1. Kur’ân Kırâatinde
Tecvid İncelikleri
İDGAMLAR
Yard. Doç Dr.
Rahim TUĞRAL

2. Dikkat
Bu sunumdaki Arapça karakterleri
iyi görüntüleyebilmek ve
Rahat okuyabilmek için
bilgisayarınıza
önce “ARAPÇA DİL DESTEĞİ” yüklemeniz;
sonra da bu CD’de verdiğim
“Mushaf TR” karakterini kopyalamanız gerekir.
Bunu yapabilmek için
DENEME MASASI’ndan
Yazı Tiplerini bulun
Ve oraya “Mushaf TR” karakterini kopyalayın.

3. İdgâm-ı Misleyn
Mahreçleri ve sıfatları aynı olan
iki harfin idgâmı
A- İdgâm-ı misleyn maa’l-gunne
ْ ُ‫َ َ ْ ْم‬
‫من نوم ، لكم مَا كسبتم‬
ْ ُ‫َ ْم‬ ٍ ْ َ ْ ِ
B- İdgâm-ı misleyn bilâ gunne
ْ‫قد دخلوا ، ان اضرب بعصاك ، يكْتب‬
ُ‫َ ْم‬ َ َ َ ِ ْ ِ ْ ِ َ ُ‫َ ْ َ َ ْم‬
ْ ُ‫َ ْ َ ْم‬
‫،بينكم‬
‫ربحت تجـجارتهم ، بل له ، اووْا ونصروا‬
ُ‫وٰ َ َ َ َ ْم‬ ُ‫َ ْ َ ْم‬ ْ ُ‫َ ِ َ ْ ِ َ َ ْمُ ْم‬

4. Görünüşe bakarak idgâm-ı misleyn
َّ ُ‫ْم‬
‫ثم‬ َّ َ َّ َ
‫مس تب‬ َّ َ
‫تم‬ َّ ِ
‫ان‬
ْ ُ‫ِ َّ َ ْ ْم‬
‫اثاقلتم‬ ‫مما‬
َّ ِ َ‫يخصمون‬
ُ‫َ ِ مِّ ْم‬ ‫ال‬
َّ َ ‫يشقق‬
ُ‫َ َّ َّ ْم‬
‫التى‬
۪‫َ َّ `ى‬ ‫الذ ى‬
۪‫َ َّ `ى‬ ُ‫َ ْم‬
‫اللّٰه‬
gibi kelimeler için idgâm-ı misleyn
demek daha doğru

5. Sâkin Mîm’in Halleri
1- İdgâm misleyn maa’l-gunne : َ ُ‫ َ نوُ َتْ نوُ َتْ َ نو‬
‫لكنوُمم م ام م م م نوهمم مهتدنون‬
َ ْ‫ َ َت‬
2- İhfâ-i şefevî (dudak ihfâsı) : ٍ ِ‫ َ َتْ رِ َ ر‬
‫ربهمم بهمم م م م م امم بظ اهر‬
ْ‫ َ هُّ نوُ َتْ رِ رِ َت‬
3- Sâkin mîmin izhârı : ِ‫ َ َتْ ي۪ نوُ نوُ َتْ َ رِ َ ي۪ ر‬
‫لكنوُمم دنينكمم نوم لىم دنين‬
Sakin Mim’den sonra
özellikle Vâv ile Fê harfi gelirse
izhâr-ı şefevî (dudak izhârı)
ٍ ِ‫ر‬
‫همم م نوازنواجهمم فىم ظال َل‬
۪‫نوُ َتْ َ َ َتْ َ نوُ نوُ َتْ ي‬

6. İdgâm-ı Mütecâniseyn
Mahreçleri bir, sıfatları farklı olan
iki harfin idgâmı
Kırâatimizde
üç noktada çıkan harflerde görülür:
‫ت د طم م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م ب مم م م م م م م م م م م م م م‬
‫م م م ث ذ ظ‬
‫م م م‬

7. ‫ت د ط‬
‫د ت‬ ‫ت ط‬
‫ت د‬
‫ق التم ط ائفةم م م م م م م م م م م م م عب َدم تمم ،م قدم ت َبينم م م م م م م م م م ‬
‫ َ َتْ نوُ َتْ َ َتْ َ نَّ َ‬ ‫ َ َ َتْ ٓ َ رِ َ ٌ‬
‫م م اجيبتم م د َعوتكم ا‬
‫َتْ َ نوُ نوُ َ‬ ‫نوُ ي۪ َ َتْ‬
‫م (‬
‫ق الط ائفةم (م م م م م م م م م م م م )م عبتـتتـمم ،م قتـتتـبينم (م م م م م م م م م م ‬
‫ َ َ هُّ َتْ َ نَّ َ نَّ َ‬ ‫ َ َ نَّ رِ َ ٌ‬
‫م م م )م )م اجيبدعوتكم ا‬
‫نوُ ي۪ َ نَّ َتْ َ نوُ نوُ َ‬
‫‪Bu misallerde‬‬
‫.‪birinci harf ikinci harfe tamamen katılıp şeddeli okunur‬‬
‫ط ت‬
‫فرطتمم م ،م م احطتم م ،م م لئرِنم بس َطَتْت َ‬
‫ َ َتْ َ‬ ‫ َ َ َتْ نوُ‬ ‫ َ نَّ َتْ نوُ َتْ‬
‫‪misallerinde ise‬‬

8. ‫ث ذ ظ‬
‫ذ ظم م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م ث ذم ‬
‫م اذم ظلموام م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م نيلهثم م ذلك َ‬
‫ َ َتْ َ َتْ ٰ رِ‬ ‫رِ َتْ َ َ نوُ‬
‫م م م م م م ‬
‫م اظتـلموام (م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م م )م نيلهذلك َم (‬
‫ َ َتْ َ ّ رِ‬ ‫رِ نَّ َ نوُ‬
‫م م م م م م م م )‬
‫‪Bu misallerde‬‬

9. ‫ب م‬
‫ي ارا بنىرا اركبرا معن ا‬
َ‫ْبَ نُ ْبَ َّ كْ ْبَ كْ ْبَ ْبَ ْب‬
( ‫)را ي ارا بنىرا اركمعن ارا‬
َ‫ْبَ نُ ْبَ َّ كْ ْبَ َّ ْبَ ْب‬
Bu misalde de
birinci harf ikinci harfe
tamamen katılıp şeddeli okunur.

10. ‫‪İdgâm-ı Mütekâribeyn‬‬
‫‪Mahreç veya sıfatları yakın olan‬‬
‫‪iki harfin idgâmı‬‬
‫‪Kırâatimizde‬‬
‫:‪biri diğerine yakın iki harf grubunda görülür‬‬
‫را را را را را را را را را لرا را ررا را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را را قرا ك‬
‫را را را را را را ‬

11. ‫لرا را ر‬
‫را قلرا ربّرا ،را را بلرا رْبَفعهرا هّٰللا‬
‫ْبَ كْ ْبَ ْبَ نُ نُ‬ ‫نُ كْ ْبَ‬
‫را را را را )را قرـررا بّرا ،را را برـررا فعهرا هّٰللارا (‬
‫ْبَ َّ ْبَ ْبَ نُ نُ‬ ‫نُ َّ‬
‫‪Bu misallerde‬‬
‫‪Lâm harfi Râ harfine tamamen katılıp‬‬
‫.‪şeddeli okunur‬‬

12. ‫قرا ك‬
ْ‫ْبَ ْبَ كْ ْبَ كْ نُ كْ نُ ك‬
‫المرا نخلقكم‬
‫)را المرا نخلكمرا را ،را را المرا نخكْلقكْكنُمكْرا (را‬
ُ‫ْبَ ْبَ كْ ْبَ ن‬ ْ‫ْبَ ْبَ كْ ْبَ كْ نُ ّ ك‬
Bu misalde ise
Kaf harfi Kef harfine
hem tamamen katılıp şeddeli okunur;
‫المرا نخلكم‬
ْ‫ْبَ ْبَ كْ ْبَ كْ نُ ّ ك‬
hem de Kaf harfi Kef harfine tamamen katılmayıp,
Kaf harfindeki istîlâ sıfatı (kalınlık) hissedilir.
ْ‫ْبَ ْبَ كْ ْبَ كْ نُ كْ نُ ك‬
‫المرا نخلقكم‬

13. Not
Kırâatimize göre Lâm harfi önce
Râ harfi sonra gelme şartı vardır.
Râ harfi önce
Lâm harfi sonra gelirse
idgâm olmaz.
‫ربناااغفرل ى‬
۪‫غااَ نَّ غااَ ۪لْ ْرِ ۪لْ ى‬

14. İdgâm Şemsiyye
‫ ال‬takısındaki lâm harfinin şemsî harflerde idgâmı
Şemsî harfler: ‫تثدذرزسشصضطظلن‬
İdğâm şemsiye İdğâm şemsiyye
maa’l-gunne bilâ gunne
َ‫غااَ نَّ ْرِ غااَ ُّ ُ غاا‬
‫والنااس النُرور و‬ ِ‫غااَ ُّ ْر‬
‫فاالتاالياات الدُنين ُ والطُرور‬
۪‫غااَ نَّ ْرِ غااَ ْرِ غااَ ّ ى‬
ِ‫نَّ غااَ غااَ ْرِ غااَ نَّ ۪لْ ْر‬
‫النهاار من النُروم‬
Sâkin lâm
kelimenin aslından ise
önündeki şemsî harfe
idgâm olunmaz.
ْ‫غااَ ۪لْ غااَ نَّ ۪ل‬
‫فاالتقم ، والتفت‬ ْ‫غااَ ۪لْ غااَ ُ ۪ل‬

15. ‫‪İzhâr Kameriye‬‬
‫‪ takısındaki lâm harfinin kamerî harf karşısında izhârı‬ال‬
‫:‪Kamerî harfler‬‬ ‫ا ب ج ح خ ع غ ف ق ك م و هـ ى‬
‫) ابغْرِ حجنَّك وخغااَف۪لْ عغااَقيمغااَه ُ (‬
‫ ى۪‬ ‫غااَ ۪لْ غااَ غااَ غااَ‬
‫۪لْ غااَ ۪لْ غااَ غااَ ۪لْ نَّ ُ‬
‫البعث القمر اغااَليُروم الخغااَلق‬ ‫غااَ ۪لْ غااَ ۪لْ ُ غااَ ۪لْ غااَ غااَ ُ‬ ‫ال ُم‬
‫غااَ ۪لْ ُّ‬
‫المااعُرون الُرواء ُ‬
‫غااَ ۪لْ غااَ ُ غااَ غااَ ۪لْهغااَ‬
‫ٓ‬