2. É a enerxía que producen as correntes de auga.
As correntes de auga conteñen enerxía potencial (pola diferencia de
altura entre dous puntos) e enerxía cinética (polo movemento).
É unha enerxía renovable que depende do sol (ciclo da auga).
3. Para aproveitar a enerxía da auga utilízase unha roda hidráulica que
funciona como un torno. A auga golpea nos puntos exteriores
producindo un movemento de rotación que se transmite ao eixo.
As rodas de empuxe superior instálanse en
lugares con pouca cantidade de auga porque
aproveitan para producir o movemento a
diferencia de peso que orixina nun dos lados
da roda a auga almacenada nos caixóns.
As rodas de empuxe inferior
instálanse en lugares con auga
rápida e caudal abundante.
4. A roda pode ir conectada directamente co resto dos
aparellos ou precisar un sistema de operadores que
cambien a dirección do movemento.
5. A potencia dun aproveitamento hidráulico depende da altura e do
caudal (volume de auga que circula nun punto na unidade de tempo.
Os Peares (Miño)
6. O aproveitamento da enerxía hidráulica ten a súa orixe nas rodas chinesas de
acción, hai máis de 4.000 anos.
Os gregos utilizárona para mover mecanismos (muíños) de roda horizontal e
máis adiante os romanos perfeccionaron a técnica e aplicaron a roda vertical
para elevar auga e mover muíños e engadíronlle engranaxes para
desenvolver unha maior velocidade de rotación.
Muíños romanos de
Barbegal (Francia)
Roda para elevar auga de orixe
romana que aínda segue a funcionar
en Hama (Siria)
8. Os árabes difundiron e
perfeccionaron o uso da roda
para elevar auga (nora)
Grabado árabe do século VI
onde se aprecia unha gran
roda que se empregaba para
sacar auga do Guadalquivir.
9. En 1086 o chinés Su Song deseñou
un reloxo que marcaba o tempo e
os movementos dos astros. Medía
6 m de altura e foi destruído cen
anos máis tarde polos tártaros.
10. A partir da Idade Media
empregáronse aparellos
movidos por rodas
hidráulicas compostos por
rodas e mazos: para purificar
o arroz, para machacar
minerais, para fabricar papeis
e panos, para triturar distintas
substancias.
Muíño de arroz chinés.
Monjolos brasileiros
15. Sistema para elevar auga desde o río Texo
ata o Alcázar de Toledo, salvando unha
altura de 90 m.
Deseñado e construído por Juanelo
Turriano no século XVI.
Leonardo Da Vinci fixo diversos deseños de enxeños
hidráulicos con distintas aplicacións.
Os enxeñeiros italianos JUANELO e RAMELLI proxectaron e
construíron artificios hidráulicos moi admirados na súa
época, moitos baseados nos deseños de Leonardo.
Na Idade Moderna utilizouse a enerxía hidráulica para facer
funcionar as máquinas industrais como as de tecidos.
16. Ilustración do século X
onde se poden ver muíños
instalados en barcos no río
Sena para poderen seren
trasladados ao lugar máis
axeitado en cada momento.
Sistema de rodas de auga e
bombas deseñado no 1682
para levar auga aos xardíns
de Versalles.
18. A decadencia da enerxía hidráulica comezou no século XIX coa chegada do vapor e
completouse coa aparición dos motores.
Neste século aparecen as primeiras turbinas: a de Fourneyron (1827) a turbina de
reacción Francis (1848), a turbina de impulsión de Pelton (1880), e a turbina Kaplan
(1920). Estas tres últimas son as máis usadas na actualidade.
Na actualidade a enerxía hidráulica úsase case exclusivamente para a xeración de
enerxía eléctrica.
Antiga central eléctrica de Miudiña, en Tui.
A primeira central que se construíu en Galicia
foi a de Segade no Río Umia (1874)
20. USOS TRADICIONAIS DA ENERXÍA HIDRÁULICA EN GALICIA
Galicia é un país percorrido por máis de mil ríos e regatos e as nosas xentes
souberon construír diversos enxeños para aproveitar a enerxía da auga,
tanto nos grandes ríos como en calquera pequena corrente.
Os máis abundantes son os muíños, dos que hai varios milleiros.
Nas zonas mineiras de ferro abondaban as ferrerías e espallados por moitas
zonas atópanse tamén batáns para mazar la e serrerías. No seculo XIX
funcionou algunha fábricas textil con enerxía hidráulica como a Isabel II en
Neda e muíños de papel. En algúns muíños e ferrerías instalábanse
xeradores para producir “luz”.
21. MUÍÑOS
Mecanismos para moer. Utilízanse para triturar distintos materiais:
cereais, febras, cana de azucre...
A enerxía da auga move o rodicio que por medio do eixo fai xirar a moa.
22. A auga pódese captar directamente dun río ou facer unha
pequena presa ou estanque e logo conducir a auga por
unha canle ata a entrada.
23. En lugares con pouco caudal constrúese un depósito (cubo ou pozo) en
forma de funil no que se almacena auga para que gañe enerxía potencial.
24. A maioría dos muíños son de rodicio horizontal,
situado nun oco inferior chamado inferno, debaixo
da estancia onde está o aparello de moer.
31. Conxunto de muíños do Barosa (Barro).
Conxunto de muíños do Folón (O Rosal).
32. Os muíños de roda vertical ou bruia son menos abundantes.
Xeralmente estaban situados en ríos de moito caudal.
acea en Ourense
33. Os muíños situados en
ríos de moito caudal
teñen forma de barco
coa proa orientada á
corrente para resitir ás
enchentas
acea de Vella, Ourense
34. Antiga acea en Nogueira de Ramuín
Restos dunha acea en Moraña
35. FERRERÍAS
Son instalacións adicadas ao
traballo e transformación do ferro.
Naceron na Idade Media e foron
moi abundantes no Caurel, en
Riotorto, A Pontenova, O Incio, A
Fonsagrada...
Utilizaban a forza da auga para
mover grandes mazos cos que se
traballaba o ferro, os foles para
avivar o lume da fragua, as rodas
de puír e afiar para rematar as
ferramentas, as prensas para dar
formas e os tornos para facer os
mangos. As máis recentes tiñan
machucos máis lixeiros movidos
por correas de trasmisión.
Ferrería de Seoane. O Courel.
36.
37. O eixo da roda (árbore) leva uns saíntes
(malumbreiros) que obrigan a levantar o mazo.
Este cae polo seu propio peso e golpea o ferro
(quentado previamente na fragua) contra a ingre.
38. O banzado é un depósito de auga
situado na parte alta da instalación.
Desde el a auga baixa polo chifrón
para mover a roda.
Mazo de Bogo, A Pontenova.
39. Interior do mazo da Porteliña (A Fonsagrada),
un dos poucos que aínda funcionan.
44. BATÁNS
Usábanse para mazar os
tecidos de la.
Os panos, despois de
tecidos, colocábanse en
pías con auga onde se
golpeaban para estreitar e
enlear as febras e darlles
corpo e suavidade.
45.
46. SERRERÍAS
Instalacións para cortar
madeira. As máis sinxelas
tiñan unha serra simple. As
máis complexas utilizaban a
auga para facer funcionar
serras, tornos e cepilladoras
mediante rodas de diferente
tamaño e correas de
trasmisión.
Serrería en Maceiras (Covelo)
49. FÁBRICAS DE PAPEL
Usában a auga para mazar as febras.
En Galicia houbo varias: Arenteiro, Lousame, Faramello…
Fábrica de Papel de Domingo Fontán, en Vilacova
Arenteiro
50. MAZO DO LIÑO
Utilizábase para mazar o liño.
Mecanismo para mazar o liño
(reconstrucción). Museo Casa do
Patrón. Doade (Lalín).
52. CENTRAIS
HIDROELÉCTRICAS
Transforman a enerxía
potencial da auga encorada
en enerxía cinética, e esta en
enerxía mecánica de rotación
no alternador para producir
enerxía eléctrica.
A enerxía eléctrica que
producen as centrais non se
almacena, xérase en función
da demanda.
53. As primeiras centrais
hidroeléctricas, máis coñecidas
como fábricas de luz, eran de
pequenas dimensións e
subministraban corrente eléctrica
a lugares próximos.
A primeiras construídas en Galicia
foron a de Segade no río Umia
(Caldas, 1874) e a de CaldasCernadas no río Anllóns (1897).
Fábrica de luz en Codeseda, no Umia.
54. A primeira presa importante
foi construída en A Capela,
no río Eume (1898), e tamén
no Eume se construiu en
1960 a primeira central de
bóveda do Estado Español.
Presa no Eume (A Capela)
59. TIPOS DE TURBINAS
Turbinas de acción :
empregan so a velocidade
do fluxo da auga (Pelton,
Ossberger e BaukiMichell).
Turbinas de
reacción: empregan
tanto a presión como a
velocidade (Francis,
Helice e Kaplan).
Turbina Pelton
Turbina Francis
60. SISTEMA XERADOR DE CORRENTE:
O rodete da turbina está unido por un eixo ao rotor do alternador. O rotor (parte
que xira) contén un groso electroimán (un bloque de material magnético envolto
nunha serie de espiras condutoras) e ao xirar cos polos excitados por unha
corrente contínua, induce unha corrente alterna nas bobinas do estátor (parte
fixa) do alternador. Esta corrente é de media tensión e de baixa intensidade.
Mediante un transformador convértese en corrente de baixa intensidade e alta
tensión para poder ser trasladada aos centros de distribución e consumo.
67. VANTAXES
-Renovable
-Non produce emisións á atmosfera
-Pódese almacenar
INCONVENIENTES
-Alteracións ecolóxicas nos ríos: modificacións
na canle, no caudal e na acción xeolóxica;
eutrofización da auga.
-Variación das condicións climáticas nas zonas
do encoro: aumento da humidade e da
nubosidade.
-Asolagamento de terreos, xeralmente os de
maior rendemento agrícola.
-Interferencia no desenvolvemento dos animais
e plantas acuáticas.
-Desaparición de ecosistemas asociados ás
canles fluviais.
