Walter van Kampen - Bionica in klimaatinstallaties
Max Barenbrug - NLA Scholenpresentatie
1.
2. Even voorstellen:
Max Barenbrug
Managing Director
Fagerhult bv
www.fagerhult.nl
max.barenbrug@fagerhult.nl
Nederlandse Licht Associatie (NLA)
www.lichtassociatie.nl
Jacqueline.van.Oosten@fme.nl
Projectmanager NLA
3. Frisse Scholen, PvE en termen
EN 12464-1 herzien
Meer omgevingslicht geeft betere resultaten
Intelligent lichtontwerp in het klaslokaal
4. Zowel voor bouw als
verbouw van scholen
(PO en VO)
Doelen:
- scholen te stimuleren
minder energie te
verbruiken
- het binnenmilieu te
verbeteren.
www.frissescholen.nl
- “verbetering van het
binnenmilieu kan leiden
tot beter CITO scores”
5. Ambitieprofiel op basis van:
•Energiezuinigheid
•Luchtkwaliteit
•Thermisch comfort
•Visueel comfort
•Akoestisch comfort
9. Lumen/Watt verhouding = PvE Frisse scholen: min. 55 lm/W
“Specifieke lichtstroom van het systeem”
(=> armatuur, lichtbron, VSA)
De verhouding tussen:
a) de lichtstroom van het armatuur
b) het vermogen dat de lichtbron opneemt + het verlies van
het VSA.
Lumen/opgenomen vermogen
Armatuur (2x35W):
6488 lumen/77W = 84.25 lm/W
10. HF VSA en Dimmen
HF-VSA: Hoogfrequent Voorschakel Apparaat
•
•
•
•
Start de fluorescentielamp gecontroleerd op
Zorgt voor de juiste frequentie van de lichtbron, flikkervrij
verlengt de levensduur van de lichtbron
Controleert de werking en schakelt uit zodra de lichtbron
defect is
Dimmen
•
•
•
•
lichtregeling door toepassing van een dimbaar HF-VSA
1-10V (draaiknop)
Digitaal, VSA’s communiceren dmv een digitaal signaal
DALI; Digital Adressable Lighting Interface
12. Aan- en afwezigheidsdetectie
Aanwezigheidsdetectie:
Sensoren registreren aan de hand van
warmtestraling of met behulp van Radartechniek
beweging. Daarop wordt de verlichting
ingeschakeld.
Afwezigheidsdetectie:
De verlichting wordt handmatig ingeschakeld
en na verloop van tijd automatisch uitgeschakeld
13. UGR
Unified Glare Rating:
De mate van onbehaaglijke verblinding
die wordt veroorzaakt door armaturen
van een verlichtingsinstallatie
Klaslokalen: UGR ≤ 19
Waarde mag niet hoger zijn
dan vermeld in de norm.
18. Het effect van omgevingslicht op
de studieresultaten – Londen
2009-2010
Het doel was te onderzoeken hoe
leerlingen werden beïnvloed door
meer omgevingslicht.
Tijdens het onderzoek werden
prestaties, alertheid en welzijn
gemeten.
De resultaten werden vergeleken met
leerlingen in een identiek klaslokaal
maar dan met standaard verlichting.
19. Het effect van omgevingslicht op
leren – opzet van de studie
Uitgevoerd in Londen 2009-2010
In totaal 56 kinderen in de leeftijd 8 tot 9
hebben deelgenomen, allemaal volgens
hetzelfde tijdschema.
Vier groepen werden vergeleken in vier
klaslokalen, twee testlokalen (E1 en E2)
en twee standaard lokalen (C1 & C2).
C1 en E1 op de begane grond,
C2 en E2 op de eerste verdieping.
C1 en E1 krijgen invallend daglicht vanuit het
zuiden. In C2 en E2 komt het daglicht van
zowel het zuiden als het noorden.
20. Het effect van omgevingslicht op
het leren – de resultaten
De leerlingen toonden een significant
grotere alertheid in de donkere tijd
van het jaar.
De leerlingen lieten een sterk
toegenomen activiteit over het
gehele schooljaar zien.
De leerlingen lieten zien dat ze zich beter
voelden over het hele schooljaar.
21. Het effect van omgevingslicht op
het leren – de resultaten
De leerlingen presteerden beter over
het hele jaar, maar het verschil was groter
in de donkere tijd van het jaar.
22. Durf meer licht te gebruiken !
Klaslokaal
Eisen in
Aanbevolen
Aanbevolen
EN 12464-1
in EN 12464-1
vanuit onze studie
Werkvlak
500 lux
-
-
Plafond
minimaal 30 lux
minimaal 50 lux
gemiddeld 300 lux
Wand
minimaal 50 lux
minimaal 75 lux
gemiddeld 300 lux
Whiteboard
500 lux
-
-
minimaal 150 lux
-
-
Cilindrische
verlichtingssterkte
25. • PvE Frisse scholen
o
o
o
o
o
minimale lumen/watt
HF VSA
Dimmen
Daglichtafhankelijke regeling
maximale UGR
• Omgevingslicht nu in de norm opgenomen
• Bevorderend voor:
o alertheid, activiteit, welzijn en prestaties
• Energiebesparing door:
o kwalitatieve armaturen en randapparatuur
o toepassen regelcomponenten
o slim lichtplan ontwerp
