More Related Content
Similar to Lecture 9 bodisiin soliltsoo (20)
More from bulgaaubuns (18)
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
- 2. Ус эрдсийн солилцооны хямрал
Насанд хүрсэн хүний биеийн жингийн 50-60%
/эрэгтэйд 60%, эмэгтэйд 50%/
Нярай хүүхдэд 75-80 %-ийг ус эзэлдэг
Ус биемахбодид 3 үүрэгтэй
1. Бүтцийн үүрэг /эсийн дотор ба гаднах ус/
2. Уусгагчийн үүрэг /эрдэс, давс, коллойдыг/
3. Химийн урвалж бодисын үүрэг /бодисын
солилцооны химийн урвалд/
- 3. Биед байх усыг 2 ангилна
Эсийн доторх ус. Гаднах уснаас тогтвортой, их
байна. Эрэгтэй хүний биеийн жингийн
40%, эмэгтэйд 30%.
Эсийн гаднах ус.
1. эд завсрын
2. эс завсрын /интерстициаль шингэн, цусны
сийвэн судсаар шүүрч үүсдэг, уураг нь цусныхаас
5-6 дахин
бага, хэвлийн, цээжний, үнхэлцэгийн, тархи
нугасны шингэн хамаарна, биеийн жингийн 15-18%/
3. судсан доторх /цусны сийвэн бөгөөд 4%-г эзэлнэ/
Үүнээс гадна трансцеллюляр шингэн байна. 1-1.5%,
үүнд: цөс, ходоод гэдэсний шүүрлийн
- 4. Биед агуулагдах ус нь биед орох ус, биеэс ялгарах
усны хэмжээнээс хамаарна. Тэнцүү байх ёстой.
Орох ус нь 2,5 л хоногт
-хоол хүнсээр 1л
- ундааны ус 1,5л
-бодисын солилцооны 0,3-0,4л
Ялгарах ус нь
- бөөрөөр 1,5л
- хөлсөөр 0,6л
- амьсгалаар 0,4л
- өтгөнөөр 0,1л
- 5. Ус эрдсийн солилцоо хямрах
Гипогидратаци-усны нөөц багасан дутагдах
-изоосмоляр ус хомсдох
-гиперосмоляр ус хомсдох
-гипоосмоляр ус хомсдох
Гипергидратаци-ус ихсэн биед хуримтлах
-изоосмоляр усжилт
-гиперосмоляр усжилт
-гипоосмоляр усжилт гэж ангилна
- 6. Гипогидратаци-дегидритаци
Ус хомсдох
Гаднаас орох ус багасах, эсвэл биеэс ялгарах ус
ихэссэнээс үүснэ. Хүнд хэлбэрийг эксикоз гэнэ.
1. Изоосмоляр ус хомсдох /ус эрдсээ тэнцүүгээр
алдахад үүснэ. Цус алдалтаас/
2. Гиперосмоляр ус хомсдох /Эрдэс багатай ус
алдагдахад үүснэ. Биед давс хуримтлагдана. Гаднах
осмос P ихэснэ, бөөлжих, их хөлрөх, зарим
гүйлгэлт/
3. Гипоосмоляр ус хомсдох /эрдэс ихтэй шингэн
алдахад үүснэ. Гаднах осмос багасна, хаван үүсдэг.
Суулгах, шээс ихсэх /полиури/, гормоны дутал/
- 7. Гипергидратаци-гипергидри
Усжих
Гаднаас орох ус ихсэх, эсвэл биеэс ялгарах ус
багассанаас үүснэ.
1. Изоосмоляр усжилт /ус ихсэвч эрдсийн осмос
даралт хэвийн байна, давс биед баригдсанаас үүснэ/
2. Гипоосмоляр усжилт /эсийн гаднах осмос Р
багассанаас, ус их уух, шингэн сэлбэх, бөөрний
цочмог дутагдал, альдостероны илүүдлээс/
3. Гиперосмоляр усжилт гэж ангилна /эсийн гаднах
осмос Р ихсэж эсээс усаататсанаас үүснэ, далайн ус
уусанаас/
- 8. Хаван
Хаван нь усжилтын нэг хэлбэр юм.
Эдийн болон цусны хоорондын усны солилцоо
алдагдсанаас эд болон эсийн завсар шингэн
хуримтлагдах эмгэгийг хаван гэнэ. Хэв шинжэт
эмгэг.
Устах
Асцит-хэвлийн хөндийд ус хуримтлах
Гидроторакс-цээжний хөндийд ус хуримтлах
Гидроперикардиум-үнхэлцэгт ус хуримтлах
- 9. Хаван үүсэх механизм
Судсан дотор шингэний Р ихэснэ. Гипереми, цус
зогсонгших үед тохиолдоно.
Судас тэлнэ-БИБ-ын нөлөөгөөр судасны хананы
нэвчимтгий чанар ихэснэ
Цус ба эдийн онкос Р өөрчлөгдөнө. /Цусны онкос Р
багасна, эдийн онкос Рихэснэ/
Цус ба эдийн осмос Р өөрчлөгдөнө. /Цусны осмос Р
багасна, эдийн осмос Рихэснэ/
Лимф саатна /тунгалагийн судас дарагдах,
бөглөрөх/
- 10. Хавангийн ангилал
Шалтгаанаар нь
Үрэвсэлийн
Харшлын /харшлын медиатор судас тэлж, нэвчилт
ихэснэ/
Зүрхний /захын цусны эргэлт зогссоноос судасны
гидростатик Р ихэснэ/
Бөөрний /шээсээр уураг гарч цусны уураг
багасна, гипонки болсоноор хавагнана/
Элэгний
Өлсгөлөнгийн хаван
- 11. Эрдэс бодисын солилцооны
хямрал
Усны солилцооны хэвийн байдал, хүчил шүлтийн
тэнцвэрт байдлыг хангадаг.
Эрдэс
Доторх шингэн
мэкв/л
Гаднах шингэн
экв/л
Натри
10
137-147
Кали
141
3,5-5,0
Кальци
1
4,5-5,3
Магни
58
15-35
Хлорид
4
100-106
Бикарбонат
10
24-31
Фосфат
75
1,7-3,6
- 12. Эрдэс бодисын солилцооны хямрал
1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
- Гипонатриеми
- Гипернатриеми
- Гипокалиеми
- Гиперкалиеми
2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт
- Гипокальциеми
- Гиперкальциеми
- Гипофосфатеми
- Гиперфосфатеми
- 13. 1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
Гипонатриеми
-цусны натри 135 мэкв/л-с багасна
- суулгах, бөөлжих, их хөлрөх, нойр
булчирхай, бөөрний эмгэгүүд, зүрхний
дутагдал, элэгний хатуурлын үед үүснэ
- эсийн дотор ба хаднах ионы тэнцэл алдагдана
- эсээс кали гадагшилж гиперкалиеми үүснэ
- зүрхний үйл ажиллагаа алдагдана
- булчингийн тонус суларч хөдөлгөөн
багасна, хоолны дуршил буурч, гэдэсний ханаар
глюкоз шимэгдэлт саатна
- 14. 1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
Гипернатриеми-натри ихдэлт
-Плазмын агууламж 150-200 мэкв/л-с их болно
-Давс ихээр хэрэглэх, хлорт натрийн гипертоник
уусмал ихээр сэлбэх
-Альдостероны илүүдэлээс үүснэ /Na эргэн
шимэгдэлт ихэссэнээс/
- Осмос Р ихэснэ-эсийн гаднах шингэн ихэсч хаван
үүснэ
- судасны эндотел хөөж хавагнан цусны Р ихэснэ
- 15. 1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
Гипокалиеми-Плазмд 3,5 мэкв/л-с бага болно
-Хоол хүнсээр авах кали багасах, эсвэл биеэс
ялгарах нь ихсэхэд үүснэ
- шээс хөөх эм хэрэглэх, альдостероны дааврын
ихдэлт, бөөрний зарим өвчний
үед, суулгалт, бөөлжилт, гэдсэнд гуурс тавих үед
- Гипокалиеми болсноос эсийн сэрэх чанар
буурч зүрхний булчинд нөлөөлж аритми, Р
буурч болно
- 16. 1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
Гиперкалиеми-Кали ихдэх
-5 мэкв/л-с ихсэхийг хэлнэ. Хоногт 2-4 г
-хүнсээр кали их хэрэглэх, калийн бэлдмэл их
хэрэглэх, бөөрний дээд булчирхайн дутагдал, Ка
ялгарах нь буурсанаас, бөөрний сувганцарт кали
эргэн шимэгдэх нь ихсэнээс биед хуримтлагдана
- Гэмтэл, хавдарын эдийн задрал, цус ихээр
сэлбэх, хүнд түлэгдэлтийн үед эс задарсанаас үүснэ
- Мэдрэл булчингийн сэрэл дамжих үйл
саатаж, хөдөлгөөн багасна, булчингийн тонус
суларна, гэдэсний хөдөлгөөн багасна, зүрхний
агшилт цөөрч /брадикарди/ зүрх судасны цочмог
дутагдалд орно
- 17. 2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт
Гипокальциеми-8,8мг-с доош
-Бамбайн дэргэдэх булчирхайн дутагдалпаратгормоны дутал-шээсээр ялгарах Са нэмэгдэнэцусны Са буурна
- Кальцитонин дааврын ихсэлт. Бамбайн С эсээс
үүснэ. Ясны эдийн Са цус руу орохыг саатуулна
- Шинж тэмдэг нь булчингий таталт /тетани/мөчдөөс эхлэн амьсгалын булчин татна-К ихэснэ
/антогонист/
- 18. 2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт
Гиперкальциеми-сийвэнгий Са 2,5 ммоль-с
ихсэх
Бамбайн дэргэдэх булчирхайн хоргүй хавдарпаратгормоны ялгарал ихэснэ-яснаас цусанд Са
шимэгдэлт ихэснэ-шээсээр ялгарах нь багасна
Мэдрэл булчингийн хөдөлгөөн хямарч саажилт
үүснэ. Ам цангах, өтгөн хатах, Р ихсэх, кальциноз
/эдэд Са хуримтлах/, чулуу үүснэ
Гиперфосфатеми
- 19. 2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт
Гипофосфатеми-1 мг/100мл-с доош
- 85% нь ясанд, 14% зөөлөн эдэд, 1 % нь эсийн
гаднах шингэнд
- норм нь цусанд 2,5-4,5 мг/100мл
-Бамбайн дэргэдэх булчирхайн хоргүй хавдар
болон зарим эмнүүдээс-паратгормоны ялгарал
ихэснэ-эргэн шимэгдэлт буурна-шээсээр их
ялгарна