Robert Ratajczak, Blog Forum Gdańsk 2012, dzień 2. Sala Pucharowa.

1. Ochrona praw autorskich
Ochrona praw autorskich
blogerów
1

2. PRAWO AUTORSKIE – czym jest ?
Prawo autorskie jest częścią prawa własności intelektualnej. Jest to zbiór przepisów
chroniących prawa autora i osób uprawnionych, do twórczości i określający zasady
korzystania z niej.
Czy do blogów stosujemy prawo autorskie?
Treści (chod nie tylko bo również: zdjęcia, video) zamieszczane na blogach
podlegają ochronie prawnoautorskiej pod warunkiem, że są one przejawem
działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalonym w jakiejkolwiek
postaci.
2

3. Czy ochrona praw autorskich do treści zamieszczanych na
blogu jest regulowana osobno ?
Nie. Brak jest aktów prawnych traktujących ściśle o ochronie prawnoautorskiej
treści na blogach.
Zastosowanie mają tutaj następujące akty:
- Ustawa z dnia 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
- Ustawa z dnia 23.4.1964r. Kodeks cywilny
- i inne.
W żadnym z nich nie znajdziemy jednak przepisów wprost mówiących o blogach .
3

4. Kiedy powstają prawa autorskie ?
Zarówno prawa majątkowe jak i prawa osobiste powstają z chwilą ustalenia.
Ustalenie = uzewnętrznienie utworu, „pokazanie” go osobom innym niż twórca.
W przypadku bloga będzie to zamieszczenie wpisu na stronie.
Co nie podlega ochronie prawnoautorskiej ?
Nie są objęte ochroną: idee, procedury, metody i zasady działania, koncepcje
matematyczne.
Prawa autorskiego nie stosujemy w przypadku: aktów normatywnych i ich
projektów, urzędowych dokumentów, znaków, symboli, opublikowanych opisów
patentowych i ochronnych oraz prostych informacji prasowych (nie oznacza to,
że nie podlegają ochronie).
4

5. Co nie ma znaczenia dla powstania ochrony
prawnoautorskiej ?
utrwalenie utworu wartośd utworu
formalności
przeznaczenie sposób wyrażenia
5

6. Rodzaje praw autorskich:
autorskie prawa osobiste
Odzwierciedlają osobistą więź autora z utworem.
Nigdy nie wygasają. Nie można ich się zrzec. Są niezbywalne
(można zobowiązad się jednak do ich niewykonywania)
Przykłady osobistych praw autorskich:
 prawo do autorstwa (oznaczenie utworu swoim nazwiskiem,
pseudonimem lub publikowanie anonimowo),
 prawo do zachowania integralności (zakaz wprowadzania istotnych
zmian bez zgody autora),
 decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu,
 nadzór nad sposobem eksploatacji
6

7. autorskie prawa majątkowe
Ogół uprawnieo związanych z ekonomiczną stroną utworu.
Związane ściśle z monopolem twórcy do korzystania i rozporządzania
utworem na wszystkich polach eksploatacji i do wynagrodzenia z tego
tytułu.
Pierwotnie przysługują twórcy.
Są zbywalne, dziedziczne.
Wygasają po upływie 70 lat od śmierci twórcy (z reguły).
7

8. Blogosfera jako publiczna biblioteka ?
Albo pytasz albo płacisz .
Zasada odpłatności:
Naczelna zasada prawa autorskiego. Wynika z założenia, że korzystanie z
utworu wiązad się powinno z czerpaniem z tego tytułu przez twórcę lub
osobę uprawnioną korzyści majątkowych.
Zgoda na wykorzystanie materiałów objętych prawem autorskim:
Poza ściśle określonymi wyjątkami, każdy kto chce w jakikolwiek sposób
wykorzystad materiały chronione prawem autorskim umieszczone na blogu
musi uzyskad zgodę autora/ki bloga.
8

9. Wyjątki od konieczności uzyskania zgody autora i
odpłatności za wykorzystanie materiałów na blogu.
Czyli słów kilka o tym jak kopiujący zawartości bloga się
bronią (lub mogą się bronid).
9

10. Dozwolony użytek osobisty
Pozwala każdej osobie fizycznej nieodpłatnie korzystad z już
rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.
• dotyczy już rozpowszechnionego utworu,
• nie dotyczy: programów komputerowych, elektronicznych baz danych,
utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych,
• umożliwia dowolne wykorzystywanie utworu (także zwielokrotnianie),
• rozciąga się również na osoby najbliższe (związek osobisty –
pokrewieostwo, powinowactwo) dla osoby powołującej się na to prawo
(studenci ?),
• nie może służyd celom komercyjnym,
• dotyczy również sytuacji gdy „źródło” jest nielegalne.
Czy przypadki kopiowania zawartości bloga można uznad za dozwolony
użytek osobisty ? – dyskusja.
Na kim ciąży ciężar wykazania, że mamy do czynienia z ww. instytucją ?
10

11. Dozwolony użytek publiczny – przedruk i in.
Tzw. przedruk usprawnia funkcjonowanie mediów informacyjnych (prasa,
radio, tv). W ramach tego prawa w ww. mediach można w celach
informacyjnych rozpowszechniad:
• już rozpowszechnione sprawozdania o aktualnych wydarzeniach lub
krótki wyciąg z nich,
• już rozpowszechnione aktualne artykuły na tematy polityczne,
gospodarcze, religijne (chyba, że zastrzeżono brak zgody) lub krótkie
wyciągi z nich,
• już rozpowszechnione aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie.
W 2 i 3 przypadku twórcy przysługuje z tego tytułu wynagrodzenie.
Rozpowszechnianie materiałów umieszczonych na blogach a prawo
przedruku – dyskusja.
11

12. Dozwolony użytek publiczny – cytat
Cytat – fragment cudzego dzieła, zamieszczony w postaci niezmienionej,
który został włączony do nowego utworu.
• wielkośd cytatu – nie ma znaczenia. Ocenie podlega relacja cytatu do
utworu w którym go użyto. Cytat musi pełnid rolę podrzędną,
• usytuowanie cytatu – tylko w utworze,
• rozpoznawalnośd cytatu – odbiorca utworu musi wiedzied co jest
cytatem a co już nie. Zbiorcze wskazanie na umieszczenie cytatu nie
wystarczy. Identyfikacja autora cytowanego utworu.
• cel – stosowanie cytatu ma służyd wyjaśnieniu, analizie, nauczaniu. Nie
jest dozwolone stosowanie cytatu by zaoszczędzid wysiłku tworzenia
utworu
12

13. Ważne:
Stosowanie cytatu, tak jak każdego przypadku dozwolonego użytku, nie
może naruszad normalnego korzystania z utworu i godzid w słuszne
interesy twórcy cytowanego utworu.
Dlatego zabronione jest takie posługiwanie się cytatami, które prowadzi do
tego, iż eliminuje potrzebę zaznajomienia się z utworem, który jest
cytowany.
Wyjątek od zasady nieodpłatności cytatu:
Zamieszczanie fragmentów już rozpowszechnionych utworów w celach
dydaktycznych i naukowych w podręcznikach i antologiach.
13

14. Naruszenie praw autorskich blogerów
- czyli jak możemy reagowad ?
14

15. Odpowiedzialnośd cywilna:
naruszenie autorskich praw osobistych
Zagrożenie naruszenia Dokonane naruszenie
Roszczenia o: Roszczenia:
1. zaniechanie, 1. jw,
2. ustalenie stosunku lub prawa, 2. usunięcie skutków,
3. zadośduczynienie
LUB kwota na cel
społeczny (wina),
4. naprawienie szkody
na zasadach ogólnych
15

16. Legitymacja czynna (osoba uprawniona do wystąpienia z roszczeniem):
• twórca (każdy ze współtwórców) lub w razie jego śmierci:
• małżonek lub w razie jego braku kolejno:
• zstępni,
• rodzice,
• rodzeostwo,
• zstępnie rodzeostwa
Chyba, że co innego wynika z woli twórcy.
Legitymacja bierna (czyli kogo pozywamy):
Ten kto narusza nasze prawa lub im zagraża. Również pomocnik, podżegacz, ten kto
uzyskał korzyśd z tego tytułu. Jeśli pozywamy więcej niż jedną osobę odpowiadają
one solidarnie.
16

17. Odpowiedzialnośd cywilna:
naruszenie autorskich praw majątkowych
Roszczenia o:
• zaniechanie,
• usunięcie skutków naruszenia,
• naprawienie szkody majątkowej (na zasadach ogólnych lub 2x / 3x – gdy
zawinione naruszenie, stosownego wynagrodzenia),
• wydanie korzyści,
• publikacja oświadczenia w prasie,
• zapłatę 2x / 3x (gdy zawinione) stosownego wynagrodzenia na rzecz
Funduszu Promocji Twórczości – gdy do naruszenia autorskich praw
majątkowych doszło w związku z prowadzoną działalnością
gospodarczą.
17

18. Legitymacja czynna (osoba uprawniona do wystąpienia z roszczeniem):
Osoba uprawniona z tytułu autorskich praw majątkowych (nie tylko twórca,
również np. licencjonobiorca wyłączny).
Legitymacja bierna (czyli kogo pozywamy):
Ten kto bezprawnie wkracza w sferę naszych uprawnieo. Również pomocnik,
podżegacz, ten kto osiągnął korzyśd majątkową. Jeśli pozywamy więcej niż jedną
osobę to odpowiadają one solidarnie.
18

19. Odpowiedzialnośd karna
Bardzo często naruszenie praw autorskich do treści zamieszanych na
blogach wypełnia również znamiona czynów zabronionych, jak chodby:
• plagiatu,
• bezprawnego rozpowszechniania,
• bezprawnego utrwalania lub zwielokrotniania,
• obrotu nielegalnymi kopiami,
• wytwarzania i posiadania urządzeo służących do obchodzenia
technicznych zabezpieczeo przed odtwarzaniem, przegrywaniem,
zwielokrotnianiem,
• utrudniania wykonywania prawa kontroli sposobu korzystania z utworu
19

20. Naruszono nasze prawa autorskie.
Jak należy postępowad ?
Kilka słów o taktyce.
1. Gratulacje, że „wyłapałeś/aś” fakt naruszenia,
2. zadbajmy o zabezpieczenie dowodów naruszenia (zabezpieczenie +
nagranie + wydruk + screen + zapis strony),
3. nie idźmy od razu do sądu. Wezwijmy najpierw osobę, która dopuściła
się naruszenia do spełnienia naszych roszczeo w określonym przez nas
terminie,
4. Po bezskutecznym upływie ww. terminu czas iśd do sądu (i
ewentualnie zawiadomid prokuraturę).
20

21. 5. O czym należy pamiętad idąc do sądu ?
- o należytym określeniu stron,
- o sprecyzowaniu roszczeo,
- o skierowaniu sprawy do właściwego sądu,
- o opłacie sądowej,
- o konieczności wykazania dowodami istotnych dla nas kwestii
To jest już jednak zadanie dla adwokata lub radcy prawnego 
21

22. Po więcej szczegółów zapraszam na bloga:
http://prawo-autorskie-blog.pl/
22