1. ORNODUNAK
4. GAIA
1. LIBURUKIA

2. ANIMALIEN ERREINUA
ANIMALIEN EZAUGARRIAK:
•ZELULANIZTUNAK DIRA.
• ZELULA EUKARIOTOAZ ERATUTA
• NUTRIZIO HETEROTROFOA
• SENTIKORTASUN HANDIA
(INFORMAZIOA ZENTSUMEN-ORGANOEN
BIDEZ JASO).
•LEKUALDATZEKO GAI DIRA

3. ORNODUNAK ETA ORNOGABEAK
• ANIMALIAK BI ANIMALIA TALDE HANDITAN
BANATZEN DIRA
 ORNODUNAK :
BIZKARREZURRA DUTEN ANIMALIAK DIRA
(ENDOESKELETOA DUTE)
 ORNOGABEAK :
EZ DUTE BIZKARREZURRIK
BATZUEK EZ DUTE ESKELETORIK
BESTE BATZUEK EXOESKELETOA DUTE.
http://www.youtube.com/watch?v=_3IzrQ6oCoY

4. • ORNODUNEN EZAUGARRIAK
• ENDOESKELETOA
• BIZKARREZURRA ORNO IZENEKO ATAL
ARTIKULATUZ OSATUTA
• GORPUTZAK 3 ATAL (BURUA, ENBORRA ETA
BUZTANA)
• GORPUTZ-ADAR ARTIKULATUAK (HANKAK, HEGOAK,
HEGALAK)
• NERBIO SISTEMA GARATUA
• ALDEBIKO SIMETRIA
• BOST TALDE DAUDE
• UGAZTUNAK, HEGAZTIAK, NARRASTIAK, ANFIBIOAK,
ARRAINAK

5. UGAZTUNEN EZAUGARRIAK
GORPUTZA
 LEPOA, LAU GORPUTZ ADAR ETA BUZTANA DUTE
 BELARRIA DUEN ORNODUN BAKARRA
 GORPUTZA ILEZ ESTALITA
 ESPAINAK ETA HORTZAK AHOAN
 IZERDI GURUINAK ETA UGATZ GURUINAK (ESNEA EKOIZTU)
FUNTZIOA
 GEHIENAK LEHORTARRAK BATZUK ITSASTARRAK
 HOMEOTERMOAK (GORPUTZ TENPERATURA KONSTANTE EUTSI)
 BIRIKEN BIDEZ ARNASTU
 ERA ASKOTAKO ELIKADURA
 BARNE-ERNALKETA (ERNALKETA GORPUTZAREN BARRUAN GERTATU)
 BIBIPAROAK (UMEAK SABELEAN GARATU ETA JAIO ONDOREN ESNEA
HARTU)
HIRU UGAZTUN TALDE DAUDE:
MONOTREMATUAK MARTSUPIALAK ETA KARENDUNAK
http://www.youtube.com/watch?v=uGzi0Igh6ZI

6. HEGAZTIEN EZAUGARRIAK
GORPUTZA
 GORPUTZ AERODINAMIKOA ETA LUMAZ ESTALITA
 LAU GORPUTZ ADARRETAN; HANKAK EZKATAZ ESTALITA, LAUNA HATZ
DITUZTE, AURREKOAK HEGOAK DIRA
 GORPUTZ ARINA DUTE HEZURRAK HUTSAK DAUDELAKO HEGAN ERRAZ
EGITEKO
 BULARREAN GILA IZENEKO HEZURRA DAGO, GILAK HEGOAK MUGITZEKO
GIHARRA EUSTEN DU
 MOKOA DUTE HORTZIK EZ MOKOAREN FORMA ELIKADURAREN
ARABERAKOA
FUNTZIOA
 GEHIENAK LEHORTARRAK
 HEGAN EGITEN DUTE BATZUK IZAN EZIK (OSTRUKAK)
 HOMEOTERMOAK (GORPUTZ TENPERATURA KONSTANTE EUTSI)
 BIRIKEN BIDEZ ARNASTU. BIRIKAK AIRE ZAKU IZENEKO BARRUNBE BATEKIN
LOTUTA HOBETO HEGAN EGITEKO
 BARNE-ERNALKETA (ERNALKETA GORPUTZAREN BARRUAN GERTATU)
 ERA ASKOTAKO ELIKADURA
 OBIPAROAK

7. NARRASTIEN EZAUGARRIAK
GORPUTZA
 GORPUTZA EZKATAZ ESTALITA DORTOKEK OSKOLA DUTE ERE BAI
 SUGEEK ETA MUSKERREK AZALA BERRITZEN DUTE HAZTEAN (MUDA)
 LAU GORPUTZ-ADARRAK; HANKAK DIRA (SUGEAK IZAN EZIK, EZ DUTE HANKIK)
FUNTZIOA
 GEHIENAK LEHORTARRAK DORTOKA BATZUK ITSASTARRAK
 POIKILOTERMOAK (GORPUTZ TENPERATURA KANPOKO TENPERATURA ARABERA
IZAN)
 HERRESTAN IBILI
 BIRIKEN BIDEZ ARNASTU
 GEHIENAK HARAGIJALEAK DORTOKEK MOKOA DUTE, SUGEEK POZOIA DUTE
 BARNE-ERNALKETA (ERNALKETA GORPUTZAREN BARRUAN GERTATU)
 OBIPAROAK
 SUGE BATZUK OBOBIBIPAROAK (ARRAUTZA AMAREN SABELEAN GARATU)
LAU NARRASTI TALDE DAUDE:
OFIDIOAK SAURIOAK KELONIOAK KROKODILIOAK

8. ANFIBIOEN EZAUGARRIAK
GORPUTZA
 LAU GORPUTZ ADARRAK HANKAK DIRA
 LARRUAZALA HEZEA,MEHEA ETA BABESIK GABEA
FUNTZIOA
 LEHORTARRAK (TXIKITAN URTARRAK HELDUTAN LEKU HEZEETAN
BIZI)
 POIKILOTERMOAK (TENPERATURA EZIN KONSTANTE EUTSI)
 AZALA ETA BIRIKEN BIDEZ ARNASTU (LARBEK ZAKATZEN BIDEZ
ARNASTU)
 HARAGIJALEAK (ZAPABURUAK BELARJALEAK)
 BARNE-ERNALKETA (URODELOEK EGITEN DUTE) EDO KANPO-
ERNALKETA (ANUROEK EGITEN DUTENA)
 METAMORFOSIA
 OBIPAROAK BATZUK OBOBIBIPAROAK (ARRABIOAK ESATERAKO)
BI TALDE DAUDE:
ANUROAK (HELDUAK DIRENEAN EZ DUTE ISATSA
URODELOAK (ISATSA DUTENAK)

9. ARRAINEN EZAUGARRIAK
GORPUTZA
 FUSIFORMEAK (GORPUTZA ZABALAGOA DA ERDIALDEAN
MUTURREAN BAINO)
 GORPUTZ-ADARRAK HEGALAK DIRA
 GORPUTZA EZKATAZ ESTALITA
 ALBO-LERROA IZATEN DUTE (ZENTZUMEN-ORGANOA DA,
INGURUNEKO DARDARA NABARITZEKO)
 IGERI-MASKURIA DUTE (AIREZ BETERIK SAKONERA KONTROLATZEKO)
FUNTZIOA
 URTARRAK
 POIKILOTERMOAK DIRA
 ZAKATZEN BIDEZ ARNASTU
 HARAGIJALEAK
 KANPO-ERNALKETA (ERNALKETA GORPUTZAREN KANPOAN GERTATU)
 OBIPAROAK (MARRAZOEK OBOBIBIPAROAK DIRA ETA BARNE-ERNALKETA
DUTE)
BI TALDE DAUDE:
ARRAIN KARTILAGODUNAK ETA HEZURDUNAK

10. •
Ezaugarriak •
•Bizi
• •Autotrofoa
•.
• Ha •Izaki bizidu
•Izaki
•U
Kontzeptua: Izaki bizidun gehienak C, H, O, eta N osatuta gaude nagusiki, hauek bi motako
substantziak osa ditzakete.
•Izaki bizidun nahiz bizigabeetan agertzen dira (C-rik ez) : Ura eta Gatz
Konposizio • Substantzia ez.organikoak
mineralak
kimikoa
• Substantzia organikoak •Izaki bizidunetan soilikagertzen dira (C agertzen da):
•Gluzidoak: glukosa (energia lortu) eta zelulosa (egiturak sortu)
Gluzidoak
•Lipidoak: energia erreserbak
Lipidoak
•Proteinak: bizi funtzioak erregulatu, O2 garraiatu (hemoglobina),
Proteinak:
babesa (antigorputzak)
•Material genetikoa: Informazio genetikoa gorde (ADN)
genetikoa
Kontzeptua: Bizi unitate txikiena da, egitura unitatea da eta funtzioanala da.
Zelula • Mintza: zelula babestuz eta mantenugaien erregulazioaz arduratzen da.
Mintza
Zelularen elementuak • Zitoplasma: Zelularen barnekaldea, bertan organuluak daude
Zitoplasma
3, 4, 5
ariketak Zelula motak • Eukariotoa: material genetikoa nukleo baten barruan dago
Eukariotoa
• Prokariota: material genetikoa aske dago zitoplasman.
Prokariota

11. http://www.youtube.com/watch?
v=iEiPpoONMwM