Ұлттық аспаптар әлемі. Итеграция сабағы

1. Ұлттық аспаптар
әлемі.
интеграция сабағы
Түрксіб ауданы №167 «Мерей» бөбекжай
балабақшасының ән-күй жетекшісі:
Рысбаева Гульнара Жанатовна

2. Ұйымдастырылған оқу- қызметінің технологиялық
картасы
Тақырыбы: «Ұлттық аспаптар әлемі»
Мақсаты: Балаларға аспаптар туралы түсіндіру. Зейінін,
есте сақтау, ойлау, сөйлеу қабілеттерін дамыту.
Эмоционалды көңілдерін көтеру.
Ұлттық, аспаптар туралы түсініктерін кеңейту;
Музыкалық қабілеттерін дамыту;
Домбыра аспабына арналған шығармаларды тыңдауға тәрбиелеу.
Сабақтың барысы: қатысушылар-мектепке даярлық тобы;
Билингвальды компонент: аспап-инструмент, әлем-мир;
Көрнекіліктер: «Домбырасыз ән қайда», үнтаспа, интерактивті
тақта, мақал- мәтел жазылған карточкалар, аспаптар көрмесі;
Күтілетін нәтижеОжидаемый результат
Білуі тиісЗнать: ұлттық аспаптар туралы түсініктерін жеткізе
білді;
Көрсете білуИметь:ойындар арқылы сөйлеу, есте сақтау, ойлау, зейін
процестері қалыптасты, аспаптар туралы білімін ойындар арқылы
жеткізе білді;
ҚабылдауУметь: аспаптар туралы түсініктері кеңейді;

3. Іс-әрекет бөлімдері
Этапы деятельности
Тәрбиешінің басқару қызметтері
Действия воспитателья
Балалардың әрекеті
Деятельность детей
Мотивациялық-
қозғаушылық
Мотивационно-
побудительный
«Қара жорға» әуенімен балалар залға кіріп, билеп
орындарына тұрады. Үш тілде амандасу.Сә-ле-мет-пе
ба-ла-лар. - Здраствуйте ребята.
-Сodd monind
Сендерді көргеніме өте қуаныштымын! Бүгіңгі көңіл
күйлерің қалай? Жарайсыңдар, балалар! Ал мен
сендерге бір керемет әлем туралы айтайын, сонау иір-
иір жолдардың, қиыр-қиыр жерлердің аржағында
«Ұлттық аспаптар әлемі» бар екен, таудан асып, теңізді
жүзіп өткеннен кейін ғана ол ел көрінеді. Анда көптеген
көңілді шулы және музыкалық аспаптар бар екен,
үрмелі, ұрмалы және ішекті аспаптар бар екен. Мен ол
әлемге сендерді алып барып көп аспаптармен
таныстырғым келіп тұр, сендер менімен бірге
барасыңдар ма? Бірақ жолда кедергілер болу мүмкін, біз
олардан қорықпаймыз, өйткені біз батылмыз солай ма,
балалар? Ол жақта күн жарқырап гүлдер жайнап жаз
болып тұр екен.Ендеше аттанайық.(Жолда балалар
тастан аттап, суды баспай өтеді, таудан асып, теңізді
жүзіп өткеннен кейін, балалар кемеге отырып аспаптар
әлемге келіп жетеді. ) Балалар орындарына жайғасады.
Бір дыбыстар шығады. -Балалар бұл ненің дыбысы?
Естіп тұрсыңда рма? Бұл дыбыстар сендерге ұнап
тұрма? Сендер қалай ойлайсыңдар, ең мықты аспап қай
аспап? Ендеше қай аспап мықты екенін көрейік.
Балалар залға саппен
кіреді.- Сәлеметсізбе!
- Здравствуйте!
- Сodd monind!
-Тамаша!
Иә,барамыз.
Иә,біз қорықпаймыз.
Тастан өтеді, суды баспай
өтеді, кемеге отырады.

4. Ұйымдастырушыл
ық-ізденушілік
Организационно-
поисковой
Түсіндіру:
Қазақтың ұлттық аспаптары; домбыра, қобыз, сыбызғы,
шаңқобыз, дабыл, даңғыра, сазсырнай, үскірік.Бейне ролик:
«Алғашқы музыкалық аспаптар қалай пайда болды»
Балалар мен ойлаймын аспаптардың барлығы керемет,
барлығыда мықты аспаптарға жатады, өйткені әр аспаптың
өзінше әдемі үні бар.Бейне роликтер: «Домбыра туралы аңыз»,
«Жетіген туралы аңыз», «Қорқыт туралы аңыз»
Музыкалық аспаптар екі түрге бөлінеді; шулы және
музыкалық, неге екенін түсіндірейін.
Музыка тыңдау: Домбыра аспабында «Еркемай» әнін
тыңдайды. Қобызда «Құтты болсын мерекең» әуені
орындалады, баянда ма-мэ-ми-мо-му дауыс жаттықтырады. Әр
түрлі дыбыстар бар екенін айтып музыкалық аспаптарға
жататынын айту. Ал қоңырау, сылдырмақ, дауылпаз тек бір
дыбыс береді олар шулы аспаптарға жатады. Тақтаға назар
аударайық. (Балаларға түсіндіру:Аспаптармен ойнау: Енді,
аспаптар биін билеп жіберейік. Аспаптар үлестіріп, шеңберде
билету) Ой, рахмет балалар, аспаптардың барлығының үні,
дыбысы әдемі екен. Орындарына жайғаса қойыңдар. Бізде
топта тағы басқа да балаларымыз құр қол келмепті, олар
өткенде тамаша аспаптар жасады. Кәне келе қойыңдар, өз
аспаптарыңды ала қойыңдар. Балалар қандай аспаптар
жасағанын айтады.
Би билеу: «Аспаптармен биі» ., «Концерт» Будашкин
Ән үйрену:«Домбырасыз ән қайда?» Балалар аспаптар әлемінен
келген соң ән айтпай кете алмаймыз. «Домбырасыз ән қайда?»
Балалар тақтаға қарап назар
аударады.
Балалар музыка тыңдайды
және оларды ажыратып
айтады.
Балалар музыка жетекшісін
тыңдайды.
Қалған балалар өздері
қолдан жасаған
аспаптарын алып
таныстырады.
Сылдырмақ, қоңырау,
трещетка, погремушка
деп айтады.
Оларды баклашка, ілгек,
қағаздан, соктың
ыдысынан
жасағандарын айтады..
Балалар шеңберге тұрып
аспаптармен би билейді.
«Аспаптармен» биін
билейді.
Балалар әнмен танысып
бір жолдан қайталап
үйренеді.

5. Рефлексивті
коррекциялаушы
Ойын: «Аспаптар»
Балаларға ойын шартын түсіндіру. Балалар шеңберге тұрады,
бір бала шеңбер ортасында айналып домбыра тартады, ал
қалған балалар әндетеді.
Домбыраның құлағын мәнерімен бұрайық
Ал кәнекей достарым келіңдер ән салайық.-деген кезде
ортадағы бала екі баланың қасына жақындап тұрады, сол
балалар шеңбер сыртынан жүгіріп кім бірінші домбыраны
ұстап алады, сол шеңбер ортасында домбыра тартады.
Балалар енді кемемізге отырып елімізге қайтайық. Біздің кеме
тек мұхитта жүзіп қана қоймай сонымен қатар ол сиқырлы
кеме, ұшуда біледі, сендер көздеріңді жұмсаңдар залымызға
келеміз.
Қорытынды сұрақтар қойып, оқу қызметке белсене араласқан
баланы мадақтау. Біздер қайда бардық? Жолда қандай
кедергілерден өттіңдер? Аспаптар әлеміне қандай көлікпен
бардыңдар? Сендер ол елге барғанда аспаптар не істеп жатты?
Шулы аспаптарды атаңдаршы? Музыкалық аспаптар?
Қазақтың қандай аспаптарын білесіңдер? Қандай ән
үйрендік? Бүгін барлығын тамаша қатысқандарың үшін
рахмет, және сендерге бүгіңгі оқу қызметтен естелік домбыра.
Балаларға тарату.
- Сау болыңдар балалар!
Балалар ойын шарты
мен танысады.
Мақсатына сай ойнайды.
Кемеге отырып көздерін
жұмады және ашады.
Қорытынды сұрақтарға
жауап береді.
- Сау болыңыз!
- Досвиданья!
- Гудбай!

6. Алғашқы музыкалық
аспаптар қалай пайда болды.

7. Домбыра туралы аңыз

8. Көп тараған күйлердің бірі – “Аққу”. Бұл
топтағы күйлер негізінен аңызсыз
тартылады. “Аққу” тобындағы
күйлердің ортақ ерекшелігі – мұнда
құстың ұшуының дыбыстық сипаты
беріледі.

9. Жетіген туралы аңыз

10. Қорқыт туралы аңыз.

12. Қазақтың саз аспаптары өзіндік ерекшелігі
мол, өте бай мұра. Көне аспап – бұл қоғамның
рухани және тұрмыстық өміріндегі әр кезеңдерде
болып отырған өзгерістердің мәдени куәсі,
тарихи ескерткіші. Қазақ халық аспаптарын
қайта жаңартып, олардың кең түрде
насихатталуына мол еңбек сіңіріп, соңына
қыруар мұра қалдырған Болат Шамғалиұлы
Сарыбаев - профессор, орындаушы, өнертану
музыкалық зерттеу ғылымының кандидаты.

13. Тілендіұлы Нұрғиса (1925-1998) – қазақтың әйгілі
күйші композиторы, дирижер, дәулескер домбырашы.
Туып өскен жері - Алматы облысының Іле ауданына
қарасты Шилікемер ауылы. Топырақ бұйырған жері
Жамбыл кесенесінің іргесі. Москваның
П.И.Чайковский атындағы консерваторисының
дирижерлік факультетін (проф. Н.П. Аносовың
класы бойынша) бітірді. Қазақтың Абай атындағы
опера және балет театрында (1953-1961), қазақтың
Құрманғазы атындағы Мемлекеттік Академиялық
халық аспаптар оркестрінде (1961-1964) және
тікелей өзінің ұйымдастыруымен дүниеге келген
«Отырар сазы» халық аспаптары оркестрінде (1981-
1998) бас дирижер қызметін атқарды. Сондай ақ,
1968 жылдың «Қазақфильм» киностудиясы музыка
редакциясының бас редакторы болып істеді.
Қазақстанның халық әртісі, Қазақстан
Республикасы Мемлекеттік сыйлығының иегері,
КСРО ның халық әртісі. Қазақстан Республикасы
Президентінің жарлығымен Н.Тілендіұлына 1998
жылы «Халық Қаһарманы» атағы берілді.Тілендіұлы
Нұрғиса қазақтың музыкалық мәдениетіне
композитор, дирижер, орындаушы ретінде өшпес із
қалдырған суреткер. Ол 500-ден астам музыкалық
төл туындылардың авторы.
Тілендіұлы Нұрғиса
1925-1998

14. Нұрғиса Атабайұлы Тілендиевтың күйі
“Ата толғауы” – атақты ақын - жырау
Жамбыл Жабаевқа арналған.

15. Күй тілі – көп заманның алуан ісі,
Күйлердің әлемге аян бар мәнісі.
Өмірді күймен бірге қоса алмайтын,
Кер құлақ, көрсоқырлар алданысы.
Илияс Жансүгіров.

17. Назарларыңызға
рахмет!