State Services for Women in Crisis in Karnataka, A Study. Kannada report

ºÉ UÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄA
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV
¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À
™Μς∨∇∨ℑ∨ ™∨ΠΘ↔∨ ∇∨ΜΨ∨
1024,38↔⇒Ο⇔℘∇,25↔⇒∪∨⇓⇓Ρℵℑ∨∇ϒ,
δ∨⇓↔∨ς∨ℑ∨ 4↔⇒•⇔∩Ο,•Μς∨⋅∨◊ℑ∨⇓−560041
±≥©⇒↔/±⇔ℵΟ©−26639884
Email- hhscontact@gmail.com
Webiste: www.hengasarahakkinasangha.org

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À iiiii
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ:
MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À
¯ÉÃRPÀgÀÄ:
EAzÀÄ ¸ÀÄ§æªÀÄtåA ºÁUÀÆ GμÁ ©. J£ï
ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À iiiiiiiiii
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ:
MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À
¯ÉÃRPÀgÀÄ:
EAzÀÄ ¸ÀÄ§æªÀÄtåA ºÁUÀÆ GμÁ ©. J£ï
d£ÀªÀj 2010
¥ÀæPÁ±À£À:
ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
ªÀÄÄR¥ÀÅl «£Áå¸À:
®vÁ © J£ï
r.n.¦: ²æÃUÁæ¦üPïì, §¸ÀªÉÃ±ÀégÀ £ÀUÀgÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ –560079, zÀÆ: 080-23232828
ªÀÄÄzÀæt:
£Áå±À£À¯ï ¦æAnAUï ¥Éæ¸ï, PÉÆÃgÀªÀÄAUÀ®, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
¥ÀÅlUÀ¼ÀÄ: 114 + iv
£ÉgÀªÀÅ:
KIOS, The Finnish NGO Foundation for Human Rights

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À iiiiiiiiiiiiiii
¥ÀjZÀAiÀÄ ............................................................................................................................................... 1
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀÀ »A¸É
-MAzÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ £ÉÆÃl ........................................................................................................................ 6
CzsÀåAiÀÄ£À PÀæªÀÄ....................................................................................................................................14
¤Ãw «±ÉèÃμÀuÉ -CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¹zÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À «ªÀÄ±Éð......................................................................25
¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉªÀ ¸À®ºÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ................................................................................34
¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉªÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ............................................................................................59
¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ: ¸À®ºÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ......................................................................................................91
²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ.................................................................................................................................... 105
¥Àj«r

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À iviviviviv
ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀåQÛUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ F CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄwÛgÀ°®è. EªÀgÉ®èjUÀÆ £ÁªÀÅ
D¨sÁjAiÀiÁVzÉÝÃªÉ:
o ªÀÄ»¼Á ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À C©üªÀÈ¢Þ E¯ÁSÉ, PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ
o PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ¸À®ºÁ ªÀÄAqÀ½
o PÀ£ÁðlPÀ GavÀ £ÉgÀªÀÅ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀ
o ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸À¯ÁzÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
o CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ¸ÀAzÀ±Àð£À ¤ÃqÀ®Ä M¦àzÀ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉÃªÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
o CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ¸ÀAzÀ±Àð£À ¤ÃqÀ®Ä M¦àzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ
o ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÁzÀ: §¸ÀªÀgÁd PÀÄ§âPÀrØ -¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ ºÁUÀÆ ©eÁªÀÅgÀ, ªÀÄºÁ£ÀAzÀ ¹.
¥ÀlÖt±ÉnÖ -§¼Áîj ºÁUÀÆ ºÁªÉÃj, £ÁUÀªÉÃtÂ ºÉZï UËqÀ -GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ, ºÀjÃ±ï Dgï ªÉÄÊ¸ÀÄgÀÄ,
PÉ. J£ï KPÁAvÀ¥Àà -zÁªÀtUÉgÉ, ¥ÀÅμÀà®vÁ -PÉÆÃ¯ÁgÀ, ¸ÀäeÁvÀ PÉÆ¥Àà¼ïPÁqï -zÀQët PÀ£ÀßqÀ, ªÉÊ±ÀÄeÁ
¨Á§ÄgÁªï CqÀPÉ -¨É¼ÀUÁ«.
o ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀæºÀuÉ ºÁUÀÆ ¥ÀjμÀÌgÀuÉUÉ £ÉgªÁzÀ C£ÀÄ¥ÀªÀiÁ V°AiÀiÁ¯ï
o JgÀqÀÄ CzsÁåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä £ÉgÀªÁzÀ avÁæ ¨Á®PÀÈμÀÚ£ï
o ªÀgÀ¢AiÀÄ §UÉÎ C©ü¥ÁæAiÀÄ w½¹, CzÀ£ÀÄß ¸ÀA¥Á¢¹zÀ gÉ¨ÉPÁ J¥À£ï
o CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÉÆzÀ® ºÀAvÀzÀ°è CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ «ZÁgÀUÀ¼À PÀÄjvÁV £ÀªÉÆäqÀ£É ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¹zÀ D±Á
Q¯ÁgÀÄ, C¢w LAiÀÄågï, avÁæ ¨Á®PÀÈμÀÚ£ï ºÁUÀÆ gÉ¨ÉPÁ J¥À£ï
o ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÀßqÀPÉÌ C£ÀÄªÁ¢¹zÀ zÀÄ. ¸ÀgÀ¸Àéw
o vÀªÀÄä CªÀÄÆ®åªÁzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤Ãr vÀªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀAaPÉÆAqÀ ±ÀPÀÄÌ£ï ªÉÆÃ»¤,
«ªÉÆÃZÀ£À, ¸ÀÄavÁæ ªÉÃzÁAvÀ gÁdå PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ªÀÄ»¼Á ¸ÀªÀiÁRå
o £ÀªÉÆäqÀ£É vÀªÀÄä C£ÀÄ¨sÀªÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ M¼À£ÉÆÃlUÀ¼À£ÀÄß ºÀAaPÉÆAqÀ ¸ÁzsÀ£Á ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅ
o ¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÀßqÀPÉÌ C£ÀÄªÁ¢¹zÀ ºÉZï.ºÉZïJ¸ï.£À GμÁ © J£ï ºÁUÀÆ gÉÃSÁ J¸ï
o £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ PÉÆlÖ ºÉZï.ºÉZï.J¸ï.£À eÉÆåÃw ºÉ¨Áâgï
o PÉÃ¸ï ¸ÀÖrÃ¸ïUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆlÖ ºÉZï.ºÉZï.J¸ï.£À ZÉÊvÁæ PÉ « ºÁUÀÆ GμÁ © J£ï
o DyðPÀ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃrzÀ QAiÉÆÃ¸ï
PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼ÀÄ

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À vvvvv

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðj ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À 11111
1
ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀªÀÅ (HHS) PÀ¼ÉzÀ ºÀvÀÄÛ ªÀμÀðUÀ½AzÀ ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ JA§ «μÀAiÀÄ PÀÄjvÀÄ PÉ®¸À
ªÀiÁqÀÄwÛzÉ. D ¤nÖ£À°è £ÁªÀÅ ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅ½UÉ ºÀPÀÄÌUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ²PÀët ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ, °AUÀ ºÁUÀÆ ºÀPÀÄÌUÀ¼À PÀÄjvÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¤ªÀiÁðt ºÁUÀÆ ªÀÄ»¼É ªÉÄÃ°£À »A¸É ªÀÄvÀÄÛ £Áå¬ÄPÀ ºÀPÀÄÌUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ «μÀAiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ d£À¥ÀgÀ ªÀPÁ®vÀÄÛ ªÀ»¸ÀÄªÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁV ªÀiÁqÀÄvÀÛ §A¢zÉÝÃªÉ. ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À
PÀÄjvÀAvÉ ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ, ¸ÀPÁðj ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀªÀgÉÆA¢UÉ MqÀ£ÁqÀÄªÀÅzÉAzÀgÉ ºÀ®ªÀÅ «zsÀzÀ°è
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß C¢üÃ£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¥Àæ§® PÀ®à£É, DzÀ±ÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ²ß¹zÀAvÀ®èzÉ F AiÀÄxÁ¹ÜwAiÀÄ£Éß DZÀj¹PÉÆAqÀÄ
§A¢gÀÄªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÀÆ DVzÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ£ÀÄß C¢üÃ£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðzÀ°è
ªÀÄÆ® PÁ£ÀÆ£ÀÄ,1
£Áå¬ÄPÀ gÀZÀ£É ºÁUÀÆ PÁAiÀÄð «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ £Áå¬ÄPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ M¼ÀUÀqÉAiÉÄÃ EgÀÄªÀ d£ÀgÀÄ
¨sÁVAiÀiÁVzÁÝgÉ. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ºÁUÀÆ £Áå¬ÄPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ (¥ÀÅgÀÄμÀ) ¦vÀÈ¥ÀæzsÁ£ÀvÉAiÀÄ ZËPÀnÖ£ÉÆ¼ÀUÉ PÉ®¸À
ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ºÁUÀÆ D¼ÀªÁzÀ °AUÀ ¨ÉÃzsÀ ¥ÀjPÀ°àvÀ PÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£Éß §®¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ.
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÇtð ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀ, ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ fÃªÀ£À
ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß £ÁåAiÀÄ ¸ÀªÀÄävÀUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ. F ªÁ¸ÀÛªÀªÉÃ °AUÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉUÁV ºÉÇÃgÁqÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀÄªÀ½UÉ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £Áå¬ÄPÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæªÁV ¤²ÑvÀ¥Àr¹zÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ CUÀvÀåUÀ½UÉ ¸ÀàA¢¸ÀÄªÀ
£Áå¬ÄPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ °AUÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß MAzÀÄ C¸ÀÛçªÁV
§¼À¹PÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ‘ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀ’ªÀÅ PÁ£ÀÆ¤£À «μÀAiÀÄzÀ°è vÉÆqÀVPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÉÌ
PÁgÀtªÁVzÉ. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ QæAiÀiÁ²Ã® ºÁUÀÆ ¤gÀAvÀgÀªÁVzÀÄÝ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß C¢üÃ£À¥Àr¸ÀÄªÀ C¢üPÁgÀ ¸ÁéªÀÄåªÀ£ÀÄß
¥Àæ²ß¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß, CzÀgÉÆA¢UÉ ªÀåªÀºÀj¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¥ÀqÉAiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß
¨ÉA§°¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ vÀPÀÄÌzÁzÀ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄªÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä ªÀÄÄRå PÉ®¸ÀªÁVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è °AUÁzsÁjvÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ C-vÁgÀvÀªÀÄåªÀ£ÀÄß ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÁÌV ¸ÁÜ¦¸À¯ÁVzÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
£ÁUÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀªÁV SÁwæ¥Àr¹zÀÝgÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjZÀAiÀÄCzsÁåAiÀÄ
1
Substantive Law -±Á¸À£À CxÀªÁ °TvÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ. F PÁ£ÀÆ£ÀÄ vÀ£ÀUÉ M¼À¥ÀlÖªÀgÀ ºÀPÀÄÌ ºÁUÀÆ ¨sÁzÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.

ªÀiÁUÀðzÀ²ð vÀvÀéUÀ¼À°è ¸ÁÜ¦¸À¯ÁVzÉ. J®è jÃwAiÀÄ ªÀÄ»¼Á «gÉÆÃ¢ü vÁgÀvÀªÀÄåUÀ¼À£ÀÄß vÉÆqÉzÀÄºÁPÀÄªÀ (Elimination
of all forms of discrimination against Women) MqÀA§rPÉUÀÆ (M¥ÀàAzÀPÀÆÌ) ¨sÁgÀvÀ ¸À» ºÁQzÉ. D
ªÀÄÆ®PÀ vÀ£Àß ªÀÄÆ® PÁ£ÀÆ¤£À ZËPÀnÖ£ÉÆ¼ÀUÉ ºÀ®ªÀÅ «zsÀzÀ°è ¥ÀæPÀlUÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞzÀÀ »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ, GzÉÝÃ²¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðPÉÌ vÁ£ÉÃ §zÀÞªÁVzÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ »A¸ÉªÀÄÄPÀÛ fÃªÀ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁV
SÁwæ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVzÉ.
ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀªÁV SÁwæ¥Àr¹gÀÄªÁUÀ¯ÉÃ ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀÄªÀ½UÉ ‘ªÀÄ»¼É ªÉÄÃ°£À »A¸É’
«μÀAiÀÄªÀÅ PÁ¼Àf ºÁUÀÆ PÁAiÀÄð²Ã®vÉAiÀÄ «ªÀÄ±ÁðvÀäPÀ PÉëÃvÀæªÁVzÉ. ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzsÀåªÀÄ »AzÉA¢VAvÀ®Æ
ºÉZÁÑV ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À »A¸É PÀÄjvÀÄ ªÀiÁvÀ£ÁqÀ®Ä ¹zÀÞªÁVªÉ. DzÀgÀÆ ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ »A¸É PÀÄjvÀ ¥Àæ§®
¸ÀAPÀxÀ£ÀªÀÅ FUÀ®Æ ºÀÅzÀÄVgÀÄªÀÅzÀÄ PÀªÀÄðoÀ £ÉÊwPÀ ªÀiË®åUÀ¼À°è. ¥ÉÇ°Ã¸ÀgÀÄ, ªÀQÃ®gÀÄ, £ÁåAiÀiÁ¢üÃ±ÀgÁUÀ°, ªÀiÁzsÀåªÀÄªÁUÀ°,
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ£ÀÄß SÁ¸ÀV/PËlÄA©PÀ ªÀ®AiÀÄPÉÌ ¹Ã«ÄvÀUÉÆ½¹zÉ. ¸ÀªÀiÁd ºÁUÀÆ zÉÃ±ÀPÉÌ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄªÀ°è ºÁUÀÆ
¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÀ°è ¸ÀªÀiÁ£ÀgÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAZÀÆtÂUÉ vÀgÀÄªÀÅzÉÃ E®è. AiÀiÁªÀ ªÀÄ»¼É £ÁåAiÀÄPÉÌ CºÀð¼ÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß
wÃªÀiÁð¤¸À®Ä ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ¯ÉÊAVPÀ EwºÁ¸À, £ÀqÀvÉAiÀÄAvÀºÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÁV FUÀ®Æ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä AiÀiÁªÀ ºÀAvÀzÀªÀgÉUÀÆ ¥ÀAiÀÄtÂ¸À§®ègÉA§ÄzÀ£ÀÄß wÃªÀiÁð¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ eÁw, ªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ
zsÀªÀÄðPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀÄ»¼Á C£À£ÀåvÉUÀ¼ÀÄ. EAzÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ fÃªÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁzÀªÀÅ ¤uÁðAiÀÄPÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è §®¥ÀAyÃAiÀÄ PÁªÀ®Ä ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
ªÉÄÃ¯É £ÀqÉ¹zÀ zÁ½UÀ¼ÀÄ, Då¹qï zÁ½UÀ¼ÀÄ, C¸ÀAWÀnvÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¯ÉÊAVPÀ QgÀÄPÀÄ¼À,
¥ÀgÀ°AUÀ, KPÀ°AUÀ ¸ÀAUÁw ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è ºÉZï.L.« ¨Á¢üvÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÀASÉå ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀÅzÀÄ fÃªÀAvÀ
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÁVªÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À »A¸ÉAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥À ºÀ®ªÁgÀÄ jÃwAiÀÄ°è ªÀåPÀÛªÁUÀÄwÛzÉ. F «μÀAiÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ
ºÉÃUÉ ªÀåªÀ»¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ ºÁUÀÆ CªÀÅ »A¸É C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ CUÀvÀåUÀ½UÉ ¸ÀÆPÀÛªÁV ¸ÀàA¢¸ÀÄwÛªÉAiÉÄÃ
JA§ÄzÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁªÀÄÄzÁ¬ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è D¼ÀªÁV ¨ÉÃgÀÆjgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ fÃªÀ£ÀªÀ£ÀÄß
PÀÄjvÀÄ w¼ÀÄªÀ½PÉ EzÀÝgÀμÉÖÃ ¸ÀÆPÀÛªÁV ¸ÀàA¢¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ °AUÀ C£À£ÀåvÉAiÀÄÄ eÁw, gÁdQÃAiÀÄ
¹zÁÝAvÀ, zsÁ«ÄðPÀ C£À£ÀåvÉ, UÁæºÀPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÁzsÁgÀPÉÌ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ºÉÇÃgÁlUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVgÀÄªÀÅzÀ®èzÉ
CªÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÇA¢zÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ, ºÀPÀÄÌUÀ¼À ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄ«PÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÆ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ EgÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, gÁdQÃAiÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÁvÁªÀgÀt¢AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ fÃªÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄªÀ F ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÉßÃ ¸À§°ÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÆ CªÀ®A©¹zÉ. ºÀPÀÄÌ ²PÀëtzÀ
¥ÀÇgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ §zÀÄQ£À ¥ÀxÀzÉÆ¼ÀUÉ ¸ÀAzÀ¨sÉÆÃðavÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀªÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
¤²ÑvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀªÁ°£À «μÀAiÀÄ. F ¸ÀAQÃtðvÉUÀ¼À®èzÉ, ¨sÁgÀvÀzÀ°è £ÀªÀ GzÁjÃPÀgÀt ¤ÃwAiÀÄ ZËPÀlÄÖ
FUÁUÀ¯ÉÃ CAaUÉ vÀ¼Àî®àlÖ d£ÀgÀ£ÀÄß ºÉZÉÑZÀÄÑ C¨sÀzÀæUÉÆ½¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ¯Éè PÉ®ªÀgÀ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¹zÉ. PÀÈ¶
©PÀÌlÄÖ, ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ªÀ®¹UÀgÀ ¸ÀASÉå, ¸ÀAgÀPÀëuÁ fÃªÀ£ÁzsÁgÀUÀ¼ÀÄ czÀæUÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀÅ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀ¯Áåt AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀÄ ºÀÅlÄÖºÁQgÀÄªÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄÄ ªÀAavÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À £ÁUÀjPÀvÀéªÀ£ÉßÃ
¥Àæ²ß¸ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrzÉ. CªÀgÀÄ, vÀªÀÄä C¢üPÁgÀ ZÀ¯ÁªÀuÉ CxÀªÁ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀªÀÄxÀð£É¬ÄAzÀ E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ zÀÆgÀªÁVzÁÝgÉ.
¥ÀjZÀAiÀÄ

¥ÀjZÀAiÀÄ
DºÁgÀ ¨sÀzÀævÉ, £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄAvÀºÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è PÀ¯ÁåtgÁdå ªÀ»¸ÀÄwÛzÀÝ ¥ÁvÀæªÀÅ
E½ªÀÄÄRªÁUÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV PÉëÃvÀæzÀ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæ§®å ºÁUÀÆ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀå ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀAvÀºÀ
¸ÁªÀðd¤PÀ PÉëÃvÀæzÀ°è£À ¯Á¨sÀPÉÆÃgÀvÀ£À -EªÉ®èªÀÇ F zÉÃ±ÀzÀ §qÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀAavÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À dªÁ¨ÁÝj
AiÀiÁgÀzÉA§ ¥Àæ±ÉßAiÀÄ£ÀÄß ºÀÅlÄÖºÁQzÉ. J®è ¥ÀæeÉUÀ¼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß QæAiÀiÁ²Ã®ªÁV gÀQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVgÀÄªÁUÀ vÀ£Àß ¥ÀæeÉUÀ¼À PÉëÃªÀÄ ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ºÉÇuÉUÁjPÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ RavÀUÉÆ½¸À¨ÉÃPÀÄ?
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀÄÄ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À «μÀAiÀÄªÁV, ¤¢ðμÀÖªÁV ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À »A¸É PÀÄjvÀAvÉ
ºÉÇ¸À PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæAiÀÄvÀß¥ÀlÄÖ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÉ. AiÀÄ±À¹é PÁ£ÀÆ£ÁvÀäPÀ ªÀPÁ®wÛ£À ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ªÀgÀzÀQëuÉ,
PËlÄA©PÀ »A¸É, ¯ÉÊAVPÀ QgÀÄPÀÄ¼À ºÁUÀÆ EwÛÃa£À PËlÄA©PÀ »A¸É PÁAiÉÄÝAiÀÄAvÀºÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ eÁjUÉÆAqÀªÀÅ.
ºÁUÁzÀgÀÆ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÁ£ÀÆ¤£À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj eÁjUÉÆ½¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ®Ä CxÀªÁ PÉqÀªÀ®Ä PÁgÀtªÁUÀÄªÀ
CªÀ±Àå¤PÀ gÁZÀ¤PÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ, ºÀtPÁ¹£À (DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ) ºÀAaPÉ ºÁUÀÆ EvÀgÉ PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ»¼Á
ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼À DAzÉÆÃ®£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃμÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥Àj²Ã°¹®è. eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÁªÀiÁfPÀ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É
ªÀÄvÀÄÛ °AUÀvÀé «±ÉèÃμÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÁUÀ°, ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀiÁUÀ° ¥ÁægÀA©ü¹®è. «±ÉÃμÀªÁV PÀ£ÁðlPÀzÀ°è
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¤ÃwzÀ±Àð£ÀªÉÃ E®èªÉ£Àß§ºÀÅzÉÃ£ÉÆ. §ÈºÀvï ¸ÀªÀiÁeÉÆÃ-DyðPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½AzÁV
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀÀ »A¸É CwAiÀiÁVzÉ. DzÀgÉ EzÀÄ ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ¤Ãw gÀZÀ£ÉAiÀÄ ZËPÀnÖ£À°è ©A©vÀªÁUÀÄªÀÅzÉÃ E®è.
GzÁºÀgÀuÉUÉ, Då¹qï zÁ½ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÅzÀÄ. PÀ¼ÉzÀ K¼ÀÄ ªÀμÀðUÀ¼À°è ¥ÀæªÁºÉÇÃ¥Á¢AiÀÄ°è Då¹qï
zÁ½UÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À F Då¹qï zÁ½ «gÉÆÃ¢ü DAzÉÆÃ®£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉÇÃgÁlªÀÅ (CSAAAW) ¸ÀvÀå
±ÉÆÃzsÀ£Á ¸À«Äw ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀ £ÀAvÀgÀªÀÇ f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÀÄlÄÖPÉÆAqÀªÀjUÉAzÀÄ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ
¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¹®è.
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀ »A¸É ºÁUÀÆ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ CUÀvÀå PÀÄjvÀAvÉ ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀzÀ EwÛÃa£À PÉ®¸À
PÀ¼ÉzÀ JAlÄ ªÀμÀðUÀ½AzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀÄ»¼Á MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ2
ºÀÅnÖPÉÆ¼ÀÄîwÛªÉ. F MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ
£ÁåAiÀÄzÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¸ÀÄªÀ ªÉÃ¢PÉAiÀiÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛªÉ. PÀ¼ÉzÀ £Á®ÄÌ ªÀμÀðUÀ½AzÀ ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À
¸ÀAWÀªÀÅ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À «μÀAiÀÄPÉÌ DzÀåvÉ ¤ÃrgÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ MPÀÆÌlUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¤PÀlªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛzÉ. £ÁªÀÅ
MPÀÆÌlUÀ¼ÉÆA¢UÉ PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀÀ »A¸É «μÀAiÀÄ PÀÄjvÀAvÉ CªÀgÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß
PÀlÄÖªÀ ¤nÖ£À°è. ¸ÁªÀÄxÀåð ¤ªÀiÁðt ªÀiÁqÀÄªÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄPÉÌ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃrgÀÄªÀÅzÀÄ °AUÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À
ªÀÄvÀÄÛ £Áå¬ÄPÀ ªÀiÁ»w ¤Ãr CªÀgÀ£ÀÄß CtÂUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ. D ªÀÄÆ®PÀ CªÀgÀÄ »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ¤ÃqÀ§®ègÀÄ. »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ J®è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ PÉÆÃnðUÉ ºÉÇÃUÀ®Ä §AiÀÄ¸ÀÄªÀÅ¢®è
JA§ ªÁ¸ÀÛªÀªÀ£ÀÄß M¦àPÉÆArgÀÄªÀ MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £Áå¬ÄPÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ
PÀÄlÄA§zÉÆ¼ÀUÉ, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ½UÁV ªÀPÁ®vÀÄÛ ªÀiÁqÀÄªÀ, ªÀåªÀºÀj¸ÀÄªÀ PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛªÉ.
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À »A¸É PÀÄjvÀAvÉ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä MPÀÆÌlUÀ¼À ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß PÀlÄÖªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVgÀÄªÀAvÉAiÉÄÃ,
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ §zÀÄQ£À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀ ºÁUÀÆ CzÀ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
2
MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ JAzÀgÉ vÁ®ÆPÀÄ, f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ªÀÄlÖzÀ ªÀÄ»¼Á ¸ÀAWÀ/¸Àé-¸ÀºÁAiÀÄ ¸ÀAWÀUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ §ÈºÀvï ¸À¨sÉ.

CUÀvÀåUÀ½UÉ ¸ÀÆPÀÛªÁV ¸ÀàA¢¸ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÆ ¸ÀºÀ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. AiÀiÁªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ vÀªÀÄä ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
C©üªÀåQÛ¸À§®ègÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÁÌV MvÁÛ¬Ä¸À§®ègÀÄ D ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ CUÀvÀåUÀ½UÉ ¸ÀàA¢¸À®Ä PÀÄlÄA§ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀAvÀºÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ «¥sÀ®ªÁVªÉ CxÀªÁ CªÀgÀ£ÀÄß °AUÀ gÀÆrüUÀvÀUÀ¼ÀvÀÛ ªÁ¥À¸ÀÄì vÀ½îªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀzÀ
C£ÀÄ¨sÀªÀªÀÅ vÉÆÃj¹PÉÆnÖzÉ.
£ÁªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°è MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀQÃ®gÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ3
PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄªÁUÀ »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¥ÁægÀA¨sÀ ªÀiÁrgÀÄªÀ ¨ÉA§¯ÁvÀäPÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¤PÀlªÁV ªÀåªÀºÀj¹zÉªÀÅ. C¯ÁàªÀ¢ü ªÁ¸ÀÛªÀå
ªÀ¸Àw ªÀåªÀ¸ÉÜ, ¸À®ºÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ, £Áå¬ÄPÀ ¸À®ºÁ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄUÀ½UÁV F ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß PÀ½¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV EAvÀºÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ ®¨sÀå«gÀÄªÀÅ¢®è CxÀªÁ PÀ¼À¥É UÀÄtªÀÄlÖzÁÝVgÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀÆPÀÛªÁV ¥ÀÇgÉÊ¸ÀÄªÀAvÀºÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV ¹UÀÄªÀÅ¢®è. GzÁºÀgÀuÉUÉ, §ºÀÅ¥Á®Ä D±ÀæAiÀÄ ªÀ¸ÀwUÀ¼À°è ¸ÀÄlÖ
UÁAiÀÄ¢AzÀ §¼À®ÄªÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZï.L.«. ¨Á¢üvÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ (¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¼ÀAPÀ ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ
UÀªÀÄ£À ¤ÃqÀ¯ÁUÀzÀ PÁgÀtPÉÌ) ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¤gÁPÀj¸À¯ÁVzÉ. CªÀgÀÄ ºÉaÑ£À vÁgÀvÀªÀÄåPÉÌ M¼ÀUÁVzÁÝgÉ.
PËlÄA©PÀ »A¸ÉAiÀÄ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¥ÀjºÁgÀ ¤ÃqÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ‘PËlÄA©PÀ »A¸É¬ÄAzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
gÀPÀëuÉ’ (Protection of Women from Domestic Violence Act) PÁAiÉÄÝ, 2005, CPÉÆÖÃ§gï 2006gÀ°è
eÁjUÉÆArvÀÄ. EzÉÆAzÀÄ «±ÉÃμÀªÁzÀ PÁAiÉÄÝAiÀiÁVzÀÄÝ, PËlÄA©PÀ »A¸ÉAiÀÄ CxÀðªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹ ªÀiËTPÀ, DyðPÀ,
¯ÉÊAVPÀ, zÉÊ»PÀ »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀ ¸ÀºÁAiÀÄ, ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ
¤ÃrzÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ £ÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀ¯ÉAzÀÄ gÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ
JA§ ºÉÇ¸À ºÀÅzÉÝUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÉÄÝAiÀÄÄ ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÉ. F PÁAiÉÄÝAiÉÆ¼ÀV£À «Äw K£ÉAzÀgÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ PÁAiÉÄÝAiÀÄr
¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÅzÁzÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ½UÁV PÉ®ªÀÅ ¨ÉA§¯ÁvÀäPÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ EªÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹gÀÄªÀÅzÀÄ.
gÁdåzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À°è PÉ®¸À ªÀiÁrgÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÀªÀ«gÀÄªÀ £ÀªÀÄUÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è F PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ
eÁjUÉÆ½¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ JA§ÄzÀÄ PÁ¼ÀfAiÀÄ «μÀAiÀÄªÁVvÀÄÛ. ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀªÀÅ, PÁAiÉÄÝ ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆAqÁV¤AzÀ®Æ
EvÀgÀ ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÉÃj PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß SÁwæ ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀgÀ°è ¤PÀlªÁV vÉÆqÀVPÉÆArzÉ.
¸ÀPÁðgÀPÉÌ £ÁªÀÅ ªÀiÁrPÉÆArgÀÄªÀ ªÀÄ£À«AiÀÄ°è ‘PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß CxÀð¥ÀÇtðªÁV eÁjUÉÆ½¸À®Ä ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ gÁZÀ¤PÀ
¨ÉA§® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ’AiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ºÉÃ½zÉÝÃªÉ. §ºÀÅªÀÄÄRåªÁzÀ ¸ÀªÁ¯ÉAzÀgÉ, PÁAiÉÄÝ eÁjUÉÆ½¸ÀÄ«PÉUÉ
¸ÁPÀμÀÄÖ ºÀtPÁ¹£À ºÀAaPÉ E®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ. EzÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ EgÀÄªÀ D¼ÀªÁzÀ ¥ÀÇªÁðUÀæºÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀ£ÀÄß °AUÀ C©üªÀÈ¢Þ ¸ÀÆZÀåAPÀ4
zÀ®Æè PÁt§ºÀÅzÀÄ. ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À C©üªÀÈ¢Þ E¯ÁSÉAiÉÆ¼ÀUÀqÉAiÉÄÃ EgÀÄªÀ
¸ÀzÀåzÀ ºÀ£ÉÆßAzÀ£É ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è£À DAiÀÄªÀåAiÀÄ ºÀAaPÉ JμÉÖAzÀgÉ, ªÀÄPÀÌ½UÉ 97.3% ºÁUÀÆ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ PÉÃªÀ® 2.7%.
EAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ »£Éß¯ÉAiÉÄÃ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅ £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¨ÉA§¯ÁvÀäPÀ ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ
CUÀvÀåªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄUÉ ªÀÄ£ÀUÁtÂ¹ PÁAiÀÄð¥ÀæªÀÈvÀÛgÁUÀ®Ä ¥ÉæÃgÉÃ¦¹zÀÄÝ.
¥ÀjZÀAiÀÄ
3
UÉÆèÃ§¯ï gÉÊmïì EArAiÀiÁzÀªÀgÀ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÀ°è ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀªÀÅ 2005-2007gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è °AUÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ªÀQÃ°AiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä
AiÀÄÄªÀ ªÀQÃ®gÀÄUÀ½UÉ ¯ÁAiÀÄgïì ¥sÉ¯ÉÆÃ¶¥ï PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉÆArvÀÄÛ.
4
°AUÀ C©üªÀÈ¢Þ ¸ÀÆZÀåAPÀ (Gender Development Index)ªÀÅ °AUÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÉ. ¢ÃWÀð ºÁUÀÆ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ fÃªÀ£À,
eÁÕ£À ºÁUÀÆ AiÉÆÃUÀåªÁzÀ fÃªÀ£ÀªÀÄlÖzÀAvÀºÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ¥ÀÅgÀÄμÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀÅzÀÄ EzÀgÀ UÀÄjAiÀiÁVzÉ.

CzsÀåAiÀÄ£À
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ºÀ®ªÁgÀÄ gÀPÀëuÁvÀäPÀ ¸ÉÃªÉUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÁªÀÅ
ªÀåªÀºÀj¹zÀ C£ÀÄ¨sÀªÀªÀÅ £ÀªÀÄä£ÀÄß, ¸ÀPÁðgÀ ¥ÁæAiÉÆÃf¹gÀÄªÀ, ««zsÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¥ÀzÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀ¸Àw
ºÁUÀÆ ¸À®ºÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV ¥Àj²Ã°¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrvÀÄ. F ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ®ªÀÅ
¥Àæ±ÉßUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥ÁægÀA©ü¹zÉªÀÅ. CªÉAzÀgÉ,
• EAvÀºÀ PÉÃAzÀæUÀ½AzÀ »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ¤jÃQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ AiÀiÁªÀ vÀgÀºÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß?
• ¸ÀºÁAiÀÄzÀ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ EAvÀºÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ JμÀÖgÀ ªÀÄnÖUÉ ®¨sÀå«ªÉ?
• ¸ÀPÁðgÀ CxÀªÁ zsÀ£À¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è MzÀV¹gÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖªÉÃ£ÀÄ?
• K£À£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄªÀ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß F AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ºÉÇA¢ªÉ? ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÛªÀzÀ ¥Àj¹Üw K¤zÉ?
• EAvÀºÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¥ÁvÀæªÉÃ£ÀÄ?
• EAvÀºÀ PÉÃAzÀæUÀ½AzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ C£ÀÄ¨sÀªÀUÀ¼ÉÃ£ÀÄ?
• EAvÀºÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹§âA¢UÀ½VgÀÄªÀ «μÀAiÀÄUÀ¼ÉÃ£ÀÄ?
©PÀÌnÖ£À°è ¹®ÄQPÉÆArgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ ¤nÖ£À°è F ¸ÉÃªÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À,
±ÀQÛ ºÁUÀÆ £ÀÆå£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä F CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄä
£ÀA©PÉ. CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß zÉÃ±ÁzÀåAvÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁUÀÄªÀAvÀºÀ ¤Ãw §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À
ªÀPÁ®wÛUÉ §¼À¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
¥ÀjZÀAiÀÄ

2
¨ÉÃgÉ¯ÉèqÉAiÀÄAvÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°èAiÀÄÆ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀÀ »A¸ÉAiÀÄ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ «±ÉèÃμÀuÉAiÀÄÄ ¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ,
»A¸ÉAiÀÄÄ ºÉÇ¸À ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÝ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ ºÉÇ¸À wÃªÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß.
ºÉZÀÄÑ «±Áé¸ÀWÁvÀÄPÀªÁzÀÄzÉÃ£ÉAzÀgÉ, ªÀÄ£ÉAiÉÆ¼ÀUÉ, PÀÄlÄA§zÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ »A¸ÁvÀäPÀ UÀAqÀA¢gÀÄ, ¸ÀºÉÇÃzÀgÀgÀÄ,
C¥ÀàA¢gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÀÄμÀ ¸ÀA§A¢üPÀjAzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄªÀ »A¸É.
EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ G¥ÀPÀgÀtªÀÅ °AUÀ C¢üÃ£ÀvÉAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä
¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢, (Karnataka Human Development Report) 2005
UÀªÀÄ¤¹gÀÄªÀ CA±ÀªÉÃ£ÉAzÀgÉ -‘»A¸É¬ÄAzÀ ¨sÀæμÀÖUÉÆArgÀÄªÀ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è
CxÀªÁ »A¸ÉAiÀÄ ©üÃw¬ÄgÀÄªÀ, »A¸ÉAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ¹®ÄQPÉÆArgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ZÀ®£É, ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ, ¸Àé-JA§
¨sÁªÀªÉÃ ¤§ðA¢üvÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ’.5
ªÀgÀ¢AiÀÄÄ UÀªÀÄ¤¹gÀÄªÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ CA±ÀªÉAzÀgÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÁPÀëgÀvÉ ºÉZÁÑzÀAvÉ CªÀgÀ ¸ÁÜ£À-ªÀiÁ£ÀzÀ®Æè ºÉZÀÄÑ
¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁVzÉ JA§ÄzÀÄ. ²PÀëtzÀ ºÀPÀÄÌ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ¸Áé¨sÁ«PÀ ºÀPÀÄÌ JA§ÄzÀ£ÀÄß M¦àPÉÆ¼Àî®Ä ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ °AUÀ
¥ÀÇªÁðUÀæºÀªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ªÀÄ»¼Á ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ CAQ-CA±ÀªÀÅ ¸Á©ÃvÀÄ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄ»¼Á ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ
ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ EvÀgÉ CA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ, eÁw, ªÀUÀð, ¨sËUÉÆÃ½PÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ. EzÀÄ ªÀÄ»¼Á
¸ÁPÀëgÀvÉ PÀÄjvÀAvÉ CAvÀgÀ-f¯Áè ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃó¶¹zÁUÀ E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ RavÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄ»¼Á
¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ (77.48%), zÀQët PÀ£ÀßqÀ (77.21%) ªÀÄvÀÄÛ GqÀÄ¦ (75.19%) f¯ÉèUÀ¼À°è
£ÉÆÃqÀ§ºÀÅzÀÄ. Cw PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ (35.93%), UÀÄ®âUÁð (37.90%), ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¥Àà¼À (39.61%)
f¯ÉèUÀ¼À°è PÁt§ºÀÅzÁVzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¨sËUÉÆÃ½PÀªÁV ºÀwÛgÀªÁVzÀÄÝ MAzÉÃ vÉgÀ£ÁzÀ PÀrªÉÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ
¸ÀªÀiÁeÉÆÃ-DyðPÀ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÇA¢ªÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀÀ »A¸É
-MAzÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ £ÉÆÃlCzsÁåAiÀÄ
5
PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢ 2005; ¥ÀÅl 183.

£ÉÃvÁåvÀäPÀ °AUÀ C£ÀÄ¥ÁvÀªÀÅ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÁÜ£À-ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ §ºÀÅªÀÄÄRå ¸ÀÆZÀPÀªÁVzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ
¸ÀÆZÀåAPÀUÀ¼ÀÄ ºÉaÑgÀÄªÀAvÀºÀ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¥Àæw ¸Á«gÀ ¥ÀÅgÀÄμÀjUÉ EgÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ
ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀgÀ CjªÀÅ £ÀªÀÄVzÉ. DzÀgÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥Àæw ¸Á«gÀ ¥ÀÅgÀÄμÀjUÉ EgÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
¸ÀASÉåAiÀÄÄ UÀt¤ÃAiÀÄªÁV PÀÄ¹¢zÉ. 2001gÀ d£ÀUÀtwAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, MlÄÖ ¨sÁgÀvÀzÀ CAQ-CA±À 1000PÉÌ 933;
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 1000 ¥ÀÅgÀÄμÀjUÉ 965 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjzÁÝgÉ. zÀQëtzÀ £Á®ÄÌ gÁdåUÀ½UÉ ºÉÇÃ°¹zÀgÉ, EzÀÄ CvÀåAvÀ
PÀrªÉÄAiÀÄzÀÄ.6
ªÀÄPÀÌ¼À °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀrªÉÄ EzÉ. 1000 UÀAqÀÄ ªÀÄPÀÌ½UÉ 946 ºÉtÄÚ ªÀÄPÀÌ½zÁÝgÉ.
zÀQëtzÀ gÁdåUÀ¼À°è CvÀåAvÀ »Ã£ÁAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ°è ªÉÆzÀ°£ÀzÁV vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁdå«zÀÝgÉ, JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£À PÀ£ÁðlPÀzÀÄÝ.
(°AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ PÀÄjvÀ «ªÀgÀUÀ½UÁV F CzsÁåAiÀÄzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è PÉÆnÖgÀÄªÀ C£ÀÄ§AzsÀªÀ£ÀÄß
£ÉÆÃr.) PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢, 2005 ¸ÀºÀ §ºÀÅªÀÄÄRå ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ ºÉaÑ£À
DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëtzÀ ¥ÀæªÀiÁt«gÀÄªÀAvÀºÀ ªÀÄAqÀå ªÀÄvÀÄÛ zÀQët PÀ£ÀßqÀzÀAvÀºÀ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À ¸ÀªÀiÁ£À
°AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀPÉÌ EgÀÄªÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. F JgÀqÀÆ f¯ÉèUÀ¼À°è ²±ÀÄUÀ¼À °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀ E½ªÀÄÄRªÁVzÉ.7
EAvÀºÀ, ªÀÄPÀÌ¼À C¸ÀªÀiÁ£À °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀPÉÌ ªÀÄÄRå PÁgÀtªÉAzÀgÉ, °AUÀ DAiÉÄÌ DzsÁjvÀ UÀ¨sÀð¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
²±ÀÄºÀvÉå. ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw gÀZÀ£ÀPÁgÀgÀÄ °AUÀ DAiÉÄÌ £ÀqÉAiÀÄÄªÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRå «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ.
CªÉAzÀgÉ, ²±ÀÄºÀvÉåAiÀÄ DZÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÌöå¤AUï£ÀAvÀºÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄUÀÄ«£À °AUÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀÄ
ªÀiÁr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ UÀ¨sÀð¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ. PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢, 2005 UÀªÀÄ¤¹gÀÄªÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ CA±ÀªÉAzÀgÉ,
DzÁAiÀÄ ºÉaÑzÀAvÉ °AUÀ DAiÉÄÌ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ §¼ÀPÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ JA§ÄzÀÄ. d£À£À¥ÀÇªÀð ¥ÀjÃPÁë vÀAvÀæeÁÕ£À (zÀÄ§ð¼ÀPÉAiÀÄ
¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ vÀqÉ,) 1994 £ÀAvÀºÀ PÁAiÉÄÝ EzÀÝgÀÆ, °AUÁzsÁjvÀ UÀ¨sÀð¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ UÀA©üÃgÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀiÁVzÉ. EzÀPÉÌ
PÁAiÉÄÝAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj eÁjUÉÆ½¸ÀÄ«PÉUÉ EgÀÄªÀ PÉÆgÀvÉAiÀÄÆ PÁgÀtªÁVzÉ.
PÀ¼ÉzÀ ªÀμÀð PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ vÀ¥ÀÅà PÁgÀtUÀ½UÁV ¸ÀÄ¢ÝAiÀÄ°èvÀÄÛ. ‘C£ÉÊwPÀ ªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ GqÀÄ¥ÀÅ zsÀj¹zÀÝPÁÌV’
ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À ¥À¨ï£À°èzÀÝ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É ºÁUÀÆ gÁdzsÁ¤ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ°è£À ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É §®¥ÀAyÃAiÀÄ
£ÉÊwPÀ PÁªÀ®Ä ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¹zÀ zÁ½UÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀμÉÖ. F zÁ½UÀ½UÉ PÉÆÃªÀÄÄªÁzÀzÀ ¨ÉÃgÀÄUÀ½ªÉ;
»AzÀÆUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄ¹èªÀÄgÉÆA¢UÉ MqÀ£ÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¤§ðA¢ü¸À¯ÁVzÉ. EªÀÅ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ‘CªÀgÀ eÁUÀzÀ°è’ Ej¸À®Ä
£ÀqÉ¹zÀ £ÉÊwPÀ PÁªÀ®ÄUÁjPÉAiÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÁVzÉ. EAvÀºÀ zÁ½UÀ¼ÀÄ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß PÀ®Ä¶vÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ®èzÉ,
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ZÀ®£É ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ C©üªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß, CªÀgÀ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀæ»¸ÀÄvÀÛªÉ.
PÉ® PÁ®¢AzÀ Då¹qï zÁ½UÀ¼À «μÀAiÀÄªÀÅ gÁdåzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄð¥ÀæªÀÈvÀÛUÉÆ½¹zÉ.
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À Då¹qï zÁ½ «gÉÆÃ¢ü DAzÉÆÃ®£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉÇÃgÁl (CSAAAW) JA§ UÀÄA¥ÀÅ Då¹qï zÁ½
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁrzÉ. D ¥ÀæPÁgÀ 1999 jAzÀ gÁdåzÀ°è eÁw, ªÀUÀðUÀ¼À ¨sÉÃzÀ«®èzÉ £ÀqÉ¢gÀÄªÀ Då¹qï zÁ½
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ MlÄÖ 65; CªÀgÀ°è MA§vÀÄÛ d£ÀgÀÄ wÃjPÉÆArzÁÝgÉ.8
6
ibid -page 181.
7
ibid -page 182.
8
ªÀÄ»¼É ªÉÄÃ°£À D¹åqï zÁ½ «gÉÆÃ¢ü DAzÉÆÃ®£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉÇÃgÁlzÀ (CSAAAW) ªÀgÀ¢ 2007.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀÀ »A¸É-MAzÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ £ÉÆÃl

¢ £Áå±À£À¯ï PÉæöÊªÀiï §ÆågÉÆÃ (NCRB) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 2007gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞ £ÀqÉzÀ MlÄÖ 6569
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹zÉ. F zÁR¯ÉAiÀÄÄ EvÀgÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À eÉÆvÉ 463 CvÁåZÁgÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, 390 PÀzÉÆÝAiÀÄÝ,
C¥ÀºÀgÀtzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, 251 ªÀgÀzÀQëuÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. CzÉÃ CªÀ¢üAiÀÄ°è 266 ªÀÄPÀÌ¼À «gÀÄzÀÞ
dgÀÄVzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß J£ï.¹.Dgï.© zÁR°¹zÉ. CzÀÄ 50 PÉÆ¯É ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß, 84 CvÁåZÁgÀzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ.)9
gÁdzsÁ¤AiÀiÁzÀ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ®Æè ¥Àj¹Üw GvÀÛªÀÄªÁV®è. “ªÀgÀzÀQëuÉ ¤μÉÃzsÀ PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß
AiÀiÁªÁUÀ®Æ PÀptªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¹n PÉæöÊªÀiï gÉPÁqïð §ÆågÉÆ (¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ
C¥ÀgÁzsÀ ªÀgÀ¢ zÁR¯É PÀZÉÃj)zÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ PÁAiÉÄÝAiÀÄÄ AiÀiÁªÀ ¨sÀAiÀÄªÀ£ÀÆß ºÀÅnÖ¹®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. K¦æ¯ï
2009gÀ ªÀgÉUÀÆ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è FUÁUÀ¯É zÁR¯ÁVgÀÄªÀ ªÀgÀzÀQëuÉ ¸Á«£À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ 18. 2008 ªÀÄvÀÄÛ 2007gÀ°è
zÁR¯ÁzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉå 51 ªÀÄvÀÄÛ 54. 2007gÀ°è 7 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ªÀgÀzÀQëuÉUÁV ¸ÀÄqÀ¯ÁVvÀÄÛ. F ¸ÀASÉå 16 DV
2008gÀ°è ¢éUÀÄtUÉÆArzÉ. ªÀgÀzÀQëuÉ QgÀÄPÀÄ¼ÀzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ ¸ÀªÀÄ£É ºÉZÁÑVªÉ. 2007gÀ°è 290, 2008gÀ°è
300, 2009 K¦æ¯ï ªÀgÉUÉ 121 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVªÉ”.10
¸ÉÖÃmï PÉæöÊªÀiï gÉPÁqïð §ÆågÉÆ (gÁdå C¥ÀgÁzsÀ ªÀgÀ¢ PÀbÉÃj) 2008gÀ°è PÀ¯É ºÁQgÀÄªÀ f¯ÁèªÁgÀÄ zÀvÁÛA±ÀzÀ°è
w½AiÀÄÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ gÁdåzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É Cw ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è
JAzÀÄ11
. CvÁåZÁgÀ, G¥ÀzÀæªÀ, PÉÆ¯ÉAiÀÄAvÀºÀ (ªÀgÀzÀQëuÉ ¸ÁªÀ£ÀÄß ºÉÇgÀvÀÄ¥Àr¹) C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è Cw
ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. (415gÀ°è 49, 469gÀ°è 69gÀμÀÄÖ). ©eÁ¥ÀÅgÀ, UÀÄ®âUÁð, PÉÆ¥Àà¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀÄZÀÆj£ÀAvÀºÀ
GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è£À ¸ÀASÉå PÀrªÉÄ. F CAQ-CA±ÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, zÁR¯ÁVgÀÄªÀ 417 PÀzÉÆÝAiÀÄÄåªÀÅzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀºÀgÀtzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è 31 ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è, PÀæªÀÄªÁV 18 ªÀÄvÀÄÛ 23 UÀÄ®âUÁð ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀÄZÀÆj£À°è,
PÀæªÀÄªÁV 43 ªÀÄvÀÄÛ 31 aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¥Àà¼ÀzÀ°è dgÀÄVªÉ. PÀzÉÆÝAiÀÄÝ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÁUÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA¥ÀPÀðªÀ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä E£ÀÆß ºÉaÑ£À «±ÉèÃμÀuÉAiÀÄ
CUÀvÀå«zÉ. PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢ 2005 UÀªÀÄ¤¹gÀÄªÀAvÉ, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄPÀÌ¼À£ÀÄß PÀzÉÆÝAiÀÄÄåªÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ.12
MmÁÖgÉAiÀiÁV UÀªÀÄ¤¹gÀÄªÀ CA±ÀªÉÃ£ÉAzÀgÉ, G¥ÀzÀæªÀ, PÀzÉÆÝAiÀÄÄåªÀÅzÀÄ,
bÉÃr¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀgÀzÀQëuÉ ¸ÁªÀÅ (¸ÀÄqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ºÉÇgÀvÀÄ¥Àr¹) CAvÀºÀ ºÀ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼Àr Cw ºÉaÑ£À
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVgÀÄªÀÅzÀÄ aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è.
J£ï.¹.Dgï.©. ªÀÄvÀÄÛ J¸ï.Dgï.©UÀ¼ÀÄ PÀ¯ÉºÁQgÀÄªÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÁzÀgÀÆ ªÀÄ»¼É «gÀÄzÀÞzÀ
C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À ¤dªÁzÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀÅ¢®è. F zÀvÁÛA±ÀUÀ½UÉ DzsÁgÀªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ¼À°è
zÁR¯ÁVgÀÄªÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀiÁ»w ªÀgÀ¢AiÀiÁV zÁR¯ÁVgÀÄªÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ. DzÀgÀÆ, »A¸ÉUÉÆ¼ÀUÁzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ
¥ÉÇ°Ã¸ï ¸ÉÖÃμÀ£ï£ÀAvÀºÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸Ë®¨sÀåªÀÅ C®¨sÀåªÁVzÉ. zÀÆgÀzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ºÀwÛgÀzÀ
¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉAiÀÄ£ÉÆß CxÀªÁ ©PÀÌlÄÖ ¤ªÀðºÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÉÆß vÀ®Ä¥ÀÅªÀÅzÀÄ PÀμÀÖ¸ÁzsÀå JA§ÄzÀ£ÀÄß ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À
¸ÀAWÀzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ vÉÆÃj¹PÉÆnÖzÉ. C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¦vÀÈ¥ÀæzsÁ£À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß DzsÀj¹zÀ F ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß C«ÄxÉåUÉÆ½¸ÀÄªÀ
9
EArAiÀÄ£ï ºÀÇåªÀÄ£ï gÉÊmïì j¥ÉÇÃmïð 2009, KμÀå£ï ¸ÉAlgï ¥sÁgï ºÀÇåªÀÄ£ï gÉÊmïì ¥ÀÅl, 103.
10
ZÉÃAfAUï ¥sÉÃ¸ï D¥sï qËj, ¢ »AzÀÆ; dÆ£ï 8, 2009.
11
2009gÀ zÀvÁÛA±ÀªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ «±ÉèÃ¶¹®è. PÁgÀt DUÀ¸ïÖ 2009gÀ ªÀgÉUÉ ¸ÀAUÀæ»¸À¯ÁVzÀÝ zÀvÁÛA±À ªÀiÁvÀæªÉÃ £ÀªÀÄUÉ ®¨sÀå«zÀÝzÀÄÝ.
12
dAiÀÄ²æÃ C®è¢, ¢ »AzÀÆ ªÉÄÃ 2, 2007.

CxÀªÁ d£À¸ÉßÃ»AiÀiÁV¸ÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ CvÀå®àªÁVgÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ¥ÉÇ°Ã¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ
ºÉzÀgÀÄvÁÛgÉ. 2001PÉÌ ªÉÆzÀ®Ä £ÀqÉzÀ ¥ÉÇ°Ã¸ï CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è zÉÆgÉvÀ ªÀÄÄRå CA±ÀUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ: ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄPÀÌ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉ Cw PÀrªÉÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÁVªÉ; ºÀ®ªÀÅ ¸À® ‘¸À®ºÉ’AiÀÄ£ÀÄß zÁR¯ÁwUÉ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁV
£ÉÆÃqÀ¯ÁVzÉ; §ºÀÅ¥Á®Ä C¢PÁjüUÀ¼À°è ¥ÀæZÀ°vÀ«gÀÄªÀ ªÀÄ£ÉÆÃ¨sÁªÀ£É K£ÉAzÀgÉ, »A¸ÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä zÀÆgÀÄ zÁR°¸ÀÄªÀ ºÀPÀÌ£Éß ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ; §ºÀÅ¥Á®Ä ¥ÉÇ°Ã¸ï ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ
ªÀÄPÀÌ¼À «μÀAiÀÄPÉÌ ºÉZÀÄÑ C£ÀÄPÀA¥À G¼ÀîªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß PÀÄjvÀAvÉ CªÀgÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀvÉ
ºÁUÀÆ ¦vÀÈ¥ÀæzsÁ£ÀvÉ¬ÄAzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À ªÉÄÃ°£À »A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÉÇ°Ã¸ï
oÁuÉUÀ¼ÀÄ ‘ªÀÄÄRå ªÁ»¤’ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÁV ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅ¢®è, DzÀgÉ CªÀ£ÀÄß ªÀÄ»¼Á ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÉ ªÀUÁð¬Ä¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ;
ªÀÄ»¼Á ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ½VgÀÄªÀ «ÄwUÀ¼À eÉÆvÉAiÀÄ°è MmÁÖgÉAiÀiÁV ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß PÉÊ©nÖgÀÄªÀÅzÀÄ
zÀÆgÀÄUÀ½UÉ ºÉaÑ£À C£ÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÉ.13
zÁR¯Áw PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀPÉÌ EgÀÄªÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÁgÀtªÉAzÀgÉ,
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ¼À°è zÀÆgÀÄ zÁR°¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ §zÀ°UÉ ¸ÀÆPÀÛ ©PÀÌlÄÖ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ
PÉÃAzÀæªÀ£ÉÆß CxÀªÁ ªÀÄvÁåªÀÅzÉÆ jÃwAiÀÄ°è ¤¨sÁ¬Ä¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß §AiÀÄ¸ÀÄvÁÛgÉ.
«ªÉÆÃZÀ£ÀzÀAvÀºÀ14
UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¹gÀÄªÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß ©aÑqÀÄvÀÛªÉ. CªÉAzÀgÉ,
PÉÆ¯ÉUÀ¼ÀÄ, DvÀäºÀvÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀWÁvÀUÀ¼ÀÄ (EzÀÄ ¸ÉÆÖÃªï ¹rvÀ ªÀÄvÀÄÛ CqÀÄUÉ ªÀÄ£É C¥ÀWÁvÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ)
EªÉ®èªÀ£ÀÄß MlÄÖUÀÆr¹zÁUÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «±ÉÃμÀªÁV AiÀÄÄªÀwAiÀÄgÀ ªÉÄÃ°£À C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À ¸ÀASÉå DWÁvÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
EAvÀºÀ §ºÀÅ¥Á®Ä C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ¼À°è “C¸ÀºÀd ¸ÁªÀÅUÀ¼À zÁR¯É ¥ÀÅ¸ÀÛPÀ”zÀ°è zÁR®Ä
ªÀiÁrPÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À °AUÀ ¤¢ðμÀÖvÉ¬ÄAzÀ vÀ¦à¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÁÌVzÉ. ºÉaÑ£ÀA±À ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ J®è ¸ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ
ªÀgÀzÀQëuÉ MvÁÛAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊªÁ»PÀ ªÀÄ£ÉAiÉÆ¼ÀV£À PËæAiÀÄðPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖªÉ. PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢
2005, UÀªÀÄ¤¹gÀÄªÀ CA±ÀªÉAzÀgÉ, -ªÀgÀzÀQëuÉ ¸ÀA§A¢ü C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À C¢üPÀÈvÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß PÉÆ¯É ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¯É
¥ÀæAiÀÄvÀß (¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ ¸ÉPÉë£ï 302, 307, ªÀÄvÀÄÛ 304-B ¸ÉÃjzÀAvÉ)UÀ¼À£ÀÄß UÀAqÀ ºÁUÀÆ DvÀ£À
¸ÀA§A¢üPÀjAzÀ £ÀqÉAiÀÄÄªÀ PËæAiÀÄðUÀ¼À (¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ ¸ÉPÉë£ï 498-A) ¸ÀASÉåUÉ ¸ÉÃj¹ £ÉÆÃrzÁUÀ
vÀªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÇgÀUÉ ©üÃw ºÁUÀÆ »A¸É ªÀÄÄPÀÛ ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ §ºÀÅ¥Á®Ä «ªÁ»vÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ
®¨sÀå«®è JA§ÄzÀÄ ¸Á©ÃvÁUÀÄvÀÛzÉ.
¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ:
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è £ÁåAiÀiÁAUÀªÀÅ ªÁådå ºÀÇrgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ CUÀvÀåUÀ½UÉ ¸ÀÆPÀÛªÁV ¸ÀàA¢¸ÀÄwÛ®è. £Áå±À£À¯ï ¯Á ¸ÀÆÌ¯ï
D¥sï EArAiÀiÁ AiÀÄÆ¤ªÀ¹ðn15
ªÀÄvÀÄÛ ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀªÀÅ16
£ÀqÉ¹zÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞ
13
14
PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢ 2005; ¥ÀÅl 185 ªÀÄvÀÄÛ 186.
15
¸ÉAlgï ¥sÁgï «ªÉÄ£ï CAqï ¯Á; NSLUI 1999.
16
Rao et al, 1999.

»A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸ÀÄªÀ°è £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ £ÀÆå£ÀvÉAiÀÄvÀÛ UÀªÀÄ£À ¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.17
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÉ
²PÉëAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀÄ PÀrªÉÄ. EzÀÄ UÀA©üÃgÀªÁzÀ ¸ÀªÁ®£ÀÄß MqÀÄØvÀÛzÉ. C®èzÉ ¥Àæ¨sÀÄvÀézÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ gÀPÀëuÉ PÀÄjvÀAvÉ
EgÀÄªÀ GzÁ¹Ã£ÀvÉAiÀÄ §UÉÎ UÀA©üÃgÀªÁzÀ PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃqÀÄvÀÛzÉ. CT® ¨sÁgÀvÀ ªÀÄlÖzÀ°è G¥ÀzÀæªÀzÀ C¥ÀgÁzsÀPÉÌ
²PÉë ¤ÃrgÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 30.70%. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÉÃªÀ® 6.2%. ºÁUÉAiÉÄÃ CT® ¨sÁgÀvÀ ªÀÄlÖzÀ°è CvÁåZÁgÀPÉÌ
¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄªÀ ²PÉëAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt 27%. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 15% ªÀiÁvÀæ.
¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ UÀA©üÃgÀvÉUÉ 2007gÀ°è £ÀqÉ¸À¯ÁzÀ ¥sÉèÃ«AiÀÄ DUÉßÃ¸ïgÀªÀgÀ18
CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è ºÉaÑ£À MvÀÄÛ ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ.
CzÀgÀ°è PÀAqÀÄ §AzÀ CA±ÀªÉAzÀgÉ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀÄªÀ MA§vÀÄÛ PËlÄA©PÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À°è «±ÉÃμÀªÁV ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°ègÀÄªÀ
ªÀÄÆgÀÄ PËlÄA©PÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À°è PÉÃ¸ÀÄUÀ¼À ºÉÇgÉ «Äw«ÄÃjzÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀåxÀðªÁUÀÄªÀ°è »AzÉ ©¢ÝzÉ. ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À
²ÃWÀæ «¯ÉÃªÁjUÁV ºÉZÀÄÑªÀj £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À¨ÉÃPÁzÀ vÀÄvÀÄð CUÀvÀå«zÉ.
¸ÀPÁðgÀ
¥ÉÇ°Ã¸ï ¸ÀÄzsÁgÀuÉ:
ªÀÄÄRå ªÁ»¤, °AUÀ PÁ¼Àf PÀÄjvÀAvÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥ÉÇ°Ã¸ï ¥ÀqÉAiÉÆ¼ÀUÀqÉAiÉÄÃ PÉ®ªÀÅ «±ÉÃμÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß
¥ÁægÀA©ü¹zÉ. 2001gÀ°è AiÀÄÆ¤¸É¥sï (UNICEF) ¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÉÆqÀ£É °AUÀ ¸ÀÆPÀëöävÉ ¨É¼É¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÉßÃ»
¥ÉÇ°Ã¸ï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ.19
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À ªÉÄÃ°£À »A¸ÉUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÃUÉ ªÀåªÀºÀj¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ
w½¹PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
r¸ÉA§gï 2006gÀ ºÉÇwÛUÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 2800 ¥ÉÇ°Ã¸ï ¹§âA¢UÀ½UÉ PÀªÀÄäl K¥Àðr¹ vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
CªÀgÀ°è 327 ¥ÀjÃPÁëxÀð ¸À¨ï-E£ïì¥ÉPÀÖgïUÀ¼ÀÄ, 754 ¥ÀjÃPÁëxÀð PÁ£ï¸ÉÖÃ§¯ïUÀ¼ÀÄ EzÀÝgÀÄ. CAzÁdÄ 75000 d£À
¥ÉÇ°Ã¸ï ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 809 ªÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉÇA¢zÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ J®è ¥ÉÇ°Ã¸ï
oÁuÉUÀ¼À®Æè ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À ªÉÄÃ°£À »A¸ÉUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀåªÀºÀj¸À®Ä PÀ¤μÀÖ M§â vÀgÀ¨ÉÃw
ºÉÇA¢zÀ ¹§âA¢ EzÁÝgÉ. F AiÉÆÃd£É PÀÄjvÀÄ E£ÀÆß ªÀÄgÀÄ«ªÀÄ±Éð £ÀqÉ¢®è. ¥ÉÇ°Ã¸ÀgÀ ¥ÀÇªÁðUÀæºÀªÀ£ÀÄß
vÉÆqÉzÀÄºÁPÀÄªÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖgÉ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ°è F AiÉÆÃd£É JμÀÄÖ
¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV PÉ®¸À ªÀiÁrzÉ JA§ÄzÀgÀ ¸À«ÄÃPÉë DUÀ¨ÉÃPÁVzÉ.
gÁdåzÀ°ègÀÄªÀ MlÄÖ 806 ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ¼À°è 10 ªÀÄ»¼Á ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ½ªÉ.20
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ
¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÉ ºÉÇÃUÀ®Ä »AdjAiÀÄÄvÁÛgÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀμÉÖÃ EgÀÄªÀ ªÀÄ»¼Á ¥ÉÇ°Ã¸ï
17
PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢ 2005; ¥ÀÅl 189.
18
¢ »AzÀÆ, ¸É¥ÀÖA§gï 9, 2007.
19
20
http://www.mapsofindia.com/karnataka/government-politics/police.html

oÁuÉUÀ¼À£ÀÄß DgÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F oÁuÉUÀ¼À°è£À «±ÉÃμÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¥ÀqÉzÀ ¹§âA¢ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ªÀÄ£ÉÆÃ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ°£À C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À MmÁÖgÉ zÁR¯ÉAiÀÄ°è ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÅzÀÄ.
¥ÀAZÁ¬ÄÛ gÁeï ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ:
¥ÀAZÁ¬ÄÛ gÁeï ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ PÀ£ÁðlPÀPÉÌ «±ÉÃμÀ ¸ÁÜ£À«zÉ. PÁgÀt PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ eÉÆvÉ
ªÉÆvÀÛ ªÉÆzÀ®¨ÁjUÉ ¥ÀAZÁ¬ÄÛ gÁeï PÁAiÉÄÝ, 1993gÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß UÁæ«ÄÃt ªÀÄlÖzÀ°è
eÁjUÉÆ½¹vÀÄ. EzÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è 33% «ÄÃ¸À¯Áw ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÆß PÀ°à¹vÀÄ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 73 ªÀÄvÀÄÛ 74£ÉÃ
wzÀÄÝ¥Àr §gÀÄªÀ ªÉÆzÀ¯ÉÃ 1987gÀ¯Éè ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 14,000 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄÛUÀ½UÉ §AzÀgÀÄ.
gÁdåªÀÅ 33% CAPÀªÀ£ÀÄß zÁn F ¸ÁÜ¦¹gÀÄªÀ UÀÄjAiÀÄvÀÛ ¸ÁUÀÄwÛzÉ. 2005gÀ°è £ÀqÉzÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è UÁæªÀÄ
¥ÀAZÁ¬ÄÛUÀ¼À°è ±ÉÃPÀqÀ 43.7 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ, vÁ®ÆPÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄÛUÀ¼À°è ±ÉÃPÀqÀ 41.2 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ f¯Áè ¥ÀAZÁ¬ÄÛUÀ¼À°è
±ÉÃPÀqÀ 37.1 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ UÉzÀÝgÀÄ.21
¥ÀAZÁ¬ÄÛ M¼ÀUÀqÉAiÉÄÃ EgÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄ ¸À«ÄwUÀ¼ÀAvÀºÀ ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ
UÁæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è eÁw ªÀÄvÀÄÛ °AUÀ »A¸ÉAiÀÄAvÀºÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ ªÀåªÀºÀj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ
ªÀiÁrªÉ. »ÃUÉ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ, dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è EμÉÆÖAzÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ EgÀÄªÀÅzÀÄ §ºÀÅ ªÀÄÄRåªÁzÀ
CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. D CªÀPÁ±À §¼À¹PÉÆAqÀÄ vÀqÉ, ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ°£À »A¸É ¥Àæ±ÉßAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸À§ºÀÅzÀÄ.
PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀÄ»¼Á DAiÉÆÃUÀ:
DUÀ¸ïÖ 12, 1976gÀ°è PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀÄ»¼Á DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DAiÉÆÃUÀªÀÅ DgÀÄ d£À C¢üPÁgÉÃvÀgÀ
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆgÀÄ d£À ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.22
DAiÉÆÃUÀzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÉAzÀgÉ:
i) ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ªÀgÀ¢ ºÁUÀÆ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ;
ii) ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ C£ÀéAiÀÄªÁUÀÄªÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁªÀ¯ÉÆÃQ¸ÀÄªÀÅzÀÄ;
iii) ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¤¢ðμÀÖ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À PÀÄjvÀÄ vÀ¤SÁ CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ;
iv) zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ «μÀAiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ¸ÀéAiÀÄA ¤zsÁðgÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ;
v) vÀ£Àß PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸À®Ä ¸ÀPÁðj E¯ÁSÉUÀ¼À®èzÉ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉÃªÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß vÉÆqÀV¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ;
vi) CzÁ®vÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ¤£À CjªÀÅ ªÀÄÆr¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
21
¢ »AzÀÆ, DUÀ¸ïÖ 30, 2009.
22
http://164.100.24.08/ls/committeeR/empowerment/annexure.html

ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀÄªÀ ¤nÖ£À°è DAiÉÆÃUÀªÀÅ QæAiÀiÁ²Ã® ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸À ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÀÆ,
CPÉÆÖÃ§gï 2007jAzÀ DAiÉÆÃUÀ £ÀqÉ¸À®Ä ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁUÀ°, ¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ° E®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ zÀÄgÀzÀÈμÀÖPÀgÀ. DAiÉÆÃUÀzÀ
PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ DqÀ½vÀ ¸ÉÃªÁ C¢üPÁjAiÀiÁVgÀÄªÀ PÁAiÀÄðPÁj ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ £ÉÆÃrPÉÆ¼ÀÄîwÛzÁÝgÉ.
PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À DAiÉÆÃUÀ:
PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À DAiÉÆÃUÀªÀÅ 2007gÀ°è J¸ï. Dgï. £ÁAiÀÄPï CªÀgÀ CzÀåPÀëvÉAiÀÄ°è ¸ÁÜ¦vÀªÁ¬ÄvÀÄ.
¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ 60-70 CfðUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄªÀ DAiÉÆÃUÀPÉÌ PÀbÉÃj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÆ E®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß PÀÄApvÀUÉÆ½¹zÉ.
¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ:
gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, PÉÃAzÀæ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ªÀÄAqÀ½ ºÁUÀÆ ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À C©üªÀÈ¢Þ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ½UÁV ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀgÀ°è vÉÆqÀVzÉ. C¯ÁàªÀ¢ü ªÁ¸ÀÛªÀå, D±ÀæAiÀÄ UÀÈºÀ ¸ÉÃjzÀAvÉ
ªÀ¸Àw, ¸À®ºÁ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£ÀªÀð¸ÀwAiÀÄAvÀºÀ ºÀ®ªÀÅ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ°£À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉ¸ÀÄwÛzÉ. F ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
PÁAiÀÄð ªÉÊRj ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄªÉÃ F CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ «μÀAiÀÄªÁVzÉ ºÁUÀÆ EzÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è
«ªÀgÀªÁV ZÀað¸À¯ÁVzÉ.
¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ:
PÀ£ÁðlPÀPÉÌ, ¸ÁéAiÀÄvÀÛ ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À, ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À, ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀÄ¢ÃWÀð EwºÁ¸À«zÉ. F
UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ PÀ¼ÉzÀ ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ªÀμÀðUÀ½AzÀ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À «μÀAiÀÄzÀ°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛªÉ. ©PÀÌlÄÖ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ,
ªÀÄ»¼Á PÁ«ÄðPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, zÀ°vÀ ªÀÄ»¼Á MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ, zÉÃªÀzÁ¹ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
fÃªÀ£ÁzsÁgÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ PÉ®¸ÀzÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ
¥ÀqÉzÀPÉÆArzÉ. ¹ÛçÃªÁ¢ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À¢AzÀ ¸À®ºÁ ªÀÄvÀÄÛ ©PÀÌlÄÖ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹ ªÀiÁzsÀåªÀÄ
ºÁUÀÆ ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇ°Ã¸ï£ÀAvÀºÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀAªÁ¢¸ÀÄªÀAvÀºÀ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÉÆÃZÀ£À ªÀÄvÀÄÛ «ªÉÄ£ïì
ªÁAiÀiïì£ÀAvÀºÀ ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ zÀtÂªÀjAiÀÄzÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛ §A¢ªÉ. ªÀiÁ£À¸À ªÀÄvÀÄÛ CZÀ®zÀAvÀºÀ ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ
JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ½UÀÆ ºÉaÑ£À PÁ®¢AzÀ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀÛgÀzÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¹ÛçÃªÁ¢ £É¯É¬ÄAzÀ «±ÉèÃ¶¹ªÉ.
CvÁåZÁgÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ, ªÀgÀzÀQëuÉ, PËlÄA©PÀ »A¸É, ¸ÁUÀuÉAiÀÄAvÀºÀ «μÀAiÀÄUÀ½UÉ wzÀÄÝ¥Àr vÀgÀ®Ä PÀ£ÁðlPÀzÀ
ªÀÄ»¼Á UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ gÁμÀÖçªÀÄlÖzÀ DAzÉÆÃ®£ÀUÀ¼À°è PÉÊ eÉÆÃr¹ªÉ. D UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ, £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ QæAiÀiÁ²Ã®ªÁV vÉÆqÀVPÉÆAqÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛªÉ.
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ DzsÁjvÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑªÀj C©üªÀÈ¢Þ «μÀAiÀÄUÀ½AzÀ ¥ÉæÃgÉÃ¦¸À®àlÖ ¸Àé-¸ÀºÁAiÀÄ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ f¯Áè
ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è MPÀÆÌl ªÀiÁrPÉÆArªÉ. F ¸Àé-¸ÀºÁAiÀÄ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV MlÄÖ
vÀAzÀÄ MPÀÆÌlUÀ¼ÀAvÀºÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ. GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀÄªÀ ªÀÄ»¼Á MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ

£ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ ªÉÃvÀ£À, fÃªÀ£ÁzsÁgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÀ®¸É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀuÉAiÀÄAvÀºÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ºÉÇÃgÁl
ªÀiÁrªÉ. zÀ°vÀ ªÀÄ»¼Á MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ eÁw DzsÁjvÀ zËdð£ÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ-ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀAvÀºÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É
¨É¼ÀPÀÄ ZÉ°è ªÀÄÄAZÀÆtÂUÉ vÀA¢ªÉ. ¥ÀAZÁ¬ÄÛAiÀÄ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ªÀÄ»¼Á ¥Àæw¤¢üUÀ¼À MPÀÆÌlªÀÅ (Elected Women
Representatives) MUÀÎnÖ£À zÀ¤AiÀiÁV gÀÆ¥ÀÅUÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAZÁ¬ÄÛAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÁV ºÉÇ¸À dªÁ¨ÁÝj ¤ªÀð»¸À®Ä
¨ÉÃPÁzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. EªÀÅ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ DPÁAPÉëUÀ½UÉ zÀ¤ ¤ÃrªÉ ªÀÄvÀÄÛ
gÁdåzÀ ºÀ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ½AzÀ ««zsÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄzÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß JwÛ»r¢ªÉ.
§ºÀÅ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ UÁªÉÄðAmïì G¢ÝªÉÄAiÀÄ°è PÁ«ÄðPÀgÀ fÃªÀ£À ªÀÄlÖªÀÅ
»Ã£ÁAiÀÄªÁVzÉ. EwÛÃa£À ªÀμÀðUÀ¼À°è CªÀgÀÄ, PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÁV MUÀÆÎr £ÁåAiÀÄ§zÀÞ
PÉ®¸ÀzÀ ªÁvÁªÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃvÀ£ÀPÁÌV ºÉÇÃgÁqÀÄwÛzÁÝgÉ. ºÀ®ªÀÅ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À MPÀÆÌlªÀÅ ‘ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ°£À
Då¹qï zÁ½ «gÉÆÃ¢ü DAzÉÆÃ®£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉÇÃgÁl’ JA§ ºÉ¸Àj£Àr Då¹qï zÁ½ «μÀAiÀÄªÀ£ÀÄß PÉÊUÉwÛPÉÆArzÉ.
gÁdåªÀÅ, ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ PÉÆÃªÀÄÄªÁ¢PÀgÀtPÀÆÌ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ. §®¥ÀAyÃAiÀÄ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ºÀÅlÄÖºÁQgÀÄªÀ
PÉÆÃªÀÄÄªÁ¢PÀgÀtªÀÅ ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ £É¯ÉUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ¥Àæw¨sÀl£É, ªÁzÀ, ZÀZÉðUÀ½UÉ JqÉ
ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ. PÀ£ÁðlPÀzÉÆ¼ÀUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ DAzÉÆÃ®£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d£À¥ÀgÀ ªÀPÁ®wÛ£ÀAvÀºÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ªÀÄ»¼Á
ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀÄ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹ªÉ ºÁUÀÆ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä «±Áé¸ÁºÀð,
QæAiÀiÁ²Ã® ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj CªÀPÁ±À PÀ°à¹ªÉ.

3
»A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÁUÀÆ DyðPÀ ¨ÉA§® ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À
PÀÄjvÀ £ÀªÀÄä CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ §ºÀÅªÀÄÄRåªÁV PÉ®ªÀÅ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃrzÉ. CªÉAzÀgÉ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ¤gÀÆ¦¸À¯ÁVgÀÄªÀ
ªÀÄÆ® UÀÄj ªÀÄvÀÄÛ zÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ, °AUÀ ºÀPÀÄÌ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À¢AzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀÄ²ð¸ÀÄªÀÅzÀÄ
ºÁUÀÆ EªÉ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÁ¸ÀÛªÀzÀ°è eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ. zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À°è
EgÀÄªÀ £ÀÆå£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄªÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀºÀ ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À¯ÉÆèAzÀÄ.
CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ GzÉÝÃ±À:
• ¥Àæ¸ÀÄÛvÀzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉzÀ, ¸ÀPÁðgÀªÀÅ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ¸À®ºÁ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ¼À
UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀiË®å ªÀiÁ¥À£À: F ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸À®Ä ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÁA¹ÜPÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀAvÀºÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjÃQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ¥ÀnÖ ªÀiÁrgÀÄªÀ UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ¨ÉÃPÁzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ,
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ ºÀAaPÉ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖzÀ «ZÁgÀuÉ
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ zÀ¸ÁÛªÉÃd£ÀÄß «ªÀÄ²ð¸ÀÄªÀÅzÀÄ;
• CUÀvÀå«gÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ F ¸ÉÃªÉUÀ¼À ®¨sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ: EgÀÄªÀ eÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÀUÀgÀ
ºÁUÀÆ UÁæ«ÄÃt ¨sÁUÀUÀ¼ÉgÀqÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ ®¨sÀåvÉ ºÁUÀÆ zÀÆgÀ JgÀqÀgÀ ¥Àj²Ã®£É. ¸ÉÃªÉAiÀÄ ®¨sÀåvÉ
¨sËUÉÆÃ½PÀªÁV J°èzÉ ºÁUÀÆ EgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ®PÀëtUÀ¼À «ZÁgÀuÉ;
• ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÁV ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ºÁUÀÆ ¥ÀÅ£ÀgÁªÀ¯ÉÆÃPÀ£À ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À «ZÁgÀuÉ;
• ªÀÄ»¼Á PÀQëzÁgÀjUÉ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä EvÀgÉ ¨ÉA§® ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV
¸ÉÃªÉUÀ¼À zÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
CzsÀåAiÀÄ£À PÀæªÀÄCzsÁåAiÀÄ

CzsÀåAiÀÄ£À ªÁå¦Û:
J¯Áè «zsÀzÀ »A¸ÉUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ UÀªÀÄ¤¸ÀÄvÀÛzÉ. CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ
ºÉaÑ£À ¨sÁUÀªÀÅ DyðPÀ ¨ÉA§®zÉÆA¢UÉ CxÀªÁ ¸ÀPÁðgÀzÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è ¨ÉA§® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉÃA¢ævÀªÁVzÉ. ¸ÀPÁðgÀªÀμÉÖ £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀvÀÛ®Æ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ UÀªÀÄ£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄÃ¯É
w½¸À¯ÁzÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß «±Á®ªÁV »ÃUÉ «AUÀr¸À¯ÁVzÉ:
i) ¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸À®ºÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ DyðPÀ ¨ÉA§® ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ;
ii) ¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ DyðPÀ ¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ;
iii) ¸ÀPÁðgÀ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ: ¸ÀPÁðgÀªÉÃ ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ¤ªÀð»¹ £ÀqÉ¸ÀÄwÛgÀÄªÀAvÀºÀªÀÅ.
¥ÁæxÀ«ÄPÀ zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀ ¥ÀæQæAiÉÄ
1. ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£À £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À «ªÀgÀuÉ:
ºÀ£ÉÆßAzÀÄ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀÄ MlÄÖ DAvÀjPÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß DzsÀj¹zÉ. MlÄÖ
DAvÀjPÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀgÀ¢, 2005jAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. D ªÀgÀ¢AiÀÄ°è 27
f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß (£ÀAvÀgÀzÀ°è ªÀÄÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¸À¯ÁVzÉ.) CªÀÅUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉAiÀiÁzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ.
¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt, ªÀÄzÀÄªÉAiÀÄ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì, EªÀÄÆå£ÉÊeÉÃ±À£ï ªÀÄvÀÄÛ f¯ÉèAiÀÄ MlÄÖ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ
E¤ßvÀgÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÁV ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVzÉ. ºÁUÁV, £ÁªÀÅ ºÉaÑ£À ¸ÁzsÀ£É ªÀiÁrgÀÄªÀ DgÀÄ
f¯ÉèUÀ¼À°è JgÀqÀÄ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß (zÀQët PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ), ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ ºÀ¢ªÀÄÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è LzÀÄ
f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß (¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ, ¨É¼ÀUÁ«, ºÁªÉÃj, PÉÆÃ¯ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ), JAlÄ PÀrªÉÄ ¸ÁzsÀ£É ªÀiÁrgÀÄªÀ
f¯ÉèUÀ¼À°è £Á®ÄÌ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß (©eÁ¥ÀÅgÀ, §¼Áîj, zÁªÀtUÉgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ) DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÉªÀÅ. ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ
ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÀ®èzÉ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁzÀ EvÀgÉ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÉAzÀgÉ, ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¸ÁÜ£À. GvÀÛgÀzÀ°è £Á®ÄÌ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ (©eÁ¥ÀÅgÀ,
§¼Áîj, ¨É¼ÀUÁ« ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ), JgÀqÀÄ ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀ®AiÀÄ¢AzÀ (ºÁªÉÃj ªÀÄvÀÄÛ zÁªÀtUÉgÉ), zÀQët¢AzÀ
ªÀÄÆgÀÄ (¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, PÉÆÃ¯ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ), PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ JgÀqÀÄ (zÀQët PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ)
f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
CzsÀåAiÀÄ£À PÀæªÀÄ

£ÀPÉë 1:
CzsÀåAiÀÄPÁÌV Dj¹PÉÆArgÀÄªÀ £ÀªÀÄÆ£É: f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÁå¦ÛCzsÀåAiÀÄPÁÌV Dj¹PÉÆArgÀÄªÀ £ÀªÀÄÆ£É: f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÁå¦ÛCzsÀåAiÀÄPÁÌV Dj¹PÉÆArgÀÄªÀ £ÀªÀÄÆ£É: f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÁå¦ÛCzsÀåAiÀÄPÁÌV Dj¹PÉÆArgÀÄªÀ £ÀªÀÄÆ£É: f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÁå¦ÛCzsÀåAiÀÄPÁÌV Dj¹PÉÆArgÀÄªÀ £ÀªÀÄÆ£É: f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÁå¦Û
*MAzÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÉÃªÉVAvÀ C¢üPÀªÁV ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß §® ¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀASÉå¬ÄAzÀ ¸ÀÆa¸À¯ÁVzÉ.

ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀzÀ°è £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁV ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß. £ÁªÀÅ UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ¥Àæw
f¯Áè£ÀÄ¸ÁgÀ r.qÀ§Äèöå.¹.r ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ 2007-08gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¤ÃrgÀÄªÀ ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌAzÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÉÃªÁ «AUÀqÀuÉAiÀÄr ¥Àæw f¯ÉèAiÀÄ°è£À JgÀqÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß
DAiÀÄÄÝPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ vÁ®ÆQ£À°ègÀÄªÀ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ f¯ÉèUÀ¼À°è
JgÀqÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EvÀÄÛ CxÀªÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ ®¨sÀå«gÀ°®è CxÀªÁ MAzÉÃ vÁ®ÆQ£À°è UÀÄA¥ÀÅUÀÆrzÀÝªÀÅ. CAvÀºÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è ¥Àæw «AUÀqÀuÉAiÀÄr §gÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ®¨sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÉªÀÅ.
¥ÀnÖ 1
f¯Áè £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À MlÄÖ ¸ÀASÉå (2007-08) ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ UÁvÀæ
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
£ÀUÀgÀ 2 2 9 2 2 1 6 2 1 1 1
zÀQt PÀ£ÀßqÀ 2 2 2 2 1 0 1 1 1 0 -
¨É¼ÀUÁ« 3 2 2 2 2 2 2 2 0 1 1
GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ 1 1 1 1 0 0 0 0 1
PÉÆÃ¯ÁgÀ 1 1 3 1 0 0 1 1 1 0 0
ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ 5 2 2 2 1 1 0 0 0 1 0
zÁªÀtUÉgÉ 3 2 2 2 1 1 1 1 0 1 1
¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ 1 1 1 1 0 0 1 1 0 0 1
©eÁ¥ÀÅgÀ 3 1 2 2 0 0 0 0 1 0
§¼Áîj 2 1 1 1 0 0 1 1 0 1 0
ºÁªÉÃj 2 1 0 0 1 1 2 2 0 0 1
MlÄÖ 25 16 24 16 8 6 15 11 5 5 0
2007-08gÀ°è
PÀ£ÁðlPÀ
zÀ°è EgÀÄªÀ
MlÄÖ ¸ÉÃªÉ
UÀ¼À ¸ÀASÉå 70 31 17 27 10 8 5
f¯ÉèUÀ¼ÀÄ
¸ÁAvÀé£À
MlÄÖ
¸ÀASÉå
£ÀªÀÄÆ£É
PËlÄA©PÀ
¸À®ºÁ
PÉÃAzÀæUÀ¼À
MlÄÖ ¸ÀASÉå
(J¥sï.¹.¹)
£ÀªÀÄÆ£É
¸ÁézsÁgÀ
PÉÃAzÀæUÀ¼À
MlÄÖ ¸ÀASÉå
£ÀªÀÄÆ£É
C¯ÁàªÀ¢ü
ªÁ¸ÀÛªÀå
UÀÈºÀUÀ¼À
MlÄÖ ¸ÀASÉå
£ÀªÀÄÆ£É
¹éÃPÁgÀ
PÉÃAzÀæUÀ¼À
MlÄÖ
¸ÀASÉå
gÁdå
¤®AiÀÄUÀ¼À
MlÄÖ
¸ÀASÉå
£ÀªÀÄÆ£É

PÀ£ÁðlPÀzÀ 2007-2008gÀ ¸Á°£À°èPÀ£ÁðlPÀzÀ 2007-2008gÀ ¸Á°£À°èPÀ£ÁðlPÀzÀ 2007-2008gÀ ¸Á°£À°èPÀ£ÁðlPÀzÀ 2007-2008gÀ ¸Á°£À°èPÀ£ÁðlPÀzÀ 2007-2008gÀ ¸Á°£À°è ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ
*MAzÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÉÃªÉVAvÀ C¢üPÀªÁV ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß §® ¨sÁUÀzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀASÉå¬ÄAzÀ ¸ÀÆa¸À¯ÁVzÉ.
£ÀPÉë 2

2. ¥Àæ±ÁßªÀ½ PÀgÀr£À ¹zÀÞvÉ:
ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀªÀÅ «ZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ zÉÆqÀØ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß vÁwéPÀj¹, ªÀÄÄRå ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¥Àæ±ÉßUÀ¼À£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á £ÀPÉë ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À vÀAiÀiÁj¸À®Ä ¹ÛçÃªÁ¢ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀÀgÀÄ £ÉgÀªÁzÀgÀÄ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄvÀÛ
ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄvÀÛ¯É, ¥Àæ±ÉßUÀ¼À£ÀÄß wzÀÝ®Ä ¥ÀAiÀiÁð¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¹zÉªÀÅ. ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß wÃªÀiÁð¤¹zÀ ªÉÄÃ¯É
CzÀ£ÀÄß PÀ£ÀßqÀPÉÌ C£ÀÄªÁ¢¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
3. zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀAiÀiÁj ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ:
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á vÀAqÀªÀ£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉA§ ¸À®ºÉ PÀÄjvÀÄ ZÀað¹zÀ §½PÀ DAiÀiÁ f¯ÉèAiÀÄ §UÉÎ Cj«gÀÄªÀ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÉAzÀÄ £ÁªÀÅ ¨sÁ«¹zÉªÀÅ. EzÀQÌzÀÝ ªÀÄÄRå PÁgÀtªÉAzÀgÉ, ¥Àæ¸ÀÄÛvÀzÀ°ègÀÄªÀ
¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀ ¸ÀA¥ÀPÀðeÁ®zÀ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CjªÀÅ EgÀÄªÀÅzÀÄ «±Áé¸ÁºÀð ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß
¸ÀgÀ¼ÀUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ. zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAAqÀzÀÄÝ £ÁªÀÅ Dj¹zÀ f¯Éè CxÀªÁ £ÉgÉAiÀÄ
f¯ÉèUÀ½AzÀ. CAwªÀÄªÁV DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÀ JAlÄ d£À zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀ vÀAqÀzÀ°è EzÀÝªÀgÀÄ ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À
¸ÀAWÀzÉÆA¢UÉ PÉ®¸À ªÀiÁrzÀ ¥sÉ¯ÉÆÃ²¥ï ¯ÁAiÀÄgïUÀ¼ÀÄ23
ªÀÄvÀÄÛ f¯ÉèUÀ¼À°è£À ªÀÄ»¼Á ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ.
§ºÀÅ¥Á®Ä zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ PÀ¤μÀÖ JgÀqÀÄ ¨Áj ¨sÉÃn ¤Ãr 4-5 UÀAmÉUÀ¼À PÁ® ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¹zÁÝgÉ.
zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀjUÉ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è vÀAiÀiÁjAiÀÄ PÀªÀÄälªÀ£ÀÄß K¥Àðr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ vÁQðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß «ªÀgÀªÁV «ªÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ PÀÄjvÀÄ CtÄPÀÄ vÁ°ÃªÀÄÄ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ
ºÁUÀÆ C£ÀÄªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ, ¸ÀAUÀæºÀzÀ PÁ¯ÁªÀ¢ü ¥ÀÇgÀ £ÀªÀÄä ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°èzÀÄÝ
C£ÀÄªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §UÉºÀj¹PÉÆ¼ÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.
4. zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀ:
CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ zÀvÁÛA±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ºÁUÀÆ ¥ÀÇgÀPÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¸ÀAUÀæ»¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¥ÁæxÀ«ÄPÀ zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀ:
• ©PÀÌlÄÖ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ¹§âA¢UÀ½UÉ (¸ÀÆ¥Àj£ïmÉAqÉAmïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PË¤ì®gïUÀ¼ÀÄ.)
ªÀåªÀ¹ÜvÀ ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ;
• ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÀAzÀ±Àð£À;
23
UÉÆèÃ§¯ï gÉÊmïì EArAiÀiÁzÀªÀgÀ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÀ°è ºÉAUÀ¸ÀgÀ ºÀQÌ£À ¸ÀAWÀªÀÅ 2005-2007gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è °AUÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ªÀQÃ°AiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä
AiÀÄÄªÀ ªÀQÃ®gÀÄUÀ½UÉ ¯ÁAiÀÄgïì ¥sÉ¯ÉÆÃ¶¥ï PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉÆArvÀÄÛ.

• F ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÉÃªÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ, ¥ÉÇ°Ã¸ï oÁuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðj DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæUÀ¼ÀAvÀºÀ
¨ÉA§® ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¸ÀAzÀ±Àð£À;
• D AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ/¸ÉÃªÉUÀ¼À dªÁ¨ÁÝj ºÉÇwÛgÀÄªÀ r.qÀ§Äèöå.¹.r ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ªÀÄAqÀ½
¥Àæw¤¢üUÀ¼ÉÆA¢UÉ O¥ÀZÁjPÀ ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ.
¥ÀÇgÀPÀ zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀ:
• r.qÀ§Äèöå.¹.r ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ: ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ºÀgÀqÀÄ«PÉ, ºÀAaPÉUÀ¼ÀÄ, ¸À«ÄÃPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ, DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ ºÀAaPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ, ¤ÃwUÀ¼ÀÄ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ
¤ªÀðºÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ AiÀÄÄPÀÛ ¸ÀPÁðj DzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ;
• ©PÀÌlÄÖ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ PÉÃAzÀæUÀ½AzÀ: ¥ÀæZÁgÀ ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæUÀw PÀÄjvÀ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ, ¯ÉPÀÌ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£À zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ,
PÉÃAzÀæ ¤ªÀð»¹PÉÆAqÀÄ §A¢gÀÄªÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ;
• ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆArgÀÄªÀ f¯ÉèAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ DzsÁjvÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ.
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á «zsÁ£À
1 ¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ¼ÀÄ:
¸ÁAvÀé£À ªÀÄvÀÄÛ PËlÄA©PÀ ¸À®ºÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ (¥sÁå«Ä° PË¤ì°AUïÀ ¸ÉAlgï) ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ
¸À®ºÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÁVªÉ. C¯ÁàªÀ¢ü ªÁ¸ÀÛªÀå UÀÈºÀ ºÁUÀÆ ¸ÁézsÁgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀ¸Àw
¸ÉÃªÉUÀ¼ÁVªÉ. gÁdå ¤®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹éÃPÁgÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀªÉÃ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ¼ÁVªÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ
C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸À®ºÁ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ, ¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ ºÁUÀÆ ¸ÀPÁðgÀ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ
ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ ¥ÀævÉåÃPÀ ¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸À®ºÁ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ½gÀÄªÀ ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÉÆzÀ®
¨sÁUÀªÀÅ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜjUÉ, JgÀqÀ£ÀAiÀÄzÀÄ ¸À®ºÁUÁgÀjUÉ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¥ÀÇ°Ã¸ï, £Áå¬ÄPÀ ¸ÉÃªÁ
¥Áæ¢üPÁgÀ, gÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, DgÉÆÃUÀå ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ/ªÉÊzÀågÀÄ, zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀjUÉAzÀÄ vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ (ZÉPï °¸ïÖ)UÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ ªÀiÁ»w PÀ¯É ºÁPÀ®Ä §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä vÀ¥À²Ã®Ä
¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. F ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸À®ºÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð K¥Àðr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°èUÉ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß MmÁÖgÉ ¨ÉA§® ¤ÃqÀ®Ä PÀ½¸À¨ÉÃPÀÄ. ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀAvÀºÀ E§âgÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÁV ¸ÀAzÀ±Àð£À
¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVvÀÄÛ.
ºÁUÉAiÉÄÃ, ¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ½UÁV ªÀiÁrzÀ ªÀÄÄRå ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ®Æè JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ½zÀÝªÀÅ.
ªÉÆzÀ® ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß D±ÀæAiÀÄ ªÀ¸ÀwUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜjUÁV JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀ¸ÀwAiÀÄ ¢£À¤vÀåzÀ

PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÇvÀÛ ¸ÀÆ¥ÀgïªÉÊ¸ïgÀÄ/¸ÀÆ¥Àj£ïmÉAqÉAmïUÀ½UÉAzÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ.
EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¥Àæw ¸ÉÃªÉAiÀÄ°è£À E§âgÀÄ ¤ªÁ¹UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAzÀ±Àð£À ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ UÀªÀÄ¤¹zÀÝ£ÀÄß
zÁR°¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀiÁrzÀ vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ. ¸ÀPÁðgÀªÉÃ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ ªÀiÁrzÀ ªÀÄÄRå
¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ°è MAzÉÃ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ. PÁgÀt CzÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÉÃ ¤ªÀð»¹, £ÀqÉ¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ
G½zÀ ¨sÁUÀªÀÅ E§âgÀÄ ¤ªÁ¹UÀ¼À ¥Àæ±ÁßªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ UÀªÀÄ¤¹zÀÝ£ÀÄß zÁR°¹PÉÆ¼Àî®Ä ªÀiÁrzÀÝ
vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ EzÀÝ, ¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀ¸Àw ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£Éß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.
EAvÀºÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ DzsÁjvÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉAzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ
¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVvÀÄÛ. F ¸ÉÃªÉUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ ®¨sÀåvÉ PÀÄjvÀAvÉ CªÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀÄ®£É
ªÀiÁqÀ®Ä F ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ. DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÀ f¯ÉèUÀ¼À°è 16 ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAzÀ²ð¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¥ÀnÖ 2
ºÉÇgÀ/M¼À ¤ªÁ¹UÀ¼À ¸ÀAzÀ±Àð£À ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀ vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹zÀ ¸ÀAzÀ±Àð£ÀUÀ¼ÀÄ
ªÉÊzÀågÀ vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ 11 12 - - - -
¥ÉÇ°Ã¸ÀgÀ vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ 15 13 - - - -
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ¼À vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ 8 11 - - - -
gÀPÀëuÁ¢üPÁjUÀ¼À vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ 11 13 - - - -
zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀ vÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ 16 16 6 11 5 5
ºÉÇgÀ/M¼À ¤ªÁ¹UÀ¼À ¸ÀAzÀ±Àð£ÀUÀ¼ÀÄ 20 28 11 19 9 9
PËlÄA©PÀ
¸À®ºÁ PÉÃAzÀæ
¸ÁAvÀé£À ¸ÁézsÁgÀ
C¯ÁàªÀ¢ü
ªÀ¸Àw
¹éÃPÁgÀ
PÉÃAzÀæ
gÁdå ¤®AiÀÄvÀ¥À²Ã®Ä ¥ÀnÖ
2 ¨sÁUÀªÀ»¹zÀªÀgÀ CªÀ¯ÉÆÃPÀ£À:
zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀiÁrzÀ ªÀÄÄRå CªÀ¯ÉÆÃPÀ£ÀªÀ£ÀÄß zÁR°¸ÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀjUÉ
ªÀ»¸À¯ÁVvÀÄÛ. F CªÀ¯ÉÆÃPÀ£ÀªÀ£ÀÄß ««zsÀ ¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ¼À ¥ÀævÉåÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁVzÉ. CªÀ¯ÉÆÃQ¹gÀÄªÀ
«μÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ ««zsÀ §UÉAiÀÄªÀÅ. CªÀÅ ««zsÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À°ègÀÄªÀ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËwPÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ. F CªÀ¯ÉÆÃPÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ»wAiÀÄ ²æÃªÀÄAvÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÁV gÀÆ¥ÀÅUÉÆArªÉ. ºÁUÀÆ ºÁUÉÃ ©nÖzÀÝgÉ
UÀªÀÄ£À vÀ¦àºÉÇÃUÀ§ºÀÅzÁzÀAvÀºÀ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß JwÛ »rAiÀÄ®Ä CªÀÅ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ.

3 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À:
CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ²æÃªÀÄAwPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÀÛªÉ JA§ GzÉÝÃ±À¢AzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ PÀxÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ºÁUÁV, PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EªÀ£ÀÄß ¨sËUÉÆÃ½PÀ CA±À ªÀÄvÀÄÛ
ºÀ®ªÀÅ ¸ÀÛgÀzÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄwUÀ¼ÀÄ:
1 £ÁåAiÀÄ¸ÀªÀÄävÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ ®¨sÀåvÉVzÀÝ ¸ÀªÀÄ¸Éå:
§ºÀÅ zÉÆqÀØ ¸ÀªÁ¯ÉAzÀgÉ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ CUÀvÀå«zÀÝ ¤uÁðAiÀÄPÀ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ. D zÁR¯ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ,
AiÉÆÃd£Á zÁR¯É, «ZÁgÀuÁ ªÀgÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ G¥À-²Ã¶ðPÉAiÀÄr (vÀ¯É §gÀºÀ) ºÀAZÀ¯ÁzÀ «ªÀgÀªÀÅ¼Àî DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ
ºÀAaPÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ r.qÀ§Äèöå.¹.rAiÀÄªÀgÀÄ £ÀªÀÄUÉ MzÀV¹zÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ DªÀÈwÛAiÀiÁVzÀÝªÀÅ. CzÉÃ
r.qÀ§Äèöå.¹.r ªÉ¨ï¸ÉÊmï£À°è ºÉÇ¸À DªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæPÀn¸À¯ÁVvÀÄÛ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ EwÛÃa£À AiÉÆÃd£Á DªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß
ºÀÅqÀÄPÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÁ£ÀUÉÆ½¹vÀÄÛ. »ÃUÉAiÉÄÃ EvÀgÀ zÁR¯ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉAiÀÄÆ D¬ÄvÀÄ. CªÉAzÀgÉ,
«ZÁgÀuÁ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ ºÀAaPÉUÀ¼ÀÄ. MAzÉÃ ªÀμÀðzÀ°è JgÀqÀÄ, PÉ®ªÉÇªÉÄä ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀnÖUÀ½zÀÄÝ CªÀÅ
¸ÁAvÀé£À CxÀªÁ ¸ÁézsÁgÀ ºÀAaPÉAiÀiÁzÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ¤dªÁVAiÀÄÆ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉ¢zÀÝ, C£ÀÄzÁ£À ¤AvÀÄºÉÇÃVzÀÝ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. r.qÀ§Äèöå.¹.r vÉUÉzÀÄºÁQzÀÝ PÉ®ªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß C£ÀÄzÁ£ÀzÀ §gÀÄ«PÉUÁV PÁAiÀÄÄwÛzÀÝªÀÅ.
¥ÁægÀA¨sÀzÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è £ÁªÀÅ r.qÀ§Äèöå.¹.r CxÀªÁ
¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ªÀÄAqÀ½ C£ÀÄzÁ£À ¤°è¹gÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀAzÀ±Àð£À ªÀiÁrzÉÝªÀÅ. £ÁªÀÅ ¸ÀA¥ÀQð¸À¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ
GvÀÛªÀÄ ¨ÁAzsÀªÀå«zÀÝ ¹§âA¢ ªÀUÁðªÀuÉ¬ÄAzÁV §zÀ¯ÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CAzÀgÉ, ªÀiÁ»w ¥ÀqÉªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÛ
¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ. C®èzÉ, ®¨sÀå«zÀÝ ªÀiÁ»w ©ü£Àß CªÀvÀgÀtÂPÉ EgÀÄwÛvÀÄÛ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, DyðPÀ ºÀAaPÉAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ
ªÀÄÆ®PÀ «ZÁgÀuÁ jÃwUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÁA¹ÜPÀ ¸ÁªÀÄxÀåð PÀÄjvÀAvÉ ¸ÀªÀÄUÀæ «±ÉèÃμÀuÉ £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ £ÀªÀÄUÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀ°®è.
¸ÁézsÁgÀ ªÀ¸ÀwUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ ¥ÀlÖAvÉ r.qÀ§Äèöå.¹.r¬ÄAzÀ £ÀªÀÄUÉ zÉÆgÉvÀ zÁR¯ÉUÀ¼À°è ¥Àæw f¯ÉèAiÀÄ°è JμÀÄÖ
¸ÁézsÁgÀUÀ½UÉ C£ÀÄzÁ£À ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ°è EgÀÄªÀ MlÄÖ ¸ÁézsÁgÀUÀ¼À ¸ÀASÉå JμÀÄÖ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½¹gÀ°®è.
ªÀiÁ»w PÉÆgÀvÉ CxÀªÁ C¥ÀÇtð ªÀiÁ»wAiÉÄÃ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è «±ÉèÃóμÀuÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ ºÁUÀÆ EzÀÄ C¢üPÁgÀ
±Á»¬ÄAzÀ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀ PÀμÀÖUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ F ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ.
CfðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁ»w ºÀQÌ£À PÁAiÉÄÝAiÀÄr ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉ¹zÁUÀ®Æ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è £ÀªÀÄUÉ vÀÄtÄQ£À,
¨sÁUÀ±ÀB ªÀiÁ»wAiÉÄÃ ¹QÌgÀÄªÀÅzÀÄ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ vÀqÀªÁUÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ UÀqÀÄ«£À ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ
ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjvÀÄ.
2 zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ:
zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ PÉ®ªÉÇªÉÄä ¥ÀÇªÀð AiÉÆÃfvÀ CªÀ¢üAiÉÆ¼ÀUÉ CªÀgÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÇtðUÉÆ½¹®è. EzÀÆ ¸ÀºÀ
UÀqÀÄ«£À ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjvÀÄ. PÁgÀt CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæ»¸À®Ä £ÁªÀÅ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ
¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©ü¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.

3 CxÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¼ÁxÀðUÀ¼ÀÄ:
»A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÉÆqÀ£É £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ©PÀÌnÖ£À ªÀÄzsÀå¹ÜPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À «ZÁgÀuÉAiÀÄ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ, ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ d£ÀgÀÄ “¸À®ºÁ” CxÀªÁ gÁf (EzÀÄ PÀ£ÀßqÀzÀ°è §¼À¸ÀÄªÀ ¥ÀzÀªÁVzÀÄÝ,
CzÀgÀxÀð £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ºÉÇgÀV£À wÃªÀiÁð£À, ¸ÀAzsÁ£À CxÀªÁ ªÀÄgÀÄ ªÉÄÊwæ JAzÁUÀÄvÀÛzÉ.)AiÀÄAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ
¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß «μÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¥Àæ±ÉßUÀ¼À ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ°è PÁt§ºÀÅzÀÄ.
PÁgÀt, AiÀiÁªÀÅzÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «ZÁj¸À¨ÉÃPÉA§ ªÀÄÆ® GzÉÝÃ±À ¥Àæ±ÉßVvÉÆÛ CzÀQÌAvÀ ©ü£ÀßªÁzÀ jÃwAiÀÄ°è
ªÁåSÁå¤¹PÉÆ¼Àî®VvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄªÁ¢¹PÉÆ¼Àî¯ÁVvÀÄÛ. PÉëÃvÀæzÀ°è£À ¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÀÅ ºÉÃUÉ GzÉÝÃ²¹zÉÝªÉÇ ºÁUÉAiÉÄÃ
zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀPÁgÀgÀÄ ¥Àæ±ÉßAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦¹zÁÝgÉ JAzÀÄ RavÀ¥Àr¸ÀÄªÀ PÀÄjvÀÄ £ÀªÀÄUÉ ¤AiÀÄAvÀæt ¸ÁzsÀåªÁUÀ°®è.
4 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À:
¨sËUÉÆÃ½PÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀÛgÀzÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À »£Éß¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ £ÀªÀÄUÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀ°®è.
CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ:
CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÁUÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ
¸ÀA¨sÀ«¹ªÉ. F ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À PÀÄjvÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ, ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ E¯ÁSÉUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÀqÉ¹zÀ ºÀ®ªÁgÀÄ
¸À¨sÉUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¥ÀæPÀlUÉÆArzÉ. F ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ FUÁUÀ¯ÉÃ ¸ÀAUÀæ»¹gÀÄªÀ ªÀÄÆ® ªÀiÁ»w¬ÄAzÀ ºÉÇgÀlAvÀºÀªÀÅ.
ºÁUÀÆ CªÀÅ ¤tðAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ºÉÇA¢ªÉ. ºÁUÁV, F ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁUÀÄvÀÛªÉ. CAvÀºÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀævÉåÃPÀ «¨sÁUÀzÀr E°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
• UËgÀªÀzsÀ£À: CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¸À®ºÁUÁgÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸ÁAvÀé£À’UÀ¼À ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁAiÀÄðPÀvÀðjUÉ
UËgÀªÀzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¸À®ºÁUÁgÀgÀ UËgÀªÀ zsÀ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¹PÀ 4500/- gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½AzÀ
6000/-UÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀ UËgÀªÀ zsÀ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¹PÀ 1500/- gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½AzÀ
3000/- gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ ºÉaÑ¸À¯ÁVzÉ.
• 24 UÀAmÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄªÁtÂ: ¢£ÀzÀ 24 UÀAmÉUÀ¼ÀÆ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉ¢gÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ J¯Áè ¸ÁAvÀé£À PÉÃAzÀæUÀ½UÉ
¸ÀÄvÉÆÛÃ¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸À¯ÁVzÉ. zÀgÀªÀÄÄPÀÛ ¸ÀºÁAiÀÄªÁtÂAiÀÄ°è PÀgÉ ¹éÃPÀj¸À®Ä PÉÃAzÀæzÀ°è M§â ¥ÀÅgÀÄμÀ
¸ÁªÀiÁfPÀ PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ EgÀÄvÁÛgÉ. ªÉÆzÀ®Ä ¨É½UÉÎ 8 jAzÀ gÁwæ 8gÀ ªÀgÉUÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
• PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÀASÉå: CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÁUÀ, gÁdåzÀ°è 69 ¸ÁAvÀé£À PÉÃAzÀæUÀ½zÀÝªÀÅ. r.qÀ§Äèöå.¹.rAiÀÄÄ
¤ÃrzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ J¯Áè PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß PÁAiÀÄð¥ÀæªÀÈvÀÛªÁV®è. f¯Áè PÉÃAzÀæUÀ¼À°è ºÁUÀÆ
vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À°è PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ. J¯Áè vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉA§ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É EzÉ. ºÁUÁV, gÁdåzÀ
¥Àæw vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À°è PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ.
• ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è ¸ÉÃj¹PÉÆArzÀÝ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄaÑgÀÄªÀÅzÀÄ: 24 UÀAmÉUÀ¼ÀÆ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß £ÀqÉ¸À¨ÉÃPÉA§
¸ÀÄvÉÆÛÃ¯É §AzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÁAvÀé£ÀªÉÇAzÀ£ÀÄß ªÀÄÄZÀÑ¯ÁVzÉ. EzÀPÉÌ ¤ÃrgÀÄªÀ PÁgÀtªÉÃ£ÉAzÀgÉ, FVgÀÄªÀ
CvÀå®à UËgÀªÀ zsÀ£ÀPÉÌ gÁwæ ºÉÇvÀÄÛ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ§®è ¥ÀÅgÀÄμÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ ¹UÀ°®èªÉA§ÄzÀÄ.

¸ÀA¸ÉÜUÉ ¨ÉÃQzÀÄÝzÀÄ PÁåA¥À¹ì£ÉÆ¼ÀUÉ ªÁ¸À ªÀiÁqÀÄªÀ ¹§âA¢. DUÀ ºÀUÀ®Ä-gÁwæ J£ÀßzÉ J®è PÁ®zÀ°èAiÀÄÆ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¹§âA¢AiÀÄÄ ®¨sÀåªÁVgÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ºÁUÁV, ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ CzÉÃ ¹§âA¢AiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ
PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß vÉgÉ¢qÀ§AiÀÄ¹vÀÄÛ. ºÁUÁzÀgÀÆ CzÉÃ ¹§âA¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÁAvÀé£ÀPÉÌ §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ §UÉÎ r.qÀ§Äèöå.¹.r
ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀ°®è.
• zÀgÀªÀÄÄPÀÛ ¸ÀASÉåUÀ¼ÀÄ: zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è PËlÄA©PÀ ¸À®ºÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è zÀgÀªÀÄÄPÀÛ ¸ÀASÉåUÀ¼ÀÄ
EgÀ°®è. EwÛÃZÉUÉ LzÀÄ CAQUÀ¼À zÀgÀªÀÄÄPÀÛ ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß PÉÃAzÀæUÀ½UÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.

4
PËlÄA©PÀ ¸À®ºÁ PÉÃAzÀæ (Family Counseling Centre)
ªÁå¦Û ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¸ÀAzsÁ£À:
PËlÄA©PÀ ¸À®ºÁ PÉÃAzÀæªÀÅ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ªÀÄAqÀ½AiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÉ. F
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ gÁdå ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ¸À®ºÁ ªÀÄAqÀ½. F
AiÉÆÃd£ÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ «vÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÁdå CzsÁåAiÀÄªÀÅ
eÁjUÉÆ½¹, ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
vÉÆAzÀgÉUÉ ¹®ÄQgÀÄªÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀμÉÖÃ C®èzÉ, CUÀvÀå ©zÀÝgÉ ErÃ PÀÄlÄA§ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ ¨ÉA§® ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß
MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀªÁVzÉ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ vÀ£Àß ¦ÃpPÉAiÀÄ°è »ÃUÉ ºÉÃ½zÉ... PËlÄA©PÀ ¸À®ºÁ
PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß, zÀA¥ÀwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÀÄß MqÉAiÀÄzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄlÄA§UÀ¼À°è ºÁUÀÆ MlÄÖ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è
¸ËºÁzÀðªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV gÀa¸À¯ÁVzÉ... AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ
ªÀåQÛ, PÀÄlÄA§, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ zËdð£ÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ EvÀgÉ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½UÉ FqÁzÀªÀjUÉ vÀqÉAiÀÄÄªÀ,
UÀÄt¥Àr¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£ÀªÀð¸Àw PÀ°à¸ÀÄªÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
AiÉÆÃd£É ¸Á¢ü¸À¨ÉÃPÉAzÀÄPÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ »ÃVªÉ:
• ©PÀÌlÄÖ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ, ªÀgÀzÀQëuÉ ¸Á«£À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À vÀ¤SÉ, ºÀzÀUÉlÖ PÀÄlÄA§PÉÌ ¸À®ºÁ ¤ÃqÀÄªÀAvÀºÀ ªÀÈwÛ¥ÀgÀ
¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ;
• ¥ÀævÉåÃPÀUÉÆArgÀÄªÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzÀÄªÉ ªÀÄÄjzÀÄ ©zÀÝ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ºÉÇgÀV£À
wÃªÀiÁð£ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉ ªÀÄgÀÄ ªÉÄÊwæUÁV ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄªÀÅzÀÄ;
• D±ÀæAiÀÄ ªÀ¸ÀwUÀ½UÉ, ¥ÉÇ°Ã¸ÀjUÉ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ;
¤Ãw «±ÉèÃμÀuÉ -CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¹zÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À «ªÀÄ±Éð
CzsÁåAiÀÄ

State Services for Women in Crisis in Karnataka, A Study. Kannada report

State Services for Women in Crisis in Karnataka, A Study. Kannada report

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (6)

State Services for Women in Crisis in Karnataka, A Study. Kannada report