Κάπνισμα: μια απόλαυση που εκδικείται

1. ΓΕΛ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ
2013 - 2014
ΚΑΠΝΙΣΜΑ: ΜΙΑ ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΠΟΥ ΕΚΔΙΚΕΙΤΑΙ

2. ΟΜΑΔΕΣ
• ΟΜΑΔΑ Α’ :
Διαμαντής Παναγιώτης, Ζέρβας Θανάσης, Κυμπούρης Δημήτρης, Παναγής
Γιάννης, Τσιρίκος Δημήτρης
• ΟΜΑΔΑ Β’ :
Αγγέλαινα Παναγιώτα, Βαρδάκα Κατερίνα, Δήμα Κατερίνα, Καλογεροπούλου
Καλλιόπη, Κυμπούρης Αποστόλης
• ΟΜΑΔΑ Γ’ :
Δήμα Μαρία, Θεοδοσίου Γιολάντα, Σπανός Γιώργος, Σπανού Κατερίνα,
Τόμπρα Κατερίνα
• ΟΜΑΔΑ Δ’ :
Βλάχου Βασιλική, Κόλλια Μαρία, Κωστοπούλου Αθηνά, Ρετσινά Γαβριέλα
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
Μανώλης Διαμαντόπουλος

4. ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
• Ο καπνός είναι μονοετές, ποώδες φυτό και
ανήκει στο γένος Νικοτιανή (Nicotiana), το
οποίο καλλιεργείται για τα φύλλα του, τα
οποία μετά από κατάλληλη επεξεργασία
χρησιμοποιούνται για την παραγωγή
καπνικών προϊόντων, όπως τσιγάρα κλπ.

5. • Ανακαλύφθηκε από τους Ινδιάνους. Με την
άφιξη των Ευρωπαίων στην αμερικανική
ήπειρο τον 15ο αιώνα, παρατηρήθηκε
βαθμιαία εξάπλωση αυτής της συνήθειας.

6. • Το πέρασμα από το κάπνισμα ακατέργαστου
καπνού στο τσιγάρο έγινε μόλις τον 20ο
αιώνα, όταν έγινε εφικτή η μαζική παραγωγή.
Τότε δημιουργήθηκαν και οι πρώτες
καπνοβιομηχανίες, που σημείωσαν μεγάλη
άνοδο στην παραγωγή τους κατά τη διάρκεια
του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν κάτω από
το στρες της μάχης, οι στρατιώτες κάπνιζαν
όλο και πιο πολύ, με συνέπεια να εθιστούν
στη νικοτίνη.

7. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΠΝΟΥ
Α) Τα στάδια καλλιέργειας καπνού

8. • Στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας
καλλιέργειας, οι σπόροι του καπνού
φυτεύονται σε ειδικά κατασκευασμένα
φυτώρια. Μετά από δύο μήνες στα φυτώρια,
οι σπόροι έχουν αναπτυχθεί σε φυτά ύψους
περίπου 15πόντων, τα οποία είναι έτοιμα για
μεταφύτευση στο χωράφι. Τα φυτά
αναπτύσσονται στο χωράφι για δύο έως τρεις
μήνες ακόμα. Η φροντίδα του εδάφους είναι
τακτική.

9. • Το επόμενο στάδιο της διαδικασίας είναι η
συγκομιδή. Η συγκομιδή γίνεται είτε φύλλο-
φύλλο, στην περίπτωση των καπνών Virginia
και ανατολικού τύπου, είτε με ολόκληρα τα
φυτά, στην περίπτωση των καπνών Burley. Η
συγκομιδή πρέπει να γίνεται όταν τα φύλλα
είναι ώριμα και σε άριστη κατάσταση για το
επόμενο στάδιο, που είναι η αποξήρανση.

10. • Η αποξήρανση παίζει μεγάλο ρόλο στην
τελική ποιότητα του φύλλου καπνού. Για
διαφορετικούς τύπους καπνού
χρησιμοποιούνται διαφορετικοί τρόποι
αποξήρανσης.

11. • Όταν τα φύλλα αποξηρανθούν, ο αγρότης τα
ταξινομεί ανάλογα με την ποιότητα και τη
θέση τους στο στέλεχος του καπνού. Στη
συνέχεια, τα φύλλα συσκευάζονται σε
δέματα. Τα δέματα καπνού μεταφέρονται σε
ένα σταθμό αγοράς όπου αξιολογούνται και
στη συνέχεια πωλούνται.

12. • Κατόπιν, ο καπνός υφίσταται επεξεργασία η
οποία περιλαμβάνει το διαχωρισμό των
φύλλων από το μίσχο. Στη συνέχεια, ο καπνός
ξηραίνεται μέχρι να αποκτήσει την ιδανική
περιεκτικότητα σε υγρασία, συσκευάζεται σε
κιβώτια και αποστέλλεται σε ένα από τα 60
κέντρα παραγωγής καπνού ανά τον κόσμο.

14. Β) Εξέλιξη καπνοκαλλιέργειας
στην Ελλάδα

15. • Η καπνοκαλλιέργεια αποτελούσε μία από τις
σημαντικότερες καλλιέργειες στην Ελλάδα. Τα
“συνθήματα” όπως: “ο καπνός είναι ο χρυσός
της Ελλάδας” και “η Ελλάδα αναπτύσσεται
από τον καπνό” δείχνουν μία
πραγματικότητα, τι ήταν στο παρελθόν και τι
μπορεί να είναι και στο μέλλον ο καπνός για
την Ελλάδα, γεωργικά, οικονομικά, κοινωνικά,
δημοσιονομικά και περιφερειακά.

16. • Κατά την επεξεργασία του καπνού σε φύλλα,
ο καπνός φτάνει στο εργοστάσιο όπου
ελέγχεται για την ποιότητα του, αλλά και για
την αναλογία που αναμειγνύεται με άλλα
συστατικά που η συνταγή-μάρκα μπορεί να
ζητήσει, όπως αρωματικές ύλες ή διόγκωση
του καπνού.

17. • Το έδαφος αποτελεί μεγάλο συντελεστή στην
επιτυχία μιας καπνοκαλλιέργειας.
Τα εδάφη στα οποία δημιουργούνται
καπνοκαλλιέργειες, χρειάζεται να είναι
συνεκτικά, ν’ αποστραγγίζονται καλά και να
είναι μικρής έως μέτριας γονιμότητας.

19. Γ) ΠΑΡΑΓΩΓΗ

20. • Η παραγωγή καπνού κακής ποιότητας ή εάν η
παραγωγή χρησιμοποιεί υγρό έδαφος,
απαγορεύεται από τον νόμο. Η λίπανση των
καπναγρών γίνεται με ζωτικά κόπρανα καθώς
χρησιμοποιούνται κατά το πρώτο όργωμα και
ανά τετραετία

21. • Ο σπόρος αναμεμιγμένος με στάχτη ή άμμο,
σε αναλογία 5 γραμμαρίων ανά τετραγωνικό
μέτρο, σκεπάζεται με λεπτό στρώμα κόπρου.
Η σπορά ενεργείται σε διάφορα χρονικά
διαστήματα, αναλόγως των κλιματολογικών
συνθηκών της περιοχής, κατά τους μήνες :
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ.

22. • Η μεταφύτευση των καπνοφυτειών στον αγρό
γίνεται από το μήνα Μάρτιο μέχρι και το
τέλος Ιουνίου.
Η συλλογή του καπνού διαρκεί όλο το
καλοκαίρι στις επαρχιακές περιοχές, ενώ σε
πόλεις μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου και
γίνεται σταδιακά μέχρι να επέλθει η
ωρίμανση.

24. Δ) ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

25. • Η παραγωγή των πούρων γίνεται μηχανικά. Οι
κατασκευαστές τσιγάρων προσθέτουν διάφορες
αρωματικές και γλυκαντικές ουσίες. Η κατασκευή
των τσιγάρων γίνεται με ειδικές μηχανές που
τοποθετούν τον καπνό σε ειδικό χαρτί, τον
συγκολλούν και τοποθετούν το φίλτρο στο τελικό
στάδιο. Η διαδικασία αυτή είναι ταχύτατη και
φτάνει στα 8.000 τσιγάρα το λεπτό. Οι μηχανές
συνεχίζουν συσκευάζοντας τα τσιγάρα σε
πακέτα, για την προώθηση τους στην αγορά.

26. • Οι διαδικασίες παρασκευής καπνού για
κάπνισμα με πίπα είναι πιο απλουστευμένες.
Η παρασκευή γίνεται με διαδικασίες πίεσης
και προσθήκη αρωματικών ουσιών. Τα πούρα
παρασκευάζονται από ειδικές ποιότητες
καπνών.

27. • Η Κίνα είναι η πρώτη χώρα σε παραγωγή
καπνού στον κόσμο. Ακολουθούν οι Η.Π.Α. η
Βραζιλία, η Ινδία, η Κούβα και η Τουρκία. Ο
ελληνικός καπνός χρησιμοποιείται
αποκλειστικά για την παρασκευή τσιγάρων
και το 80% της εγχώριας παραγωγής εξάγεται.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην όγδοη θέση στον
κόσμο και 2η στην Ευρώπη με παραγωγή
130.000 τόνους ετησίως.

29. Ε) ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΠΝΟΥ

30. • Νικοτίνη: Άχρωμο υγρό, λιπαρό και ισχυρά
δηλητηριώδες. Προκαλεί εθισμό, ζάλη, ναυτία
και ανορεξία.
• Πίσσα: Κολλώδες, μαύρο συστατικό. Μπορεί
να προκαλέσει καρκίνο στο στόμα, στο
στομάχι και στο έντερο. Είναι το πιο
επιβλαβές συστατικό του τσιγάρου.

31. • Μονοξείδιο του άνθρακα: Δεσμεύει την
αιμοσφαιρίνη του αίματος και εμποδίζει τη
μεταφορά οξυγόνου στον οργανισμό.
Προκαλεί ασφυξία, και τέλος το θάνατο.

32. • Ακετόνη (ασετόν)
• Οξικό οξύ(ξύδι)
• Αμμωνία(υγρά καθαρισμού)
• Αρσενικό(συστατικό των ζιζανιοκτόνων)
• Βενζόλιο (ατμοί πετρελαίου)
• Κάδμιο (μπαταρίες)
• Μονοξείδιο του άνθρακα (εκπομπές
καυσαερίων)
• Υδροκυάνιο (βιομηχανικός ρύπος)
• Μόλυβδος (μπαταρίες, υγρό πετρελαίου)

33. ΣΤ) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΠΝΟΥ

34. • H καπνεμπορική επιχείρηση αγοράζει τον
καπνό από τους παραγωγούς, τον μεταφέρει
στις καπνοθήκες όπου γίνεται η «εμπορική
επεξεργασία». Οι κλασικές
μέθοδοι εμπορικής επεξεργασίας είναι:
μπασμάς, μπασί, μπαγλί, κεφαλοδεμένα. Το
1925 επικράτησε η χρήση μιας πολύ απλής
μεθόδου, της τόγκας, που από το 1935 άρχισε
να γίνεται η κυρίαρχη μέθοδος.

35. • Το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής
παραγωγής προορίζεται για εξαγωγή. Oι
καπνεμπορικές επιχειρήσεις ήταν εξαιρετικά
προσοδοφόρες για πάρα πολύ μεγάλο
χρονικό διάστημα απ’ τα τέλη του 19ου αιώνα
μέχρι τουλάχιστον τη δεκαετία του ’60. Έκτοτε
ο αριθμός των καπνεμπορικών επιχειρήσεων
μειώνεται συνεχώς και κυρίως αυξάνεται η
εξάρτησή τους από μεγάλες πολυεθνικές
καπνοβιομηχανίες.

36. • Υπήρξε μια τεράστια μείωση του αριθμού των
καπνοβιομηχανιών από περίπου 50 μετά τον
B ́ Παγκόσμιο Πόλεμο σε 5 σήμερα:
Γεωργιάδης (Αθήνα), Παπαστράτος, Kεράνης
(Πειραιάς), Καρέλιας (Kαλαμάτα), ΣEKAΠ
(Ξάνθη).

38. Γιατί οι άνθρωποι καπνίζουν
• Κοινωνική πίεση
• Γενετικοί παράγοντες
• Διαφημιστικοί λόγοι
• Έλεγχος βάρους

39. Γιατί συνεχίζουν να καπνίζουν
• Εθισμός
• Αισιόδοξη προκατάληψη
• Φόβος για απόκτηση περιττών κιλών

40. ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΠΝΙΖΟΥΝ
• Συνήθεια γονέων
• Πρότυπα (οικογένεια, κοινωνικό περιβάλλον κ.α.)
• Διαφήμιση
• Μιμητισμός
• Περιέργεια

41. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
• Καρκίνος του πνεύμονα ( Ευθύνεται για το 90% των
θανάτων λόγω καρκίνου του πνεύμονα! )
• Καρκίνος της στοματικής κοιλότητας
• Καρκίνος του οισοφάγου
• Καρκίνος ουροδόχου κύστης (50% των ασθενών με καρκίνο
της ουροδόχου κύστης, είναι ή ήταν καπνιστές!)
• Καρδιακές παθήσεις (άλλη μια από τις πιο επικίνδυνες
συνέπειες του καπνίσματος)
• Μείωση της καλής χοληστερίνης με συνέπεια να αυξάνεται
ο κίνδυνος αρτηριοσκλήρυνσης.
• Εμφύσημα

42. Διαγράμματα
• Παρακάτω παρατίθενται διαγράμματα
καπνιστών, πρώην καπνιστών και μη
καπνιστών τα οποία αφορούν
ερωτηματολόγια που ετέθησαν σε δείγμα
κατοίκων της Αγίας Τριάδας Αργολίδας.

43. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100% Ποτέ
Λίγεςφορές
Αρκετές
Βλαβερό
Εθιστικό
Θανάσιμο
ναι
όχι
ναι
ίσως
ΕΧΕΤΕ ΚΑΠΝΙΣΕΙ ΠΟΤΕ; ΤΙ ΓΝΩΜΗ ΕΧΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ; ΣΚΕΦΘΗΚΑΤΕ ΠΟΤΕ ΝΑ ΤΟ
ΑΡΧΙΣΕΤΕ;
ΘΑ ΒΟΗΘΟΥΣΑΤΕ
ΚΑΠΟΙΟΝ ΝΑ ΤΟ ΚOΨΕΙ;
Μή καπνιστές
15 - 30 / 31 - 40 ετών

44. α) Στην ερώτηση ''ΧΡΟΝΙΑ
ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ'', στην κατηγορία
"5-10" έτη, το 100% των
ερωτηθέντων ανήκουν στην
ηλικιακή ομάδα ''26-40'' ετών.
β) Μεγάλη απόκλιση παρουσιάζει
επίσης στην ίδια ερώτηση η
ομάδα ''>10'' έτη καπνίσματος,
όπου φαίνεται πως οι
αντιπρόσωποι της ''41-65''
υπερτερούν έναντι της ''26-40''
κατά περίπου 50% (!).
γ) Στην ερώτηση ''ΤΣΙΓΑΡΑ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΣ'', ένα 37% περίπου
της ηλικιακής ομάδας''26-40 ''
καπνίζει ’’ 1-5'' τσιγάρα, σε
αντίθεση με την ηλικιακή ομάδα
''41-65'', της οποίας ένα 45%
καπνίζει ''>20'' τσιγάρα τη μέρα.
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
1-5
5-10
>10
1-5
5-10
10-20
>20
άγχος
περιέργεια
μιμητισμός
επίδειξη
άλλοι
ευχαρίστηση
εκτόνωση
αδυνάτισμα
ΧΡΟΝΙΑ
ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
ΤΣΙΓΑΡΑ ΗΜΕΡΗΣΙΩΣ ΛΟΓΟΙ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ
ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Καπνιστές
26 - 40 / 41 - 65 ετών

45. Το αξιοσημείωτο σε
αυτό το διάγραμμα
είναι πως στην
ερώτηση ''ΘΑ
ΚΑΠΝΙΣΕΤΕ ΠΑΛΙ;'', το
85% της ηλικιακής
ομάδας ''25-40''ετών
απαντά καταφατικά,
ενώ το 70% της
ηλικιακής ομάδας
''>40'' ετών απαντά
αρνητικά (!).
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
υγεία
κόστος
άλλοι
ηλεκτρονικότσιγάρο
ιατρικήβοήθεια
τσίχλεςηκαραμέλες
αποφυγήκαφέ-αλκοόλ
περισσότεροφαγητό
αποφυγήκαπνιστών
πρόγραμμααπεξάρτησης
άγχος
απλήεπιλογή
μιμητισμός
περιέργεια
ίσως-ναι
όχι
ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ
ΣΤΑΜΑΤΗΣΑΤΕ ΤΟ
ΚΑΠΝΙΣΜΑ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΞΕΚΙΝΗΣΑΤΕ
ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
ΘΑ
ΚΑΠΝΙΣΕΤΕ
ΠΑΛΙ;
Πρώην καπνιστές
25 - 40 / >40 ετών

50. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Κοσμά Παρασκευόπουλου «Ο Ελληνικός καπνός»,
εκδόσεις Ι. Καμπανάς, Αθήνα 1968. Οδηγός Καλλιέργειας
Καπνού. Έκδοση Εθνικού Οργανισμού Καπνού, Δράμα
1996.
• Ο Καπνός και η Καλλιέργειά του (Ανατολικά καπνά).
Έκδοση Υπ. Γεωργίας, 1985.
• Ευθαλία Δημαρά, Δημ. Σκούρας, Η καλλιέργεια του καπνού
στην Ελλάδα. Εκδόσεις «Όμβρος», Αθήνα, 1997.
• Κοσμά Παρασκευόπουλου «Ο Ελληνικός καπνός», εκδόσεις
Ι. Καμπανάς, Αθήνα 1968. Οδηγός Καλλιέργειας Καπνού.
Έκδοση Εθνικού Οργανισμού Καπνού, Δράμα 1996.
• Ο Καπνός και η Καλλιέργειά του (Ανατολικά καπνά).
Έκδοση Υπ. Γεωργίας, 1985.

51. • Ευθαλία Δημαρά, Δημ. Σκούρας, Η
καλλιέργεια του καπνού στην Ελλάδα.
Εκδόσεις «Όμβρος», Αθήνα, 1997.
• Περιοδικό «Αγροτικός Συνεργατισμός», τ. 62,
Φεβ. 2008, σελ. 38-41. Έκδοση της
Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Αγροτικών
Συνεταιρισμών Ελλάδος (ΠΑΣΕΓΕΣ).
• http://e-kapnisma.gr/index.php?topic=333.0
• "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 29/05/2007
• www.cancer-society.gr