1. Sistema eragilea: software bat da, programaz eta datuz osatua, ordenagailuetan
funtzionatzen duena eta ordenagailuaren hardwarea kudeatzen duena, eta askotariko
software aplikazioak
3.40ko hamarkadaren amaneran agertu ziren lehen sistema eragileen prototipoak.
1950en hasieran agertu ziren zirkuitu integratuak eta teknika berri batzuk, adibidez
monitor residentea.
efizientziaz exekutatzeko zerbitzu komunak eskaintzen dituena.
Ordenagailuan exekuzioan dauden programa guztiek prosezuak dira
Sistema eragile batzuk
Apple Macintosh (Mac esaten zaiona eta sagar formako logotipoa duena (apple).
1984ko urtarrilean atera zuten modu ofizialean, eta 2.495 dolar balio zituen orduan.
Erabiltzaile askok GUI baten bidez zebilela ikusirik, ordura arte erabiltzen zituzten
komando lerroetara ohiturik, jostailutzat hartu zuten. Hala ere, Mac-ak maila grafikoan
aitzindaritza hartu zuen mundu osoan.
Microsoft Windows
Microsoft Corporation enpresak garatutako jabego sistema eragileen familia da, Bill
Gatesek eta Paul Allenek sortua. Guztiak daude erabiltzailearen interface grafikoan
oinarrituta, leihoen paradigman hain zuzen ere. Hortik dator bere ingelesezko izena
(windows = leihoak). Orain arte atera diren Windows-en bertsioak bi norabideri
jarraitzen diete; azkenean, bakar batean batzen direnak, Windows XPn. Horietako
lehenak, sistema eragilearen itxura zuen oraindik, baina MS-DOSean exekutatzen zen.
Egun, Windows Vista ere badago, baina gure ustez, arazo gehiegi ditu oraindik, eta
nekez izango da gehienek erabiltzeko sistema eragilea. Momentuz, gida sortu denean
behintzat (2007ko azaroa), Windows XP-arekin jarraitzea gomendatzen dugu.
GNU/Linux
1991n agertu zen Linux-en nukleoaren lehenengo bertsioa. Linus Torvaldek eta hainbat
kolaboratzailek sortu zuten Internet bitartez. Unix Sisteman oinarritzen da, hasieran
komando moduan lan egiten zuen sistema, MS-DOSaren antzera. Gaur egun, leihoak
ditu, KDE, GNOME eta beste askoren zerbitzari grafikoari eta leihoen kudeatzaileri
esker. GNU/Linux-ek atera berri du leihoak 3D ingurunera bihurtzen dituen aplikazio
bat ere, Beryl, esaterako. Linuxa modu ikusgarri eta atseginean erabiltzea lortzen da.
2. Segurtasunaren aldetik, ez du zerikusirik Microsoft Windows-en sistema eragileekin.
Guretzat Linux Windows baino asko askoz ere seguruagoa da.
Historia
40ko hamarkadaren amaneran agertu ziren lehen sistema eragileen prototipoak.
1950en hasieran agertu ziren zirkuitu integratuak eta teknika berri batzuk, adibidez
monitor residentea.
1960ko hamarkadetan multiprogramazioa, denbora konpartitua, denbora erreal aeta
multiprozezadorea.
1970ko hamarkadetan lehenengo sistemak agertu ziren: UNIX
1980ko hamarkadetan lehenengo sistema agertu ziren Interfaz grafikoarekin: Windows,
Mac, Linux, etc….
Bai. Patizio bat egiten disko gogorrean
Ez. Pendrive batean edo cd batean badaukazu bai
Bai. Hortik irekitzeko sistema eragilea, ordenagailuan ez badago instalatuta
Sistema eragileak mugikorretan
Android, iOS, Symbiam OS, Blackberry OS, MeeGo, Bada, Windows Mobile…
