2. SARRERA
Etxean ordenagailua internetera konektaturik baduzu, tutoretza honek
segurtasunaren inguruko hainbat gauza ezagutzen eta haiek aplikatzen
lagunduko dizu..
Gaur egun, ia etxe guztietan daukagu ordenagailuren bat, gutxienez, internetera
konektatuta. Eta ziur naiz denok entzun dugula noizbait honako hauen berri:
Birusa: guk jakin gabe gure ordenagailuan sartzen diren programatxoak, lan
zehatzen bat egiteko programatuta daudenak. Ohikoenen artean: fitxategiak
ezabatzea edo eraldatzea, disko gogorra formateatzea... hau da, zenbat eta
urrutiago, hobe.
Programa espioiak: gure ordenagailuetatik datu garrantzitsuak kentzen dizkigute.
Pentsa zer gerta daitekeen “norbaitek” banku elektronikoetara sartzeko
ditugun datuak kentzen badizkigu edo gure negozioarentzat edo bizitza
pertsonalarentzat ezinbestekoak diren fitxategiak lortzen baditu.
Zabor-posta: gure posta elektronikoko postontzia irekitzen dugunean, gero eta
zabor-posta gehiago dugula ikusiko dugu: gure zakila luzatzeko, pilula
urdinak sexu harremanetan aktiboago aritzea eragingo digula, ezagutzen ez
ditugun lekuetarako estekak... hobe ez irekitzea! Benetan baliagarriak
zaizkigun mezuak horrenbeste zaborraren artean aurkitzea zaila da askotan,
eta benetan balio duten mezuak batzuetan zabor-mezuekin edo Spam-arekin
batera botatzen ditugu.
Horri buruz hitz egingo dugu gida honetan. Astunegia ez izatea espero dugu eta,
azkenean, zer iruditu zaizun jakin nahiko genuke.

3. POSIBLE AL DA % 100EKO BABESA
LORTZEA?
Hasi aurretik, argi utzi nahi dizugu inoiz ez dugula % 100 babestuta egotea lortuko. Dena
azkarregi aldatzen da, eta kontu handiz ibili beharra dago ahalik eta babestuen egoteko.
Ikus dezagun adibide bat: azkenaldian, ia egunero lapurtzen dute furgonetaren bat. Zerbait
egin al dezakezu? Seguruenik, edozer gauza eginda ere, norbaitek lapurtu ahal izango
dizu, ikusiko dute nola. Baina... zenbait segurtasun-neurrirekin (bolantean barra
blokeatzaileak, alarmak, zepoak... ) zerbait seguruago egongo zara, eta lapurrei gauzak
zailduegingo dizkiezu”.
“Niri ez zait gertatuko” pentsatu, eta besoak bilduta geldituko zara edo zerbait egingo duzu?
Gida honetan, zure ordenagailuari jar diezazkiokezun erremintak zein diren azalduko dizugu
(bolante blokeatzaileak, alarmak...), seguruago egon dadin eta “gaizkileengandik”
babestuta. ;)
Prest al zaude? Has gaitezen bada...

4. ZER DA SISTEMA ERAGILEA?
Sistema eragilea: ordenagailua pizten duzunean, kargatzen hasten da....
Gainerako guztiak funtzionatzeko behar duen funtsezko pieza dela esan
dezakegu.
Hainbat motatako sistema eragileak daude.
Gehien erabiltzen direnak honako hauek dira:
Apple Macintosh (Mac esaten zaiona eta sagar formako logotipoa duena
(apple).
1984ko urtarrilean atera zuten modu ofizialean, eta 2.495 dolar balio
zituen orduan. Erabiltzaile askok GUI baten bidez (Graphic User
Interface – Erabiltzailearen Interface Grafikoa) zebilela ikusirik, ordura
arte erabiltzen zituzten komando lerroetara ohiturik, jostailutzat hartu
zuten. Hala ere, Mac-ak maila grafikoan aitzindaritza hartu zuen mundu
osoan.

5. Microsoft Windows
Microsoft Corporation enpresak garatutako jabego sistema eragileen familia da, Bill Gatesek eta
Paul Allenek sortua. Guztiak daude erabiltzailearen interface grafikoan oinarrituta, leihoen
paradigman hain zuzen ere. Hortik dator bere ingelesezko izena (windows = leihoak). Orain
arte atera diren Windows-en bertsioak bi norabideri jarraitzen diete; azkenean, bakar batean
batzen direnak, Windows XPn. Horietako lehenak, sistema eragilearen itxura zuen oraindik,
baina MS-DOSean exekutatzen zen.
Egun, Windows Vista ere badago, baina gure ustez, arazo gehiegi ditu oraindik, eta nekez
izango da gehienek erabiltzeko sistema eragilea. Momentuz, gida sortu denean behintzat
(2007ko azaroa), Windows XP-arekin jarraitzea gomendatzen dugu.
GNU/Linux
1991n agertu zen Linux-en nukleoaren lehenengo bertsioa. Linus Torvaldek eta hainbat
kolaboratzailek sortu zuten Internet bitartez. Unix Sisteman oinarritzen da, hasieran komando
moduan lan egiten zuen sistema, MS-DOSaren antzera. Gaur egun, leihoak ditu, KDE, GNOME
eta beste askoren zerbitzari grafikoari eta leihoen kudeatzaileri esker. GNU/Linux-ek atera
berri du leihoak 3D ingurunera bihurtzen dituen aplikazio bat ere, Beryl, esaterako. Linuxa
modu ikusgarri eta atseginean erabiltzea lortzen da.
Segurtasunaren aldetik, ez du zerikusirik Microsoft Windows-en sistema eragileekin. Guretzat
Linux Windows baino asko askoz ere seguruagoa da.

6. Ikastaro honetan Windows-en segurtasuna aztertuko
dugu
Linuxek eta Mac-ek gero eta jarraitzaile gehiago
eduki arren, etxeko erabiltzaile gehienek Windows
erabiltzen dute oraindik.
Gainera, Windows, segurtasunaren hutsunea da
berez; beraz, segurtasunaren gaiak Windowsen
hartzen du garrantzi handiena. Ez dugu esango Linux
edo Mac-a baduzu segurtasunik behar ez duzunik,
baina Windows baduzu ezinbestekoa dela bai. Baina,
Windows-arentzat esango dugun guztia Linuxen eta
Mac-en erabili ahal izango da (beste programa batzuk
erabiliko dira babeserako, baina ideia bera da).