈÚÂ‡Ô˘Ó Û˘Ó‹-
ıˆ˜ „¿ÚÈ ‹ „·ÚfiÛÔ˘·.
Δ√ πΔ∞§π∫√ ∫∞ƒ¡∞μ∞§π
∏ ÛÔ‡· «Zuppa alla canavesana» ›ӷÈ
¤Ó· Ù˘ÈÎfi È¿ÙÔ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ πÙ·Ï›·˜
Ô˘ ÊÙÈ¿¯ÓÂÙ·È ·fi Ï¿¯·ÓÔ, ÏÔ˘Î¿ÓÈ-
η, ˙ˆÌfi ·fi ÎÚ¤·˜, ÏÂÙÔÎÔÌ̤Ó˜
ʤÙ˜ „ˆÌ› Î·È ÙÚÈÌ̤ÓÔ Ù˘Ú›
Parmiggiano, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘
∞ÔÎÚÈ¿˜ ÚÈÓ ÙÔ ¶¿Û¯·. ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›·
̤ڷ Ù˘ ∞ÔÎÚÈ¿˜ ÛÙË μÂÚfiÓ· ϤÁÂÙ·È
Ë ¶·Ú·Û΢‹ ÙÔ˘ gnocchi (Venerdi
Gnoccolar). ™‹ÌÂÚ· ÙË Ì¤Ú· ·˘Ù‹ Á›ÓÂÙ·È Ë ·Ú¤-
Ï·ÛË ÙÔ˘ ηÚÓ·‚·ÏÈÔ‡, ÂÓÒ ·ÏÈfiÙÂÚ· fiÏ· Ù· ÓÔÈÎÔ-
΢ÚÈ¿ ¤ÊÙÈ·¯Ó·Ó Ù· ‰Èο ÙÔ˘˜ gnocchi, ¤Ó· ›‰Ô˜ ˙˘-
Ì·ÚÈÎÔ‡ ·fi ÛÈÙ¿ÚÈ, ·‚Á¿, ·Ù¿Ù˜, ·Ï¿ÙÈ Î·È È¤ÚÈ
Ô˘ ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È Ì ۿÏÙÛ· ÓÙÔÌ¿Ù·˜. ∏ ·Ú¿‰ÔÛË
·˘Ù‹ ÍÂΛÓËÛ ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 1530 Ì.Ã. ÙfiÙ Ô˘ Ë μÂ-
ÚfiÓ· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛÂ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÏÈÌfi.
√ ¶ƒøΔ√Δ√∫√™ ™Δ∏¡ ∂μƒ∞´∫◊ ¶∞ƒ∞¢√™∏
ΔËÓ ÚÒÙË ¶·Ú·Û΢‹ ÌÂÙ¿ ÙË Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÁÈ-
Ô˘ ÌÈ·˜ ‚ڷ˚΋˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, Ë ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· Ì·Á›Ú¢Â
«nahit arbis», ‰ËÏ. Ì·ÁÂÈÚÂ̤ӷ Ú‚›ıÈ·, Ù· ÔÔ›· ·-
Û·Ï›˙ÔÓÙ·Ó Ì ˙¿¯·ÚË ‹ ÂÚȯ‡ÓÔÓÙ·Ó Ì ̤ÏÈ.
ªπ∞ ¶∞ƒ√πªπ∞ ∞¶√ Δ∏¡ ΔÀ¡∏™π∞
∏ ÎÔ˘˙›Ó· Ù˘ Δ˘ÓËÛ›·˜ Â›Ó·È ·ÚÎÂÙ¿ ÈοÓÙÈÎË. ª¿ÏÈ-
ÛÙ· ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· Û¯ÂÙÈ΋ ·ÚÔÈÌ›· Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ
ÔÔ›· ¤Ó·˜ Û‡˙˘ÁÔ˜ ÌÔÚ› Ó· ÎÚ›ÓÂÈ ·Ó ÙÔÓ ·Á·¿ÂÈ Ë
Û‡˙˘Áfi˜ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ÔÛfiÙËÙ· ÙˆÓ Î·˘ÙÂÚÒÓ ÈÂÚÈÒÓ
Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÛÙË Ì·ÁÂÈÚÈ΋: ·Ó ÙÔ Ê·ÁËÙfi ‰ÂÓ Â›-
Ó·È ÈοÓÙÈÎÔ ÙfiÙ ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ‰ÂÓ ÙÔÓ ·Á·¿ÂÈ È·!
Δ√ ∏ª∂ƒ√§√°π√ Δ∏™ ∫À¶ƒπ∞∫∏™ ∫√À∑π¡∞™
∏ ΢Úȷ΋ ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔ˘˙›Ó· ¤¯Ô˘Ó ÂËÚÂ-
·ÛÙ› Ôχ ·fi ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË Î·È ıÚËÛΛ·.
¶ÔÏϤ˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ ‚¤‚·È· Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘
·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜, ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÛÙÔȯ›· ·Ú¯·›ˆÓ Âı›ÌˆÓ ηÈ
·Ô‰›‰ÔÓÙ·˜ Û˘Ì‚ÔÏÈ΋ ÛËÌ·Û›· ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Á‡-
Ì·Ù·. ∏ ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙ·ıÂÚ‹ ÛÙË ÌÂÛÔÁÂȷ΋
‰È·ÙÚÔÊ‹: ‰ËÌËÙÚȷο Î·È „ˆÌ›, Ï·¯·ÓÈο Î·È ‚fiÙ·Ó·,
̤ÏÈ Î·È Î·ÚÔ›, ÂÏ·ÈfiÏ·‰Ô, ÎÚ·Û› Î·È „¿ÚÈ·.
ΔËÓ ¶ÚˆÙÔ¯ÚÔÓÈ¿ ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ó ÙË ‚·ÛÈÏfiÈÙ·, Ë ÔÔ›· Â-
ÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ ··Ú·›ÙËÙÔ ÓfiÌÈÛÌ· (ÊÏÔ˘Ú›): fiÔÈÔ˜ ÙÔ
‚ÚÂÈ ÛÙÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ ÙÔ˘ ı· ¤¯ÂÈ Ù‡¯Ë ÁÈ· fiÏË ÙËÓ ÂfiÌÂÓË
¯ÚÔÓÈ¿.
∏ ‚‰ÔÌ¿‰· Ù˘ Δ˘ÚÈÓ‹˜ Â›Ó·È Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‚‰ÔÌ¿‰· Ù˘
∞ÔÎÚÈ¿˜, Ô˘ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙËÓ ∫·ı·Ú¿ ¢Â˘Ù¤Ú·, ‰ËÏ·-
‰‹ ÙËÓ ÚÒÙË Ë̤ڷ Ù˘ Û·Ú·ÓÙ·‹ÌÂÚ˘ ÓËÛÙ›·˜ ̤¯ÚÈ
ÙÔ ¶¿Û¯· (™·Ú·ÎÔÛÙ‹) fiÔ˘ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ¤ıÈÌÔ fiÏÔÈ
ÙÚÒÓ ÛÙËÓ ÂÍÔ¯‹ ›ÎϘ Î·È ÙÔ˘ÚÛ›, ÂÏȤ˜ Î·È Ï·Á¿Ó·
(„ˆÌ› ¯ˆÚ›˜ Ì·ÁÈ¿), Ù·Ú·ÌÔÛ·Ï¿Ù· Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ı·-
Ï·ÛÛÈÓ¿.
∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ™·Ú·ÎÔÛÙ‹˜ ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Ë Î·-
ٷӿψÛË ÎÚ¤·ÙÔ˜, „·ÚÈÒÓ ‹ Á·Ï·ÎÙÔÎÔÌÈÎÒÓ ÚÔ˚fi-
ÓÙˆÓ. ŸÛÚÈ·, Ï·‰ÂÚ¿, ›Ù˜ fiˆ˜ Ë ÎÔÏÔ΢ıfiÈÙ· (ÌÂ
ÎÔÏÔ·ı·, ÛÙ·Ê›‰Â˜ Î·È ÛÈÙ¿ÚÈ), Ë Ù·¯ÈÓfiÈÙ· (Ì ٷ¯›ÓÈ,
‰ËÏ·‰‹ Îڤ̷ ·fi ÛÔ˘Û¿ÌÈ), Ë Û·Ó·ÎfiÈÙ· Î.¿. ηٷ-
Ó·ÏÒÓÔÓÙ·È Î·Ù¿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ ÙȘ ̤Ú˜ Ù˘ ÓËÛÙ›·˜.
ΔÔ ¶¿Û¯· Ì·ÁÂÈÚÂ‡Ô˘Ó ÎÚ¤·˜ Ì ·‚ÁÔϤÌÔÓÔ Î·È Ù¿ÚÙ˜
Ì ÂÏȤ˜ ıÚÔ‡Ì˜. ΔÔ Û¿ÛÈÌÔ ÙˆÓ ·‚ÁÒÓ Â›Ó·È ¯·Ú·-
ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ¤ıÈÌÔ ÙÔ˘ ¶¿Û¯· Ô˘ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ ÙÔ Û¿ÛÈÌÔ
ÙÔ˘ Ù¿ÊÔ˘ Î·È ÙË Û˘ÓÙÚÈ‚‹ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘. ΔÔ Î‡ÚÈÔ È¿-
ÙÔ Â›Ó·È ÛÔ˘‚ÏÈÛÙfi ·ÚÓ›, Ô˘ ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È Ì ·Ù¿Ù˜ ηÈ
Û·Ï¿Ù·. ¶·Ú·‰ÔÛȷο ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Î·È ¯ÔÚÔ› Û˘Óԉ‡-
Ô˘Ó ÙÔ „‹ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ·ÚÓÈÔ‡.
∏ ·Ú¯‹ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙÔ˘ ıÂÚÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ∞˘-
ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÁÈÔÚÙ¿˙ÂÙ·È Ì ·Ì‡Á‰·Ï·, ÛٷʇÏÈ· Î·È ÂÏȤ˜.
√È ∫‡ÚÈÔÈ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ÔÏϤ˜ ˘·›ıÚȘ ÁÈÔÚÙ¤˜
fiÔ˘ ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ó ÛÔ˘Ù˙Ô‡ÎÔ (·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi ÁÏ˘Îfi ·fi
ÌÔ˘ÛÙ·Ï¢ÚÈ¿) Î·È ·ÏÔ‡˙˜ (ÁÏ˘ÎÈ¿ ›Ù· ·fi Ûٷʇ-
ÏÈ·). ªÂÙ¿ ÙÔ ıÂÚÈÛÌfi ÔÈ ·ÁÚfiÙ˜ ÙÚÒÓ ·ÛÙ¤ÏÈ (·fi
ÛÔ˘Û¿ÌÈ ‹ ηڇ‰È·) Î·È Ê¤Ù˜ ÊÚ¤ÛÎÔ˘ „ˆÌÈÔ‡ ·ÏÂÈÌ-
̤Ó˜ Ì ÛÈÚfiÈ ·fi ¯·ÚÔ‡È·. ∏ ÎÔ˘Ì·ÓÙ·Ú›·, ÙÔ ·-
Ú·‰ÔÛÈ·Îfi ΢ÚÈ·Îfi ÎÚ·Û›, Â›Ó·È ·fi Ù· ·Ï·ÈfiÙÂÚ·
2.2. À¿Ú¯ÂÈ Î¿ÙÈ ¤Ú· ·’ ÙËÓ ÙÚÔÊ‹;
√È ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜
‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ Ù˘
‰È·ÙÚÔÊ‹˜
∏ ‰È·ÙÚÔÊ‹ ηٿ ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÂÚÈfi‰ˆÓ
(.¯. ÓËÛÙ›·) Î·È ÁÈÔÚÙÒÓ
ΔÚfiÊÈÌ· &
ÙÔÈο ¤ıÈÌ·
Î·È ·Ú·‰fiÛÂȘ
∏ ÙÚÔÊ‹ &
Ë ‰È·ÙÚÔÊ‹ ÛÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›·,
ÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ·, Ù· ·Ú·‰ÔÛÈ·-
ο ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Î.¿.
∏ ‰È·ÙÚÔÊ‹ &
Ù· Á‡̷ٷ Û ÎÔÈÓˆÓÈο
ÁÂÁÔÓfiÙ· (Á¿ÌÔÈ, Îˉ›˜ Î.Ï.)
ΔÔÈο ¤ıÈÌ·
& ·Ú·‰fiÛÂȘ Û¯ÂÙÈο
Ì ÙȘ ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜
‰È·‰Èηۛ˜
(ηÏÏȤÚÁÂÈ·, ıÂÚÈÛÌfi˜,
Û˘ÁÎÔÌȉ‹, „¿ÚÂÌ·,
‚fiÛÎËÛË Î.Ï.)

6. 76 ∏ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜
ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ.
°π√ƒΔ∂™ & ¡∏™Δ∂π∂™ ™Δ√ π™§∞ª
A ∏ ‚·ÛÈÎfiÙÂÚË ›Ûˆ˜ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÓËÛÙ›·˜ ÛÙÔ πÛÏ¿Ì Â›-
Ó·È Ô Ì‹Ó·˜ ·ÊÈÂڈ̤ÓÔ˜ ÛÙÔ ƒ·Ì·˙¿ÓÈ. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿Ú-
ÎÂÈ¿ ÙÔ˘ ··ÁÔÚ‡ÂÙ·È Ë Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Î·È Ô-
ÙÒÓ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏ‹ ˆ˜ ÙË ‰‡ÛË ÙÔ˘ ËÏ›Ô˘ Î·È ÔÈ ÈÛÙÔ›
ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Ê¿Ó ÌfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙË ‰‡ÛË. 줂·È·, ˘¿Ú¯Ô˘Ó
οÔȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ô˘ ‰ÂÓ ÂÈ‚¿ÏÏÂÙ·È Ó· ÓË-
ÛÙ¤„Ô˘Ó, fiˆ˜ ÔÈ ¤ÁÎ˘Â˜ Î·È ÔÈ Á˘Ó·›Î˜ Ô˘ ÌfiÏȘ
¤¯Ô˘Ó ÁÂÓÓ‹ÛÂÈ, ÔÈ ·ÛıÂÓ›˜, ÔÈ Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Î·È Ù· ÌÈÎÚ¿
·È‰È¿.
A ∂›Û˘, ‰‡Ô Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ Ë̤Ú˜ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ›ӷÈ: Ë Eid Al-Fitr Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙÔ
ƒ·Ì·˙¿ÓÈ Î·È Ë Eid Al-Adha, Ì›· ÙÂÙÚ·‹ÌÂÚË ÁÈÔÚÙ‹
fiÔ˘ ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ·’ fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ı˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó
οÔÈÔ ˙ÒÔ (·ÚÓ›, ηÙÛ›ÎÈ Î.Ï.) Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÈÛÏ·ÌÈ-
Îfi ÂıÈÌÔÙ˘ÈÎfi. √ÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Â›Û˘ «ÁÈÔÚÙ‹ Ù˘ ı˘Û›·˜»
Î·È Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ ÙË ÌÂÙ¿ÓÔÈ· Î·È ÙËÓ ˘fiÛ¯ÂÛË ÁÈ· Û˘ÓÂ-
Ù‹ ˙ˆ‹. ∂›Ó·È ·ÊÈÂڈ̤ÓË ÛÙÔÓ ∞‚Ú·¿Ì (Ù˘ ¶·Ï·È¿˜
¢È·ı‹Î˘) Ô ÔÔ›Ô˜ ¯¿ÚË ÛÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ‰È·ÙÂıÂÈ-
̤ÓÔ˜ Ó· ı˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘. ΔÔ ÎÚ¤·˜ ·fi ÙË ı˘Û›·
ÚÔÛʤÚÂÙ·È Û fiÛÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ó¿ÁÎË.
°¿ÌÔ˜ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ¯ˆÚÈÎÒÓ fiÔ˘ ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È ÙÔ Á·ÌÔ›Ï·ÊÔ, ·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi È¿ÙÔ Ì ÎÚ¤·˜ ·fi ÎÔÙfiÔ˘ÏÔ, ηÙÛ›ÎÈ Î·È Á›‰·
Ì·ÁÂÈÚÂ̤ӷ Ì ڇ˙È: Ù· ˙Ò· ÛÊ¿˙ÔÓÙ·È ÁÈ· «Ó· ÛÙÂÚÈÒÛÂÈ Ô Á¿ÌÔ˜» (͢ÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ∞. Δ¿ÛÛÔ˘)

7. 772.3 ŒÓ· Èı¿ÚÈ ·ÊËÁÂ›Ù·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘
ÀÏÈο
™ËÌÂȈ̷ٿÚÈ· Î·È ÌÔχ‚È·, ¯·ÚÙfiÓÈ, Ì·Úη‰fiÚÔÈ, ʈÙÔ-
ÁÚ·ÊÈ΋ Ì˯·Ó‹
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜
A £ÂˆÚ›˜ ÛËÌ·ÓÙÈο Ù· ηıËÌÂÚÈÓ¿ «ÙÂ-
ÏÂÙÔ˘ÚÁÈο» Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ Ê·ÁËÙfi,
.¯. ηٿ ÙÔ Ì·Á›ÚÂÌ·, ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·
ÙÔ˘ ÙÚ·Â˙ÈÔ‡ ‹ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ Á‡-
Ì·ÙÔ˜;
A Œ¯ÂÙ ÛÙÔÓ ÙfiÔ Û·˜ οÔÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ
ÔÔ›Ô ÁÂ˘Ì·Ù›˙ÂÙ ‹ ‰ÂÈÓ›ÙÂ; ∞Ô‰›‰ÂÙ·È Û οÔÈÔ ¤ıÈÌÔ
‹ Û ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË; °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÔÈ ª·ÚÔÎÈ-
ÓÔ› ÁÂ˘Ì·Ù›˙Ô˘Ó ·Ú·‰ÔÛȷο Ì ÙÔ ‰ÂÍ› ÙÔ˘˜ ¯¤ÚÈ, ηıÈ-
Ṳ̂ÓÔÈ ÛÙÔ ¿ÙˆÌ· (ÔÎÏ·‰fiÓ) Á‡Úˆ ·fi ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Û·-
Ô˜ Ê·ÁËÙÔ‡.
Δ∞ TAJINES ∞¶√ Δ√ ª∞ƒ√∫√
Δ· tajines (Ù·˙›Ó) (‚Ï. ÛÂÏ 79) ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ì Á¿ÛÙÚ˜, Â›Ó·È Û˘-
Ó‹ıˆ˜ ÎÂÚ·ÌÈο ·ÏÏ¿ Î·È ÌÚÔ‡Ù˙ÈÓ· ‹ ÌÂÙ·ÏÏÈο, ¤¯Ô˘Ó
ȉȷ›ÙÂÚÔ Û¯‹Ì· Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·Ú·‰ÔÛȷο ÛÙË Ì·-
ÚÔÎÈÓ‹ Ì·ÁÂÈÚÈ΋. ∏ Ù¤¯ÓË ÙÔ˘ tajine Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ·ÓÂ-
Ù˘Á̤ÓË Î·ıÒ˜ ‰›ÓÂÙ·È ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›· ÛÙË ‰È·ÎfiÛÌËÛË
Î·È ÛÙÔ Û¯‹Ì· ÙÔ˘˜. ºÙÈ¿¯ÓÔÓÙ·È Û ‰È¿ÊÔÚ· ÌÂÁ¤ıË Î·È ÍÂ-
ÎÈÓÔ‡Ó ·fi ̤ÁÂıÔ˜ 20 ÂηÙÔÛÙÒÓ (Ï¿ÙÔ˜) ÁÈ· ·ÙÔÌÈÎfi ÛÂÚ-
‚›ÚÈÛÌ· Î·È ÊÙ¿ÓÔ˘Ó Ì¤¯ÚÈ 40 ÂηÙÔÛÙ¿ ÁÈ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ Û˘-
Ó·ıÚÔ›ÛÂȘ.
™˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÙ ÛÙÔȯ›· Î·È ÊˆÙÔÁڷʛ˜
Û¯ÂÙÈο Ì ÙȘ ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ Ì·ÁÂÈÚÈΤ˜ Ú·-
ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ Û·˜ Û¯ÂÙÈο ÌÂ:
A ª·ÁÂÈÚÈο ÛÎÂ‡Ë Î·È ÂÚÁ·Ï›· (.¯. ÎÔ˘-
ٿϘ, ÈÚÔ‡Ó˜ Î.¿.), ‰Ô¯Â›· ʇϷ͢ Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙÚÔ-
Ê›ÌˆÓ (.¯. Èı¿ÚÈ·, ‚¿˙·, ÛÙ¿ÌÓ˜), Î.¿.
A ¶ËÁ¤˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÁÈ· ÙÔ Ì·Á›ÚÂÌ· ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ
A ΔÚfiÔ˘˜ ·Ôı‹Î¢Û˘ Î·È Û˘ÓÙ‹ÚËÛ˘ ÙˆÓ ÙÚÔʛ̈Ó
ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ.
A Δ· Ì·¯·ÈÚÔ›ÚÔ˘Ó· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙÔ ·ÚÂÏ-
ıfiÓ. ¶fiÙ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÙÔ ÎÔ˘Ù¿ÏÈ, ÙÔ Ì·¯·›ÚÈ, ÙÔ ÈÚÔ‡ÓÈ
Î·È ÁÈ· ÔÈÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜; ∂Í·ÈÙ›·˜, .¯., Ù˘ Â›‰Ú·Û˘ οÔÈ-
Ô˘ ¿ÏÏÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡;
¶Èı·Ó¤˜ ËÁ¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ¤ÚÂ˘Ó¿ Û·˜ Â›Ó·È Ù· ÌÔ˘Û›· (.¯. §·˚-
΋˜ Δ¤¯Ó˘), ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ Î·È ÈÛÙÔÚÈο ‚È‚Ï›·, ·ÏÏ¿ ηÈ
ÔÈ ÁÂÚÔÓÙfiÙÂÚÔÈ.
¡· Û˘Óı¤ÛÂÙÂ Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙ ٷ Â˘Ú‹Ì·Ù¿ Û·˜ Û ̛·
·Ê›Û·. ™˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ٷ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ¤Ú¢ӷ Û·˜ Ì fi,ÙÈ
ÈÛ¯‡ÂÈ Û‹ÌÂÚ·. ΔÈ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÙÔ ›‰ÈÔ Î·È ÙÈ ¿ÏÏ·ÍÂ; °È· ÔÈ-
Ô˘˜ ÏfiÁÔ˘˜;
2.3 ŒÓ· Èı¿ÚÈ ·ÊËÁÂ›Ù·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó ÙËÓ Ù¤¯ÓË Î·È ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· ÙˆÓ
ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ ‰Ô¯Â›ˆÓ ÁÈ· ÙË Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Î·È ÙË
ʇϷÍË ÙˆÓ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ (Èı¿ÚÈ·, ·ÁÁ›·, Ì·ÁÂÈÚÈο
Û·Ë)
Q¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ó Ù· Ì·ÁÂÈÚÈο ÛÎÂ‡Ë Î·È ÂÚÁ·Ï›· ÙÔ˘
·ÚfiÓÙÔ˜ Î·È ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜
Q¡· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó Ù· ÔÈÎȷο ÛÎÂ‡Ë Û¯ÂÙÈο Ì ٷ
ÙÚfiÊÈÌ· Î·È ÙË Ì·ÁÂÈÚÈ΋ ˆ˜ ÛÙÔȯ›· Ù˘
ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ Î·È ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜
Q¡· ¢·ÈÛıËÙÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· ÙÔ Ï·ıÚ·›Ô ÂÌfiÚÈÔ
·Ú¯·ÈÔًوÓ, ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ ÎÂÈÌËÏ›ˆÓ Î·È ·ÓÙÈÎÒÓ
Q¡· ÂÍ·ÛÎËıÔ‡Ó ÛÙË ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÂÎı¤ÛˆÓ
Q¡· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÏÔ Ù˘ ·ÁÁÂÈÔÏ·ÛÙÈ΋˜ ÛÙËÓ
ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ¿ÏψÓ
ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ

8. 78 ∏ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜
æ¿ÍÙ ÁÈ· ·ÏÈ¿ ‰Ô¯Â›· Î·È ÛÎÂ‡Ë ÁÈ· ÙÚfiÊÈ-
Ì· ÛÙÔ Û›ÙÈ Û·˜, Û Û›ÙÈ· Û˘ÁÁÂÓÒÓ Î·È Ê›-
ψÓ. ¡· ÊÙÈ¿ÍÂÙ ÙÔ ‰ÂÏÙ›Ô Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ
‰Ô¯Â›ˆÓ, ‰ËÏ. ÌÈ· ηÚ٤Ϸ Ô˘ ı· ÛËÌÂÈÒ-
ÛÂÙ ٷ ÂÍ‹˜ ÛÙÔȯ›·:
A ¶fiÛÔ ·ÏÈfi Â›Ó·È Ù· ‰Ô¯Â›Ô;
A ΔÈ Û¯‹Ì·, ̤ÁÂıÔ˜ Î·È ¯ÚÒÌ· ¤¯ÂÈ;
A Œ¯ÂÈ Î¿ÔÈ· ȉȷ›ÙÂÚË ‰È·ÎfiÛÌËÛË; ΔÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜;
A Œ¯ÂÈ Î¿ÔÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ (ÙÔÈÎfi) fiÓÔÌ·;
A ∞fi ÔÈ· ˘ÏÈο ¤¯ÂÈ ÊÙÈ·¯Ù›; ªÂ ÔÈ· Ù¯ÓÈ΋;
A ∞fi Ô‡ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È;
A ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë ·Ú¯È΋ ÙÔ˘ ¯Ú‹ÛË Î·È ÔÈ· Ë ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘;
A Œ¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ·Í›·; ™ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·ÎÚÈ-
‚¿;
∞Ó Â›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi, Ó· ‰·ÓÂÈÛÙ›Ù ٷ ‰Ô¯Â›· Î·È Ó· Ù· ÌÂÙ·-
ʤÚÂÙ Ì ÚÔÛÔ¯‹, ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ
Û·˜, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ Û·˜. ¢È·ÊÔÚÂÙÈο,
ÌÔÚ›Ù ӷ ÙÚ·‚‹ÍÂÙ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘˜. ™Ù‹ÛÙ ÌÈ· ¤ÎıÂ-
ÛË Ì ٷ ‰Ô¯Â›· ‹ ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘˜. ªËÓ ·Ú·Ï›„ÂÙÂ
Ó· Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÙ ÛÙËÓ ¤ÎıÂÛË Ù· «‰ÂÏÙ›· Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜» ÙˆÓ
Û΢ÒÓ.
¡· ‚Ú›Ù ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ‰Ô¯Â›· Î·È Èı¿ÚÈ·
·fi ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ. ¶fiÛÔ ‰È·-
ÊÂÚÔ˘Ó ‹ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ì ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÂÏÏËÓÈο.
ΔÔ Ï·ıÚ·›Ô ÂÌfiÚÈÔ ·ÓÙÈÎÒÓ, ÎÂÈÌËÏ›ˆÓ ηÈ
·Ú¯·›ˆÓ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ӈÓ, Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔ̤-
ÓˆÓ Ì·ÁÂÈÚÈÎÒÓ ‰Ô¯Â›ˆÓ Î·È Û΢ÒÓ (·ÌÊÔ-
Ú›˜, Èı¿ÚÈ·, Î.·.) Â›Ó·È ¤Ó· ÛÔ‚·Úfi Úfi-
‚ÏËÌ· Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÔÈ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ. ŒÓ·˜
·fi ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÚÔ-
‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ›ӷÈ, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, Î·È Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ Ù¯ÓÔ˘Ú-
ÁËÌ¿ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÂȷ΋˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÌÂÁ¿Ï˘ ÈÛÙfiÙËÙ·˜, Ù·
ÔÔ›· ı· ÊÙ¿ÓÔ˘Ó Û ¤Ó· ¢ڇ Û‡ÓÔÏÔ ·ÁÔÚ·ÛÙÒÓ. ∏ Ú·-
ÎÙÈ΋ ·˘Ù‹ ¤¯ÂÈ ÚÔˆıËı› ȉȷ›ÙÂÚ· ·fi ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·
«CERAMED» ÛÙÔ ÔÔ›Ô Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Ë ∂ÏÏ¿‰·, Ë πÔÚ‰·Ó›·,
ÙÔ ª·ÚfiÎÔ, Ë πÔÚ‰·Ó›·, Ë πÛ·Ó›· Î·È Ë ΔÔ˘ÚΛ·. ™ÙÔ Ï·›-
ÛÈÔ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ∂ÏÏ¿-
‰·˜ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ Û¯ÂÙÈΤ˜ ÂÎı¤ÛÂȘ Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È Û ˘„Ë-
Ï‹˜ ÈÛÙfiÙËÙ·˜ Î·È ÔÈfiÙËÙ·˜ ·ÓÙ›ÁÚ·Ê· ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎÒÓ Î·È
¿ÏÏˆÓ ÓÂfiÙÂÚˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÓË-
̤ڈÛË Î·È ÙËÓ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔ-
ÛÙ·Û›· ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÎÂÈÌËÏ›ˆÓ ·fi ÙÔ Ï·ıÚÂÌfiÚÈÔ*.
ΔÔ Ï·ıÚÂÌfiÚÈÔ ·Ú¯·ÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ӈÓ
Ì·ÛÙ›˙ÂÈ Î·È ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ™˘ÏϤÍÙ ۯÂÙÈο ¿ÚıÚ· ·fi ÙÔÓ
Ù‡Ô ÁÈ· ¤Ó· ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· .¯. ÂÓfi˜ ¯ÚfiÓÔ˘. ¡· οÓÂ-
Ù ÛÙ·ÙÈÛÙÈ΋ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ Â˘ÚËÌ¿ÙˆÓ Û·˜, .¯. ¶fiÛ·
¿ÚıÚ· ‚ڋηÙ ·Ó¿ ÂÊËÌÂÚ›‰·; ™Â ÔÈÔ ÔÛÔÛÙfi Â› ÙˆÓ
Û˘ÓÔÏÈÎÒÓ Ù˘ ¿ÚıÚˆÓ; £ÂˆÚ›Ù fiÙÈ ··Û¯ÔÏ› ÙÔ ı¤Ì·
·˘Ùfi ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË;
∂ÓËÌÂÚÒÛÙ ۯÂÙÈο ÙÔ˘˜ ÂÈÛΤÙ˜ Ù˘ ¤ÎıÂÛ‹˜ Û·˜, .¯.
̤۷ ·fi ¤Ó· Ê˘ÏÏ¿‰ÈÔ Ô˘ ı· ÌÔÈÚ¿˙ÂÙÂ.
ª·ÁÂÈÚÈο ÛÎÂ‡Ë Î·È ‰Ô¯Â›· Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÎÏ·ÛÛÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘,
6Ô˘
-4Ô˘
.Ã. ·È. (ªÔ˘ÛÂ›Ô Ù˘ ™ÙÔ¿˜ ÙÔ˘ ∞ÙÙ¿ÏÔ˘ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·)
ª·ÁÂÈÚÈο ÛÎÂ‡Ë Î·È ‰Ô¯Â›· ·fi ÙË ‚fiÚÂÈ· ∂ÏÏ¿‰·, 4Ô˘
-6Ô˘
Ì.Ã. ·È.
(ªÔ˘ÛÂ›Ô μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢)
* ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· CERAMED ÌÔÚ›-
Ù ӷ ‚Ú›Ù ÛÙË ‰È‡ı˘ÓÛË: www.cera-med.net

9. 792.3 ŒÓ· Èı¿ÚÈ ·ÊËÁÂ›Ù·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘
∏ ∫∂ƒ∞ªπ∫∏ ™Δ√ ª∞ƒ√∫√
∏ ȉȷ›ÙÂÚË ÁˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ Î·È Ù· ÏÔ‡-
ÛÈ· ·Ôı¤Ì·Ù· Û ÔÚ˘ÎÙ¿ ¤¯Ô˘Ó ÂÌÓ‡ÛÂÈ Â‰Ò Î·È ·È-
ÒÓ˜ ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ù˘ ·Ú·‰ÔÛȷ΋˜ ·ÁÁÂÈÔÏ·ÛÙÈ΋˜.
À¿Ú¯Ô˘Ó Ù¤ÛÛÂÚ· ÌÂÁ¿Ï· ΤÓÙÚ· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÎÂÚ·ÌÈ-
ÎÒÓ. ΔÔ Â‡ÊÔÚÔ ÎfiÎÎÈÓÔ ¯ÒÌ· ÛÙÔ Wadi Lan ÛÙÔ μÔÚ-
Ú¿ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ÚÒÙË ‡ÏË ÁÈ· Ù· ÌË ÂÊ˘·ÏˆÌ¤Ó· ÎÂ-
Ú·ÌÈο Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜ ˆ˜
Ï¿Ì˜, ˆ˜ Ì·ÁÂÈÚÈο ÛÎÂ‡Ë Î.Ï. ™ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ƒ·-
Ì¿Ù, ÛÙȘ fi¯ı˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Abu Reg ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· «Û˘-
ÓÔÈΛ·» ·ÁÁÂÈÔÏ·ÛÙÒÓ, Ì ÌÂÁ¿ÏË ·Ú¿‰ÔÛË Î·È ÌfiÓÈ-
̘ ÂÎı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ. √È ·ÁÁÂÈÔÏ¿ÛÙ˜ ·˘ÙÔ› ·Ú¿-
ÁÔ˘Ó ÂÊ˘·ÏˆÌ¤Ó· Î·È ÌË Û·Ë, ·fi ‰Ô¯Â›· ÁÈ· ÙÔÓ Î‹-
Ô (Èı¿ÚÈ· Î.¿.) ̤¯ÚÈ ÂÚ›Ù¯ӷ ÛÂÚ‚›ÙÛÈ· Á‡̷ÙÔ˜
Î·È Î·Ê¤. ∏ ·ÁÁÂÈÔÏ·ÛÙÈ΋ ÛÙÔ ƒ·Ì¿Ù ¤¯ÂÈ ÂËÚ·ÛÙ›
·fi ÙËÓ Ù¯ÓÔÙÚÔ›· ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ ·ÔÈÎÈÔÎÚ·ÙÒÓ, ÁÂÁÔ-
Ófi˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÌÔÓÙ¤ÚÓˆÓ Û¯ËÌ¿-
ÙˆÓ Î·È ‰È·ÎfiÛÌËÛ˘ ·fi ÂΛӷ Ù˘ ·Ú·‰ÔÛȷ΋˜
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ Ù¯ÓÔÙÚÔ›·˜. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ÛÙ· ·Ú¿ÏÈ· ÙÔ˘
∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ«Î›ÙÚÈÓË ·ÎÙ‹» (Al Jorfal Asfar)
ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÎÈÙÚÈÓˆÔ‡ ·ÚÁÈÏÒ‰Ô˘˜ ‰¿ÊÔ˘˜ Ù˘, Ô˘
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË ·ÁÁÂÈÔÏ·ÛÙÈ΋ ÙÔ˘ Safi
ÁÈ· ÎÂÚ·ÌÈο ‰Ô¯Â›· Î·È È¿Ù·. ∏ ‰È·ÎfiÛÌËÛ‹ ÙÔ˘˜ ›ӷÈ
Â›Û˘ ͯˆÚÈÛÙ‹, Ì ¯·ÚÈو̤Ó˜ Ì·‡Ú˜ ηÌ‡Ï˜ ÌÂ
ÙÈÚÎÔ˘¿˙ ·Ô¯ÚÒÛÂȘ (Ô˘ ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ÂÊ˘¿-
ψÛË). ∏ ºÂ˙ Â›Ó·È ›Ûˆ˜ Ë ÈÔ ÁÓˆÛÙ‹ ÁÈ· ÙËÓ ·ÁÁÂÈÔ-
Ï·ÛÙÈ΋ Ù˘ fiÏË ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘, Ì ٷ ‰È¿ÛËÌ· ÌÏÂ
ÎÂÚ·ÌÈο Ô˘ ·ÔηÏÔ‡ÓÙ·È «Fakhari» ·fi ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈ-
Ô˘˜ Î·È «ÌÏ Ù˘ ºÂ˙» ·fi ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜. ∏ ºÂ˙ ‚Ú›-
ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ ‰ȿ‰· ÌÈ·˜ ·fiÙÔÌ˘ Ï·ÁÈ¿˜ Î·È Ë Áˆ-
ÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ·Ú¤¯ÂÈ Ù· ‚·ÛÈο ˘ÏÈο ÁÈ·
ÙËÓ ·ÁÁÂÈÔÏ·ÛÙÈ΋. √ ËÏfi˜, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ‰‡Ô ‰È·ÊÔ-
ÚÂÙÈο ›‰Ë ÙÔ˘, ÂÍÔÚ‡ÛÛÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÏfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ Bin
Jelleih, 12 ¯ÏÌ. ·Ó·ÙÔÏÈο Ù˘ ºÂ˙. √ Ì·Ï·Îfi˜ ÎÈÙÚÈÓˆ-
fi˜ ËÏfi˜ ·fi Ù· ·ÓÒÙÂÚ· ÁˆÏÔÁÈο ÛÙÚÒÌ·Ù· ¯ÚËÛÈ-
ÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÌË ÂÊ˘·ÏˆÌ¤Ó· ÎÂÚ·ÌÈο fiˆ˜ Ù· Èı¿-
ÚÈ· ÁÈ· ·Ôı‹Î¢ÛË. √ ËÏfi˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ¯·-
ÌËÏfiÙÂÚ· ÛÙÚÒÌ·Ù·, ·Ê‹ÓÂÙ·È Î·Ù·Ú¯¿˜ ÛÙÔÓ ‹ÏÈÔ ÁÈ·
Ó· ÍÂÚ·ı› Î·È ÌÂÙ¿ „‹ÓÂÙ·È ÛÙÔ ÊÔ‡ÚÓÔ. ªÂ ÙÔ „‹ÛÈÌÔ
(fiÙËÛË) Ô ËÏfi˜ Á›ÓÂÙ·È ¿ÛÚÔ˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÔ-
Ú› Ó· ‰È·ÎÔÛÌËı› Ì ÙËÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ÌÏ Ù¯ÓÔ-
ÙÚÔ›· Ù˘ ºÂ˙.
ŒÓ· Ù˘ÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚˆÓ ‰Ô¯Â›ˆÓ Â›Ó·È Ë
jebana, Ô˘ ¤¯ÂÈ Î·¿ÎÈ Û ıÔψÙfi Û¯‹Ì· Î·È ¯ÚËÛÈÌÔ-
ÔÈÔ‡Ù·Ó ·Ú·‰ÔÛȷο ÁÈ· ÙËÓ ·Ôı‹Î¢ÛË ÙˆÓ Ù˘ÚÈÒÓ
– ‹Ú ÙÔ fiÓÔÌ¿ Ù˘ ·fi ÙÔ ÙÔÈÎfi Ì·Ï·Îfi Ù˘Ú› j'bna.
줂·È·, ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ù· „˘Á›· Ì‹Î·Ó ÛÙ· ÓÔÈ-
ÎÔ΢ÚÈ¿ Ë ¯Ú‹ÛË Ù˘ jebana ÂÚÈÔÚ›ÛÙËΠ۠ÛÔ˘Ȥڷ
(zalafa), Ô˘ ‰È·Ù›ıÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ Û ÛÂÙ Ì ÌÈÎÚ¿
ÌÔÏ ÁÈ· ÙË ÛÔ‡·. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ƒ·Ì·˙·ÓÈÔ‡, Ë
·Ú·‰ÔÛȷ΋ ÛÔ‡· (haria) ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È Î·˘Ù‹ ÛÙË
zalafa Ì ÙË ‰‡ÛË ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘.

10. 80 ∏ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜
∏ ·Í›· Ù˘ Ì·ÁÂÈÚÈ΋˜ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔ-
ÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ‹Ù·Ó Ôχ ÌÂÁ¿ÏË: Ù· ·Ï¿ÙÈ· ÙˆÓ ÛÔ˘ÏÙ¿-
ÓˆÓ Â›¯·Ó ÔÏϤ˜ Î·È ÌÂÁ¿Ï˜ ÎÔ˘˙›Ó˜. ª¤¯ÚÈ ÙÔÓ 17Ô
·ÈÒÓ· Ì.Ã. Á‡Úˆ ÛÙ· 1.300 ¿ÙÔÌ· ˙Ô‡Û·Ó ÛÙÔ ·Ï¿ÙÈ ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, ÂÚÁ·˙fiÌÂÓ· ÛÙȘ ÎÔ˘˙›Ó˜. ∂ηÙÔÓÙ¿‰Â˜ Ì¿-
ÁÂÈÚ˜ ÂȉÈ·ÔÓÙ·Ó Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ›‰Ë Ê·ÁËÙÔ‡: ÛÔ‡-
˜, ÈÏ¿ÊÈ, ÎÂÌ¿, Ï·¯·ÓÈο, „¿ÚÈ·, „ˆÌÈ¿, ›Ù˜, ÁÏ˘-
ο Î.Ï. Ù·˝˙ÔÓÙ·˜ 10.000 ¿ÙÔÌ· ÙËÓ Ë̤ڷ Î·È ÛÙ¤ÏÓÔ-
ÓÙ·˜ Ê·ÁËÙfi Û ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÎÔÓÙÈÓÒÓ fiÏÂˆÓ ˆ˜ ÚÔ-
ÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘.
ÀÏÈο
™ËÌÂȈ̷ٿÚÈ·, ʈÙÔÁÚ·ÊÈ΋ Ì˯·Ó‹, Ì·ÁÂÈÚÈ΋ ԉȿ, Ì·-
ÁÂÈÚÈο ÛÎÂ‡Ë Î·È Û˘Û΢¤˜ Ì·ÁÂÈÚÈ΋˜, ˘ÏÈο ÁÈ· ÙȘ Û˘ÓÙ·Á¤˜
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜
£ÂˆÚ›˜ fiÙÈ Ë Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ÙÚfiÔ˜
¤ÎÊÚ·Û˘; ªÔÚ› Ë Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Ó· Â›Ó·È ¤Ó·˜
«‰ÚfiÌÔ˜» ÁÈ· Ó· ¤ÚıÔ˘Ì Û Â·Ê‹ Ì ÙËÓ
ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ÂÓfi˜ ÙfiÔ˘; °È·Ù›;
¡· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÙ ÙÔ ‰ÈÎfi Û·˜ √‰ËÁfi ª·ÁÂÈÚÈ΋˜ ÛÙÔÓ
ÔÔ›Ô Ó· Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÙÂ Û˘ÓÙ·Á¤˜ Ô˘ Â›Ó·È Û¯ÂÙÈο «Û¿-
ÓȘ» Î·È fi¯È ÙfiÛÔ ‰È·‰Â‰Ô̤Ó˜, ‚·ÛÈṲ̂Ó˜ Û ·Ú·‰Ô-
Ûȷο Á‡̷ٷ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ Û·˜, Ù˘ ¢ڇÙÂÚ˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ‹ ο-
ÔÈÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ‹ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ.
¡· Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÙÂ Û˘ÓÙ·Á¤˜ Ô˘ Ó· ¯·Ú·-
ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÈÛÔÚÚÔ›· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰È·-
ÙÚÔÊÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Í›· Î·È Ó· ··ÈÙÔ‡Ó Â‡ÎÔÏ·,
‰È·ı¤ÛÈÌ· ˘ÏÈο, ηٿ ÚÔÙ›ÌËÛË Ù˘ ÂÔ¯‹˜
Î·È fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·Ùfi ÈÔ ÊÚ¤Ûη.
¡· ÚÔÙ›ÓÂÙ ·ÎfiÌ· ‰ÈΤ˜ Û·˜ Û˘ÓÙ·Á¤˜ Î·È Ó· ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÂÙÂ
ÙÔÓ Ô‰ËÁfi Ì ‰Èο Û·˜ Û¯¤‰È·, ʈÙÔÁڷʛ˜ Î.¿.
¶·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙ ÙÔÓ Ô‰ËÁfi Û·˜ Û ¿ÏϘ Ù¿ÍÂȘ ‹ Î·È ÛÙËÓ ÙÔÈ΋
ÎÔÈÓˆÓ›· Û ÌÈ· ̤ڷ Ì·ÁÂÈÚÈ΋˜ Ô˘ ı· ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÛÂÙ ηÈ
ı· ÛÂÚ‚›ÚÂÙÂ Ù· È¿Ù· ·˘Ù¿!
«∞∂πº√ƒπ∫∂™» ª∞°∂πƒπ∫∂™ ¶ƒ∞∫Δπ∫∂™
A ¡· ÚÔÙÈÌ¿ÙÂ: ‚ÈÔÏÔÁÈο ÁˆÚÁÈο ÚÔ˚fiÓÙ·
ÚÔ˚fiÓÙ· ÂÔ¯‹˜
ÙÔÈο ÚÔ˚fiÓÙ· ‹ ¤ÛÙˆ ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ ‰ÂÓ ÂÈ-
Û¿ÁÔÓÙ·È ·fi Ì·ÎÚÈ¿.
A¡· ¯ÚËÛÈÌÔÔț٠ÙÔ ÓÂÚfi Ì ÚÔÛÔ¯‹, fi¯È ÌfiÓÔ Î·Ù¿ ÙÔ Ì·-
Á›ÚÂÌ· ·ÏÏ¿ Î·È fiÙ·Ó ϤÓÂÙ ٷ È¿Ù· Î·È Ù· Û·Ë. ¶ÚÔÛ·-
ı‹ÛÙ ӷ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ ͷӿ Ù· ·fiÓÂÚ· ·fi ÙÔ χÛÈÌÔ
ÙˆÓ È¿ÙˆÓ .¯. ÛÙËÓ ÙÔ˘·Ï¤Ù·.
A ¡· Ì·ÁÂÈÚ‡ÂÙ Ì ÂÓÂÚÁÂȷο ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi ÙÚfiÔ fiˆ˜
.¯. ÛÙ· ·Ú·‰ÔÛȷο Î¿Ú‚Ô˘Ó· ÁÈ· Ù· „ËÙ¿ ‹ „‹ÓÔÓÙ·˜ Â-
ÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ¤Ó· Ê·ÁËÙ¿ ÛÙÔ ÊÔ‡ÚÓÔ Î·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÓÔ›ÁÂÙÂ
ÙËÓ fiÚÙ· ÙÔ˘ ÊÔ‡ÚÓÔ˘ ¿ÛÎÔ·. ¡· Û‚‹ÓÂÙÂ ÙÔ ÊÔ‡ÚÓÔ ‹ ÙËÓ
ÂÛÙ›· ÂÚ›Ô˘ 10 ÏÂÙ¿ ÚÈÓ «Á›ÓÂÈ» ÙÔ Ê·ÁËÙfi Î·È Ó· ÊÚÔÓÙ›-
˙ÂÙ ÒÛÙ ÔÈ Î·ÙÛ·ÚfiϘ Ó· ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó ÛÙȘ ÂÛٛ˜ Ù˘ ÎÔ˘˙›-
Ó·˜.
A ∞ÔʇÁÂÙ ӷ ·ÓÔ›ÁÂÙÂ Û˘¯Ó¿ ÙÔ „˘Á›Ô.
A ªË Û·Ù·Ï¿Ù ÙȘ ÚÒÙ˜ ‡Ï˜: Ì·ÁÂÈÚ‡ÂÙ fiÛÔ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÛÙÂ.
¡· Ê˘Ï¿Ù ÙÔ Ê·ÁËÙfi Ô˘ ÂÚÈÛÛ‡ÂÈ ÛÙÔ „˘ÁÂ›Ô ÁÈ· ÙÔ ÂfiÌÂ-
ÓÔ Á‡̷. ªÔÚ›Ù ӷ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ ٷ ÂÚÈÛÛ‡̷ٷ ÙÔ˘
Ê·ÁËÙÔ‡ Î·È ÙÔ˘ Ì·ÁÂÈڤ̷ÙÔ˜, .¯. οÓÔÓÙ·˜ ÎÔÌfiÛÙ ‹ Ù·˝˙Ô-
ÓÙ·˜ Ù· ÔÈÎfiÛÈÙ· ˙Ò·.
∞ƒ∞μπ∫∞ ¶π∞Δ∞
√È ·Ú·‚ÈΤ˜ Û˘ÓÙ·Á¤˜ ¤¯Ô˘Ó ‰Â¯Ù› ÙȘ ÂÈÚÚÔ¤˜ Ù˘ ªÂ-
ÛÔÁ›Ԣ Î·È ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ù˘ μfiÚÂÈ·˜ ∞ÊÚÈ΋˜ Î·È Ù˘
ª¤Û˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Ô˘ Ù·Í›‰Â˘·Ó Î·È ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ¤ÚËÌÔ.
ÃÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÌÈÎÚ‹ ÔÛfiÙËÙ· ÓÂÚÔ‡ ÛÙÔ Ì·Á›ÚÂÌ·
Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ ÎÚ¤·˜ Î·È Ù· Ï·¯·ÓÈο Ó· ‚Ú¿˙Ô˘Ó Î˘-
2.4 √‰ËÁfi˜ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ Ì·ÁÂÈÚÈ΋˜
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· ÂÍÔÈÎÂȈıÔ‡Ó Ì ÙȘ ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ Ì·ÁÂÈÚÈΤ˜
Q¡· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ÙË Ì·ÁÂÈÚÈ΋
Q¡· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· Î·È ÙËÓ ‰È·ÙÚÔÊÈ΋ ·Í›·
ÙˆÓ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ ÁÂ˘Ì¿ÙˆÓ
Q¡· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ó «·ÂÈÊÔÚÈΤ˜» Ú·ÎÙÈΤ˜ ηٿ ÙËÓ
ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙˆÓ ÁÂ˘Ì¿ÙˆÓ

11. 812.4 √‰ËÁfi˜ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ Ì·ÁÂÈÚÈ΋˜
ÚÈÔÏÂÎÙÈο ÛÙÔ ˙Ô˘Ì› ÙÔ˘˜. ∏ ‰È·ÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ ‚·-
Û›˙ÂÙ·È ÛÙ· Ï·¯·ÓÈο fiˆ˜ ÙÔ Û·Ó¿ÎÈ, ÔÈ ÌÂÏÈÙ˙¿Ó˜, Ù·
ÎÔÏÔ·ıÈ·, ÔÈ ÓÙÔÌ¿Ù˜, ÔÈ ÈÂÚȤ˜, Ù· fiÛÚÈ· (΢ڛˆ˜
Ú‚›ıÈ· Î·È Ê·Î¤˜) Î·È ÙÔ Ú‡˙È. ∂›Û˘, Â›Ó·È ÏÔ‡ÛÈ· ÛÂ
Á·Ï·ÎÙÔÎÔÌÈο ÚÔ˚fiÓÙ·: Á¿Ï·, ÍÈÓfiÁ·Ï· Î·È ÁÈ·Ô‡ÚÙÈ.
Δ· Á‡̷ٷ Û˘¯Ó¿ ÂÚȤ¯Ô˘Ó ÎÚÂÌ̇‰È, ÛÎfiÚ‰Ô, ÎÔ˘-
ÎÔ˘Ó¿ÚÈ Î·È ‚Ô‡Ù˘ÚÔ. √È ¯˘ÏÔ› Î·È ÔÈ ÛÔ‡˜ ·fi ¤Ó· ‹
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Ï·¯·ÓÈο, Ì·˙› Ì fiÛÚÈ· ‹ ‰ËÌËÙÚȷο,
ÎÚ¤·˜ Î·È Ì·˚ÓÙ·Ófi Â›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο È¿Ù· Î·È Û˘-
ÓÈÛÙÔ‡Ó Û˘¯Ó¿ ¤Ó· ΢ڛˆ˜ Á‡̷. ΔÔ ÎÚ¤·˜ „‹ÓÂÙ·È Î·È
Û˘¯Ó¿ ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È Ì Ϸ¯·ÓÈο. ∂ÈϤÔÓ, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-
Ô‡ÓÙ·È Û˘¯Ó¿ ÙÔ Á¿Ï·, ÙÔ ÍÈÓfiÁ·Ï· Î·È ÙÔ ‚Ô‡Ù˘ÚÔ Î·-
ıÒ˜ οÓÔ˘Ó Ù· Ê·ÁËÙ¿ ˙Ô˘ÌÂÚ¿ Î·È ÎÚÂÌÒ‰Ë. √ «ÌÂ˙¤˜»
Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ‰È·‰Â‰Ô̤ÓÔ˜ Î·È ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È Ì ÔÙ¿ (ÌË
·ÏÎÔÔÏÔ‡¯·) ΢ڛˆ˜ ÛÙÔ ƒ·Ì·˙¿ÓÈ. √ ÌÂ˙¤˜ ·ÔÙÂÏ›ٷÈ
·fi ·Ï¿ ˆÌ¿ ÙÚfiÊÈÌ· (.¯. Ù˘Ú›) ‹ ÛÔ‡·. √ ¯·Ï‚¿˜
·fi ÛÈÌÈÁ‰¿ÏÈ Î·È ÛÈÚfiÈ Â›Ó·È Â›Û˘ Ôχ ‰È·‰Â‰Ô̤-
ÓÔ˜. ÕÏÏ· ‚·ÛÈο ÁÏ˘Î¿ Â›Ó·È Ô Ì·ÎÏ·‚¿˜, Ë ÙÔ˘ÏÔ‡-
Ì·, ÙÔ Î·ÓÙ·˝ÊÈ Î·È Ë tufahija (ÁÏ˘Îfi ·fi Ì‹Ï·) Ô˘
··ÓÙÒÓÙ·È Û fiÏË ÙËÓ μfiÚÂÈ· ∞ÊÚÈ΋, ÙË ª¤ÛË ∞Ó·ÙÔ-
Ï‹, ÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ· ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È Ù· μ·ÏοÓÈ·.
√È Ú›˙˜ ÙÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ¯·ı› ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘: οÔÈ-
˜ Û˘ÓÙ·Á¤˜ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ì ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ Û˘ÓÙ·Á¤˜ ·fi ÙÔ
μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ÙËÓ ·Ú¯·›· ƒÒÌË ‹ ·ÎfiÌ· Î·È ·fi ÙËÓ ·Ú¯·›·
∂ÏÏ¿‰·, ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›·.
¶π∞Δ∞ ∞¶√ Δ∏¡ π√ƒ¢∞¡π∞
ΔÔ ÂıÓÈÎfi È¿ÙÔ Ù˘ πÔÚ‰·Ó›·˜ Â›Ó·È ÙÔ mansaf, ‰ËÏ·‰‹
„ËÙfi ·ÚÓ›, Ì·ÁÂÈÚÂ̤ÓÔ Ì ۿÏÙÛ· ·fi ÁÈ·Ô‡ÚÙÈ Ô˘
ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È Ì ڇ˙È. ΔÔ maglouba Â›Ó·È È¿ÙÔ Ì ÎÚ¤·˜,
„¿ÚÈ ‹ Ï·¯·ÓÈο Ì·ÁÂÈÚÂ̤ӷ Ì ڇ˙È Î·È ÙÔ musakhan
Â›Ó·È ÎÔÙfiÔ˘ÏÔ Ì ÎÚÂÌ̇‰È·, ÂÏ·ÈfiÏ·‰Ô Î·È ÎÔ˘ÎÔ˘-
Ó¿ÚÈ – „‹ÓÂÙ·È ÛÙÔ ÊÔ‡ÚÓÔ ¿Óˆ Û ·Ú·‚È΋ ›Ù·. ∂›-
Û˘, Ôχ ‰È·‰Â‰Ô̤ÓÔ ÁÂÓÈο ÛÙË ª¤ÛË ∞Ó·ÙÔÏ‹ ›ӷÈ
ÙÔ sheish kebab, ‰ËÏ·‰‹ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ·fi ·ÚÓ› ‹ Ì·ÚÈÓ·ÚÈ-
Ṳ̂ÓÔ ÎÔÙfiÔ˘ÏÔ ÂÚ·Ṳ̂ӷ Û ͇ÏÈÓÔ Î·Ï·Ì¿ÎÈ Ì·˙›
Ì ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ·fi ÓÙÔÌ¿Ù˜ Î·È ÎÚÂÌ̇‰È, „Ë̤ӷ ÛÙ·
Î¿Ú‚Ô˘Ó·.
Δ√ ∫√À™-∫√À™
ΔÔ ÎÔ˘˜-ÎÔ˘˜ (ÎÔ˘ÛÎÔ‡ÛÈ) ·ÔÙÂÏ› ÙË ‚¿ÛË ÁÈ· Ù· ·-
Ú·‰ÔÛȷο È¿Ù· ÙˆÓ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ Ù˘ ‚ÔÚÂÈÔ-
‰˘ÙÈ΋˜ ∞ÊÚÈ΋˜ (ª·ÁÎÚ¤Ì). ™ÙȘ ·Ú·‚ÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ ÙÔ
·ÔηÏÔ‡Ó Î·È mughrabiyyah, ‰ËÏ·‰‹ «ÙÔ È¿ÙÔ ÙÔ˘
ª·ÁÎÚ¤Ì». ™˘Ó‹ıˆ˜ ÊÙÈ¿¯ÓÂÙ·È ·fi ÛÙ·Ú¤ÓÈÔ ·Ï‡ÚÈ,
·ÏÏ¿ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ οÔȘ ÊÔÚ¤˜ ¯ÚËÛÈÌÔ-
ÔÈÔ‡ÓÙ·È Â›Û˘ ÎÚÈı¿ÚÈ, ηϷÌfiÎÈ Î·È Î¯ڛ. ΔÔ ÎÔ˘˜-
ÎÔ˘˜ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ˙˘Ì·ÚÈÎfi, ·Ú¿ÁÂÙ·È Û ÌÔÚÊ‹ ÎfiÎΈÓ,
Ì·ÁÂÈÚ‡ÂÙ·È Î·È ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È ˆ˜ ‚¿ÛË ÁÈ· ÙÔ ÎÚ¤·˜ Î·È ÙÔ
ÎÔÙfiÔ˘ÏÔ, ·ÓÙ› ÁÈ· Ú‡˙È, ·ÏÏ¿ Î·È Ì·˙› Ì Ϸ¯·ÓÈο ηÈ
·Ù¿Ù˜. ∂›Û˘, ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È ˆ˜ ÂȉfiÚÈÔ Ì ÛÈÚfiÈ, η-
ӤϷ, ¯Ô˘ÚÌ¿‰Â˜ Î·È ÛÙ·Ê›‰Â˜. ΔÔ ÎÔ˘˜-ÎÔ˘˜ ÌÔÚ› Ó·
·ÔıË΢ٛ ˆÌfi ÁÈ· Ì‹Ó˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÁÈ· ¯ÚfiÓÈ·, ¯ˆÚ›˜
Ó· ¯·Ï¿ÛÂÈ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Û ¯ÒÚ˜ Ô˘ ·ÓÙÈ-
ÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó Û˘¯Ó¿ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ¯·ÌËÏÒÓ ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛˆÓ
Î·È ·ÓÂ·ÚÎÒÓ Û˘ÁÎÔÌȉÒÓ.
∏ ª∞ƒ√∫π¡∏ ∫√À∑π¡∞
∏ Ì·ÚÔÎÈÓ‹ Ì·ÁÂÈÚÈ΋ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙË ¯Ú‹ÛË ÔÏ-
ÏÒÓ Ì·¯·ÚÈÎÒÓ fiˆ˜ Â›Ó·È ÙÔ Î‡ÌÈÓÔ, ÙÔ È¤ÚÈ, Ë ¿-
ÚÈη, ÙÔ Û·ÊÚ¿Ó, Ë Î·Ó¤Ï·, Ô ÎÔ˘ÚÎÔ˘Ì¤˜, Ë ÈÂÚfiÚÈ-
˙·, ÙÔ ÛÔ˘Û¿ÌÈ Î.¿. ªÂٷ͇ ÙˆÓ ‰È¿ÛËÌˆÓ Ì·ÚÔÎÈÓÒÓ
È¿ÙˆÓ Â›Ó·È ÙÔ ÎÔ˘˜-ÎÔ˘˜, ÙÔ ÎÂÌ¿Ì, Ë ÛÔ‡· harira,
Ë Ì·ÛÙ›ÁÈ· (·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi Á‡̷ ÛÙÔ ƒ·Ì·˙¿ÓÈ ·fi ›-
Ù· Ì ÎÚ¤·˜ ÂÚÈÛÙÂÚÈÔ‡), Ù· Ù·˙›Ó (Ì·ÁÂÈÚÂ˘Ù¿) Î.Ï. ΔÔ
Á‡̷ ÍÂÎÈÓ¿ Û˘Ó‹ıˆ˜ Ì ˙ÂÛÙ¤˜ Î·È Îڇ˜ Û·Ï¿Ù˜ ηÈ
ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÂÚ‚›ÚÂÙ·È ÙÔ Î˘Ú›ˆ˜ È¿ÙÔ Û ٷ˙›Ó (‚Ï.
2.3). ΔÔ Î˘Ú›ˆ˜ È¿ÙÔ, Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÚÓ› ‹ ÎÔÙfiÔ˘ÏÔ, ÛÂÚ-
‚›ÚÂÙ·È Ì Ϸ¯·ÓÈο ¿Óˆ Û ¤Ó·Ó ÛˆÚfi ÎÔ˘˜-ÎÔ˘˜. √È
ª·ÚÔÎÈÓÔ› ÙÚÒÓ ·Ú·‰ÔÛȷο Ì ٷ ¯¤ÚÈ·, ¯ÚËÛÈÌÔ-
ÔÈÒÓÙ·˜ ‚ÔËıËÙÈο ÙÔ „ˆÌ›. ΔÔ ÈÔ ‰È·‰Â‰Ô̤ÓÔ ÔÙfi
Â›Ó·È ÙÔ ÙÛ¿È Ì¤ÓÙ·˜, Ë Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·ÔÙÂÏ›
Ì¿ÏÈÛÙ· Î·È ¤Ó· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈο ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈο Ù˘ Ë̤-
Ú·˜ Î·È Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ÍÂÚ¿ ÊÚÔ‡Ù·, ÁÏ˘Î¤˜ ›Ù˜ ηÈ
ÁÏ˘Î¿ ·fi ·Ì˘Á‰·Ïfi·ÛÙ·.
™ÂÚ‚›ÚÔÓÙ·˜ ·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi Ê·ÁËÙfi

14. 84 ∏ ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹ & Ô Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ηٷӷψً˜
∫·Ó¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÙÚfiÊÈÌÔ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÚÔÛʤ-
ÚÂÈ fiÏ· Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÛÙÔȯ›· Î·È ÛÙȘ ηٿÏÏËϘ Ô-
ÛfiÙËÙ˜. ∏ ‰È·ÙÚÔÊ‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯ÂÈ ÙËÓ Ì¤ÁÈÛÙË ‰˘Ó·Ù‹
ÔÈÎÈÏ›· ÒÛÙ ӷ ÌËÓ ÚÔ·„ÂÈ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÙˆÓ ··Ú·›ÙË-
ÙˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi ıÚÂÙÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ. «ŸÛÔ ›‰È·
Î·È ÌÔÓfiÙÔÓË ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ë ‰È·ÙÚÔÊ‹ Ì·˜ ÙfiÛÔ Ô ÔÚÁ·-
ÓÈÛÌfi˜ ¯¿ÓÂÈ ÙËÓ ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘. ∏ ÔÈÎÈÏ›·
ÛÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹ ‰ÂÓ ÈηÓÔÔÈ› ·ÏÒ˜ ÙȘ ·ÈÛı‹ÛÂȘ ·ÏÏ¿
Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ ˘Á›·, ÙËÓ Â˘ÂÍ›· Î·È ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¢-
ËÌÂÚ›·» (Oliviero Osculati, πÙ·Ïfi˜ ‰È·ÈÙÔÏfiÁÔ˜).
ÀÏÈο
™ËÌÂȈ̷ٿÚÈ·, ÌÔχ‚È·, ¯ÚÒÌ·Ù·, ¯·ÚÙfiÓÈ·, ʈÙÔÁڷʛ˜,
¯ÚˆÌ·ÙÈÛÙ¿ ˘Ê¿ÛÌ·Ù·
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜
¶Ò˜ ÂÚÌËÓ‡ÂȘ ÙË ÊÚ¿ÛË: «...∏ ÔÈÎÈÏ›· ÛÙË ‰È·-
ÙÚÔÊ‹ ‰ÂÓ ÈηÓÔÔÈ› ·ÏÒ˜ ÙȘ ·ÈÛı‹ÛÂȘ, ·ÏÏ¿
Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ ˘Á›·, ÙËÓ Â˘ÂÍ›· Î·È ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ-
΋ ¢ËÌÂÚ›·». ¡· ÙË Û˘Û¯ÂÙ›ÛÂȘ Ì ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›·
ÛÙËÓ ÙÔÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹, Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Î·È ÙȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ ·Ú·‰fi-
ÛÂȘ.
™˘ÌÏ‹ÚˆÛ ÙÔÓ ›Ó·Î· Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ‰È·ÙÚÔÊÈ-
΋ ·Í›· ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÙÚÔʛ̈Ó, ÙfiÛÔ ÔÈÔÙÈο fiÛÔ
Î·È ÔÛÔÙÈο (·Ó¿ 100 ÁÚ·Ì. ÙÚÔÊ›ÌÔ˘) ‚Ú›ÛÎÔ-
ÓÙ·˜ ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜ Û Úˆ-
Ù½Ó˜, ˘‰·Ù¿ÓıڷΘ, Ï›Ë, ‚Èٷ̛Ә, ̤ٷÏÏ· Î·È È¯ÓÔ-
ÛÙÔȯ›· Î·È ÓÂÚfi.
™˘Ó¤¯ÈÛ ÙËÓ ¤Ú¢ӷ ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ
ÛÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Î·È Ù· ÔʤÏË Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜
‰›·ÈÙ·˜ ÛÙËÓ ˘Á›·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹-
ÛÂÙ ÙËÓ ˘Ú·Ì›‰· Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜
‰ÈۉȿÛÙ·ÙË ‹ ÙÚÈۉȿÛÙ·ÙË, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ‰È¿ÊÔÚ·
˘ÏÈο fiˆ˜ ÛΛÙÛ· Î·È ÊˆÙÔÁڷʛ˜, ¯·ÚÙÈ¿ Î·È ¯·ÚÙfiÓÈ·,
¯ÚÒÌ·Ù·, ˘Ê¿ÛÌ·Ù· Î·È ·ÏÈ¿ ·ÓÙÈΛÌÂÓ·, Ï·ÛÙÂÏ›ÓË
Î.Ï.
ÈÚÈÛÙ›Ù ÛÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Ô˘ ·ÚÔ˘-
ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ›Ó·Î·, Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÛÙËÓ
ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ ÎÚ¤·ÙÔ˜ Î·È ÙˆÓ ÔÛÚ›ˆÓ, ÙËÓ ÔÌ¿‰·
ÙˆÓ Á·Ï·ÎÙÔÎÔÌÈÎÒÓ, ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ „ˆÌÈÔ‡ ηÈ
ÙˆÓ ‰ËÌËÙÚÈ·ÎÒÓ, ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÊÚÔ‡ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ Ï·¯·-
ÓÈÎÒÓ, ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÏÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÏ·›ˆÓ, ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙÔ˘
ÓÂÚÔ‡ Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ˘ÁÚÒÓ.
¡· ÚÔÂÙÔÈÌ¿ÛÂÙ ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙË ‰È·ÙÚÔÊÈ΋ ·Í›· Ù˘
ÔÌ¿‰·˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÙÂ. ∂ÙÔÈÌ¿ÛÙ ¤Ó· ‰ÚÒÌÂÓÔ Ì ı¤Ì·:
«…Ù· ÌÂÛÔÁÂȷο ÙÚfiÊÈÌ· ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÔÏÔÁÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Í›·
ÙÔ˘˜ ÛÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹, ÙËÓ ˘Á›· Î·È ÙË Á‡ÛË…»
3.1 °È·Ù› ÙfiÛË Ê·Û·Ú›·
ÁÈ· ÙË ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹;
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· Ì¿ıÔ˘Ó ÁÈ· ÙË ‰È·ÙÚÔÊÈ΋ ·Í›· ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ
ÔÌ¿‰ˆÓ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Î·È ÚÔ˚fiÓÙˆÓ
Q¡· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜
‰È·ÙÚÔÊ‹˜
Q¡· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙË ‰È·ÙÚÔÊÈ΋ ·Í›· Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜
‰›·ÈÙ·˜
Q¡· ÂÍ·ÛÎËıÔ‡Ó ÛÙË ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÂΉ‹ÏˆÛ˘ ÁÈ· ÙËÓ
¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡
Q¡· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ıÂÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ
‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘Ó‹ıÂȘ Ô˘ Â›Ó·È Û‡ÌʈÓ˜ Ì ÙË
ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹

15. 853.1 °È·Ù› ÙfiÛË Ê·Û·Ú›· ÁÈ· ÙË ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹;
¢ÈÔÚÁ·ÓÒÛÙ ÌÈ· ÂΉ‹ÏˆÛË ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Û·˜
·ÊÈÂڈ̤ÓË ÛÙË ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹. √ ÛÙfi-
¯Ô˜ Ù˘ ÂΉ‹ÏˆÛ˘ Â›Ó·È Ó· ·Ó·‰Âȯı› Ë ‰È·ÙÚÔ-
ÊÈ΋ Ù˘ ·Í›· Î·È Ë ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÛÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË
Ù˘ ‚ÈÔÏÔÁÈ΋˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘. ∏
ÂΉ‹ÏˆÛË ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÌÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ Î·È Ï.¯.:
A ΔËÓ ˘Ú·Ì›‰· Ô˘ ηٷÛ΢¿Û·ÙÂ,
A ΔÔ ‰ÚÒÌÂÓÔ Ô˘ ÂÙÔÈÌ¿Û·ÙÂ,
A ΔÔÓ ›Ó·Î· Ì ٷ ÙÚfiÊÈÌ· Î·È ÙË ‰È·ÙÚÔÊÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Í›·
ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÌÔÚ›Ù ӷ ÌÔÈÚ¿ÛÂÙ Û ʈÙÔÙ˘›Â˜ ÛÙÔ ÎÔÈÓfi.
À‰·Ù¿ÓıڷΘ ¶ÚˆÙ½Ó˜ §›Ë μÈٷ̛Ә π¯ÓÔÛÙÔȯ›· ¡ÂÚfi
∫Ú¤·˜
æ¿ÚÈ
¶Ô˘ÏÂÚÈο
∞‚Á¿
ŸÛÚÈ·
°¿Ï·
Δ˘Ú›
°È·Ô‡ÚÙÈ
æˆÌ› Î·È ¿ÏÏ· ‰ËÌËÙÚȷο
(˙˘Ì·ÚÈο, Ú‡˙È Î.¿.)
¶·Ù¿Ù˜
ºÚÔ‡Ù·
§·¯·ÓÈο
¡ÂÚfi
∞Ê„‹Ì·Ù· (ÙÛ¿È Î.Ï.)
∂Ï·ÈfiÏ·‰Ô
μÔ‡Ù˘ÚÔ
°Ï˘Î¿
∏ ˘Ú·Ì›‰· Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜
·fi Ì·ıËÙ¤˜ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ (¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· SEMEP)

16. 86 ∏ ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹ & Ô Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ηٷӷψً˜
«∞Ó Ù· Ì¿ÙÈ· Â›Ó·È ÙÔ ·Ú¿ı˘ÚÔ Ù˘ „˘¯‹˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒ-
Ô˘, ÙfiÙ ÙÔ Ê·ÁËÙfi Ô˘ ÙÚÒÂÈ Â›Ó·È Ë ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙÔ˘
¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘. À¿Ú¯Ô˘Ó Ê·ÁËÙ¿ Ô˘ «ÁÂÌ›˙Ô˘Ó» ÙÔ
ÛÙÔÌ¿¯È, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÈηÓÔÔÈÔ‡Ó ÙËÓ ›ӷ Î·È ¿ÏÏ· Ô˘
ÈηÓÔÔÈÔ‡Ó ÙËÓ ›ӷ, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÁÂÌ›˙Ô˘Ó ÛˆÛÙ¿ ÙÔ
ÛÙÔÌ¿¯È. À¿Ú¯Ô˘Ó Â›Û˘ Ê·ÁËÙ¿ Ô˘ “ÈηÓÔÔÈÔ‡Ó”
ÙËÓ „˘¯‹ Î·È ÂΛӷ Ô˘ ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ó ÙË ‰È¿ıÂÛË. ∫È ·Ó
fiÓÙˆ˜ Ô ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Â›Ó·È ÙÔ Âڈ̤ÓÔ
ÙÔ˘, ÙfiÙÂ Ë Ì·ÁÂÈÚÈ΋ ÌÔÚ› Ó· Ì·˜ ÂÈ ÔÏÏ¿ ÁÈ· ÙËÓ
Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ ÙË ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó».
(Nenad Tanovic, “Culinary cultures of Europe”, 2005)
ÀÏÈο
™ËÌÂȈ̷ٿÚÈ·, ÌÔχ‚È·
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜
¡· ηٷÁÚ¿„ÂȘ ÁÈ· Ì›· ‚‰ÔÌ¿‰· Ù· ÙÚfiÊÈÌ·
Ô˘ ηٷӷÏÒÓÂȘ οı ̤ڷ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ·
fiÏˆÓ ÙˆÓ ÁÂ˘Ì¿ÙˆÓ: ÚˆÈÓfi, ÌÂÛËÌÂÚÈ·Ófi,
‚Ú·‰ÈÓfi Î·È ÂӉȿÌÂÛ·. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‚‰ÔÌ¿‰·˜ Ó· ‰È·-
ÌÔÚÊÒÛÂȘ οÔÈ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ÁÈ· ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ ÛÔ˘
Û˘Ó‹ıÂȘ.
ªÔÚ›˜ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂfiÌÂÓË
ÛÂÏ›‰· ÒÛÙ ӷ ηٷÁÚ¿„ÂȘ Î·È Ó· ηÙËÁÔÚÈÔÔÈ‹ÛÂȘ ÈÔ
‡ÎÔÏ· ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ ÛÔ˘ Û˘Ó‹ıÂȘ.
A ¶ÔȘ Û˘Ó¤ÂȘ ÌÔÚ› Ó· ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ ÛÔ˘ Û˘-
Ó‹ıÂȘ ÛÙËÓ ˘Á›· ÛÔ˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔÓ «ÎÔ˘Ì·Ú¿» Ù˘ ÔÈ-
ÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜;
A ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂȘ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÛÔ˘ Û ÌÈ· ˘Ú·Ì›‰·
Ô˘ Ó· ‰Â›¯ÓÂÈ ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ ÛÔ˘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ.
™‡ÁÎÚÈÓ ÙË ˘Ú·Ì›‰· ÛÔ˘ Ì ÂΛÓË Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ ‰È·-
ÙÚÔÊ‹˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙȘ ˘Ú·Ì›‰Â˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌ·ıËÙÒÓ ÛÔ˘.
¶ÔȘ ‚·ÛÈΤ˜ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Î·È ‰È·ÊÔÚ¤˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó;
¡· Â·Ó·Ï¿‚ÂÙ ÙËÓ ¤Ú¢ӷ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Û·˜
ÁÈ· Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ·ÚȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘-
Ó‹ıÂȘ ÙˆÓ Î·ÙԛΈÓ. °È’ ·˘Ùfi ÙÔ ÛÎÔfi ı· Ú¤-
ÂÈ Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÙ ¤Ó· ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ó·
ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ı· ‚Ú›Ù ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·-
Ê›·, ‰ÈΤ˜ Û·˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, ηıÒ˜ Î·È ·˘Ù¤˜ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿-
˙ÔÓÙ·È ‰›Ï·.
A ŸÙ·Ó ÙÂÏÂÈÒÛÂÙ ÙËÓ ¤Ú¢ӷ Î·È ÂÂÍÂÚÁ·ÛÙ›Ù ٷ ¢ڋ-
Ì·Ù¿ Û·˜, Ó· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ٷ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ì ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú-
¯¤˜ Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜. μÚ›ÛÎÂÙ ‰È·ÊÔÚ¤˜; ¶Ô‡
ÌÔÚ›Ù ӷ ÙȘ ·Ô‰ÒÛÂÙÂ;
A ¡· Û˘Óı¤ÛÂÙÂ Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙ ٷ Â˘Ú‹Ì·Ù¿ Û·˜ Û ÌÈ·
·Ê›Û· ‹ ¤Ó· ÌÈÎÚfi Ê˘ÏÏ¿‰ÈÔ ÁÈ· Ó· ÂÓËÌÂÚÒÛÂÙ ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤-
ÓÂȘ, ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›· ÁÈ· Ù· ·ÔÙÂϤ-
ÛÌ·Ù· Ù˘ ¤ÚÂ˘Ó¿ Û·˜.
∂ÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÙ Ì ۯÔÏ›· ·fi ¿ÏϘ ÌÂÛÔÁÂÈ·-
Τ˜ ¯ÒÚ˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘Ó‹ıÂȘ
ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÂΛ Î·È Ó· ÙȘ Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ Ì ÙȘ ‰È-
Τ˜ Û·˜.
ÈÚÈÛÙ›Ù Û ‰‡Ô ÔÌ¿‰Â˜. ∏ Ì›· ı· ʤÚÂÈ ÛÙËÓ
Ù¿ÍË ·Ú·‰ÔÛȷο Ì·ÁÂÈÚÂ̤ӷ È¿Ù· Î·È Ë ¿ÏÏË
ı· ʤÚÂÈ È¿Ù· ·fi ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈ· Ù·¯˘Ê·Á›·˜. ¡·
Ù· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Á‡ÛË, ÙÔ ¿ÚˆÌ·, ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜, ÙË
‰È·ÙÚÔÊÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Í›·, ÙËÓ ÂÓÂÚÁÂȷ΋ ÙÔ˘˜ ·fi‰ÔÛË Î.Ï.
¡· Ù· ‚·ıÌÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÌÈ· Îϛ̷η 0-10.
3.2 «∂›Ì·ÛÙ fi,ÙÈ ÙÚÒÌ»
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÔ˘Ó ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó‹ıÂȘ
Q¡· οÓÔ˘Ó ‰ËÌÔÛÎÔ‹ÛÂȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÂÚˆÙË-
Ì·ÙÔÏfiÁÈ·
Q¡· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó, Ó· ·Ó·Ï‡ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿-
ÛÔ˘Ó ‰Â‰Ô̤ӷ
Q¡· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÏÔ ÙˆÓ Î·ıËÌÂÚÈÓÒÓ Û˘ÓËıÂÈÒÓ
ÛÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹
Q¡· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙȘ ·Èٛ˜ ÙˆÓ ·ÔÎϛۈÓ
ÛÙȘ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ·fi ÙË ÌÂ-
ÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹.

17. 873.2 «∂›Ì·ÛÙ fi,ÙÈ ÙÚÒÌ»
•ÂÎÈÓ‹ÛÙ ÌÈ· Û˘˙‹ÙËÛË Û¯ÂÙÈο Ì ٷ ‰È·ÙÚÔÊÈ-
ο ÌÔÓ٤Ϸ ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ Î·Ù·Ó·ÏˆÙÒÓ ÛÙËÓ
∂ÏÏ¿‰·, Û¯ÔÏÈ¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘
¤ÚÂ˘Ó¿˜ Û·˜. ™˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ٷ Â˘Ú‹Ì·Ù¿ Û·˜ Ì ÙȘ ÏËÚÔÊÔ-
ڛ˜ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ ° ÙÔ˘ ÙÚ›ÙÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘
Û¯ÂÙÈο Ì ÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Ï·ÒÓ Ù˘ ªÂ-
ÛÔÁ›Ԣ Î·È Ù˘ ∂˘ÚÒ˘.
¶·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÚˆÙ‹ÛˆÓ*
∞. ¶fiÛ· Á‡̷ٷ ÙÚˆ˜ ̤۷ Û ̛· ̤ڷ: 1, 2, 3, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·;
μ. ™Â ÌÈ· ‚‰ÔÌ¿‰·…
1. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ·›ÚÓÂȘ ÚˆÈÓfi: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
2. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ›ÓÂȘ Á¿Ï·: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
3. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙÚˆ˜ „¿ÚÈ: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
4. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙÚˆ˜ ÎÔÙfiÔ˘ÏÔ: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
5. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙÚˆ˜ (ÎfiÎÎÈÓÔ) ÎÚ¤·˜: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
6. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙÚˆ˜ fiÛÚÈ·: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
7. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙÚˆ˜ ÊÚÔ‡Ù·: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
8. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙÚˆ˜ ‰ËÌËÙÚȷο: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
9. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ÙÚÒÙ ̷˙› ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿ Û·˜: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
10. Δ· ΢ڛˆ˜ Á‡̷ٷ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Û·Ï¿Ù·: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
11. Δ· Á‡̷ٷ Â›Ó·È Ì·ÁÂÈÚÂ̤ӷ ‹ ÛÂÚ‚›ÚÔÓÙ·È Ì ÂÏ·ÈfiÏ·‰Ô: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
12. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ›ÓÂȘ ·Ó·„˘ÎÙÈο Ù‡Ô˘ cola: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
13. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ·›ÚÓÂȘ Ì·˙› ÛÔ˘ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÎÔÏ·ÙÛÈfi ·fi ÙÔ Û›ÙÈ: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
14. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ̤ڷ˜ ·ÁÔÚ¿˙ÂȘ ÛÓ·Î ‹ ·Ó·„˘ÎÙÈο ·fi ÙÔ Î˘ÏÈÎÂ›Ô ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ:
ÔÙ¤, 1-2 ÊÔÚ¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
15. ΔÈ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ ÚfiÁÂ˘Ì¿ ÛÔ˘;
16. ¶ÔÈÔ Â›Ó·È ÙÔ ·Á·Ë̤ÓÔ ÛÔ˘ Ê·ÁËÙfi Î·È ÁÈ·Ù›;
17. ¶ÔÈÔ Â›Ó·È ÙÔ Ê·ÁËÙfi Ô˘ ÛÔ˘ ·Ú¤ÛÂÈ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Î·È ÁÈ·Ù›;
* ΔÔ «ÔÙ¤» ÌÔÚ› Ó· ÛËÌ·›ÓÂÈ Î·È «Û¿ÓÈ·».

18. 88 ∏ ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹ & Ô Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ηٷӷψً˜
™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚfiÛÊ·ÙÔ ∂˘Úˆ‚·ÚfiÌÂÙÚÔ fiÙ·Ó ·ÁÔ-
Ú¿˙Ô˘Ó ÙÚfiÊÈÌ· ÔÈ ∂˘Úˆ·›ÔÈ: ‰‡Ô ÛÙÔ˘˜ ¤ÓÙ ·Ô-
Ê·Û›˙Ô˘Ó ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÙÈÌ‹ (42%),
ÂÚ›Ô˘ ÙÔ ¤Ó· ٤ٷÚÙÔ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË ÓˆfiÙËÙ· ÙÔ˘
ÚÔ˚fiÓÙÔ˜ (23%), Ì ÙË Á‡ÛË (17%), ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ˘Á›·˜
(14%) Î·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜
(11%). ŒÓ· ¯·ÌËÏfiÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ·fi ÙË Û˘-
Ó‹ıÂÈ· (9%), ·fi ÙÔ fiÛÔ ·ÛÊ·Ï‹ Â›Ó·È Ù· ÙÚfiÊÈÌ· (8%)
Î·È ·fi ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ (8%) (∂ȉÈÎfi ∂˘Úˆ‚·-
ÚfiÌÂÙÚÔ 238, «Risk issues», 2006).
ÀÏÈο
™ËÌÂȈ̷ٿÚÈ·, ÌÔχ‚È·, Û˘Û΢·Ṳ̂ӷ ÙÚfiÊÈÌ·
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜
√ÚÁ·ÓÒÛÙ ÌÈ· ‰ËÌÔÛÎfiËÛË ÛÙË
ÁÂÈÙÔÓÈ¿ Û·˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ
ηÙÔ›ÎˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ÙÚÔÊ›-
ÌˆÓ Î·È Ù· Á‡̷ٷ ÂÎÙfi˜ ÛÈÙÈÔ‡.
¶ÚÔÂÙÔÈÌ¿ÛÙ ¤Ó· ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈ-
Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÌÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ Î·È ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ:
1. ¶fiÛÔ Û˘¯Ó¿ ̤۷ Û ¤Ó· Ì‹Ó· ÙÚˆ˜ ¤Íˆ: ÔÙ¤, 1-2 ÊÔ-
Ú¤˜, 3-4 ÊÔÚ¤˜, ηıËÌÂÚÈÓ¿
2. ¶ÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÛΤÊÙÂÛ·È ÚÔÙÔ‡ ÂÈϤÍÂȘ ¤Ó· ÂÛÙÈ·Ùfi-
ÚÈÔ ‹ Ì›· Ù·‚¤ÚÓ·;
3. ¶ÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· ıˆÚ›˜ ÛËÌ·ÓÙÈο ÚÔÙÔ‡ ÂÈϤÍÂȘ ¤Ó·
È¿ÙÔ ·fi ÙÔ ÌÂÓÔ‡ οÔÈÔ˘ ÂÛÙÈ·ÙÔÚ›Ô˘;
4. πÂÚ¿Ú¯ËÛ ٷ ·ÎfiÏÔ˘ı· ÛÙÔȯ›·, ·fi ÙÔ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi
ÛÙÔ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi fiÙ·Ó ·ÁÔÚ¿˙ÂȘ ÙÚfiÊÈÌ· ÛÙËÓ ·ÁÔ-
Ú¿: ¶ÚԤϢÛË, ™˘ÛÙ·ÙÈο, ∏ÌÂÚÔÌËÓ›· ¶·Ú·ÁˆÁ‹˜, ª¿Úη,
ΔÈÌ‹, ΔÚfiÔ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ (.¯. ‚ÈÔÏÔÁÈ΋ ηÏÏȤÚÁÂÈ·.), °Â‡-
ÛË, ™˘Ó‹ıÂÈ·, ∂Ô¯ÈÎfiÙËÙ·, οÙÈ ¿ÏÏÔ (‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÙ ÙÔ).
5. ¶Ò˜ ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ıÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ (‚Ï. ›Ó·Î·) ÂËÚ¿˙Ô˘Ó
ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÛÔ˘ fiÙ·Ó ·ÁÔÚ¿˙ÂȘ ÙÚfiÊÈÌ·;
∂ÚÁ·ÛÙ›Ù Û ˙¢Á¿ÚÈ·. ∫¿ı ˙¢Á¿ÚÈ ı· ÂÈϤÍÂÈ Î¿ÔÈ·
3.3 ∞ÁÔÚ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÚfiÊÈÌ·
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó
ÙȘ ηٷӷψÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙÚÔʛ̈Ó
Q ¡· ÂÚÌËÓÂ‡Ô˘Ó ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ·Ó·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È
ÛÙȘ ÂÙÈΤÙ˜ ÙˆÓ ÙÚÔʛ̈Ó
Q¡· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ó ıÂÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ ÂÚÈ‚·Ï-
ÏÔÓÙÈο ÊÈÏÈΤ˜ Î·È ˘ÁÈÂÈÓ¤˜ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ Î·È Î·Ù·-
ӷψÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜
∂ËÚ¿˙ÂÈ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÛÔ˘ fiÙ·Ó ·ÁÔÚ¿˙ÂȘ ÙÚfiÊÈÌ· ηıfiÏÔ˘ Ï›ÁÔ Ì¤ÙÚÈ· ·ÚÎÂÙ¿ Ôχ
√ÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·
º›ÏÔÈ
ªfi‰·
£ÚËÛΛ·
¶·Ú¿‰ÔÛË
√ÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË/ÎfiÛÙÔ˜ ÚÔ˚fiÓÙÔ˜
∂Ô¯‹
¢È·Ê‹ÌÈÛË (‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÙ Û ÔÈ· ªª∂:
Ù‡Ô˜, Ú¿‰ÈÔ, ÙËÏÂfiÚ·ÛË, ‰È·‰›ÎÙ˘Ô Î.Ï.)
∫¿ÙÈ ¿ÏÏÔ...

19. 893.3 ∞ÁÔÚ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÚfiÊÈÌ·
Û˘Û΢·Ṳ̂ӷ ÙÚfiÊÈÌ·. ¢È·‚¿ÛÙ ÙȘ
ÂÙÈΤÙ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÛËÌÂÈÒÛÙ ÙȘ ÏË-
ÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘˜ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ›-
ӷη. ¶·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙ ٷ ÚÔ˚fiÓÙ· Û·˜
ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ∫¿ı ˙¢Á¿ÚÈ ı· „ËÊ›ÛÂÈ ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ Î·È ÙÔ ¯ÂÈ-
ÚfiÙÂÚÔ ÚÔ˚fiÓ. ∂ȯÂÈÚËÌ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÙ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ Û·˜.
¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÙ ÙȘ Ì¿ÚΘ Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Î·È
Û˘¯ÓfiÙÂÚ· ÛÙ· Ú¿ÊÈ· Ù˘ ÎÔ˘˙›Ó·˜ ÙÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡ Û·˜ Î·È ÛÙ·
Á‡̷ٿ Û·˜. ∫·Ù·ÁÚ¿„Ù ٷ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘˜ Û‡Ìʈӷ
Ì ÙÔÓ ›Ó·Î·.
√π ∂Δπ∫∂Δ∂™ Δø¡ Δƒ√ºπªø¡
√È ÂÙÈΤÙ˜ Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓË̤ڈÛË ÙˆÓ
ηٷӷψÙÒÓ, ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙȘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È ÌÔÚ›
Ó· ÚÔÛÙ·ÙÂ‡Ô˘Ó ÙËÓ ˘Á›· ÙÔ˘˜. ™Â ·ÚÎÂÙ¤˜ ¯ÒÚ˜ ÔÈ ·Ú-
¯¤˜ ¤¯Ô˘Ó ı¤ÛÂÈ Û ÈÛ¯‡ ·˘ÛÙËÚ¤˜ Ú˘ıÌ›ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ ÂÙÈΤ-
Ù˜ ÙˆÓ ÙÚÔʛ̈Ó, fiˆ˜ Ù· Û¯ÂÙÈο ̤ÙÚ· Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜
∂ÈÙÚÔ‹˜ ÙÔ˘ 2002. √È Î·Ù·Ó·ÏˆÙ¤˜ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙȘ ·ÓËÛ˘-
¯›Â˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÁÈ· ÙËÓ ˘Á›·, ÂÈı˘ÌÔ‡Ó Ó· ÂÓËÌÂÚÒÓÔ-
ÓÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎfi Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ·ÓÙ›ÎÙ˘Ô Ù˘
·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÏÔÁÒÓ ÙÔ˘˜. Δ· ÚÔ˚-
fiÓÙ· Ì ۋ̷ÓÛË Ô˘ ÈÛÙÔÔÈ› fiÙÈ Â›Ó·È ÊÈÏÈο ÚÔ˜ ÙÔ
ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, fiˆ˜ Î·È Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ ‰È·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È Ì ÙȘ
‰È·‰Èηۛ˜ ÙÔ˘ ‰›Î·ÈÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘, ¤¯Ô˘Ó ·˘ÍËı› Û ÔÏ-
Ϥ˜ ¯ÒÚ˜ ηıÒ˜ ·ÚÎÂÙ¤˜ ÂÙ·ÈÚ›˜ ÚÔˆıÔ‡Ó ˘‡ı˘Ó·
ÌÔÓ٤Ϸ ·Ú·ÁˆÁ‹˜. ŸÌˆ˜, Û οÔȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, ÂÙ·È-
Ú›˜ ¤¯Ô˘Ó ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÛÙÚ·ÙËÁÈΤ˜ Ô˘ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÙÔ˘˜ η-
ٷӷψ٤˜ Ó· ıˆڋÛÔ˘Ó Î¿ÔÈÔ ÚÔ˚fiÓ ˆ˜ «ÔÈÎÔ», «‚ÈÔ»,
«ÊÈÏÈÎfi ÚÔ˜ ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ» Î.Ï., ¯ˆÚ›˜ ·˘Ùfi Ó· ·ÓÙ·-
ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ∫·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, Ë ÛˆÛÙ‹
ÂÚÌËÓ›· Ù˘ ÂÙÈΤٷ˜ ÂÓfi˜ ÙÚÔÊ›ÌÔ˘ Â›Ó·È ÌÈ· Ú¿ÍË Â˘-
ı‡Ó˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔÓ Â·˘Ùfi Ì·˜, ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Î·È ÛÙÔ Â-
ÚÈ‚¿ÏÏÔÓ.
¶ÚfiÛÊ·ÙË ¤Ú¢ӷ Û ŒÏÏËÓ˜ ÂÊ‹‚Ô˘˜ ¤‰ÂÈÍ fiÙÈ ÌfiÓÔ
ÙÚÂȘ ÛÙÔ˘˜ ‰¤Î· ÚÔÛ¤¯Ô˘Ó ÙȘ ÂÙÈΤÙ˜ ÙˆÓ ÙÚÔʛ̈Ó
(.¯. ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Û ·Ï¿ÙÈ Î·È ˙¿¯·ÚË, Û˘ÓÙËÚËÙÈο
Î.Ï.). ∏ ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÚÔÛ¤¯ÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ ÙȘ ËÌÂÚÔÌËӛ˜ ·-
Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È Ï‹Í˘.
¶ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·fi ÙȘ ÂÙÈΤÙ˜
™˘ÛÙ·ÙÈο ™‡ÛÙ·ÛË Î·È ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Û ıÚÂÙÈο Û˘ÛÙ·ÙÈο, ÛÂ Û˘ÓÙËÚËÙÈο Î.Ï.
¶·Ú·ÁˆÁ‹ ΔfiÔ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÂÙ·ÈÚ›· ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÂÙ·ÈÚ›· ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜, ̤ıÔ‰Ô˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜,
›‰Ô˜ Ù˘ÔÔ›ËÛ˘, ÏÔÁfiÙ˘· Î·È ÂÌÔÚÈο ‰ÈηÈÒÌ·Ù· Î.Ï.
√‰ËÁ›Â˜ ¯Ú‹Û˘ & ∏ÌÂÚÔÌËÓ›· Û˘Û΢·Û›·˜ / ËÌÂÚÔÌËÓ›· Ï‹Í˘, ¯ÚfiÓÔ˜ Ì·ÁÂÈڤ̷ÙÔ˜ (‹ ˙¤ÛÙ·Ì·),
ηٷӿψÛ˘ Ô‰ËÁ›Â˜ ʇϷ͢, Û˘ÓÙ·Á¤˜ Î.Ï.
∞ÍÈÔÈÛÙ›· ÙÔ˘ ¶ÈÛÙÔÔ›ËÛË, Û‹Ì·ÓÛË, ÚÔ˚fiÓ Ô˘ ‰È·Ù›ıÂÙ·È Ì¤Ûˆ fair trade, ··ÏÏ·Á̤ÓÔ ·fi °Δ√
ÚÔ˚fiÓÙÔ˜ (ÁÂÓÂÙÈο ÙÚÔÔÔÈË̤ÓÔ˘˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜), ÚÔÛٷ٢fiÌÂÓË ÔÓÔÌ·Û›· ÚÔ¤Ï¢Û˘ (¶√¶),
ÂÁÁ˘Ë̤Ó˜ ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ˜ Î.Ï.
™˘Û΢·Û›· ÀÏÈο Û˘Û΢·Û›·˜, ·Ó·Î˘ÎÏÒÛÈÌ· Î.Ï.
ª·Á·˙› Û ÙÔÈ΋ ·ÁÔÚ¿ (medina) ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘

20. 90 ∏ ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹ & Ô Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ηٷӷψً˜
ÀÔÏÔÁ›˙ÂÙ·È fiÙÈ Ù· Ê˘ÙÈο ˘ÔÏ›ÌÌ·Ù· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ
30% Ù˘ Û˘ÓÔÏÈ΋˜ ÔÛfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÔÈÎÈ·ÎÒÓ ·ÔÚÚÈÌÌ¿-
ÙˆÓ. Δ· ÂÚÈÛÛ‡̷ٷ ·˘Ù¿ ÙˆÓ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó·
¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÔÌfiÛÙ. ªÂ ÙË ‚ÈÔ-
·ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÙˆÓ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ Ô˘ÛÈÒÓ ÛÙ· ·ÔÚÚ›ÌÌ·Ù·
Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÙÔ ÏÂÁfiÌÂÓÔ «ÎÔÌfiÛÙ», ¤Ó· ÛÙ·ıÂÚfi ÚÔ˚-
fiÓ ·ÚfiÌÔÈÔ Ì ÙÔ Ê˘ÛÈÎfi ÔÚÁ·ÓÈÎfi ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ‰¿ÊÔ˘˜.
ΔÔ ÎÔÌfiÛÙ ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ˆ˜ Ê˘ÛÈÎfi˜ ·ÓÙÈ-
ηٷÛÙ¿Ù˘ ÙˆÓ ÏÈ·ÛÌ¿ÙˆÓ, ÁÈ·Ù› ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙË ÁÔÓÈÌfiÙË-
Ù· ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ, ·˘Í¿ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ Ó· Û˘-
ÁÎÚ·ÙÔ‡Ó Ô͢ÁfiÓÔ Î·È ˘ÁÚ·Û›· Î·È Û˘Ì‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ
Û ÛÔ‰ÂÈ¿ ηϋ˜ ÔÈfiÙËÙ·˜. Δ· ˘ÔÏ›ÌÌ·Ù· ·fi ÙËÓ ÎÔ˘-
˙›Ó· Î·È ÙÔÓ Î‹Ô ·ÔÙÂÏÔ‡Ó È‰·ÓÈ΋ ÙÚÔÊ‹ ÁÈ· ‚·ÎÙ‹-
ÚÈ·, ̇ÎËÙ˜, ÛÎÔ˘Ï‹ÎÈ· Î·È ÌÈÎÚ¿ ¤ÓÙÔÌ· Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤-
¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÔÛ‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ‚ÈÔ·ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ÛÈÌˆÓ ˘ÏÈ-
ÎÒÓ.
ÀÏÈο
ÀÏÈο ηٿÏÏËÏ· ÁÈ· ÎÔÌÔÛÙÔÔ›ËÛË:
A ª·ÁÂÈÚÂ̤ӷ Î·È ˆÌ¿ Ï·¯·ÓÈο, fiÛÚÈ·, ÊÚÔ‡Ù·
A ºÏÔ‡‰Â˜ ÊÚÔ‡ÙˆÓ Î·È Ï·¯·ÓÈÎÒÓ
A ΔÛfiÊÏÈ· ·‚ÁÒÓ
A ÀÔÏ›ÌÌ·Ù· ηʤ Î·È ÙÛ·ÁÈÔ‡, Ê›ÏÙÚÔ Î·ÊÂÙȤڷ˜
A ÷ÚÙ› ÎÔ˘˙›Ó·˜
A ™Ù¿¯ÙË (·fi ÙÔ Ù˙¿ÎÈ)
A ªÈÎÚ¿ ʇÏÏ· Î·È ÏÔ˘ÏÔ‡‰È·
A ÃÒÌ·, ÎÔÚÈ¿
∞ÔÚÚ›ÌÌ·Ù· Ô˘ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ÎÔ-
ÌÔÛÙÔÔ›ËÛË:
A ∫Ú¤·˜ Î·È ˙ˆÈο ÚÔ˚fiÓÙ·
A ¶Ï·ÛÙÈο, ̤ٷÏÏ·, Á˘·Ï› – ÌÔÚÔ‡Ó ‚¤‚·È· Ó· ·Ó·Î˘Îψ-
ıÔ‡Ó!
- ∫¿‰Ô˜ ÎÔÌÔÛÙÔÔ›ËÛ˘: ͇ÏÈÓÔ˜ ‹ Ï·ÛÙÈÎfi˜ Ì ÎÂÓ¿ ÛÙȘ
Ï¢ڤ˜ ÙÔ˘ ÒÛÙ ӷ ·ÂÚ›˙ÂÙ·È ÙÔ ˘ÏÈÎfi Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÈ
- £ÂÚÌfiÌÂÙÚÔ
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜*
1. ΔÔÔıÂÙ‹ÛÙ ÙÔÓ Î¿‰Ô ÎÔÌÔÛÙÔÔ›ËÛ˘ Û ÌÈ· ÁˆÓ›· ÙÔ˘
΋Ô˘, ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ‹ ÛÙÔ Ì·ÏÎfiÓÈ ÙÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡ Û·˜ ‹ ÛÙÔ ÚÔ-
·‡ÏÈÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Û·˜, fiÔ˘ ı· Â›Ó·È ÚÔÛÙ·ÙÂ˘Ì¤ÓÔ ·fi ÙË
‚ÚÔ¯‹. ΔÔÔıÂÙ‹ÛÙ ·fi οو ÌÈ· Û¯¿Ú· ‹ ÌÈ· ÌÂÙ·ÏÏÈ΋ ‚¿-
ÛË Ì ÎÂÓ¿ ÁÈ· Ó· ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙËÓ ·ÔÚÚÔ‹.
2. ¡· ÙÂÌ·¯›˙ÂÙ Û ÌÈÎÚ¿ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· Ù· ˘ÔÏ›ÌÌ·Ù· ÁÈ· ÎÔ-
3.4 ΔÔ Ê·ÁËÙfi Ô˘ ÂÚÈÛÛ‡ÂÈ...
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· ÂÓËÌÂÚˆıÔ‡Ó ÁÈ· Ù· ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÎÔÌfiÛÙ
Q¡· ÂÍ·ÛÎËıÔ‡Ó ÛÙË ¯Ú‹ÛË Ù˘ ÎÔÌÔÛÙÔÔ›ËÛ˘
Q¡· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ÊÈÏÈΤ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ
‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜
Q¡· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Í›· ÙˆÓ ·ÔÚÚÈÌÌ¿ÙˆÓ ÂÊfiÛÔÓ
·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó ÌÂ ·ÂÈÊÔÚÈÎfi ÙÚfiÔ
∫·Ì¿ÓÈ· ÁÈ· ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ Î·È ÙËÓ ·Ó·Î‡ÎψÛË ‚ÈÔ·ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ÛÈÌˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ ÛÙËÓ
Δ·Ú·ÁfiÓ· Ù˘ πÛ·Ó›·˜ (ÍÂΛÓËÛ ÙÔ 1997)
¶ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂ÓÔ ·fi: «Δ· ·ÔÚÚ›ÌÌ·Ù· ÛÙË ˙ˆ‹ Ì·˜ –¢Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÁÈ· ÙÔ Ì·ıËÙ‹» (™ÎÔ‡ÏÏÔ˜, ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˜, 2003).

21. 913.4 ΔÔ Ê·ÁËÙfi Ô˘ ÂÚÈÛÛ‡ÂÈ...
ÌÔÛÙÔÔ›ËÛË Î·È Ó· Ù· ‰È·ÙËÚ›Ù ˘ÁÚ¿.
3. ∂ÂÓ‰‡ÛÙ ÙÔÓ Î¿‰Ô ÎÔÌÔÛÙÔÔ›ËÛ˘ Ì ¯·ÚÙ› ÂÊËÌÂÚ›-
‰·˜ ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ÛÙÂÁ·ÓÔÔÈ‹ÛÂÙ ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ÌÔÚ›Ù ӷ ÙÔÓ
·‰ÂÈ¿˙ÂÙ ¢ÎÔÏfiÙÂÚ·.
4. ΔÔÔıÂÙ‹ÛÙ ¤Ó· ÛÙÚÒÌ· ·fi Ù· ·ÔÚÚ›ÌÌ·Ù· ÛÙÔÓ Î¿‰Ô.
5. ∫·Ï‡„Ù ÙÔ Ì ¤Ó· ÏÂÙfi ÛÙÚÒÌ· ·fi ¯ÒÌ·.
6. ™˘Ó¯›ÛÙ ӷ ÙÔÔıÂÙ›Ù ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈο ÛÙÚÒÌ·Ù· ·fi ·ÔÚ-
Ú›ÌÌ·Ù· Î·È ¯ÒÌ· Î·È ÎÏ›ÛÙ ÙÔÓ Î¿‰Ô.
7. ¡· ÌÂÙÚ¿Ù ÙË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙÔ˘ ÛˆÚÔ‡ οı ̤ڷ:
£· ‰È·ÈÛÙÒÛÂÙ fiÙÈ ÙȘ ÚÒÙ˜ ̤Ú˜ Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ı· ·˘-
ÍËı› ·fiÙÔÌ· Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ı· ·Ú·Ì›ÓÂÈ ÛÙ·ıÂÚ‹ ÁÈ· ¤Ó·
ÌÈÎÚfi ‰È¿ÛÙËÌ·. °È·Ù›;
8. ¡· ÔÙ›˙ÂÙ Ì ÌÈÎÚ¤˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ÓÂÚÔ‡ ÙÔ ÛˆÚfi Ù·ÎÙÈο
ÒÛÙ ӷ ‰È·ÙËÚÂ›Ù·È Ë ˘ÁÚ·Û›·.
9. ŸÙ·Ó Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙÔ˘ ÛˆÚÔ‡ ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÌÂÈÒÓÂÙ·È Ó·
ÚÔÛı¤ÛÂÙ ϛÁÔ ÓÂÚfi Î·È Ó· ÙÔ ·Ó·Î·Ù¤„ÂÙ Ôχ ηϿ .¯.
Ì ¤Ó· Ê·Ú¿ÛÈ ÒÛÙ ӷ ·ÂÚÈÛÙ›.
10. ªÂÙÚ‹ÛÙ ÙË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·.
£· ‰Â›Ù fiÙÈ ÙȘ ÂfiÌÂÓ˜ ̤Ú˜ Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ı· ·˘ÍËı› Í·-
Ó¿ Î·È ÌÂÙ¿ ı· ÛÙ·ıÂÚÔÔÈËı›.
11. ¡· ·Ó·Î·Ù‡ÂÙ ٷÎÙÈο Î·È È‰È·›ÙÂÚ· fiÙ·Ó Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·
ÌÂȈı› Í·Ó¿.
°ÂÓÈο, ÙÔ ÎÔÌfiÛÙ ı· Â›Ó·È ¤ÙÔÈÌÔ Û ÂÚ›Ô˘ 7-8 Ì‹Ó˜, ηÈ
ı· ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ÏÔ‡ÛÈÔ ÏÂÙfiÎÔÎÎÔ ¯ÒÌ· Ô˘ ‰ÂÓ ı· ¤¯ÂÈ ›¯ÓË
·fi Ù· ·Ú¯Èο ÙÔ˘ Û˘ÛÙ·ÙÈο. ∞Ó fï˜ ·Ú·Ì›ÓÔ˘Ó Î¿ÔÈ·
ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ·fi Ù· ·Ú¯Èο ˘ÏÈο ÌÔÚ›Ù ӷ ÙÔ ÎÔÛÎÈÓ›ÛÂÙÂ
ÒÛÙÂ Ó· Ù· ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÙÂ.
∫·Ïfi Â›Ó·È Ó· ÌË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ ·Ì¤Ûˆ˜ ÙÔ ÎÔÌfiÛÙ, ·ÏÏ¿
Ó· ÂÚÈ̤ÓÂÙ οÔȘ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ (̤¯ÚÈ ÙÚÂȘ Ì‹Ó˜ ÙÔ Ôχ).
ªÔÚ›Ù ӷ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ ÙÔ ÎÔÌfiÛÙ ÛÙÔÓ Î‹Ô Û·˜ ‹
ÛÙÔÓ Î‹Ô ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ˆ˜ Ê˘ÛÈÎfi ‚ÂÏÙȈÙÈÎfi ÙÔ˘ ‰¿ÊÔ˘˜.
¡· ÂÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÂÙ Ì ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ ηÈ
˘ËÚÂۛ˜ Ô˘ ˘ÏÔÔÈÔ‡Ó ‰Ú¿ÛÂȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ÙËÓ ÎÔÌÔÛÙÔ-
Ô›ËÛË ÁÈ· Ó· ¿ÚÂÙ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Î·È Ô‰ËÁ›Â˜.
ªÔÚ›Ù Â›Û˘ Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙ›Ù Ì ÂȉÈÎÔ‡˜ ÁÈ· Ó· ÍÂÎÈÓ‹-
ÛÂÙ ÌÈ· ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÂÓË̤ڈÛ˘ ÙˆÓ Û˘ÌÔÏÈÙÒÓ Û·˜ ÁÈ· ÙËÓ
ÎÔÌÔÛÙÔÔ›ËÛË.
√È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Â·Ú-
Λ˜ Ú˘ıÌ›ÛÂȘ ÁÈ· ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË Î·È ·Ó·Î‡ÎψÛË ÙˆÓ ÔÚ-
Á·ÓÈÎÒÓ ·ÔÚÚÈÌÌ¿ÙˆÓ. ™˘¯Ó¿, ÔÈ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÎÔÌÔÛÙÔ-
Ô›ËÛ˘ Î·È Ù· Û¯ÂÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û ÙÔ-
ÈÎfi Â›Â‰Ô Ì ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ·˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛ˘
·Ú¿ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ÂıÓÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋˜. ¶ÚÔÁÚ¿Ì-
Ì·Ù· Û ÂıÓÈÎfi Â›Â‰Ô ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÔÌfiÛ٠ηÈ
ÙË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ÛÙË ÁˆÚÁ›· ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ,
ÙÔ §›‚·ÓÔ Î·È ÙË ª¿ÏÙ·. ™ÙËÓ πÛ·Ó›· Ù· ÔÈÎȷο ·ÔÚ-
Ú›ÌÌ·Ù· ÎÔÌÔÛÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û οÔÈÔ ÔÛÔÛÙfi, ÂÓÒ Ë
πÙ·Ï›· ¤¯ÂÈ ıÂÛ›ÛÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ̤ÙÚ· ÁÈ· Ù· ÔÈÔÙÈο
¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘ ÎÔÌfiÛÙ Î·È ÙË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘.
™Àªμ√À§∂™ °π∞ ªπ∞ ∂¶πΔÀÃ∏ª∂¡∏
∫√ª¶√™Δ√¶√π∏™∏
Q °È· Ó· ÂÈÙ·¯‡ÓÂÙ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ÌÔÚ›Ù ӷ
ÚÔÌËı¢Ù›Ù .¯. ·fi Ê˘ÙÒÚÈ· ¤Ó· Ì›ÁÌ· Ô˘
‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙË ‚ÈÔ·ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÙˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ.
Q ¡· ·ÂÚ›˙ÂÙÂ Î·È Ó· ˘ÁÚ·›ÓÂÙ ÙÔ ÛˆÚfi Û·˜ ·ÚÎÂÙ¿
Î·È Ù·ÎÙÈο.
Q £· Ú¤ÂÈ Ó· Îfi‚ÂÙ ٷ ·ÔÚÚ›ÌÌ·Ù· Ô˘ Ì·˙‡ÂÙÂ
ÛÂ ÌÈÎÚ¿ ÎÔÌÌ¿ÙÈ·.
Q ∞Ó Ô Î¿‰Ô˜ ¤¯ÂÈ ¿Û¯ËÌË Ì˘Úˆ‰È¿, ÌÔÚ›Ù ӷ
ÚÔÛı¤ÛÂÙ ϛÁÔ ¯·ÚÙfiÓÈ Î·È ¯·ÚÙ› (ÎÔÌ̤ӷ ÛÂ
ÌÈÎÚ¿ ÎÔÌÌ¿ÙÈ·): ¤ÙÛÈ ı· ÌÂȈı› Ë ˘ÁÚ·Û›· Î·È ı·
‰È¢ÎÔÏ˘Óı› Ë ·ÂÚÔ‚È΋ (Ì ·ÚÔ˘Û›· Ô͢ÁfiÓÔ˘)
˙‡ÌˆÛË ·ÓÙ› Ù˘ ·Ó·ÂÚÔ‚È΋˜ (¯ˆÚ›˜ Ô͢ÁfiÓÔ) Ô˘
·Ú¿ÁÂÈ Ô˘Û›Â˜ Ì ¿Û¯ËÌË Ì˘Úˆ‰È¿.
∫¿‰Ô˜ ÁÈ· ÎÔÌÔÛÙÔÔ›ËÛË

22. 92 ∏ ÌÂÛÔÁÂȷ΋ ‰È·ÙÚÔÊ‹ & Ô Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ηٷӷψً˜
ÀÏÈο
™ËÌÂȈ̷ٿÚÈ·, ÌÔχ‚È·, Ì·Úη‰fiÚÔÈ, ÚÔ‡¯· Î·È ‰È¿ÊÔÚ·
˘ÏÈο ÁÈ· ÙÔ ·È¯Ó›‰È ÚfiψÓ
™¯¤‰ÈÔ ÂÚÁ·Û›·˜
¢È·‚¿ÛÙ ÙÔ ¿ÚıÚÔ ÁÈ· ÙÔ ‰›Î·ÈÔ ÂÌfiÚÈÔ ÛÙËÓ
·Ú¿ÁÚ·ÊÔ 3∑ Î·È ÛÙ· ŒÓıÂÙ·.
A À¿Ú¯Ô˘Ó ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Û·˜ ÌÂ
ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÛËÌ·Óı› ˆ˜ fair trade;
A Œ¯ÂÙ ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ Î¿ÔÈÔ ÈÛÙÔÔÈË̤ÓÔ fair trade ÚÔ˚fiÓ;
A ¶ÔÈ· ÓÔÌ›˙ÂÙ fiÙÈ Â›Ó·È Ù· ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· Î·È Ù· ÌÂÈÔÓÂ-
ÎÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ fair trade;
∂ÈϤÍÙ ¤Ó·Ó ·ÚÈıÌfi ·fi ÙÔ 1 ˆ˜ ÙÔ 5 ÁÈ· Ó· ÂÎ-
ÊÚ¿ÛÂÙ ηٿ fiÛÔ Û˘ÌʈÓ›Ù Ì ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ
Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘-
ı›.
™˘˙ËÙ‹ÛÙ ÙȘ ··ÓÙ‹ÛÂȘ Û·˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË.
™Â ÙÈ ‰È·Ê¤ÚÔ˘Ó;
ΔÈ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÁÈ· ÂÛ¿˜ ÔÈ ··ÓÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ‰ÒÛ·ÙÂ;
¶·È¯Ó›‰È ÚfiψÓ
ŒÍÈ ·fi ÂÛ¿˜ ı· ˘Ô‰˘ı›Ù ·Ú·ÁˆÁÔ‡˜ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Î·È ÔÈ
˘fiÏÔÈÔÈ ı· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Î·È ÙÔ ÎÔÈ-
Ófi. √È ·Ú·ÁˆÁÔ› ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÙȘ ÈÛÙÔڛ˜* ÙÔ˘˜. ΔÔ
ÎÔÈÓfi Î·È ÔÈ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔÈ ı· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·-
Ú·ÁˆÁÔ‡˜. √È ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔÈ ı· ˘Ô‚¿ÏÏÔ˘Ó ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ
ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ì ÛÙfi¯Ô Ó· ·Ó·‰ÂȯıÔ‡Ó Ù· ıÂÙÈο Î·È ·ÚÓËÙÈο
ÛËÌ›· ÙÔ˘ fair trade. ΔÔ ÎÔÈÓfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ¿ÚÂÈ ı¤ÛË ·¤-
3.5 ∂ÌfiÚÈÔ ÙÚÔʛ̈Ó: ‰›Î·ÈÔ ‹ fi¯È
™ Ù fi ¯ Ô È
Q¡· ÂÓËÌÂÚˆıÔ‡Ó ÁÈ· ÙÔ ‰›Î·ÈÔ ÂÌfiÚÈÔ (fair trade)
Q¡· ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ó ÙȘ ÂÈÙÒÛÂȘ ÙˆÓ
ηٷӷψÙÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ÂÈÏÔÁÒÓ
Q¡· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó Â›ÁÓˆÛË Ù˘ Û¯¤Û˘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÌÂ
·ÓıÚÒÔ˘˜ Û ¿ÏÏ· ̤ÚË ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ̤ۈ ÙˆÓ
·Á·ıÒÓ Ô˘ ·ÁÔÚ¿˙Ô˘Ó
Q¡· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ ÙÔ˘ ‰›Î·ÈÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘
ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ú·ÁˆÁÔ‡˜ Î·È ÙËÓ ÙÔÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË
1: ¢È·ÊˆÓÒ 2: ¢È·ÊˆÓÒ 3: √‡ÙÂ Û˘ÌʈÓÒ, 4: ™˘ÌʈÓÒ 5: ™˘ÌʈÓÒ 1 2 3 4 5
ÂÓÙÂÏÒ˜ ÌÂÚÈÎÒ˜ Ô‡Ù ‰È·ÊˆÓÒ ÌÂÚÈÎÒ˜ ·Ôχو˜
·. ŸÙ·Ó ÍÂÊÏÔ˘‰›˙ˆ ÌÈ· Ì·Ó¿Ó· ‹ ÍÂÙ˘Ï›Áˆ ÌÈ· ÛÔÎÔÏ¿Ù· ‰ÂÓ ÛΤÊÙÔÌ·È
·˘ÙfiÓ Ô˘ Ù· ·Ú‹Á·ÁÂ.
‚. ∏ ˙ˆ‹ Â›Ó·È ÛÎÏËÚ‹ ÁÈ· fiÏÔ˘˜ Ì·˜ Î·È Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·ÁˆÁÒÓ
‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó η̛· Û¯¤ÛË Ì Â̤ӷ.
Á. ŸÙ·Ó ÂÈϤÁˆ ¤Ó· ηٿÛÙËÌ· ·˘Ùfi ¤¯ÂÈ ·ÓÙ›ÎÙ˘Ô ÛÙË ˙ˆ‹ ÌÔ˘
ηıÒ˜ Î·È ÛÙË ˙ˆ‹ οÔÈˆÓ ¿ÏÏˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ.
‰. ∞˜ ›̷ÛÙ Ú·ÏÈÛÙ¤˜: ·Ó ÏËÚÒÛˆ οÙÈ ·Ú·¿Óˆ ÁÈ· ¤Ó· ÚÔ˚fiÓ
Ì ۋ̷ÓÛË fair trade ‰ÂÓ ı· ÛÒÛˆ ÙÔ˘˜ ÊÙˆ¯Ô‡˜ ·fi ÙË ÌÈ˙¤ÚÈ· ÙÔ˘˜.
Â. √È Î·Ù·Ó·ÏˆÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÌÔ˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· οÓÔ˘Ó ÙË ‰È·ÊÔÚ¿
.¯. ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÊÙˆ¯ÒÓ ·Ú·ÁˆÁÒÓ.
ÛÙ. √È Û˘ÏÏÔÁÈΤ˜ ηٷӷψÙÈΤ˜ Ì·˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· οÓÔ˘Ó ÙË ‰È·ÊÔÚ¿
.¯. ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÊÙˆ¯ÒÓ ·Ú·ÁˆÁÒÓ.

23. 933.5 ∂ÌfiÚÈÔ ÙÚÔʛ̈Ó: ‰›Î·ÈÔ ‹ fi¯È
Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ ‰›Î·ÈÔ ÂÌfiÚÈÔ.
°È· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ô˘ ı· ˘Ô‰˘ıÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ·Ú·ÁˆÁÔ‡˜:
ªÔÚ›Ù ӷ ‚·ÛÈÛÙ›Ù ÛÙȘ ÈÛÙÔڛ˜ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ·Ú·Î¿Ùˆ
Î·È Ó· ÙȘ ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÂÙ Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ı· ‚Ú›-
Ù ÛÙÔÓ Ù‡Ô, ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜
·Ú·ÁˆÁÔ‡˜. ¶ÚÔÛ·ı‹ÛÙ ӷ ›ÛÙ fiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂÈ-
ÛÙÈÎÔ› Á›ÓÂÙ·È, .¯. Ì ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË Ô˘ ı· οÓÂÙÂ, ‹ ‰Â›¯ÓÔ-
ÓÙ·˜ ʈÙÔÁڷʛ˜, Ì ÙËÓ ¤ÎÊÚ·ÛË Î·È ÙË ÛÙ¿ÛË Û·˜, ÙÔÓ Ùfi-
ÓÔ Ù˘ ʈӋ˜ Û·˜ Î.Ï.
ππÛÛÙÙÔÔÚÚ››Â˜˜ ··ÚÚ··ÁÁˆˆÁÁÒÒÓÓ
¶∞ƒ∞°ø°√™ ª¶∞¡∞¡∞™ A
∫·ÏÏÈÂÚÁÒ Ì·Ó¿Ó˜ Û ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË
¤ÎÙ·ÛË ÛÙËÓ ∫ÂÓÙÚÈ΋ ∞ÌÂÚÈ΋. √
ÌÈÛıfi˜ Ì·˜ Â›Ó·È Ôχ ¯·ÌËÏfi˜. Δ·
Ê˘ÙÔÊ¿Ú̷η Ì ٷ ÔÔ›· Ú·ÓÙ›-
˙Ô˘Ó Ù· Ê˘Ù¿ ¤¯Ô˘Ó ÂÈΛӉ˘Ó˜
·ÚÂÓ¤ÚÁÂȘ, ÚÔηÏÔ‡Ó ·ÎfiÌ·
Î·È ÛÙ›ڈÛË ÛÙÔ˘˜ ¿ÓÙÚ˜. √È Á˘-
Ó·›Î˜ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙË Û˘Û΢-
·Û›· ˘ÔʤÚÔ˘Ó Û Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂ-
ÚÔ ÔÛÔÛÙfi ·fi ·ÏÈfiÙÂÚ· (‰ÈÏ¿ÛÈÔ
ÙÔ˘ ̤ÛÔ˘ fiÚÔ˘) ·fi Ï¢¯·ÈÌ›·. ¢ÂÓ
¤¯Ô˘Ì ÁË ÛÙËÓ È‰ÈÔÎÙËÛ›· Ì·˜ Î·È Ë ÂÚÁ·Û›·
Ì·˜ ÛÙȘ ηÏÏȤÚÁÂȘ Â›Ó·È ÙÔ ÌfiÓÔ Ì·˜ ¤ÛÔ‰Ô.
¶∞ƒ∞°ø°√™ ª¶∞¡∞¡∞™ B
∫·ÏÏÈÂÚÁÒ Ì·Ó¿Ó˜ ÛÙËÓ ∫fiÛÙ· ƒ›Î·. ∞fi ÙfiÙ Ô˘ ¿Ú-
¯ÈÛ· Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ˆ ÛÙÔ fair trade ÙÔ ÂÈÛfi‰ËÌ¿ ÌÔ˘ ·˘Í‹-
ıËÎÂ. ŒÙÛÈ, ÌÔÚԇ̠ӷ ÏËÚÒÓÔ˘Ì ÁÈ· ËÏÂÎÙÚÈÛÌfi ηÈ
˘‰ÚÔ‰fiÙËÛË ·fi ÙÔ ‰›ÎÙ˘Ô. ∞ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Âˆ-
ÊÂÏ‹ıËÎÂ. ∞ӷ΢ÎÏÒÓÔ˘Ì ٷ Ï·ÛÙÈο Î·È ÌÔÚ›˜ Ϥ-
ÔÓ Ó· ÂÚ·Ù‹ÛÂȘ ÛÙË Ê˘Ù›· ¯ˆÚ›˜ Ó· Ì˘Ú›˙ÂȘ ¯ËÌÈο.
ŒÙÛÈ, ‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È Î·È Ë ˘Á›· Ì·˜. ¢ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ
¯ËÌÈο, ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÔ˘Ì ٷ ˙È˙¿ÓÈ· Ì ٷ ¯¤ÚÈ· Î·È ÔÈ ÂÚ-
Á¿Ù˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ·.
¶∞ƒ∞°ø°√™ Δ™∞°π√À A
∂ÚÁ¿˙ÔÌ·È Û ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· ÙÛ·ÁÈÔ‡ ÛÙËÓ πÓ‰›·.
∂›Ó·È Â›ÔÓË ÂÚÁ·Û›· Î·È Ì ¯·ÌËÏfi ÂÈÛfi‰ËÌ·. ŒÙÛÈ, ·Ó·-
ÁηÛÙÈο ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È Î·È Ù· ·È‰È¿ Î·È ‰ÂÓ ËÁ·›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ
Û¯ÔÏ›Ô. Δ· Û›ÙÈ· Â›Ó·È Û ¿Û¯ËÌË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË, ·ÏÏ¿ ·Ó
‰È·Ì·ÚÙ˘ÚËıԇ̠ÁÈ’ ·˘Ùfi ÛÙÔ˘˜ ȉÈÔÎً٘ ÌÔÚ› Ó· ¯¿-
ÛÔ˘Ì ·ÎfiÌ· Î·È ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ Ì·˜.
¶∞ƒ∞°ø°√™ Δ™∞°π√À B
∂ÚÁ¿˙ÔÌ·È Û ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· ÙÛ·ÁÈÔ‡ ÛÙËÓ πÓ‰›·.
∂›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏË ‰Ô˘ÏÂÈ¿, ·ÏÏ¿ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ¤¯Ô˘ÌÂ
‰ÂÈ ‚ÂÏÙ›ˆÛË. ∏ Ê˘Ù›· Ì·˜ Ô˘Ï¿ÂÈ ÙÛ¿È Ì¤Û· ·fi ÙÔ fair
trade. ªÔÚ¤Û·Ì ӷ ·ÁÔÚ¿ÛÔ˘Ì ¤Ó· ·ÛıÂÓÔÊfiÚÔ ÁÈ·
ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Î·È ˘¿Ú¯ÂÈ ϤÔÓ ËÏÂÎÙÚÈÛÌfi˜ Û οı Û›-
ÙÈ ÂÚÁ·ÙÒÓ ÛÙË Ê˘Ù›·. √È Á˘Ó·›Î˜ ϤÔÓ ‰ÂÓ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È
Ó· ÎÔÈ¿˙Ô˘Ó ÁÈ· Ó· Û˘ÏϤÁÔ˘Ó Î·˘ÛfiÍ˘Ï·. ¶ÚÈÓ ·fi ÙË
Û‡Ó‰ÂÛ‹ Ì·˜ ÛÙÔ ËÏÂÎÙÚÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô, Ô Î·Ófi˜ Ô˘
·ÂÏ¢ıÂÚˆÓfiÙ·Ó ·fi ÙȘ ηÌÈÓ¿‰Â˜
ÚÔηÏÔ‡Û ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·Ó·-
ÓÔ‹˜.
¶∞ƒ∞°ø°√™ ∫∞∫∞√ A
ŸÙ·Ó ¤ÂÛÂ Ë ÙÈÌ‹ ÙÔ˘ η-
οÔ, ¤ÚÂ ӷ ¿ÚÔ˘ÌÂ
‰‡ÛÎÔϘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ,
fiˆ˜ Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔ˘Ì ٷ
·È‰È¿ ·fi ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÈ·
Ó· ·ÓÙÂÂͤÏıÔ˘Ì ÔÈÎÔÓÔ-
ÌÈο. √È ·Ûı¤ÓÂȘ Â›Ó·È Û˘-
¯Ó¤˜: Ù· ·Ú¿ÛÈÙ· ÌÔÚ› Ó· η-
Ù·ÛÙÚ¤„Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ÛÔ-
‰ÂÈ¿˜ οı ¯ÚfiÓÔ. ™˘¯Ó¿ ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ
‰ÂÓ ˙˘Á›˙Ô˘Ó ÛˆÛÙ¿ ÙÔ Î·Î¿Ô, ‰ÂÓ Ì·˜ ÏË-
ÚÒÓÔ˘Ó ÌÂÙÚËÙ¿ Î·È Ì·˜ ÂÎÌÂÙ·ÏχÔÓÙ·È. ¢ÂÓ ÌÔ-
Úԇ̠ӷ ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÔ˘Ì οÙÈ ¿ÏÏÔ, ηıÒ˜ ‰ÂÓ ı· ÌÔ-
Úԇ̠ӷ ÙÔ Ô˘Ï‹ÛÔ˘ÌÂ.
¶∞ƒ∞°ø°√™ ∫∞∫∞√ μ
Δ· Ú¿ÁÌ·Ù· ¤¯Ô˘Ó Î·Ï˘ÙÂÚ‡ÛÂÈ ·fi ÙfiÙ Ô˘ Ô˘Ï¿ÌÂ
ÙÔ Î·Î¿Ô Ì¤Û· ·fi ÙÔ fair trade. Œ¯Ô˘Ì οÓÂÈ ¤Ó· Ì·ÎÚÔ-
ÚfiıÂÛÌÔ Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ Ì ÙË ÛÔÎÔÏ·ÙÔ‚ÈÔÌ˯·Ó›· ¤ÙÛÈ
ÒÛÙÂ Ë ÂÚÁ·Û›· Ì·˜ Ó· ·ÓÙ·Ì›‚ÂÙ·È Â·ÚÎÒ˜. √È ·ÁÚfiÙ˜
Ô˘ ›¯·Ó ·Ê‹ÛÂÈ Ù· ·ÁÚÔÎÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ·Ó·˙ËÙ‹-
ÛÔ˘Ó ·ÏÏÔ‡ ‰Ô˘ÏÂÈ¿ Â¤ÛÙÚ„·Ó ÁÈ· Ó· ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÔ˘Ó
ηοÔ. √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Â›Ó·È Î·È ¿ÏÈ Âӈ̤Ó˜. ªÔÚÔ‡ÌÂ
ϤÔÓ Ó· ÛÙ¤ÏÓÔ˘Ì ٷ ·È‰È¿ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È Ó· ÙÔ˘˜
·ÁÔÚ¿˙Ô˘Ì ‚È‚Ï›· Î·È ·Ô‡ÙÛÈ·. ∂›Û˘, Ê˘Ù¤„·Ì Â-
ÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Î·Î¿Ô ÁÈ·Ù› ÂÌÈÛÙ¢fiÌ·ÛÙ ÙÔ fair trade.
ΔÔ fair trade
ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙÔ˘˜
ηٷӷψ٤˜ Ó· ·ÁÔÚ¿-
ÛÔ˘Ó ÚÔ˚fiÓÙ· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÈ ·Ú·ÁˆÁÔ›
¤¯Ô˘Ó ·ÓÙ·ÌÂÈÊı› Ì ‰›Î·ÈË ÙÈÌ‹. ∞˘Ù‹ Ë
ÙÈÌ‹ ηχÙÂÈ ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ·ÏÏ¿
Î·È ¤Ó· ÎÔÈÓˆÓÈÎfi premium (ÚfiÛıÂÙË
·ÌÔÈ‚‹) ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÂÓ‰‡ÂÙ·È ÛÙËÓ ÙÔÈ-
΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË Î·È Â˘ÓÔ-
› Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓȘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜
Î·È ÚÔÏËڈ̤˜.
* ¶ËÁ‹: Fairtrade in your school ED1, April 2005, The Fairtrade Foundation.