SlideShare a Scribd company logo
1 of 58
PRAWO AUTORSKIE
Bardzo ważnym elementem
edukacji jest poznawanie,
analizowanie oraz wtórne
wykorzystywanie ogólnie
dostępnych informacji, która
najczęściej jest zawarta w jakimś
materialnym nośniku.
Z każdego nośnika informacja
może zostać przeniesiona
– skopiowana – na inny nośnik.
Może również funkcjonować
poza nośnikiem. Informacja,
bowiem jest traktowana
jako dobro niematerialne.
Prawo autorskie próbuje zmienić
wybrane dobra niematerialne
z dóbr publicznych w dobra
prywatne. W prawnym ujęciu
prawo autorskie nie dotyczy
wszystkich dóbr niematerialnych.
Dotyczy ono tylko takich dóbr,
które spełniają definicję utworu.
Polska ustawa definiuje utwór (zgodnie z art. 1 pr. aut.)
jako „każdy przejaw działalności twórczej
o indywidualnym charakterze”.
Utwór :
rezultat pracy człowieka
Zgodnie z art. 1 ust. 3 pr. aut. „Utwór jest przedmiotem
prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał
postać nieukończoną.”.
Wszelkie niedokończone dzieła np.
szkice projektu również są
chronione prawem autorskim.
Moment ustalenia jest według
polskiego prawodawstwa to
moment, od którego rozpoczyna
się ochrona prawem autorskim.
Za ustalenie utworu zarówno
w doktrynie, jak i orzecznictwie
uznaje się chwilę, w której
przynajmniej jedna osoba, poza
twórcą, zapoznała się z utworem.
Ustalenie należy rozumieć jako
uzewnętrznienie, które umożliwia
percepcję przez osoby trzecie –
utwór przybiera postać na tyle
stabilną, aby cechy i treść utworu
mogła wywołać jakieś wrażenie
artystyczne.
W polskim prawie,
w przeciwieństwie do prawa
krajów anglosaskich np. USA,
utwór nie musi być utrwalony,
w celu objęcia go ochroną.
Oczywiście są dzieła dla których
moment utrwalenia i ustalenia
jest tożsamy np. dzieła plastyczne.
Przykład: Za utwór można uznać
kompozycję kwiatową mimo jej
ulotnego i nietrwałego charakteru.
Prawo autorskie nie chroni: idei,
odkryć, procedur, metod, zasad
działania, koncepcji
matematycznych (tutaj może być
ochrona cywilna tzw. know-how),
aktów normatywnych lub ich
urzędowych projektów,
urzędowych dokumentów,
materiałów, znaków i symboli,
opublikowanych opisów
patentowych lub ochronnych,
prostych informacji prasowych.
utwór opublikowany ≠
utwór
rozpowszechniony
Utwór opublikowany
to utwór, który za zezwoleniem
twórcy został zwielokrotniony
i którego egzemplarze zostały
udostępnione publicznie.
Utwór rozpowszechniony
to utwór, który za zezwoleniem
twórcy został w jakikolwiek
sposób udostępniony publicznie.
dzieła inspirowane, zależne, cytat
Z problematyką utworu wiąże się
zagadnienie:
• dzieła zależnego,
• dzieła inspirowanego,
• cytatu.
Dzieło zależne
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pr. aut. „opracowaniem cudzego
utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka,
adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez
uszczerbku dla prawa utworu pierwotnego”.
Zgodnie z art. 2 ust. 2 pr. aut. „rozporządzanie i korzystanie
z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu
pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa
majątkowe do utworu pierwotnego wygasły”.
Aby rozpowszechniać
opracowanie (tłumaczenie,
przeróbkę, adaptację), potrzebna
jest zgoda twórcy pierwotnego.
Dzieło inspirowane
Utwór inspirowany to takie
dzieło, które ma cechy
samodzielnej twórczości.
Zgodnie z art. 2 ust. 4 pr. aut. „za opracowanie nie
uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji
cudzym dziełem”.
Oznacza to, że utwór wprawdzie
powstał na skutek natchnienia,
pobudzenia innym dziełem, ale
jednocześnie jest oryginalny
i twórczy, np. malarze mogą
inspirować się jakimś stylem
malarskim.
W sądownictwie uznaje się, że
przejęcie z cudzego dzieła imion
i nazwisk głównych bohaterów,
klimatu dzieła pierwotnego – jeśli
powstało nowe niezależne dzieło
- nie będzie opracowaniem, lecz
właśnie inspiracją.
Niektóre sytuacje mogą budzić
kontrowersje, ponieważ czy
naruszeniem prawa autorskiego
będzie napisanie powieści np.
„Harry Potter dalsze dzieje”?
Odpowiedź nie jest jednoznaczna,
ale autor mógłby prawdopodobnie
dochodzić swoich roszczeń z tytułu
naruszenia zasad uczciwej
konkurencji.
Poza tym tworzenie kontynuacji
w sytuacji, gdy twórca żyje,
jest nieuzasadnione.
Cytat
Zgodnie z art. 29 ust .1 pr. aut. „Wolno przytaczać
w utworach stanowiących samoistną całość urywki
rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory
w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem,
analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami
gatunku twórczości.”.
Zgodnie z art. 29 ust. 2 pr. aut. „Wolno w celach
dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione
drobne utwory lub fragmenty większych utworów
w podręcznikach i wypisach. ”.
Cytat
powinien
być
rozpowszechniony
Cytat powinien stanowić
podrzędną rolę w stosunku do
całości – musi pozostawać w takiej
proporcji w stosunku do całego
dzieła, by odbiorca nie miał
wątpliwości, iż powstało dzieło
całkiem nowe, samoistne.
Cytować można tylko utwór
rozpowszechniony czyli utwór,
który za zezwoleniem twórcy
został w jakikolwiek sposób
udostępniony publicznie.
niesamoistne
Utwory
można podzielić na:
• Utwory samoistne – utwory,
w których nie wykorzystano
żadnych twórczych elementów
pochodzących z innego dzieła.
• Utwory inspirowane – utwory,
które czerpią natchnienie z cudzej
twórczości, przy czym są one
oryginalne i twórcze.
• Utwory niesamoistne – wszystkie
utwory, które czerpią z czyjejś
twórczości, najchętniej poprzez
przerobienie cudzej twórczości.
Dzieła sieroce
lub osierocone
?
Dzieła sieroce lub osierocone – są
to dzieła twórców anonimowych.
Za działa osierocone uznaje się
utwory anonimowe oraz utwory,
których autor jest znany, ale nie
można nawiązać z nim kontaktu.
Brak wiedzy na temat autora może
być uzasadnione względami:
• natury subiektywnej twórca ma
prawo decydować czy chce by
utwór był udostępniony pod jego
nazwiskiem, pseudonimem czy
też anonimowo;
•natury obiektywnej, np. wojny;
• ustawodawstwem w przypadku
Polski wiąże się to z ustawą
nacjonalizującą majątki ziemskie
– wskutek czego brakuje zapisów,
kto jest autorem danego
działa sztuki.
W przypadku dzieła anonimowego
twórcę może zastąpić producent,
wydawca, a w razie ich braku
właściwa organizacja zbiorowego
zarządzania prawami autorskimi.
W przypadku starych zbiorów
często występuje sytuacja,
w której nieznany jest zarówno
twórca jak i wydawca, producent.
I właśnie w takich sytuacjach
należy poszukać tzw.
właściwej organizacji
zbiorowego zarządzania.
Zgodnie z art. 104 ust .1 pr. aut. „Organizacjami zbiorowego
zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi,
zwanymi dalej „organizacjami zbiorowego zarządzania”,
w rozumieniu ustawy, są stowarzyszenia zrzeszające
twórców, artystów wykonawców, producentów lub
organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym
zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych
im praw autorskich lub praw pokrewnych.”.
Zgodnie z art. 104 ust .1 pr. aut. „ Jeżeli na danym polu
eksploatacji działa więcej niż jedna organizacja zbiorowego
zarządzania, organizacją właściwą w rozumieniu ustawy jest
organizacja, do której należy twórca lub uprawniony z tytułu
prawa pokrewnego, a gdy twórca lub uprawniony z tytułu
prawa pokrewnego nie należy do żadnej organizacji albo
nie ujawnił swojego autorstwa – organizacja wskazana
przez Komisję Prawa Autorskiego.”.
Prawo autorskie może być:
• osobiste,
• majątkowe.
Prawa osobiste:
• chronią więź twórcy z utworem
(autorstwo),
• są nieograniczone w czasie i nie
można się ich zrzec ani przenieść
na inną osobę.
Należy pamiętać również o tym,
że pomimo przeniesienia praw
majątkowych na inny podmiot,
twórca zatrzymuj prawo autorskie
zależne – prawo do dokonywania
opracowywania danego utworu.
Twórca dzieł ma prawo:
• do nienaruszalności treści
i formy utworu,
• jego rzetelnego wykorzystania,
• decydowania o pierwszym
• udostępnieniu utworu
publiczności,
• nadzoru nad sposobem
korzystania z utworu.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 3 pr. aut. twórca ma prawo do
„Nienaruszalności treści i formy oraz jego rzetelnego
wykorzystania.”.
Wspomniane prawo jest jednym
z najczęściej łamanych praw.
Zgodnie z prawem utwór winien
być rozpowszechniany w takiej
postaci, w jakiej przekazał
go twórca.
Dodatkowo zgodnie z art. 16 pr.
aut. osoba, twórca ma
zapewnione rzetelne korzystanie
z utworu przez osoby trzecie.
Jest jeden wyjątek.
Zgodnie z art. 49 ust. 2 pr. aut. „Następca prawny, choćby
nabył całość autorskich praw majątkowych, nie może, bez
zgody twórcy czynić zmian w utworze, chyba że są one
spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby
słusznej podstawy im się sprzeciwiać. Dotyczy to
odpowiednio utworów, których czas ochrony autorskich
praw majątkowych upłynął.”.
Zgodnie z tym artykułem osoba,
która nabyła prawa majątkowe
może np. bez zgody twórcy
poprawić błędy ortograficzne lub
merytoryczne w związku np.
z nowymi odkryciami.
Prawa majątkowe:
• chronią sferę majątkową
twórczości,
• ograniczone czasowo – do 70 lat
po śmierci autora,
• możliwe do przeniesienia na inne
podmioty (zbycie, dziedziczenie),
co do zasady przysługują
autorowi, ale są wyjątki np.
utwór pracowniczy.
Prawa majątkowe wygasają
z upływem 70 lat liczonych:
• od śmierci twórcy i współtwórcy,
• od daty pierwszego
rozpowszechnienia w przypadku
działa, którego twórca jest
nieznany (chyba że pseudonim
nie pozostawia wątpliwości kto
jest twórcą),
• od daty ustalenia utworu, gdy
utwór nie został
rozpowszechniony.
Dozwolony użytek
Dozwolony użytek zezwala na
korzystanie z utworu bez
zezwolenia twórcy i nieodpłatnie,
ale pod pewnymi warunkami:
• utwór musi być
rozpowszechniony
• cel niezarobkowy.
Wyjątek stanowią programy
komputerowe.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pr. aut. „Bez zezwolenia twórcy
wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego
utworu w zakresie własnego użytku osobistego.”.
Korzystanie nie może wychodzić
poza tzw. „własny użytek
osobisty”, czyli korzystanie
z pojedynczych egzemplarzy
utworów przez krąg osób
pozostających w związku
osobistym, w szczególności
pokrewieństwa, powinowactwa
lub stosunku towarzyskiego.
Ze stosunkiem towarzyskim jest
problem, ponieważ nie jest to
nigdzie określone.
O ile dozwolony użytek prywatny
(osobisty) ograniczał się jedynie
do kręgu osób pozostających
w relacjach towarzyskich czy
rodzinnych, dozwolony użytek
publiczny zezwala na nieodpłatne
(co do zasady) korzystanie z już
rozpowszechnionego utworu na
różne sposoby, które powodują
udostępnienie go nieograniczonej
publiczności.
Linkowanie
Linkowanie jest dopuszczalne,
ponieważ nie można wprowadzić
ogólnego zakazu kierowania
odesłań.
Należy uważać, co się „linkuje”.
Linkowanie do stron zawierających
materiały naruszające prawa
autorskie może powodować
odpowiedzialność.
Należy zadbać o to, aby sam
sposób ujęcia odnośniku nie był
odczytany jako przedstawienie w
złym świetle treści.
Głębokie linki komercyjne: firmy
nie są zadowolone, że
użytkownicy dostają dostęp do
materiałów bez konieczności
oglądania nazw, logo, reklam itp.
(orzecznictwo amerykańskie)
strony urzędowe i niekomercyjne
– w zasadzie dopuszczalne.
Zdjęcia pochodzą z serwisu: www.shutterstock.com
Slajd 3 Marko Rupena, Slajd 4 Vladyslav Starozhylov, Slajd 5 milan2099, Slajd 6 ra2studio,
Slajd 7 rangizzz, Slajd 8 ra2studio, Slajdy 9, 10, 11 Peshkova, Slajd 12 Minerva Studio,
Slajd 13 l i g h t p o e t, Slajd 14 baranq, Slajd 15 Sergey Nivens , Slajd 16 Andresr , Slajdy
17, 18 ra2studio, slajd 19 Bohbeh, Slajd 20 Andresr Slajd 21 Sergey Nivens, Slajd 22
ra2studio, Slajd 23 Dziewul, Slajd 24 Andresr Slajd 25 Foto by M, Slajd 26 Ellen Mol,
Slajd 27 Andresr, Slajdy 28, 29 ra2studio, Slajd 30 rangizzz, Slajd 31 surawutob, Slajd 32
kurhan, Slajd 33 rangizzz, Slajd 34 Anetlanda, Slajd 35 Andresr, Slajd 36 alphaspirit, Slajd
37 Kiefer pix, Slajd 38 Igor0077, Slajdy 39, 40 ra2studio, Slajd 41 Peshkova, Slajd 42 Elena
Kharichkina, Slajd 43 Pressmaster, Slajd 44 ra2studio, Slajd 45 vgstudio, Slajd 46
ra2studio, Slajd 47 Neveshkin Nikolay, slajd 48 Symbiot, slajd 49 Phanumassu Sang-ngam,
Slajd 50 Andresr, Slajd 51 Andrei Zarubaika, Slajd 52 ra2studio, Slajd 53 Andresr, Slajd 54
Pressmaster , Slajd 55 Andresr, Slajd 56 Gajus , Slajd 57 rvlsoft, Slajd 58 pichetw.
Autor Paweł Cisoń
Prezentacja na licencji: CC BY 4.0

More Related Content

What's hot

WHSZ-Creative-Commons
WHSZ-Creative-CommonsWHSZ-Creative-Commons
WHSZ-Creative-CommonsEwaB
 
Prawo w internecie - fakty i mity
Prawo w internecie - fakty i mityPrawo w internecie - fakty i mity
Prawo w internecie - fakty i mityAgata Kowalska
 
Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej
Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej
Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej Pammco sp. z o.o.
 
Prawo autorskie a TI
Prawo autorskie a TIPrawo autorskie a TI
Prawo autorskie a TIdorjan
 
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12marcinblaszyk
 
Nie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznej
Nie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznejNie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznej
Nie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznejMichał Żurawski
 
PLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata Kowalska
PLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata KowalskaPLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata Kowalska
PLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata KowalskaPROIDEA
 

What's hot (8)

WHSZ-Creative-Commons
WHSZ-Creative-CommonsWHSZ-Creative-Commons
WHSZ-Creative-Commons
 
Prawo w internecie - fakty i mity
Prawo w internecie - fakty i mityPrawo w internecie - fakty i mity
Prawo w internecie - fakty i mity
 
Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej
Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej
Paweł A. Łączkowski: Prawa autorskie na uczelni technicznej
 
Prawo autorskie a TI
Prawo autorskie a TIPrawo autorskie a TI
Prawo autorskie a TI
 
Prawoa
PrawoaPrawoa
Prawoa
 
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
 
Nie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznej
Nie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznejNie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznej
Nie daj się złapać! Elementy prawa autorskiego w bibliotece publicznej
 
PLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata Kowalska
PLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata KowalskaPLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata Kowalska
PLNOG14: Prawo w Internecie, fakty i mity - Agata Kowalska
 

Similar to Prawo autorskie.

Podstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative Commons
Podstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative CommonsPodstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative Commons
Podstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative CommonsKamil Śliwowski
 
Domena publiczna
Domena publicznaDomena publiczna
Domena publicznaKOED
 
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związaneOtwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związaneKOED
 
Prawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznych
Prawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznychPrawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznych
Prawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznychJoanna Rabiega-Wiśniewska
 
Oprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawaOprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawakrzysztofjarosinski
 
Oprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawaOprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawamarcinblaszyk
 
Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"
Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"
Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"Fundacja ePaństwo
 
Open Content
Open ContentOpen Content
Open Contentjmarczak
 
Wolne licencje informatyka
Wolne licencje   informatykaWolne licencje   informatyka
Wolne licencje informatykajulsoon
 
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12marcinblaszyk
 
Umowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowych
Umowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowychUmowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowych
Umowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowychPlatforma Otwartej Nauki
 

Similar to Prawo autorskie. (12)

Podstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative Commons
Podstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative CommonsPodstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative Commons
Podstawy prawa autorskiego i stosowania licencji Creative Commons
 
Domena publiczna
Domena publicznaDomena publiczna
Domena publiczna
 
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związaneOtwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
 
Prawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznych
Prawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznychPrawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznych
Prawo autorskie. Ochrona dzieł elektronicznych
 
Oprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawaOprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawa
 
Oprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawaOprogramowanie open source w świetle prawa
Oprogramowanie open source w świetle prawa
 
Prawo autorskie w oświacie
Prawo autorskie w oświaciePrawo autorskie w oświacie
Prawo autorskie w oświacie
 
Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"
Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"
Jak legalnie fotografować? - webinarium o "prawie panoramy"
 
Open Content
Open ContentOpen Content
Open Content
 
Wolne licencje informatyka
Wolne licencje   informatykaWolne licencje   informatyka
Wolne licencje informatyka
 
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
Naruszenia praw autorskich w internecie 2010.05.12
 
Umowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowych
Umowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowychUmowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowych
Umowy dot. autorskich praw majątkowych w praktyce wydawców książek naukowych
 

Prawo autorskie.

  • 2. Bardzo ważnym elementem edukacji jest poznawanie, analizowanie oraz wtórne wykorzystywanie ogólnie dostępnych informacji, która najczęściej jest zawarta w jakimś materialnym nośniku. Z każdego nośnika informacja może zostać przeniesiona – skopiowana – na inny nośnik. Może również funkcjonować poza nośnikiem. Informacja, bowiem jest traktowana jako dobro niematerialne.
  • 3. Prawo autorskie próbuje zmienić wybrane dobra niematerialne z dóbr publicznych w dobra prywatne. W prawnym ujęciu prawo autorskie nie dotyczy wszystkich dóbr niematerialnych. Dotyczy ono tylko takich dóbr, które spełniają definicję utworu.
  • 4. Polska ustawa definiuje utwór (zgodnie z art. 1 pr. aut.) jako „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze”.
  • 6. Zgodnie z art. 1 ust. 3 pr. aut. „Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.”.
  • 7. Wszelkie niedokończone dzieła np. szkice projektu również są chronione prawem autorskim. Moment ustalenia jest według polskiego prawodawstwa to moment, od którego rozpoczyna się ochrona prawem autorskim. Za ustalenie utworu zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie uznaje się chwilę, w której przynajmniej jedna osoba, poza twórcą, zapoznała się z utworem.
  • 8. Ustalenie należy rozumieć jako uzewnętrznienie, które umożliwia percepcję przez osoby trzecie – utwór przybiera postać na tyle stabilną, aby cechy i treść utworu mogła wywołać jakieś wrażenie artystyczne.
  • 9. W polskim prawie, w przeciwieństwie do prawa krajów anglosaskich np. USA, utwór nie musi być utrwalony, w celu objęcia go ochroną. Oczywiście są dzieła dla których moment utrwalenia i ustalenia jest tożsamy np. dzieła plastyczne. Przykład: Za utwór można uznać kompozycję kwiatową mimo jej ulotnego i nietrwałego charakteru.
  • 10. Prawo autorskie nie chroni: idei, odkryć, procedur, metod, zasad działania, koncepcji matematycznych (tutaj może być ochrona cywilna tzw. know-how), aktów normatywnych lub ich urzędowych projektów, urzędowych dokumentów, materiałów, znaków i symboli, opublikowanych opisów patentowych lub ochronnych, prostych informacji prasowych.
  • 12. Utwór opublikowany to utwór, który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie.
  • 13. Utwór rozpowszechniony to utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.
  • 14. dzieła inspirowane, zależne, cytat Z problematyką utworu wiąże się zagadnienie: • dzieła zależnego, • dzieła inspirowanego, • cytatu.
  • 16. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pr. aut. „opracowaniem cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa utworu pierwotnego”.
  • 17. Zgodnie z art. 2 ust. 2 pr. aut. „rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły”.
  • 18. Aby rozpowszechniać opracowanie (tłumaczenie, przeróbkę, adaptację), potrzebna jest zgoda twórcy pierwotnego.
  • 20. Utwór inspirowany to takie dzieło, które ma cechy samodzielnej twórczości.
  • 21. Zgodnie z art. 2 ust. 4 pr. aut. „za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym dziełem”.
  • 22. Oznacza to, że utwór wprawdzie powstał na skutek natchnienia, pobudzenia innym dziełem, ale jednocześnie jest oryginalny i twórczy, np. malarze mogą inspirować się jakimś stylem malarskim.
  • 23. W sądownictwie uznaje się, że przejęcie z cudzego dzieła imion i nazwisk głównych bohaterów, klimatu dzieła pierwotnego – jeśli powstało nowe niezależne dzieło - nie będzie opracowaniem, lecz właśnie inspiracją.
  • 24. Niektóre sytuacje mogą budzić kontrowersje, ponieważ czy naruszeniem prawa autorskiego będzie napisanie powieści np. „Harry Potter dalsze dzieje”? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ale autor mógłby prawdopodobnie dochodzić swoich roszczeń z tytułu naruszenia zasad uczciwej konkurencji. Poza tym tworzenie kontynuacji w sytuacji, gdy twórca żyje, jest nieuzasadnione.
  • 25. Cytat
  • 26. Zgodnie z art. 29 ust .1 pr. aut. „Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.”.
  • 27. Zgodnie z art. 29 ust. 2 pr. aut. „Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach. ”.
  • 29. Cytat powinien stanowić podrzędną rolę w stosunku do całości – musi pozostawać w takiej proporcji w stosunku do całego dzieła, by odbiorca nie miał wątpliwości, iż powstało dzieło całkiem nowe, samoistne.
  • 30. Cytować można tylko utwór rozpowszechniony czyli utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.
  • 32. • Utwory samoistne – utwory, w których nie wykorzystano żadnych twórczych elementów pochodzących z innego dzieła. • Utwory inspirowane – utwory, które czerpią natchnienie z cudzej twórczości, przy czym są one oryginalne i twórcze. • Utwory niesamoistne – wszystkie utwory, które czerpią z czyjejś twórczości, najchętniej poprzez przerobienie cudzej twórczości.
  • 34. ? Dzieła sieroce lub osierocone – są to dzieła twórców anonimowych. Za działa osierocone uznaje się utwory anonimowe oraz utwory, których autor jest znany, ale nie można nawiązać z nim kontaktu.
  • 35. Brak wiedzy na temat autora może być uzasadnione względami: • natury subiektywnej twórca ma prawo decydować czy chce by utwór był udostępniony pod jego nazwiskiem, pseudonimem czy też anonimowo; •natury obiektywnej, np. wojny; • ustawodawstwem w przypadku Polski wiąże się to z ustawą nacjonalizującą majątki ziemskie – wskutek czego brakuje zapisów, kto jest autorem danego działa sztuki.
  • 36. W przypadku dzieła anonimowego twórcę może zastąpić producent, wydawca, a w razie ich braku właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. W przypadku starych zbiorów często występuje sytuacja, w której nieznany jest zarówno twórca jak i wydawca, producent. I właśnie w takich sytuacjach należy poszukać tzw. właściwej organizacji zbiorowego zarządzania.
  • 37. Zgodnie z art. 104 ust .1 pr. aut. „Organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, zwanymi dalej „organizacjami zbiorowego zarządzania”, w rozumieniu ustawy, są stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych.”.
  • 38. Zgodnie z art. 104 ust .1 pr. aut. „ Jeżeli na danym polu eksploatacji działa więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania, organizacją właściwą w rozumieniu ustawy jest organizacja, do której należy twórca lub uprawniony z tytułu prawa pokrewnego, a gdy twórca lub uprawniony z tytułu prawa pokrewnego nie należy do żadnej organizacji albo nie ujawnił swojego autorstwa – organizacja wskazana przez Komisję Prawa Autorskiego.”.
  • 39. Prawo autorskie może być: • osobiste, • majątkowe.
  • 40. Prawa osobiste: • chronią więź twórcy z utworem (autorstwo), • są nieograniczone w czasie i nie można się ich zrzec ani przenieść na inną osobę. Należy pamiętać również o tym, że pomimo przeniesienia praw majątkowych na inny podmiot, twórca zatrzymuj prawo autorskie zależne – prawo do dokonywania opracowywania danego utworu.
  • 41. Twórca dzieł ma prawo: • do nienaruszalności treści i formy utworu, • jego rzetelnego wykorzystania, • decydowania o pierwszym • udostępnieniu utworu publiczności, • nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
  • 42. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 3 pr. aut. twórca ma prawo do „Nienaruszalności treści i formy oraz jego rzetelnego wykorzystania.”.
  • 43. Wspomniane prawo jest jednym z najczęściej łamanych praw. Zgodnie z prawem utwór winien być rozpowszechniany w takiej postaci, w jakiej przekazał go twórca. Dodatkowo zgodnie z art. 16 pr. aut. osoba, twórca ma zapewnione rzetelne korzystanie z utworu przez osoby trzecie. Jest jeden wyjątek.
  • 44. Zgodnie z art. 49 ust. 2 pr. aut. „Następca prawny, choćby nabył całość autorskich praw majątkowych, nie może, bez zgody twórcy czynić zmian w utworze, chyba że są one spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy im się sprzeciwiać. Dotyczy to odpowiednio utworów, których czas ochrony autorskich praw majątkowych upłynął.”.
  • 45. Zgodnie z tym artykułem osoba, która nabyła prawa majątkowe może np. bez zgody twórcy poprawić błędy ortograficzne lub merytoryczne w związku np. z nowymi odkryciami.
  • 46. Prawa majątkowe: • chronią sferę majątkową twórczości, • ograniczone czasowo – do 70 lat po śmierci autora, • możliwe do przeniesienia na inne podmioty (zbycie, dziedziczenie), co do zasady przysługują autorowi, ale są wyjątki np. utwór pracowniczy.
  • 47. Prawa majątkowe wygasają z upływem 70 lat liczonych: • od śmierci twórcy i współtwórcy, • od daty pierwszego rozpowszechnienia w przypadku działa, którego twórca jest nieznany (chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości kto jest twórcą), • od daty ustalenia utworu, gdy utwór nie został rozpowszechniony.
  • 49. Dozwolony użytek zezwala na korzystanie z utworu bez zezwolenia twórcy i nieodpłatnie, ale pod pewnymi warunkami: • utwór musi być rozpowszechniony • cel niezarobkowy. Wyjątek stanowią programy komputerowe.
  • 50. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pr. aut. „Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.”.
  • 51. Korzystanie nie może wychodzić poza tzw. „własny użytek osobisty”, czyli korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. Ze stosunkiem towarzyskim jest problem, ponieważ nie jest to nigdzie określone.
  • 52. O ile dozwolony użytek prywatny (osobisty) ograniczał się jedynie do kręgu osób pozostających w relacjach towarzyskich czy rodzinnych, dozwolony użytek publiczny zezwala na nieodpłatne (co do zasady) korzystanie z już rozpowszechnionego utworu na różne sposoby, które powodują udostępnienie go nieograniczonej publiczności.
  • 54. Linkowanie jest dopuszczalne, ponieważ nie można wprowadzić ogólnego zakazu kierowania odesłań.
  • 55. Należy uważać, co się „linkuje”. Linkowanie do stron zawierających materiały naruszające prawa autorskie może powodować odpowiedzialność.
  • 56. Należy zadbać o to, aby sam sposób ujęcia odnośniku nie był odczytany jako przedstawienie w złym świetle treści. Głębokie linki komercyjne: firmy nie są zadowolone, że użytkownicy dostają dostęp do materiałów bez konieczności oglądania nazw, logo, reklam itp. (orzecznictwo amerykańskie) strony urzędowe i niekomercyjne – w zasadzie dopuszczalne.
  • 57. Zdjęcia pochodzą z serwisu: www.shutterstock.com Slajd 3 Marko Rupena, Slajd 4 Vladyslav Starozhylov, Slajd 5 milan2099, Slajd 6 ra2studio, Slajd 7 rangizzz, Slajd 8 ra2studio, Slajdy 9, 10, 11 Peshkova, Slajd 12 Minerva Studio, Slajd 13 l i g h t p o e t, Slajd 14 baranq, Slajd 15 Sergey Nivens , Slajd 16 Andresr , Slajdy 17, 18 ra2studio, slajd 19 Bohbeh, Slajd 20 Andresr Slajd 21 Sergey Nivens, Slajd 22 ra2studio, Slajd 23 Dziewul, Slajd 24 Andresr Slajd 25 Foto by M, Slajd 26 Ellen Mol, Slajd 27 Andresr, Slajdy 28, 29 ra2studio, Slajd 30 rangizzz, Slajd 31 surawutob, Slajd 32 kurhan, Slajd 33 rangizzz, Slajd 34 Anetlanda, Slajd 35 Andresr, Slajd 36 alphaspirit, Slajd 37 Kiefer pix, Slajd 38 Igor0077, Slajdy 39, 40 ra2studio, Slajd 41 Peshkova, Slajd 42 Elena Kharichkina, Slajd 43 Pressmaster, Slajd 44 ra2studio, Slajd 45 vgstudio, Slajd 46 ra2studio, Slajd 47 Neveshkin Nikolay, slajd 48 Symbiot, slajd 49 Phanumassu Sang-ngam, Slajd 50 Andresr, Slajd 51 Andrei Zarubaika, Slajd 52 ra2studio, Slajd 53 Andresr, Slajd 54 Pressmaster , Slajd 55 Andresr, Slajd 56 Gajus , Slajd 57 rvlsoft, Slajd 58 pichetw.
  • 58. Autor Paweł Cisoń Prezentacja na licencji: CC BY 4.0