2. Cfare do te thote OBEZITETI pediatrik per ju???
3. Kriteret diagnostike per obezitetin:
BMI (Body Mass Index – kg/m2)- Metoda më e
besueshme, në kombinim me vlerësimin
klinik:
<18,5 Nënpeshë
18,5-24,9 Peshë normale
25-29,9 Mbipeshë
30-34,9 Obez
35-39,9 Obez i moderuar
40-49,9 Obez i rëndë
>50 Super obez i rëndë
4. Rritje e jashtëzakonëshme prevalencës.
-Afro 1/3 e fëmijëve në SHBA janë
mbipeshë ose gati mbipeshë
-Rritje 300% në 40 vjet
Obeziteti i fëmijëve -epidemi ne vëndet të zhvilluara dhe të
industrializuara.
Obeziteti nuk është një sëmundje e vetme, por një sindromë me
etiologji multifaktoriale që përfshin ndryshime të metabolizmit,
gjenetike, mjedisore, sociale dhe kulturore.
Rritja e shpejte e prevalences ?
-Jo vetem ndryshimet gjenetikë,
-Dieta
-Veprimtaritë fizike
18. Shkaqet qe cojne ne rritje te
Mbipeshes
Balanca pozitive e energjise
Marrja energjitike = Harxhimi I energjise
Aktivitetit Fizik
Kalorazhit
Jetes sedentare
19. 1-Kontributi gjenetik ne Obezitet?
Shkon midis 25% dhe 70%.
Bouchard C et al. HumBiol 1985;57:61
Cardon LR et al. HumBiol 1994;66:465
Stunkard AJ et al. JAMA 1986;256:51
Stunkard AJ et al. NEJM 1986;314:193
20.
21. Gjenetika kontribuon ne mbi
peshe/obezitet por PSE eshte
rritur 3 fishi I prevalences ne
dekadat e fundit ???
23. 2-Aktiviteti fizik I ulur Pse?
Qëndrimi para ekraneve (TV, reklama për
ushqimet, filmat, lojrat në kompjuter, puna
në kompjuter, interneti, telefoni, pakësojne
aktivitetin fizik të fëmijëve.
24. Koha sedentare
(Ore TV te para/jave)
10
15
20
25
30
35
0
5
19
40
19
45
19
50
19
55
19
60
19
6
5
Vite
19
70
19
75
19
80
19
85
Shikimi TV nga femijet
19
90
19
95
Data from Multiple references
25. Joshja sedentare e Teknologjise*
Ne nje anketim qe eshte bere rezultoi se
gruposhat ndermjet 8-18 vjec e shpenzojne
kohen me keto aktivitete:
• Shikim te TV – 3 ore. 51 min.
• Perdorimi kompjuterit – 1 ore. 2 min.
• Video games – 49 min.
• Leximi – 43 min.
*Generation M: Media in the Lives of 8-18 year olds
Menlo Park, Calif: Kaiser Family Foundation 2005
26. 68% e femijeve kane ne dhomen e
gjumit te tyre TV dhe 31% kane
kompjuter.
Kaiser Family Foundation
Menlo Park, CA:2005
27. Perqindja e udhetimit me
automjete, 1977 - 1995
90
89
88 89.3
87
Percent
86 87.1
85
84 85.0
83 83.9
82
81
1977 1983 1990 1995
National Personal Transportation Survey, 1995
28. Perqindja e te Ecurit , ne udhetim,
1977 - 1995
10
9
8 9.3
7 8.5
6
Percent
7.2
5
4 5.5
3
2
1
0
1977 1983 1990 1995
National Personal Transportation Survey, 1995
29.
30.
31.
32. Eliminimi I Aktivitetit fizik ne shekullin 21, ne
ditet e sotme
1900 A.D. 2006 A.D.
Walking No sidewalks, electric scooter, motorized
walkways, automobile
Riding bike to school Unsafe streets
Stairs Elevators, escalators
Sweeping with broom Vacuuming
Plowing field Tractor with air conditioning and radio
Picking crops Mechanized harvesters
Filing papers Computers
Carrying messages E-mail, telephone, fax
Washing dishes Dishwasher
Painting a house with brush Spray paint
Sawing a tree limb Power saw
Washing clothes Washing machine
Hanging clothes out to dry Dryer
Shoveling snow Snow blower
Sharpening pencil Electric pencil sharpener
Walking to library Internet
Opening cans Electric can opener
33. OBEZITETI - MBIPESHA
3-DIETA
Ndryshimet e mëdha në ushqyerje.
Lloji dhe çmimi i ushqimeve.
Industria ushqimore prodhon ushqime relativisht
të lira, me shumë kalori, yndyrna, karbohidrate të
thjeshta, kripë, me pak fibra dhe mikronutrientë.
Snack-et që përdoren ndërmjet vakteve janë të
pasur në yndyrë e sheqer
Fast-food-et, të volitëshme për shumë qytetarë
janë përhapur shumë
34.
35.
36. Te ngrenit jashte :
46% te parave per ushqim shpenzohen
jashte shtepise
44% hane ne restorant ne cdo dite te caktuar
Permasat e porcioneve te restoranteve po
behen 2-3 fishi I normales
Ka nje lidhje pozitive ndermjet te ngrenit
jashte dhe shtimit ne peshe dhe kalorive
Ushqimet ne restorant priren të jenë me me
yndyrë me te larte dhe kalori, dhe më te ulta
në vitamina, fibra dhe minerale, se sa
ushqimet të përgatitura në shtëpi
37. Femijet hane ne restorant 2 fishin e kalorazhit
(770) qe do hanin ne shtepi (420).
Zoumas-Morse C et al. J Am Diet Assoc 2001;101:923
40. The “Super-Sizing” of America
“Kete vit Amerikanet do harxhojne me shume
para ne fast food se sa ne arsimim.…”
Eric Schlosser. Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal.
Meal.
Harper Collins. 2002.
42. Obeziteti
Studimet flasin per një lidhje te forte midis shikimit të televizionit
dhe obezitetit.
Duke shkaktuar
spostim negativ të veprimtarisë fizike,
ulur sasinë e kalorive të shpenzuara, ndërkohe që shikohet
televizion
mundësinë e rritjes së përdorimit të ushqimeve të thata, shpesh e
lidhur me reklamat
43. Obeziteti
Prevalenca e obezitetit rritet aq sa rritet numri i orëve të shikimit
të televizionit.
Për më tepër shpenzimi i energjisë mund të ulet, sepse koha qe
shpenzohet në shikimin e televizionit në vend që të shpenzohet
në veprimtaritë të cilat janë me shumë
shpenzim energjie siç janë dhënia e biçikletës, apo noti.
Ka prova që ulja e nivelit të energjisë së shpenzuar është një
faktor etiologjik shumë
i fuqishëm për zhvillimin e obezitetit në moshën e fëmijëve .
44. Obeziteti
Objektivat
Qëllimi i këtij studimi është që të gjejë lidhjen që ekziston midis:
aktivitetit fizik,
kohës së shpenzuar për të pare televizion, përdorimit të
kompjuterit apo lojërave
elektronike dhe obezitetit në fëmijët shqiptare.
45. Obeziteti
Metoda
Ky është një studim kros-seksional ku janë marrë 80 raste ne
shkolla te ndryshme, në Tirane në moshat 11, 13 dhe 15- vjeç—
meshkuj dhe në femra.
Evidentuam lidhjet e pavarura
midis shikimit të TV-së dhe aktivitetit fizik të matur me
ane të pyetësorëve.
Gjetëm
1. Lidhje pozitive midis shikimit të TV-së dhe mbipeshës
(p=0.016).
2. Veprimtaria fizike ishte e lidhur në mënyrë inverse me
mbipeshën (p<0.014).
47. Obeziteti- TV
TV: Të rinjtë tanë shpenzojnë kohë të gjatë duke parë programe televizive.
Kjo i ben ata inaktivë dhe kjo gjë vjen duke u rritur me rritjen e moshës.
Mesatarja në të gjithë moshat është më e lartë në krahasim me të dhënat
në Evrope.
Shikim I television mbi 4 orë gjatë ditëve të javës dhe gjate fundjaves (Shih fig).
Gjetëm një lidhje pozitive midis shikimit të TV dhe ndjenjës së të qënit mbipeshë (p =
0.016).
49. Obeziteti- Kompjuteri
Te dhënat tregojnë së në familje
1. Eshtë futur kultura e kompjuterit- posedimi I kompjuterit (fig)
2. Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec.(fig)
3. Koha e perdorimit te kompjuterit gjate javes dhe ne fundjave (fig)
50. Kompjuteri:Eshtë futur kultura e kompjuterit- posedimi
I kompjuterit/ Shfrytezim I tij me shume nga moshat e
rritura 15 vjec
51. Koha e perdorimit te kompjuterit gjate javes/
Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura
15 vjec
52. Koha e perdorimit te kompjuterit gjate fundjaves/
Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec
55. Aktiviteti Fizik
Oret e aktivitetit fizik ne jave (fig)
Aktiviteti fizik ishte i lidhur në mënyre sinjifikative në mënyre
inverse me të ndjerit mbipeshë (p < 0.014), në mënyre të pavarur.
Veprimtaria fizike është e lidhur në mënyre sinjifikative me
dhjamosjen, në mënyre të pavarur kjo në lidhje me shikimin e
televizionit dhe me faktorët e tjerë
57. Obeziteti
Kufizimet
Është vështirë të gjendet një lidhje shkakpasojë,
dhe e pamundur të përcaktohen
drejtimet e ardhshme të këtyre lidhjeve vetëm mbi
bazën e të dhënave krosseksionale.
Ne nuk gjetëm ndonjë lidhje midis shikimit të TV
dhe veprimtarisë fizike.
Lidhja midis shikimit të TV-së dhe veprimtarisë
fizike me shtresën dhjamore duket së është e pavarur.
Kjo sugjeron së shikimi i televizionit nuk arrin të
zëvendësoje aktivitetin fizik në orët e lira pas shkolle.
58.
Obeziteti
Përfundime
1-Vajzat janë me të kujdesshme ndaj peshës së tyre
dhe tentojnë të mbajnë diete, por pa i kushtuar
vëmendje veprimtarisë fizike.
2-Jeta sedentare është një problem i madh për fëmijët
sepse ata shpenzojnë një kohe të gjate para
televizionit dhe kompjuterit.
3-Të dhënat tona sugjerojnë për një lidhje midis
shikimit të TV dhe obezitetit, ndërkohe që veprimtaria
fizike lidhet me obezitetin në mënyre të pavarur nga
shikimi i TV-së.
Editor's Notes
Medical complication of obesity
Mokdad AH, Serdula MK, Dietz WH, Bowman BA, Marks JS, Koplan JP. The spread of the obesity epidemic in the United States, 1991-1998. JAMA . 1999;282:1519-1522. Mokdad AH, Serdula MK, Dietz WH, Bowman BA, Marks JS, Koplan JP. The continuing epidemic of obesity in the United States. JAMA . 2000;284:1650-1651. Mokdad AH, Ford ES, Bowman BA, et al. Diabetes trends in the U.S.: 1990-1998. Diabetes Care . 2000;23:1278-1283. Mokdad AH, Ford ES, Bowman BA, et al. The continuing increase of diabetes in the US. Diabetes Care . 2001;24:412. Mokdad AH, Bowman BA, Ford ES, Vinicor F, Marks JS, Koplan JP. The continuing epidemics of obesity and diabetes in the United States. JAMA . 2001;286:1195-1200.
We are all aware of the bombardment of over- and super-sized portions, not to mention the explosion of fast-food establishments. Eric Schlosser. Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal. Harper Collins. 2002.